W piątek o północy czasu europejskiego - w Londynie będzie jedenasta wieczorem - Wielka Brytania po 43 latach formalnie przestanie być członkiem Unii Europejskiej. Od soboty UE będzie liczyć 27 państw.
Na zdjęciu: "Brussels Calling" okolicznościowa pikieta na Grand Place w Brukseli, 30 stycznia 2020
Po porażce próby zebrania pół miliona funtów, by wyjście z Unii Europejskiej zostało uświetnione uderzeniami Big Bena, Partia Konserwatywna postanowiła wypuścić serię brexitowych pamiątek. W jej sklepie internetowym można kupić magnes na lodówkę, kubek, ściereczkę kuchenną i kilka innych gadżetów. Nadruk głosi "Got Brexit done" - hasło wyborcze partii przed grudniowymi wyborami, ale już w czasie przeszłym. W wolnym tłumaczeniu: "Brexit: zrobione".
Na zdjęciu: Demonstrant Steve Bray stawia pytanie. Pikieta pod budynkiem Parlamentu. Londyn, 29 stycznia 2020
To hasło jest jednak propagandowym nadużyciem, bo nadchodząca wraz z końcem stycznia zmiana jest formalna: Zjednoczone Królestwo przestaje być państwem członkowskim.
Na zdjęciu: Pikieta pod budynkiem Parlamentu. Londyn, 30 stycznia 2020
Straci więc m.in. reprezentację polityczną w Parlamencie Europejskim, ale - zgodnie z umową wystąpieniową, którą zawarły Bruksela i Londyn - co najmniej do końca 2020 r. będzie trwał okres przejściowy (zwany również implementacyjnym), podczas którego w codziennym życiu obywateli nie zmieni się właściwie nic.
Na zdjęciu: "Brussels Calling" okolicznościowa pikieta na Grand Place w Brukseli, 30 stycznia 2020
Obywatele Unii Europejskiej nadal mogą podróżować do Wielkiej Brytanii z dowodem osobistym, europejski roaming pozwoli im uniknąć wysokich rachunków za telefon komórkowy podczas pobytu za granicą. Wciąż można zdecydować się na emigrację na Wyspy lub aplikować na studia w Anglii, Szkocji, Walii albo Irlandii Północnej i otrzymać na ten cel preferencyjną pożyczkę od brytyjskiego rządu.
Na zdjęciu: "Brussels Calling" okolicznościowa pikieta na Grand Place w Brukseli, 30 stycznia 2020
Nic nie zmienia się w prawach do zatrudnienia, wynajmowania mieszkania, a przestępcy będą zatrzymywani i wydawani na podstawie europejskiego nakazu aresztowania.
Na zdjęciu: Pikieta pod budynkiem Parlamentu. Londyn, 30 stycznia 2020
Nie zmieni się też handel: na Wyspy jak dotąd płynąć będzie rzeka francuskiego wina, hiszpańskich pomidorów i zaopatrzenie polskich sklepów, a w drugą stronę m.in. warte 60 mld funtów rocznie faktury za usługi finansowe i prawne firm z londyńskiego City, bo Wielka Brytania wciąż będzie częścią europejskiej unii celnej i jednolitego rynku opartego na swobodzie przepływu osób, towarów, usług i kapitału.
Na zdjęciu: Izzy Knowles z Birmingham pikietuje pod siedzibą Parlamentu Europejskiego. Bruksela 30 stycznia 2020
Wyspiarzy nadal będą też obowiązywać wyroki europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Na zdjęciu: Manneken Pis w okolicznościowej kamizeli. Bruksela, 30 stycznia 2020
Natomiast jak to wszystko będzie wyglądać po 31 grudnia tego roku - tego nie wie nikt.
Na zdjęciu: Pikieta pod budynkiem Parlamentu. Londyn, 30 stycznia 2020
3 marca mają formalnie rozpocząć się negocjacje, które poprowadzą kilkudziesięcioosobowe zespoły negocjatorów kierowane przez Michela Barniera ze strony unijnej oraz Davida Frosta ze strony brytyjskiej.
Na zdjęciu: "Brussels Calling" okolicznościowa pikieta na Grand Place w Brukseli, 30 stycznia 2020
Choć mają dotyczyć szczegółowych zagadnień, takich jak dostęp do akwenów rybackich, dostawy prądu i gazu, standardy w ruchu lotniczym, ochrona praw pracowniczych, przetwarzanie danych osobowych albo standardy produkcji i certyfikacji samochodów, leków i zaworów przemysłowych, w rzeczywistości sprowadzają się do jednej kwestii zwanej ujednoliceniem zasad (ang. alignment) - czyli tego, czy i w jakim stopniu Wielka Brytania zdecyduje się, już jako państwo trzecie, przyjąć unijne regulacje.
Na zdjęciu: Dr. Warson - "Brussels Calling" okolicznościowa pikieta na Grand Place w Brukseli, 30 stycznia 2020
Rachunek jest tu prosty jak drut - uznając unijne standardy Wielka Brytania zachowuje dostęp do liczącego kilkaset milionów ludzi europejskiego rynku, na który w 2018 r. trafiło 45 proc. jej eksportu i z którego na Wyspy importowane są m.in. żywność i leki. Odrzucając je i decydując, że będzie sama sobie sterem i okrętem, Wieka Brytania dostęp do tego rynku traci. W najgorszym scenariuszu dochodzi do rozwodu bez żadnej umowy.
Na zdjęciu: Brexitowe 50 pensów (circa 60 eurocentów)
Problemy tworzy polityka - Partia Konserwatywna o ujednoliceniu zasad nie chce słyszeć, bo oznaczałoby to podporządkowanie się europejskim regulacjom, ale już bez prawa głosu przy ich tworzeniu. W efekcie straciłaby sens cała idea brexitu, który reklamowano jako "odzyskiwanie kontroli" albo "przywracanie suwerenności".
Na zdjęciu: Cieszy się premier Wielkiej Brytanii Boris Johnson. Londyn, Downing Street 10, 29 stycznia 2020
W trosce o brexiterski elektorat premier Boris Johnson obiecuje, że okres przejściowy nie zostanie przedłużony poza 31 grudnia 2020 r. (poparł to nawet wprowadzeniem do prawa zapisu uniemożliwiającego jego własnemu rządowi wystąpienie o odroczenie), a umowa nie będzie zawierać ujednolicenia zasad i uprawnienia europejskiego Trybunału Sprawiedliwości do wyrokowania o zgodności stanowionych przez Brytanię zasad z unijnym prawem.
Na zdjęciu: Zadowolony Boris Johnson, oraz minister spraw zagranicznych Dominic Raab (l), kanclerz skarbu Sajid Javid (p) i minister spraw wewnętrznych Priti Patel, podczas cotygodniowej sesji pytań do premiera. Izba Gmin, Londyn, 29 stycznia 2020
To z kolei wywołuje opór UE, której politycy argumentują, że nie mogą pozwolić na swobodny dostęp do rynku podmiotom, które nie tylko mogą mieć przewagę konkurencyjną nad firmami działającymi wedle unijnych zasad, ale i zagrażać bezpieczeństwu konsumentów przez niespełnianie unijnych standardów.
Na zdjęciu: Przewodniczący Parlamentu Europejskiego David Sassoli (c) wraz z brytyjskimi posłami do PE podczas "pożegnania Wielkiej Brytanii". Parlament Europejski, Bruksela, 29 stycznia 2020
Eksperci zwracają też uwagę, że mało realnie wygląda kalendarz negocjacji - w jedenaście miesięcy umowa handlowa musiałaby zostać nie tylko wynegocjowana, ale również ratyfikowana, podczas gdy negocjacje podobnych umów UE z Kanadą i Japonią trwały po siedem lat.
Na zdjęciu: europosłowie po głosowaniu ws. wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE (formalność - ostatni krok legislacyjny w postępowaniu Brexitowym). Sesja plenarna Parlamentu Europejskiego, Bruksela, 29 stycznia 2020
Formalne wyjście z Unii otwiera rządowi Johnsona ważną furtkę: możliwość rozpoczęcia negocjacji traktatów handlowych ze wszystkimi podmiotami na świecie. Z wyjątkiem tych, którzy wciąż żyją w niemającym nic wspólnego z rzeczywistością przeświadczeniu, że Wielka Brytania jest imperium, nad którym słońce nie zachodzi, wszyscy zdają sobie sprawę, że to relatywnie niewielkie państwo, które będzie musiało znaleźć partnera w jednej z globalnych potęg.
Na zdjęciu: europosłowie po głosowaniu ws. wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE (formalność - ostatni krok legislacyjny w postępowaniu Brexitowym). Sesja plenarna Parlamentu Europejskiego, Bruksela, 29 stycznia 2020
A po drugiej stronie oceanu, w Białym Domu urzęduje jeden z najbliższych politycznych sojuszników Borisa Johnsona. Dla Donalda Trumpa przyciągnięcie Wielkiej Brytanii do Stanów Zjednoczonych byłoby olbrzymim sukcesem przed listopadowymi wyborami prezydenckimi. Natomiast dla Johnsona powiązanie kraju z amerykańską gospodarką oznaczałoby spełnienie danej wyborcom obietnicy rzeczywistego odcięcia Brytanii od Unii Europejskiej.
Na zdjęciu: europosłowie (m.in. John Longworth) po głosowaniu ws. wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE (formalność - ostatni krok legislacyjny w postępowaniu Brexitowym). Sesja plenarna Parlamentu Europejskiego, Bruksela, 29 stycznia 2020
A gdy jest polityczna wola, wszystko jest możliwe. Według informacji, do których dotarł "The Times", w blokach startowych czeka 70-osobowy zespół negocjatorów, którzy mają wykuć porozumienie z USA (dla porównania zespół europejski liczy tylko 40 dyplomatów).
Na zdjęciu: Lider Partii Brexitu Nigel Farange niczym w Pythonowskim "ministerstwie głupich kroków", po głosowaniu ws. wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE (formalność - ostatni krok legislacyjny w postępowaniu Brexitowym). Sesja plenarna Parlamentu Europejskiego, Bruksela, 29 stycznia 2020
Jednak i tu czają się trudności: Brytyjczyków przeraża wizja amerykańskich standardów przetwarzania żywności (hasłem wywoławczym jest "chlorowany kurczak"), otwarcia brytyjskiej, finansowanej z budżetu służby zdrowia dla amerykańskiego modelu płatnych ubezpieczeń, wielokrotnie wyższe ceny leków albo możliwość wydobywania gazu ze złóż łupkowych przez znane z bezwzględności amerykańskie firmy.
Na zdjęciu: Lider Partii Brexitu Nigel Farange niczym w Pythonowskim "ministerstwie głupich kroków", po głosowaniu ws. wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE (formalność - ostatni krok legislacyjny w postępowaniu Brexitowym). Sesja plenarna Parlamentu Europejskiego, Bruksela, 29 stycznia 2020
Londyn rozsierdził też niedawno Waszyngton decyzją o dopuszczeniu chińskiego koncernu technologicznego Huawei do budowy infrastruktury brytyjskiej sieci komórkowej piątej generacji.
Na zdjęciu: "Mogę was zapewnić, że my kochamy Europę. My nienawidzimy jedynie UE - to jest proste. Mam nadzieję, że to początek końca tego złego projektu. Nie tylko niedemokratycznego, ale i antydemokratycznego" - mówił Lider Partii Brexitu Nigel Farange po głosowaniu ws. wystąpienia Wielkiej Brytanii. Bruksela, 29 stycznia 2020
Wedle wszelkich przewidywań Johnson i jego rząd będą grać w tym roku na dwóch fortepianach - Unii Europejskiej, grożąc, że zwiążą się z USA, a w Waszyngtonie mówiąc, że rozmowy w Brukseli idą po ich myśli.
Na zdjęciu: Przedstawiciel Wielkiej Brytanii przy UE sir Tim Barrow wiezie oficjalne dokumenty ratyfikacyjne sekretarzowi generalnemu Rady Unii Europejskiej Jeppe Tranholm-Mikkelsenowi. Bruksela 29 stycznia 2020
Za Stanami przemawiają argumenty polityczne, ale to Unia jest dla Londynu lepszą propozycją - zawarcie z nią umowy oznacza nie tylko brak niewiarygodnego szoku, jakim byłoby dla kraju gwałtowne zerwanie więzi łączących go z kontynentem, ale również zachowanie wyższych, europejskich standardów i uprzywilejowanej pozycji, jaką cieszy się w relacjach z Europą. Brytania na Starym Kontynencie jest dużym państwem, natomiast w sojuszu ze Stanami Zjednoczonymi grozi jej marginalizacja.
Na zdjęciu: Głosowanie ws. wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE (formalność - ostatni krok legislacyjny w postępowaniu Brexitowym). Sesja plenarna Parlamentu Europejskiego, Bruksela, 29 stycznia 2020
Bruksela jest jednak nie tylko sztywniejsza w negocjacjach i rodzi ryzyko polityczne dla rządzących konserwatystów, ma również swoje interesy polityczne, wśród których na pierwszym miejscu jest troska o przyszłość bloku - tylko surowe potraktowanie odchodzącego kraju może być lekcją dla krajów, które również chętnie korzystałyby z unijnych zalet, ale nie ponosiły związanych z integracją kosztów.
Na zdjęciu: Brytyjscy posłowie zainkasowali odprawy (zapewne) i świętują - w drodze na pociąg Eurostar, którym pojada do domu. Bruksela, Parlament UE, 31 stycznia 2020
UE ma świadomość, że jeśli w wyniku negocjacji pozwoli Londynowi zjeść ciastko i mieć ciastko, może spodziewać się podobnych oczekiwań ze strony innych państw członkowskich.
Na zdjęciu: Spiżowy Winston Churchill duma o demokracji. Londyn, 30 stycznia 2020
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze