Przejmująca fotografia Mohammeda Salema ze Strefy Gazy zdobyła tytuł zdjęcia roku World Press Photo 2024

Powrót z wojny do domu

24-letni Kibrom Berhane wita swoją matkę po raz pierwszy od dwóch lat, kiedy to wstąpił do Sił Obronnych Tigraju. Saesie Tsada, Etiopia.

Kibrom Berhane dołączył do TDF (zbrojnego skrzydła Tigrajskiego Ludowego Frontu Wyzwolenia) bez wiedzy rodziców na początku 2021 r., po tym jak siły rządowe zaatakowały jego wioskę we wschodnim Tigraju. Walczył na linii frontu w stanie Amhara, dopóki nie został ranny po wybuchu granatu i stracił nogę miesiąc przed porozumieniem pokojowym z listopada 2022 r. Następnie przebywał w centrum rehabilitacji w stolicy Tigraju, Mekelie, czekając na protezę i ucząc się ponownie chodzić. Będąc pod wrażeniem determinacji Kibroma w powrocie do codziennego życia, fotograf chciał pokazać następstwa wojny, ujawniając jej ukryte konsekwencje.

Gwałtowny konflikt wewnętrzny między siłami rządowymi a Tigrajskim Ludowym Frontem Wyzwolenia ogarnął północną Etiopię w 2020 r. i trwał aż do zawieszenia broni w listopadzie 2022 r. Międzynarodowe relacje z konfliktu były trudne, ponieważ rząd Etiopii wprowadził przerwy w dostępie do mediów na dwa lata, od listopada 2020 r., i ponownie, na trzy miesiące, w 2023 r.

Konflikt, o którego rozpoczęcie każda ze stron oskarża drugą, doprowadził do śmierci około 600 tys. osób i przymusowego przesiedlenia ponad 1,4 mln ludzi, zwłaszcza z żyznych, północno-zachodnich regionów kraju. Brak bezpieczeństwa żywnościowego stał się głównym problemem, ponieważ walki były intensywne podczas kolejnych zbiorów, żołnierze kradli zwierzęta i dewastowali gospodarstwa, pomoc zagraniczna została zakłócona, a dodatkowym problemem okazał się susza. 

Fot. Vincent Haiges,Republik, Real 21

Valim-babena

Główna nagroda World Press Photo 2024 w kategorii Fotoreportaż

91-letni Paul Rakotozandriny, "Dada Paul", żyje z demencją od 11 lat, Opiekuje się nim jego córka Fara Rafaraniriana. Przez dziewięć lat nikt nie wiedział, że "Dada Paul" jest chory. Jego dziesięcioro dzieci zakładało, że "oszalał" lub przypisywało objawy nadmiernemu spożyciu alkoholu. Tylko jego córka Fara zauważyła coś innego, gdy jej ojciec, emerytowany szofer,  pewnego dnia nie mógł znaleźć drogi do domu po odebraniu jej z pracy. Nigdy nie słyszała o demencji ani chorobie Alzheimera, ale poradzono jej, by skontaktowała się z Masoandro Mody, jedyną organizacją na Madagaskarze, która zapewnia wsparcie i szkolenia członkom rodzin osób cierpiących na demencję. Organizacja zapewniła jej wiedzę i wsparcie potrzebne do opieki nad ojcem.

Historia Fary i Dady Paula pokazuje zasadę valim-babena - obowiązek dorosłych dzieci pomagania rodzicom. Valim-babena jest postrzegana jako wyraz miłości, spłata moralnego długu za troskę, jaką rodzice wkładają w wychowanie dzieci. W tym sensie działa jako forma zabezpieczenia społecznego. Opieka nad osobami cierpiącymi na demencję jest obowiązkiem dzielonym między najbliższą rodzinę chorego a całą społeczność.

Wraz ze wzrostem średniej długości życia demencja staje się problemem w skali globalnej. Według Światowej Organizacji Zdrowia około 55 mln ludzi na całym świecie cierpi na demencję, a ponad 60 proc. z nich żyje w krajach o niskich i średnich dochodach. WHO szacuje, że na Madagaskarze około 40 tys. osób żyje z chorobą Alzheimera. Brak świadomości społecznej na temat tej choroby oznacza, że osoby wykazujące objawy utraty pamięci są często stygmatyzowane. Wiele osób uważa te objawy za oznaki czarów, opętania przez demony lub "szaleństwa".

Fot. Lee-Ann Olwage dla GEO 

Ucieczka

Prawie 5 tys. osób pracuje w przemyśle chemicznym w regionie Gafsa w Tunezji. Fosforyty, wydobywane w południowo-zachodniej części kraju, jedno z głównych źródeł dochodu narodowego, stanowią poważne wyzwanie dla zdrowia i środowiska.
Jedną z głównych przyczyn niezadowolenia wśród młodych Tunezyjczyków jest brak perspektyw. Według Banku Światowego ponad 40 proc. populacji Tunezji to osoby w wieku 15-34 lata, a bezrobocie wśród młodzieży poniżej 24. roku życia wynosi około 40 proc.
Rewolucja w Tunezji w 2011 r., która była katalizatorem arabskiej wiosny, zaszczepiła nadzieję Tunezyjczykom dążącym do demokracji, sprawiedliwości społecznej i wolności słowa. Jednak kolejna dekada to niestabilność polityczna, utrzymujące się kryzysy gospodarcze i nierówności społeczne, które miały wpływ zwłaszcza na młodych ludzi. Niniejszy projekt bada życie młodych Tunezyjczyków i ma na celu przyczynienie się do dyskusji na temat włączenia ich w lepszą przyszłość. Badania wykazały, że myśli samobójcze dotykają około jednej czwartej tunezyjskich nastolatków, a depresja jest powszechna. Autor zdjęć mówi: "Projekt nie jest ilustracyjny. Jest symboliczny. Staram się tworzyć obrazy, które tłumaczą te ogólnokrajowe uczucia".

W 2022 r. demonstranci ponownie wyszli na ulice Tunisu, stolicy Tunezji, protestując przeciwko rosnącej inflacji, niedoborom żywności i podwyżce cen gazu. Fotografia zwraca uwagę na ich życie, zmagania i aspiracje, a także na ich odporność i kreatywność.

Zied Ben Romdhane jest członkiem stowarzyszonym Magnum Photos i pracował przy wsparciu The Arab Documentary Photography Program i AIM LAB.

Fot. Zied Ben Romdhane dla Magnum Photos

Adrift

Adrift to cyfrowe śledztwo, które łączy teksty, fotografię, wideo i grafikę jako wciągającą prezentację, odtwarzającą podróż 43 osób zagubionych na Atlantyku podczas próby dotarcia do Europy. Projektowi towarzyszy 13-minutowy film dokumentalny, który ukazuje kulisy dwuletniego śledztwa.
W maju 2021 r. u wybrzeży karaibskiej wyspy Tobago znaleziono łódź z Mauretanii pełną martwych mężczyzn. Kim byli ci ludzie i dlaczego znaleźli się po drugiej stronie Oceanu Atlantyckiego? Dwójka dziennikarzy szukała odpowiedzi, odkrywając historię o migrantach z Afryki Zachodniej, którzy próbują dostać się do Europy poprzez coraz bardziej popularny, ale zdradliwy szlak atlantycki. Wielu z nich nigdy nie dociera na miejsce, gdyż ich statki dryfują po oceanie, kończąc swoją podróż na karaibskich plażach. Zbierając dowody, z pomocą sieci źródeł na trzech kontynentach, reporterzy zidentyfikowali jednego z mężczyzn jako Alassane Sow z Mali.

Fot. Felipe Dana and Renata Brito/Associated Press 

Montaż wideo: Bram Janssen, ilustracje: Peter Hamlin, motion Graphics: Marshall Ritzel, Creative Direction: Raghu Vadarevu i Nat Castaneda, projekt i opracowanie: Linda Gorman, Kati Perry i Dan Kempton

Ocaleni

32-letnia Shila, matka trójki dzieci, prowadziła salon fryzjerski, zanim żołnierze Erytrei najechali jej miasto i wielokrotnie gwałcili ją przez trzy miesiące. W konsekwencji Shila zaszła w ciążę i urodziła chłopca, ale jej pozostałe dzieci nie wiedzą o gwałcie. Shila nie jest pewna, czy kiedykolwiek będzie wystarczająco silna, by powiedzieć im prawdę. Mekele, region Tigraj, Etiopia.
Konflikt w regionie Tigraj w Etiopii trwał dwa lata, prowadząc do śmierci około 600 tys. osób, a kolejne miliony stanęły w obliczu skrajnego głodu. Chociaż dokładne liczby są trudne do potwierdzenia, kompleksowe badanie szacuje, że ponad 100 tys. kobiet mogło paść ofiarą przemocy seksualnej w trakcie wojny. Ze względu na uprzedzenia społeczne i stygmatyzację otaczającą gwałt i napaść na tle seksualnym wiele tych kobiet walczy w izolacji, odrzuconych przez swoje rodziny i społeczności. Ten projekt dokumentuje osobiste historie ofiar przemocy seksualnej i ich niesamowitą walkę o odbudowywanie swojego życia.

Fot. Arlette Bashizi dla The Washington Post 

Palestyńska kobieta obejmuje ciało swojej siostrzenicy

World Press Photo 2024: Azja. Zdjęcia pojedyncze

36-letnia Inas Abu Maamar tuli ciało swojej 5-letniej siostrzenicy Saly, która zginęła wraz z matką i siostrą, gdy izraelski pocisk uderzył w ich dom w Chan Junis w Strefie Gazy.
Fotograf opisuje to zdjęcie, zrobione zaledwie kilka dni po tym, jak jego żona urodziła dziecko, jako "mocny i smutny moment, który podsumowuje szerszy sens tego, co działo się w Strefie Gazy". Znalazł Inas w kostnicy szpitala Nasser, gdzie mieszkańcy szukali zaginionych krewnych.

Trwający od 75 lat konflikt izraelsko-palestyński nasilił się 7 października 2023 r., kiedy bojownicy Hamasu przeprowadzili ataki na wiele miejsc w południowym Izraelu, zabijając około 1,2 tys. osób, raniąc ponad 2,5 tys. i uprowadzając około 250 zakładników. Następnego dnia Izrael rozpoczął naloty i formalnie wypowiedział wojnę Hamasowi, mobilizując rezerwistów armii i rozpoczynając ofensywę na Strefę Gazy.
Na początku wojny Izrael poinstruował mieszkańców Strefy Gazy, by dla własnego bezpieczeństwa ewakuowali się na południe od rzeki Wadi Gaza. Jednak według doniesień izraelskie naloty intensywnie bombardowały Chan Junis od połowy października. Wielu zabitych to rodziny, które opuściły miasto Gaza kilka dni wcześniej.

Do połowy marca 2024 r. w wyniku izraelskich ataków na okupowane terytoria palestyńskie zginęło ponad 30 tys. osób, a ponad 70 tys. zostało rannych. Według Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCHR) palestyńskie kobiety i dzieci stanowiły ponad dwie trzecie ofiar śmiertelnych. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości rozpatruje sprawę wniesioną przez Republikę Południowej Afryki, w której zarzuca się Izraelowi popełnienie ludobójstwa na Palestyńczykach w Strefie Gazy.

Fot. Mohammed Salem dla REUTERS

Afganistan na krawędzi

Od czasu przejęcia władzy w Afganistanie przez talibów w sierpniu 2021 r. już i tak wyniszczona wojną gospodarka znajdująca się na skraju upadku nadal odczuwa skutki wycofania pomocy zagranicznej. Czteroletnia susza i dwa poważne trzęsienia ziemi zaostrzyły kryzys. ONZ szacuje, że 97 proc. Afgańczyków żyje poniżej granicy ubóstwa; usługi socjalne prawie nie istnieją, a liczba przesiedleńców bezdomnych w wyniku konfliktu lub deportowanych z sąsiednich krajów przekroczyła sześć milionów.

Fot. Ebrahim Noroozi / Associated Press

Wciąż jestem z wami

W ścisłej współpracy z rodziną fotograf opowiada historię Jiuer, młodej matki trójki dzieci z północnych Chin, która od kilku lat żyje ze zdiagnozowanym rakiem.

Przed operacją Jiuer zaprosiła fotografa do zrobienia kilku rodzinnych zdjęć, a później, gdy jej stan się pogorszył, poprosiła go o zarejestrowanie czasu spędzonego z dziećmi. Fotograf użył aparatu wielkoformatowego, aby uchwycić emocje i relacje w rodzinie.

Projekt nie ma na celu poruszania skomplikowanych kwestii związanych z chorobą, ale raczej udokumentowanie emocjonalnej i duchowej podróży młodej kobiety w obliczu śmierci. "W naszym codziennym życiu rozmowa o śmierci jest dla nas tabu" - mówi fotograf. "Boimy się śmierci i nie chcemy jej zgłębiać. Ale fakt, że o niej nie mówimy, nie oznacza, że się nie wydarzy, ani nie oznacza, że nie myślimy o niej; śmierć jest nieunikniona".

Jiuer zmarła w 2022 r.

Fot. Wang Naigong

Struny serca

Ludzie z demencją i ci bez niej widzą różne światy. W typowych przypadkach choroby Alzheimera funkcje umysłowe, takie jak pamięć, orientacja czasowa i przestrzenna, osąd i zdolności motoryczne, stopniowo się pogarszają. Życie, jakie kiedyś znaliśmy, zmienia się stopniowo. Jednak to nie tylko spadek funkcji poznawczych determinuje objawy. Ogromny wpływ mają emocje i otaczające środowisko. Słuchając historii osób z demencją i ich rodzin, dowiadujemy się, że miłość i troska są lekarstwem.

Demencja jest główną przyczyną niepełnosprawności wśród osób starszych. Starzejąca się populacja Japonii ma jeden z najwyższych odsetek osób starszych z demencją na świecie, przy czym szacuje się, że w 2025 r. około siedmiu milionów obywateli będzie żyło z objawami choroby. Projekt ten stara się w wyjątkowy sposób wizualizować nie tylko szersze kwestie społeczne związane z tym schorzeniem, ale także wewnętrzne życie osób z demencją i ich relacje z rodzinami i opiekunami. Projekt został podzielony na cztery rozdziały: wprowadzenie i trzy kolejne sekcje, z których każda koncentruje się na jednej rodzinie.

Fot. Kazuhiko Matsumura dla The Kyoto Shimbun

Na krawędzi

Około 40 proc. całkowitej powierzchni Assam w dystrykcie Barpeta w Indiach jest narażonych na powodzie, które dotykają około 3,2 mln hektarów ziemi. Każdego roku po kwietniowych monsunach wylewają rzekę Beki, niszcząc krytyczne siedliska i żyzne tereny rolnicze.

Kiedy Bangladesz ogłosił niepodległość w 1971 r., wielu bengalskich hinduistów i muzułmanów wyemigrowało do głównie hinduistycznego stanu Assam w północno-wschodnich Indiach, podsycając napięcia na granicy. W 2019 r. rząd Indii przedstawił zaktualizowany Krajowy Rejestr Obywateli (NRC), który zakwestionował obywatelstwo ponad 1,9 mln osób rzekomo pochodzących z Bangladeszu, których status pozostaje dziś w zawieszeniu. Niniejszy projekt dokumentuje społeczność Miya, dla której ziemia w pobliżu rzeki Brahmaputra jest źródłem utrzymania i tożsamości w oczach państwa. W miarę jak ich ziemia ulega erozji z powodu powodzi, stają w obliczu walki zarówno z naturą, jak i narodem. Ich arbitralną bezpaństwowość potęguje klimat i topografia regionu, który jest podatny na niszczycielskie powodzie nasilające się z powodu zmian klimatycznych.

Projekt wspierany przez Shyama Foundation Shared Ecologies Photo Grant 2022-23.

Fot. Zishaan A Latif

Izraelskie naloty w Strefie Gazy

Mieszkanka Az-Zahry spaceruje wśród gruzów domów zniszczonych w wyniku izraelskich nalotów. Ataki uderzyły w około 25 bloków mieszkalnych w dzielnicy uniwersyteckiej i mieszkalnej. W chwili pisania tego tekstu, 4 marca 2024 r., ataki Izraela na okupowane terytoria palestyńskie podczas wojny Izraela z Hamasem zabiły około 30 tys. osób i raniły ponad 70 tys. Miasto Gaza, Gaza.

Fot. Mustafa Hassouna dla Anadolu Images

Następstwa ataku na festiwal Supernova

Funkcjonariusz izraelskich sił bezpieczeństwa przeszukuje teren festiwalu muzycznego Supernova. Próbuje znaleźć rzeczy osobiste ofiar ataku Hamasu z 7 października, w wyniku którego zginęło około 1200 osób, ponad 2,5 tys. zostało rannych, a blisko 250 zostało zakładnikami festiwalu i społeczności w pobliżu granicy ze Strefą Gazy. Re'im, Izrael.

Fot. Leon Neal dla Getty Images

Ból ojca

Mesut Hançer trzyma za rękę swoją 15-letnią córkę Irmak, która zginęła we śnie w domu swojej babci podczas trzęsienia ziemi w Kahramanmaras w południowej Turcji. Fotograf natknął się na zrozpaczonego ojca, który nie ruszał się z miejsca pomimo deszczu i przenikliwego zimna jeszcze przed przybyciem służb ratowniczych.

Trzęsienie ziemi o sile 7,8 stopni w skali Richtera nawiedziło tureckie prowincje Kahramanmaras i Gaziantep położone nieopodal granicy z Syrią 6 lutego w nocy o godzinie 4.17, po czym nastąpiła seria wstrząsów wtórnych o sile ponad 6 stopni w skali Richtera, a kolejne potężne trzęsienie zaskoczyło ludzi dziewięć godzin później. Zarówno Turcja, jak i Syria odczuły skutki kataklizmu, w wyniku którego zginęło ponad 55 tys. osób, a 3,3 miliona zostało pozbawionych dachu nad głową. Bank Światowy podaje, że uszkodzonych lub zniszczonych zostało ponad 800 tys. budynków.

Fot. Adem Altan dla Agence France-Presse 

Tama w Nowej Kachowce: powódź w strefie działań wojennych

6 czerwca 2023 r. Rosjanie wysadzili ścianę tamy w Nowej Kachowce, w południowo-wschodniej Ukrainie, czego wynikiem były rozległe powodzie w Chersoniu oraz dolnym odcinku rzeki Dniepr. Pęknięcie tamy całkowicie zalało około 17,5 tys. domostw na zachodnim brzegu rzeki kontrolowanym przez Ukraińców i na wschodnim brzegu rzeki kontrolowanym przez Rosję. W powodzi zginęły setki ludzi. Władze Ukrainy wytoczyły Rosji sprawę o ekobójstwo przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym.

Fot. Johanna Maria/Ostkreuz dla Die Zeit

Ziemia niczyja

Niemcy szczycą się mianem lidera w przejściu na energię odnawialną do 2030 r., choć produkcja energii w tym kraju pozostaje w znacznym stopniu uzależniona od węgla. Od lat 70. XX wieku w regionie Nadrenii wycinano lasy, karczowano pola uprawne, a wioski burzono, aby zrobić miejsce dla kopalni odkrywkowych Hambach i Garzweiler. Oprócz tego, że mają destrukcyjny wpływ na środowisko i społeczeństwo, kopalnie odkrywkowe są źródłem węgla brunatnego, który generuje o około 30 proc. więcej emisji CO2 niż węgiel kamienny. Plany przedsiębiorstwa energetycznego RWE dotyczące wycięcia części lasu Hambach i wyburzenia kolejnych sześciu wiosek, aby umożliwić rozwój górnictwa na tym obszarze, spotkały się z silnym sprzeciwem. W 2012 r. aktywiści zaczęli okupować część lasu Hambach, później protesty przeniosły się do miejscowości zagrożonych przez kopalnię Garzweiler II, m.in. do wsi Lützerath. Ostatecznie wieś i okolicę w 2023 r. zrównano z ziemią. Spalanie węgla w celu wytworzenia energii elektrycznej jest głównym czynnikiem przyczyniającym się do globalnego ocieplenia. Niemiecki rząd zamierza wycofać elektrownie węglowe do 2030 r., jednak ustawa o bezpieczeństwie energetycznym przyjęta w 2022 r. w celu zmniejszenia zależności od rosyjskiej ropy i gazu podkopuje te plany, umożliwiając reaktywację wycofanych z eksploatacji elektrowni węglowych.

Fot. Daniel Chatard

Wojna, sprawa osobista

Główna nagroda World Press Photo 2023 w kategorii Technika dowolna

Projekt łączy obrazy fotograficzne z poezją, klipami audio i muzyką. Multidyscyplinarna prezentacja fotografki osadza fakty wojenne w subiektywnym doświadczeniu, co pozwala wnieść więcej emocji i symboliki, niż mogłyby przekazać same fotografie.

Pośród dziesiątek tysięcy ofiar cywilnych i wojskowych oraz od kilku miesięcy trwającego impasu na froncie nie widać na horyzoncie żadnych oznak pokoju i możliwości szybkiego pokonania rosyjskiego agresora. Podczas gdy światowe media karmią swoich odbiorców suchymi faktami i liczbami, fotografka stworzyła stronę internetową, która łączy fotoreportaż z osobistym dokumentalnym stylem pamiętnika, aby pokazać światu, jak na co dzień żyje się ludziom w rzeczywistości wojennej. Jako całość projekt w wyjątkowy, osobisty sposób ukazuje tak wszystkim znane obrazy wojny w Ukrainie.

Fot. Julia Kochetova

W poszukiwaniu Satyrusa

Satyrus effendi to rzadki i zagrożony gatunek motyla występujący na górzystych terenach wzdłuż granicy Azerbejdżanu i Armenii, krajów ogarniętych trwającym od kilkudziesięciu lat konfliktem. Gatunek został nazwany na cześć Rustama Effendiego, radzieckiego entomologa z Azerbejdżanu.

Rustam Effendi w ciągu swojego życia zebrał i skatalogował dziesiątki tysięcy motyli, przemierzając obecnie sporne tereny na pograniczu Armenii i Azerbejdżanu. Jego śmierć w 1991 r. zbiegła się z początkiem konfliktu w regionie Górskiego Karabachu. Fotografka Rena Effendi, córka Rustama, podążyła śladami ojca w poszukiwaniu Satyrusa effendi. W swoim pościgu za motylem fotografka spotkała ludzi po obu stronach frontu, którzy jej pomagali, udowadniając, że nawet w miejscach ogarniętych wojną zwycięża człowieczeństwo.

Fot. Rena Effendi

Dzień z życia załogi straży pożarnej w Quebecu

Theo Dagnaud upewnia się, czy patrole strażaków opuściły strawione ogniem terytorium, aby oznaczyć je jako "skontrolowane", Quebec, Kanada, 13 lipca 2023 r.

W 2023 r. Kanada przeżyła najgorszy sezon pożarów od lat. Sucha, gorąca i wietrzna pogoda spowodowała, że pożary objęły wszystkie prowincje i terytoria kraju, w szczególności północną część Quebecu. Sezon pożarów trwał wyjątkowo długo i pochłonął trzy razy większy obszar niż zwykle.

Fot. Charles-Frederick Ouellet dla The Globe and Mail, Conseil des arts et lettres du Québec

Na ratunek motylom wędrownym

Mieszkańcy Kanady, Stanów Zjednoczonych i Meksyku łączą siły, aby zatrzymać spadek populacji motyli wędrownych, których liczba zmniejszyła się od lat 90. aż o 80 proc.

Co roku motyle monarchy pokonują kilka tysięcy kilometrów z Kanady i północy Stanów Zjednoczonych do swych meksykańskich i kalifornijskich zimowisk. Jako przyczynę depopulacji wskazuje się utratę siedlisk lęgowych, zanik roślin trojeściowatych (larwy motyla monarchy odżywiają się ich liśćmi) oraz postępujące zmiany klimatu.

Fot. Jaime Rojo dla National Geographic

Dwa mury 

Główna nagroda World Press Photo 2024 w kategorii Projekt długoterminowy

Od 2019 r. Meksyk przekształcił się z kraju, który przyjmował imigrantów i osoby ubiegające się o azyl, w kraj, który zaczął wprowadzać rygorystyczną politykę migracyjną, bardzo podobną do tej obowiązującej w Stanach Zjednoczonych.

Polityka zagraniczna realizowana przez różne administracje USA, protokoły dotyczące COVID-19 oraz zawirowania polityczne i gospodarcze w Ameryce Środkowej i Południowej przyczyniają się do trwającego kryzysu na granicach z Meksykiem. Czynniki te sprawiają, że ludzie żyjący w przygranicznych miejscowościach narażeni są na przemoc i korupcję.

Fotograf Alejandro Cegarra po osobistych doświadczeniach związanych z emigracją z Wenezueli do Meksyku w 2017 r. postanowił udokumentować dramatyczną sytuację tej społeczności. 

Fot. Alejandro Cegarra

The Gay Space Agency

Projekt łączy fikcję z rzeczywistością i ma zwrócić uwagę na historyczne wykluczenie społeczności LGBTQI+ z amerykańskich programów kosmicznych.

Przeglądając archiwa USA i NASA, fotografka nie znalazła żadnych dokumentów dotyczących wkładu społeczności queer w program kosmiczny. Zainspirowało ją to do wyobrażenia sobie Gay Space Agency - różnorodnej i inkluzywnej instytucji, która upamiętnia historię queerowych astronautów.

Fot. Mackenzie Calle

Pierwsi uchodźcy klimatyczni w Stanach Zjednoczonych

Powierzchnia wyspy Isle de Jean Charles, położonej 130 kilometrów od wybrzeża Nowego Orleanu, zmniejszyła się od 1955 r. o 98 proc. wskutek erozji gleby. Z powodu zmian klimatycznych oraz działalności firm naftowych podnosi się poziom wody, który sprawia, że wyspa znika z powierzchni ziemi.

W 2016 r. administracja USA przekazała Luizjanie fundusze na relokację mieszkańców wioski, którą stanowią niemal wyłącznie Indianie z plemienia Biloxi-Chitimacha-Choctaw. Po sześciu latach przesiedlono 30 gospodarstw domowych do oddalonego o 65 km miasta Gray. Przesiedleńcy zostali nazwani pierwszymi uchodźcami klimatycznymi w Stanach Zjednoczonych.

Fot. Sandra Mehl

Susza w Amazonii

Rybak maszeruje po wyschniętym korycie jednej z odnóg Amazonki w okolicy zamieszkanej przez indiańską społeczność Porto Praia w regionie Tefé w Brazylii. 

W 2023 r. dorzecze Amazonki doświadczyło największej suszy od ponad 120 lat. Klęska dotknęła od 1,5 do 2 mln kilometrów kwadratowych, co stanowi ok. 20 proc. terytorium Brazylii. Przyczyniły się do niej zarówno globalne ocieplenie (pogłębione przez wylesianie Amazonii), jak i zjawisko El Nino (okresowe ocieplenie wód powierzchniowych Oceanu Spokojnego). 

Susza najbardziej dotknęła społeczności wiejskie i nadbrzeżne ze względu na ich zależność od rolnictwa oraz importu towarów drogą wodną. Około 158 wiosek w regionie Tefé zostało odciętych od świata, a szlaki wodne łączące je z większymi miastami przestały istnieć, co doprowadziło do wyczerpania zapasów żywności i leków. Aby dotrzeć do swoich domów, mieszkańcy musieli przemierzać duże odległości wzdłuż suchego koryta rzeki. 
 

Fot. Lalo de Almeida dla Folha de Sao Paulo 

Czerwone niebo, zielona woda

Na przełomie XIX i XX wieku bogata w ropę Wenezuela była na szczycie rozwoju gospodarczego, ale w wyniku gwałtownego spadku cen ropy oraz złego zarządzania, sankcji i niestabilności politycznej jej sytuacja diametralnie się zmieniła.

Największe pola naftowe w kraju znajdują się w okolicy jeziora Maracaibo, gdzie często dochodzi do wycieku ropy z powodu przestarzałej infrastruktury i metanu powstającego w procesie rafinacji.

Tymczasem według wysokiego komisarza ONZ ds. praw człowieka prawie 82 proc. Wenezuelczyków żyje w biedzie. Według raportu Human Rights Watch większość mieszkańców kraju ma trudności z dostępem do żywności. Mimo że od 2020 r. gospodarka Wenezueli zaczęła się stabilizować, bank centralny kraju odnotował w 2023 r. trzycyfrową inflację.

Fot. Adriana Loureiro Fernandez dla The New York Times

Mapucze: Głos przodków

Mapucze to rdzenna ludność zamieszkująca obecnie tereny leżące w południowej Argentynie i Chile. Społeczność, która w XVI wieku przetrwała hiszpańską kolonizację, stoi dzisiaj przed nowym wyzwaniem. Duża część jej terytorium eksploatowana jest w celach komercyjnych: w górnictwie, leśnictwie i projektach hydroelektrycznych.

W 2021 r. ówczesny prezydent Chile Sebastián Pinera wprowadził w Arukanii stan wyjątkowy. Państwo miało za nic zadawnione krzywdy tubylczych Mapuczów, których podbito 150 lat temu i wyrugowano z ojczystych ziem. Mapucze, którzy przez wieki mieszkali na bezkresnych terenach Araukanii, w 2021 r. zajmowali 5-6 tys. km kwadratowych, co stanowiło około 6 proc. ich dawnych terytoriów. Zmilitaryzowane siły specjalne zostały wówczas oskarżone o łamanie praw człowieka w regionie, a rdzennej ludności zarzucono sabotaż wobec przedsiębiorstw leśnych.

Następca Pinery, prezydent Gabriel Boric, obiecał zwrot spornych gruntów, lecz dyskryminacja Mapuczów trwa nadal. Dla rdzennej ludności to nie tylko spór terytorialny, ziemia jest częścią ich duchowej i kulturowej tożsamości. 

Fot. Pablo E. Piovano

Ukryte zbrodnie

Ten starannie opracowany raport internetowy zbiera nieznane historie prześladowań osób LGBTQI+ w peruwiańskiej Amazonii. Od 1980 do 2000 r. lewicowe grupy rewolucyjne, takie jak Świetlisty Szlak i Ruch Rewolucyjny im. Tupaca Amaru (MRTA), terroryzowały, torturowały i mordowały członków społeczności LGBTQI+ w regionach Loreto, Ucayali i San Martin. Rząd Peru do tej pory nie udokumentował jeszcze wszystkich aktów przemocy, choć minęło ponad dwadzieścia lat.

"Wracałem z nocnego turnieju siatkówki, kiedy mnie dopadli" - Jairo Tapulima Viteri.

"Prawie mnie zabił. Powiedział, że nie akceptuje transpłciowej dziewczyny" - Angie.

"[Terroryści] porwali mnie przez pomyłkę. Przetrzymali mnie przez osiem dni" - Roger Pinchi.

Dotąd głosy te były uciszane. Projekt po raz pierwszy ujawnia szczegóły aktów sądowych, które obnażają skalę przemocy wobec społeczności LGBTQI+ w tym regionie. Mimo prób doprowadzenia sprawców przed wymiar sprawiedliwości, przywódcy grup terrorystycznych pozostają na wolności.

Fot. Marco Garro/Pulitzer Center

Insurekcja

30 października 2022 r. Luiz Inácio Lula da Silva wygrał wybory prezydenckie w Brazylii niewielką przewagą głosów. Od tego czasu zwolennicy byłego prezydenta Jaira Bolsonaro urządzali liczne protesty, często o gwałtownym przebiegu, połączone z blokowaniem dróg i podpalaniem samochodów. Punktem kulminacyjnym był szturm na najważniejsze instytucje w państwie.

Podczas manifestacji dziennikarze stali się celem dla protestujących. Zmuszano ich do usuwania zdjęć lub pozbawiano sprzętu, uniemożliwiając relacjonowanie wydarzenia. Projekt stanowi wyraz sprzeciwu wobec naruszania zasad rzetelności i wolności dziennikarskiej.

Fot. Gabriela Biló dla Folha de Sao Paulo

Walczymy, nie toniemy

72-letni Lotomau Fiafia stoi ze swoim wnukiem Johnem w miejscu, w którym była linia brzegowa, w czasach gdy był chłopcem. Zatoka Salia, wyspa Kioa, Fidżi. Jego historia podkreśla skalę zmian, które zaszły w ciągu zaledwie jednego życia, i sprawia, że kryzys klimatyczny staje się namacalny dla szerszej publiczności.

Według Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu globalny średni wzrost poziomu morza wzrósł ponaddwukrotnie z 1,4 milimetra rocznie w latach 1901-90 do 3,6 milimetra rocznie w latach 2006-15. Na Fidżi wzrost jest jeszcze szybszy: do około 4 milimetrów rocznie od 1993 roku, i przyspiesza. Chociaż takie ilości mogą wydawać się niewielkie, ten rosnący wzrost, wraz z erozją linii brzegowej, stanowi zagrożenie dla płaskich, nisko położonych lądów, takich jak wyspa Kioa.

500-osobowa społeczność na wyspie Kioa wyrosła z osady ludzi, którzy w latach 40. ubiegłego wieku szukali schronienia przed podnoszącym się poziomem mórz na Tuvalu, wyspiarskim kraju położonym na północ od Fidżi. Teraz ich gospodarka rybacka i rolna jest ponownie zagrożona, ponieważ coraz bardziej erodujące linie brzegowe oznaczają, że oni i ponad 600 społeczności na całym Fidżi mogą zostać zmuszeni do relokacji w najbliższych latach. Głębsze wody zamieszkane przez ryby, będące podstawą lokalnej diety, znajdują się teraz dalej od linii brzegowej. W przeszłości mieszkańcy łowili je na wybrzeżu, teraz wypływają na połów daleko w morze. Ponadto koralowce wybielały, a niektóre ryby nie są już w stanie przetrwać na rafie wyspowej. Niezbędne rośliny, takie jak kokosy i pandanus, nie rosną już na plaży, co negatywnie wpływa na źródła żywności i leków.

W październiku 2022 r. przywódcy Pacyfiku i Oceanii, przedstawiciele rdzennych społeczności i aktywiści spotkali się na wyspie, aby omówić i sporządzić deklarację w sprawie zagrożenia klimatycznego Kioa. W dokumencie wezwano do podjęcia pilnych działań na rzecz klimatu w celu ochrony regionu Pacyfiku i jego mieszkańców przed nasilającymi się skutkami kryzysu klimatycznego, chroniąc go dla przyszłych pokoleń.

Fot. Eddie Jim/The Age/Sydney Morning Herald 

Bitwa o suwerenność

Chiny, Filipiny, Wietnam, Tajwan, Malezja i Brunei mają konkurencyjne roszczenia do terytorium na Morzu Południowochińskim. Chiny roszczą sobie prawo do zdecydowanie największej części, obejmującej około 90 proc. terytorium, którą wyznaczają za pomocą tak zwanej linii dziewięciu kresek. W 2013 r. Chiny dodały dziesiątą kreskę, aby otoczyć cały Tajwan. Ponad jedna trzecia światowego przemysłu żeglugowego przepływa przez te wody, a połowa światowych statków rybackich działa na tym obszarze. Morze Południowochińskie, bogate w ryby i inne stworzenia morskie, zapewnia utrzymanie milionom ludzi w całym regionie, takim jak filipińskie społeczności, które łowią na Scarborough Shoal, około 200 kilometrów na wschód od wyspy Luzon.

Chiny wzmacniają swoje ekspansywne roszczenia na Morzu Południowochińskim poprzez budowę wysp i patrole morskie, sprawiając, że region ten staje się punktem zapalnym, co może mieć poważne konsekwencje globalne. Od 2012 roku chińskie siły morskie skutecznie okupują Scarborough Shoal, część wyłącznej strefy ekonomicznej Filipin, blokując dostęp do tradycyjnych łowisk filipińskich rybaków.

W lipcu 2016 r., po zakwestionowaniu przez Filipiny linii dziewięciu kresek, trybunał przy Stałym Trybunale Arbitrażowym w Hadze wydał orzeczenie na mocy Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS), które w przeważającej mierze faworyzowało stanowisko Filipin, podtrzymując ich suwerenne prawa. Chiny odrzuciły ustalenia, mimo że są prawnie związane orzeczeniem trybunału na mocy ratyfikacji UNCLOS.

Na początku 2024 r. chińska okupacja Scarborough Shoal pozostała w mocy. Filipiński rząd dostarcza żywność i olej do łodzi rybackich na morzu, wydłużając w ten sposób czas połowów i dochodząc swoich praw.

Fot. Michael Varcas dla The Philippine Star

Rewolucja w Mjanmie

1 lutego 2021 r. przywódcy wojskowi Mjanmy przeprowadzili zamach stanu, obalając demokratycznie wybrany rząd i burząc dekadę rozwoju politycznego i społecznego. Nowa junta wojskowa natychmiast aresztowała demokratyczną przywódczynię Aung San Suu Kyi, a także innych prawodawców i aktywistów. Niewielkie akty cywilnego sprzeciwu w ciągu pierwszych kilku dni po zamachu stanu szybko przerodziły się w ogólnokrajowe pokojowe powstanie, które protestujący nazwali Wiosenną Rewolucją. Wojsko odpowiedziało na protesty śmiercionośną siłą i masowymi zatrzymaniami. Według Human Rights Watch do końca 2023 r. co najmniej 24 tys. protestujących przeciwko zamachowi stanu zostało aresztowanych, a 4 tys. zabitych.

Pokojowe protesty wkrótce przerodziły się w zbrojny opór, który zamienił się w wojnę domową prowadzoną przez Ludowe Siły Obrony (PDF) - zbrojne skrzydło równoległego rządu, który został utworzony przez obalonych demokratycznych ustawodawców w następstwie zamachu stanu. Jako że PDF współpracuje obecnie z różnymi etnicznymi grupami rebeliantów w całym kraju, wojsko Mjanmy walczy na wielu frontach, od pogranicza Indii, Chin i Tajlandii po centrum kraju. W miarę trwania wojny domowej te połączone siły rebeliantów mogą odegrać kluczową rolę w przyszłości Mjanmy.

Fotograf Ta Mwe użył do projektu analogowego, średnioformatowego aparatu z czarno-białym filmem. Poniekąd dlatego, że dorastał, ucząc się o historii swojego kraju z czarno-białych zdjęć i materiałów filmowych z poprzednich przewrotów wojskowych, w 1962 i 1988 r. Drugim powodem była chęć udokumentowania wiosennej rewolucji bez użycia kolorów w odpowiedzi na "poczucie, że kraj wkroczył w mroczne dni, tracąc demokrację".

Fot. Ta Mwe / Sacca Photo, VII Foundation, Frontline Club, W. Eugene Smith Grant

Zagubione miejsce

Projekt ten jest przejmującą i przemyślaną refleksją na temat pożarów w rodzinnym kraju fotografki, Australii. Aletheia Casey zmaga się ze środowiskowym i osobistym wpływem pożarów w Nowej Południowej Walii w latach 2019-20, które były jednymi z największych w historii tego kraju. Wraz ze wzrostem częstotliwości i dotkliwości tych pożarów z powodu eskalacji globalnych temperatur projekt stawia pytanie o związek między kolonializmem a zmianami klimatycznymi.

Korzystając z różnych metod, fotografka nadaje swoim krajobrazom emocjonalną głębię. Niektóre obrazy noszą ślady farby lub tuszu nałożonego bezpośrednio na powierzchnię; w innych farba jest zdrapywana, aby odsłonić leżące pod nią warstwy. Te zmienione krajobrazy służą jako silne wizualne metafory zarówno zewnętrznych zniszczeń spowodowanych przez pożary, jak i wewnętrznych niepokojów artystki. W innych przypadkach Casey zestawia te zmienione krajobrazy z obrazami zwierząt pochodzących z regionu lub zwierząt, które zostały wprowadzone do Australii i stały się szkodnikami. Zestawienia te wskazują na często pomijane historyczne powiązania między XIX-wieczną biologią, wystawami naukowymi i logiką kolonialną. Artystka z szacunkiem odnosi się do australijskich ludów Aborygenów i mieszkańców wysp Cieśniny Torresa jako pierwszych mieszkańców narodu, którzy są i zawsze będą tradycyjnymi opiekunami i pierwszymi mieszkańcami ziemi, na której powstały te obrazy.

Dzięki Grant Museum of Zoology, UCL Culture, Londyn, Wielka Brytania.

Fot. Aletheia Casey

Zanieczyszczenie rzeki Cileungsi

Odpady przemysłowe i przedłużająca się pora sucha zatruły rzekę Cileungsi, zakłócając dostawy czystej wody dla obszaru Bekasi. Obraz podkreśla pilną potrzebę ochrony środowiska przed szkodliwymi praktykami przemysłowymi. Produkcja tekstyliów, spływy rolnicze i wytwarzanie odpadów domowych przyczyniają się do zanieczyszczenia, co wpływa nie tylko na środowisko, ale także na zdrowie i źródła utrzymania lokalnych społeczności. Ograniczone egzekwowanie przepisów przez rząd i trwający rozwój gospodarczy utrudniają wysiłki mające na celu przeciwdziałanie zanieczyszczeniom.

Fot. Arie Basuki