21 listopada 2013 prezydent Wiktor Janukowycz ogłasza, że Ukraina nie podpisze umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską i umowy o strefie wolnego handlu. Decyzję uzasadnia 'troską o bezpieczeństwo narodowe państwa'. Późnym wieczorem ludzie zaczynają się zbierać na kijowskim Placu Niepodległości. Przychodzą w to samo miejsce, gdzie w 2004 roku protestowali przeciwko sfałszowanym wyborom prezydenckim. Na razie jest około 200 osób, zaczynają zwoływać demonstrację przez media społecznościowe. Pojawia się tag Euromaidan - później nazwa całego ruchu protestu.
Pierwsza duża demonstracja wychodzi na Majdan w niedzielę 24 listopada. Komentatorzy polityczni zaznaczają tego dnia, że 'protesty mogą potrwać nawet tydzień, do unijnego szczytu w Wilnie'. Nikt jeszcze nie przypuszcza, że ostatnie namioty znikną z Majdanu dopiero w czerwcu. 29 listopada wiadomo już, że Janukowycz nie podpisał umowy stowarzyszeniowej. Demonstranci zebrani w Kijowie i na tzw. lokalnych euromajdanach domagają się natychmiastowego ustąpienia prezydenta i dymisji rządu oraz radykalnych zmian w kraju.
Noc z 29 na 30 listopada mogła być decydująca dla prozachodnich protestów. Późnym popołudniem Plac Niepodległości w Kijowie zostaje otoczony przez oddziały milicji i Berkutu. Około 3 zaczynają się problemy z zasięgiem sieci komputerowych i dostępem do internetu. Do szturmu dochodzi półtorej godziny później. Berkut atakuje protestujących pałkami i gazem łzawiącym. 35 demonstrantów zatrzymano, kilkadziesiąt jest rannych. Po kilku godzinach władza oświadcza, że szturm był niezbędny, bo manifestujący uniemożliwiali ustawienie świątecznych dekoracji na placu.
1 grudnia na ulice Kijowa wychodzi rekordowa liczba osób. Pod administracją prezydenta dochodzi do starć z milicją - młodzi ludzie obrzucają funkcjonariuszy kostką brukową. opozycja twierdzi, że to prowokacja zorganizowana przez władzę. Nad tłumem próbuje zapanować Witalij Kliczko, udaje mu się część ludzi zaprowadzić z powrotem na Majdan.
Fot. screen YouTube
Manifestanci zajmują siedzibę władz miejskich, która przez kolejne miesiące pozostanie sztabem Euromajdanu. 8 grudnia majdanowcy wznoszą barykady przed siedzibą rządu Ukrainy, domagając się przedterminowych wyborów prezydenckich i parlamentarnych. Przewrócony i rozbity został pomnik Lenina.
AGATA GRZYBOWSKA
Protestujący nie opuszczają Majdanu. Działa tam miasteczko namiotowe, formuje się samoobrona majdanu, która pilnuje porządku na placu. Działa też kuchnia, jest punkt z ciepłą odzieżą. Ze wsparciem przychodzą mieszkańcy miasta.
Fot. screen twitter.com/Dbnmjr
25 grudnia brutalnie pobita zostaje dziennikarka Tetiana Czornowił. Pojazd, którym kierowała, został najpierw kilkakrotnie uderzony przez jadący za nim samochód terenowy, a następnie zepchnięty do przydrożnego rowu. Znajdujący się w nim dwaj mężczyźni wyciągnęli dziennikarkę z auta, pobili i pozostawili w miejscu zdarzenia. Tam znaleźli ją milicjanci z drogówki, którzy przewieźli ją do szpitala. Wcześniej dziennikarka pisała o majątkach rodziny prezydenta Wiktora Janukowycza i ludzi z jego najbliższego otoczenia.
Miesiąc kończy się zorganizowanym na Majdanie Sylwestrem. Jest spokojnie, wydaje się, że władz przyzwyczaiła się do obecności manifestantów w centrum miasta i nie interweniuje.
DOMINIK WERNER
16 stycznia Parlament uchwala tzw. specjalny pakiet ustaw. Nowe prawo oznacza wyższe kary za udział w nieuznanych przez władzę zgromadzeniach. Wprowadza też zakaz manifestowania w maskach i kaskach. Za blokowanie urzędów państwowych przewidziano karę pozbawienia wolności do lat 5. Zaostrza także przepisy dotyczące jazdy w kolumnie samochodów - ma to utrudnić działania AutoMajdanu - antyrządowego ruchu, którego uczestnicy wykorzystują w protestach własne auta. Deputowani wprowadzają także karę za pomówienie w internecie. Przeszkadzanie w działalności dziennikarskiej nie będzie już przestępstwem, lecz jedynie naruszeniem prawa. Zaostrzają kontrolę nad organizacjami pozarządowymi finansowymi zza granicy, które teraz będą mogły zostać określone mianem "zagranicznego agenta". Zwiększane są też kary za niszczenie pomników upamiętniających "walkę z faszyzmem". W praktyce oznacza to ochronę pomników radzieckich. Ustawa ma wejść w życie błyskawicznie - już 22 stycznia.
VASILY FEDOSENKO/REUTERS
W związku z zaostrzeniem prawa cotygodniowy niedzielny wiec zamienia się 19 stycznia w walki demonstrantów z milicją.. Do wywołania zamieszek przyznaje się organizacja (wówczas jeszcze nie partia polityczna) Prawy Sektor. Ukraińskie media podają, że po obu stronach jest ponad 100 rannych, z czego kilkadziesiąt bardzo poważnie. Po kilku dniach starć 22 stycznia rano Berkut szturmuje Majdan. Są pierwsze ofiary śmiertelne. Nie żyje 22-latek, który podczas starć z milicją spadł lub został zrzucony z dużej wysokości. Cztery osoby giną od kul z broni palnej. Bilans rannych w kilkudniowych starciach przekracza 300 osób.
AGATA GRZYBOWSKA
W południe Wiktor Janukowycz zaprasza do rozmów trzech liderów opozycji. Obie strony uzgadniają, że do godziny 19 kolejnego dnia będzie obowiązywał rozejm. Negocjacje opozycji z władzą trwają przez kolejne dni. kliczko i Jaceniuk odrzucają propozycję wejścia do rządu. 28 stycznia Parlament uchyla większość antydemokratycznych ustaw. Prezydent przyjmuje dymisję premiera Azarowa. Jego obowiązki przejmuje dotychczasowy wicepremier Serhij Arbuzow.
AGATA GRZYBOWSKA
Manifestanci nie opuszczają Majdanu. 18 lutego kilkanaście tysięcy osób idzie przed siedzibę parlamentu, by domagać się od deputowanych przywrócenia konstytucji z 2004 rok. Manifestanci zapowiadają, że nie pozwolą deputowanym opuścić sali posiedzeń, dopóki nie spełnią oni żądań Majdanu. Pod Parlamentem zaczynają się zamieszki. Milicjanci używają gazu łzawiącego, granatów hukowych i broni pneumatycznej. Walki zaczynają rozszerzać się na całe centrum Kijowa.
YANNIS BEHRAKIS/REUTERS
Znów płoną barykady z opon, a protestujący zajmują budynki rządowe. Funkcjonariusze MSW zaczęli ostrzeliwać demonstrantów z dachów budynków. Do godziny 17 wiadomo było o 5 ofiarach śmiertelnych i co najmniej 150 rannych. Walki na ulicach Kijowa trwają przez kolejne dni. rośnie liczba zabitych i rannych. Najcięższy jest 20 lutego - jak podaje Ministerstwo Zdrowia, tego dnia75 osób, a 567 jest rannych.
AGATA GRZYBOWSKA
Tego dnia w Kijowie pojawia się też delegacja europejska, która ma wynegocjować porozumienie. 21 lutego - przełom. Janukowycz zapowiada, że w ciągu 10 dni będzie stworzony nowy rząd, a wybory prezydenckie odbędą się w grudniu. Ma być też przywrócona konstytucja z 2004 roku. Parlament podejmuje też decyzję o uwolnieniu Julii Tymoszenko.
AGATA GRZYBOWSKA
Tego samego dnia późnym wieczorem Wiktor Janukowycz opuszcza swoją rezydencję pod Kijowem i wylatuje do Charkowa. Przesyła oświadczenie, że nie ustąpi z urzędu, a w kraju doszło do zamachu stanu. Opozycja przejmuje kontrolę nad Parlamentem i podejmuje decyzję, że w związku z ucieczką Janukowycza jest on odwołany z funkcji głowy państwa. 25 maja mają odbyć się nowe wybory prezydenckie. Struktury siłowe ogłaszają, że przechodzą na stronę narodu. Tłum rusza do prezydenckiej rezydencji. W mediach zaczynają krążyć zdjęcia luksusowych wnętrz i dziwacznych, nowobogackich dekoracji. 24 lutego Ukraina wysyła za Wiktorem Janukowyczem międzynarodowy list gończy o prowadzi śledztwo w sprawie masowych zabójstw cywili. Cztery dni później Wiktor Janukowycz zwołuje konferencję w Rosji w Rostowie nad Donem, gdzie informuje, że nadal uważa się za głowę państwa ukraińskiego. 26 lutego premierem Ukrainy zostaje Arsenij Jaceniuk. Do koalicji 'Ukraiński Wybór' wchodzi 250 deputowanych.
AGATA GRZYBOWSKA
Po ucieczce Janukowycza na Krymie robi się niespokojnie. Z Moskwy płyną głosy, że trzeba jak najszybciej nadać obywatelstwo rosyjskojęzycznym mieszkańcom półwyspu. Zaczynają się demonstracje prorosyjskich organizacji. Na budynku krymskiego parlamentu zawisa rosyjska flaga. 27 lutego na półwyspie pojawiają się uzbrojeni ludzie w mundurach bez oznaczeń, którzy przedstawiają się jako ?rosyjska samoobrona?. Zajmują siedziby władz w Symferopolu. Tego samego dnia Parlament Krymu podejmuje decyzję o referendum w sprawie niezależności półwyspu. Do końca miesiąca rosyjscy żołnierze zajmują na Krymie lotniska i punkty strategiczne.
Sytuacja w Kijowie jest opanowana, teraz największy problem to Krym i południowo - wschodnia Ukraina. 1 marca Władimir Putin żąda zgody Dumy na wysłanie na Krym rosyjskiego wojska. Tego samego dnia w Charkowie i Doniecku odbywają się wiece przeciwko nowym władzom Ukrainy. Manifestanci wieszają rosyjską flagę na budynku lokalnej administracji. Przez kilka dni separatyści ścierają się z milicją, próbując wdzierać się do budynków. Domagają się przeprowadzenia referendum także na południowym wschodzie kraju. Regularnie dochodzi też do walk między prorosyjskimi separatystami a majdanowcami. Część prorosyjskich grup postuluje też przekształcenie Ukrainy w federację. 15 marca padają pierwsze strzały, są dwie ofiary śmiertelne.
AGATA GRZYBOWSKA
11 marca Autonomia Krymska ogłasza niepodległość, powołując się przy tym na decyzję międzynarodową w sprawie Kosowa. 5 dni później odbywa się referendum, w którym większość głosujących opowiedziała się za przyłączeniem do Federacji Rosyjskiej. 17 marca Krym ostatecznie ogłasza niepodległość, a dzień później staje się częścią Federacji Rosyjskiej. Aneksji półwyspu nie uznaje społeczność międzynarodowa. Ukraina określa Krym mianem ?terytorium okupowanego?. Nadal pozostają na nim ukraińskie służby, choć część jednostek bardzo szybko przechodzi na stronę Rosji.
Nadal niespokojnie na wschodzie Ukrainy. Trwają zamieszki w Doniecku i Ługańsku. 6 kwietnia manifestanci ściągają flagę Ukrainy z budynku i wywieszają rosyjską. Wieszają też transparent z napisem "Republika Doniecka!". Rosyjskie flagi widać też w Charkowie. 7 kwietnia separatyści ogłaszają powstanie Donieckiej Republiki Ludowej. - Putin pomóż! Rosja! Rosja! - skandują demonstranci. Na 11 maja zapowiadają referendum niepodległościowe. W mediach zaczynają się pojawiać nazwy grup działających na wschodzie: Ludowa milicja Donbasu, Armia Południowego Wschodu, Samoobrona. 13 kwietnia Kijów stawia separatystom ultimatum - jeśli nie poddadzą się, rozpocznie się operacja antyterrorystyczna. Ukraina twierdzi też, że na wschodzie kraju działają żołnierze Rosyjscy ubrani w nieoznakowane mundury.
W połowie kwietnia zaczynają się starcia między siłami rządowymi a rebeliantami, którzy przejmują władzę w kolejnych miastach. Są pierwsze ofiary śmiertelne po obu stronach konfliktu. Część służb na Donbasie przechodzi na stronę prorosyjskich bojowników. 28 kwietnia rebelianci proklamują Ługańską Republikę Ludową. Rebelianci porywają i przetrzymują 40 osób, w tym obserwatorów OBWE. Wśród uprowadzonych jest też polski oficer. Każdego dnia pojawiają się informacje o kolejnych rannych i ofiarach śmiertelnych. Walki rozszerzają się na kolejne miasta.
Zaczyna się od dramatycznych wydarzeń w Odessie. 2 maja w mieście ścierają się prorosyjscy i proukraińscy demonstranci. Po ataku na proukraiński marsz, majdanowcy nacierają na namioty antymajdanu, atakują koktajlami Mołotowa. Separatyści chronią się w siedzibie związków zawodowych. W budynku wybucha pożar, część ludzi próbuje ratować się, skacząc z okien. Tego dnia śmierć ponosi 48 osób. Do dziś nie wiadomo, kto odpowiada za tę tragedię i co naprawdę się wydarzyło. Separatyści nazywają to ?masakrą cywilów przez banderowców z Prawego sektora?. Siły rządowe mówią o rosyjskiej prowokacji. Obie strony mówią, że w ich szeregach znaleźli się ?jacyś dziwni ludzie?. Nie wiadomo też, dlaczego milicja nie reagowała, a straż pożarna bardzo długo nie przyjeżdżała do płonącego budynku. Co więcej - nie wiadomo, dlaczego akurat tego dnia w budynku odcięto wodę. Pojawiają się informacje, że część ludzi, choć oficjalnie zginęła wyskakując z okna, była martwa już wcześniej, a przez okna wyrzucano ciała. Tragedia w Odessie do dziś nie została wyjaśniona w sposób nie budzący żadnych wątpliwości.
Rosja zaczyna stawiać Ukrainie ultimatum gazowe i grozi odcięciem dostaw. 11 maja rebelianci w Doniecku i Ługańsku przeprowadzają referenda po czym ogłaszają niezależność od Kijowa. Donbas bojkotuje też wybory prezydenckie zaplanowane na 25 maja. Blokowane sa komisje wyborcze, dochodzi do zastraszania ludzi, którzy mają w nich pracować. Ostatecznie 25 maja nie udaje się przeprowadzić wyborów w całym kraju. Wyniki są zgodne z przewidywaniami: w pierwszej turze wygrywa Petro Poroszenko. Witalij Kliczko zostaje natomiast merem Kijowa. Petro Poroszenko zapowiada natychmiastową ofensywę na wschodzie Ukrainy i ostre działania przeciwko rebeliantom.
Mimo przejęcia władzy przez opozycję ludzie nie opuszczają Majdanu. Nie ufają nowym rządzącym, domagają się lustracji i wyborów parlamentarnych. Chcą radykalnych zmian, walki z korupcją i rozliczenia oligarchów.
Trwają walki na wschodzie Ukrainy. Ukraina alarmuje, że Rosja regularnie przerzuca na jej terytorium żołnierzy i sprzęt wojskowy. 14 czerwca rebelianci strzelają do ukraińskiego samolotu transportowego, ginie 49 żołnierzy. 16 czerwca ma miejsce ?skandal dyplomatyczny? - szef ukraińskiego MSZ Andrij Deszczyca publicznie mówi, że "Putin to ch...". Dzień później na wschodzie Ukrainy ginie dwóch rosyjskich dziennikarzy. Rosja oskarża ukraińskie siły rządowe o celowe strzelanie do nich. Wkrótce okazuje się, że rebelianci aresztują w tej sprawie ukraińską pilotkę Nadię Sawczenko. Kobieta zostaje przewieziona na terytorium Rosji.
Petro Poroszenko podejmuje próbę rozwiązania konfliktu poprzez jednostronne zawieszenie broni. Chce dać rebeliantom możliwość rozbrojenia się. Proponuje też utworzenie korytarza, którym rosyjscy najemnicy będą mogli wrócić do kraju. Zawieszenie broni ma trwać od 20 do 27 czerwca. Rebelianci, którzy się nie poddadzą, zostaną zlikwidowani - zapowiada prezydent. Rebelianci zgadzają się na zawieszenie broni i rozpoczęcie rozmów. Szybko pojawiają się jednak doniesienia o naruszeniach tych postanowień. Mimo to rozejm zostaje przedłużony do końca miesiąca. 27 czerwca Ukraina podpisuje drugą część umowy stowarzyszeniowej z UE, dotyczącą utworzenia strefy wolnego handlu, współpracy w dziedzinie gospodarki oraz wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. 29 czerwca w Kijowie na ulice wychodzą przedstawiciele Majdanu i ochotniczych batalionów obrony terytorialnej. Domagają się wydania im broni i zgody na walkę o Donbas.
1 lipca prezydent Poroszenko ogłasza koniec rozejmu. - Zaatakujemy i wyzwolimy naszą ziemię - zapowiada. Oznacza to wznowienie operacji antyterrorystycznej. Szybko pojawiają się informacje o sukcesach ukraińskiej armii - już w czasie pierwszej doby po zakończeniu rozejmu miało zginąć 1000 rebeliantów. Rebelianci twierdzą, że to tylko propaganda i nie ponoszą większych strat w starciach z siłami rządowymi. W pierwszej połowie lipca ukraińskie flagi wracają do Słowiańska i Kramatorska. Jednocześnie Ukraina informuje, że w walkach na wschodzie zginęło 478 cywilów, a rannych zostało 1392. Pojawiają się też informacje o zabitych na terytorium Ukrainy rosyjskich żołnierzach. Rosja zaprzecza. 16 lipca rebelianci ogłaszają w Doniecku stan wojenny i godzinę policyjną.
17 lipca na terytorium Ukrainy niedaleko granicy z Rosją rozbija się Boeing 777 malezyjskich linii lotniczych lecący z Amsterdamu do Kuala Lumpur. Ginie 280 pasażerów i 15 członków załogi. Ukraina o zestrzelenie samolotu oskarża rebeliantów. Na dowód publikuje nagranie przez SBU rozmowy rebeliantów z rosyjskimi oficerami. Rebelianci twierdzą natomiast, że za atakiem na samolot stoją siły rządowe. Pojawiają się też mocno fantastyczne teorie. jeden z liderów rebeliantów twierdzi, że samolot przewoził ciała ludzi zabitych wcześniej, a cała katastrofa jest ukraińską prowokacją. Powracają też dyskusje o wspieraniu rebeliantów przez Rosję. oni sami publicznie mówią, że Rosja przesyła im broń o ?wsparcie osobowe?.
Opozycyjne media rosyjskie zaczynają coraz więcej pisać o tajemniczych zgonach wśród żołnierzy rosyjskich jednostek specjalnych. Komandosi chowani są podczas skromnych ceremonii, bez uroczystości państwowych. Oficjalnie wszyscy giną podczas ćwiczeń i urlopów. Wiadomo, że część poległych informowała rodziny o nagłym wezwaniu na ćwiczenia do rostowa nad Donem. To stamtąd ?osobowe wsparcie? ma być przerzucane na Ukrainę.
24 lipca UDAR i Swoboda opuszczają koalicję rządzącą. Jeśli w ciągu 30 dni nie powstanie nowa koalicja, prezydent ma prawo rozpisać przedterminowe wybory parlamentarne. Premier Arsenij Jaceniuk podaje się do dymisji, jego obowiązki przejmuje wicepremier Wołodymyr Hrojsman. Ostatecznie 31 lipca parlament odrzuca jego dymisję i Jaceniuk pozostaje na stanowisku.
Pod koniec lipca na wschodzie Ukrainy zostaje ranna polska dziennikarka Bianka Zalewska współpracująca z ukraińską telewizją Espreso. Za ostrzelaniem jej samochodu stoją rebelianci.
Koniec lipca to też czas coraz ostrzejszych sankcji nakładanych na Rosję przez USA i UE. W odpowiedzi Rosja obejmuje embargiem m.in. polskie jabłka, czego efektem jest akcja ?jedz jabłka przeciwko Putinowi?, która ma zniwelować straty wynikające z rosyjskiej decyzji.
Trwa operacja antyterrorystyczna na wschodzie Ukrainy. Wojska ukraińskie otaczają Donieck i odcinają miasto wraz z otaczającym terenem od reszty terytoriów kontrolowanych przez rebeliantów. Wygląda na to, że ofensywa przynosi sukcesy, a terytorium kontrolowane przez rebeliantów jest o trzy czwarte mniejsze niż na początku ukraińskiej interwencji. Pojawiają się doniesienia, że Rosja koncentruje większą liczbą żołnierzy przy granicy z Ukrainą.
Jednocześnie pogarsza się sytuacja cywilów mieszkających na terenie konfliktu. Wiele domów jest zniszczonych, są problemy z dostawami prądu i wody. Ludzie porzucają domy i uciekają - część do Rosji, część na zachód.
W Kijowie znów płoną barykady - Majdan protestuje przeciwko ich rozbieraniu. Mer Kijowa Witalij kliczko chce jednak oczyścić Plac Niepodległości na Święto Niepodległości Ukrainy 24 sierpnia.
W połowie sierpnia Rosja zapowiada, że w porozumieniu z Międzynarodowym Czerwonym Krzyżem wysyła do Donbasu konwój z pomocą humanitarną. Petro Poroszenko stawia jednak warunki; konwój ma przejechać przez punkty graniczne kontrolowane przez Ukrainę, nie może mu też towarzyszyć eskorta wojskowa. Na takie warunki nie godzi się Rosja. Ukraina oświadcza, że nie przyjmuje pomocy humanitarnej, a cała akcję ocenia jako zakamuflowaną operację wojskową. Ostatecznie tzw. biały konwój wjeżdża 22 sierpnia. Ukraina twierdzi, że Rosjanie "wtargnęli przez granicę". 24 sierpnia rebelianci w Doniecku organizują upokarzający pochód jeńców. Tłum rzuca w nich butelkami i krzyczy: "Faszyści!", "Na kolana!" to odpowiedź na kijowską paradę wojskową z okazji Święta Niepodległości. Dwa dni później Władimir Putin oświadcza, że aresztowani przez Ukrainę rosyjscy żołnierze "znaleźli się na terytorium tego państwa przypadkowo, bo zabłądzili, kontrolując granicę". nie wyjaśnia natomiast, dlaczego jednostki specjalne zajmują się kontrolą granicy. W Rosji coraz głośniej mówi się o znikających i umierających w niejasnych okolicznościach żołnierzach. Matki żołnierzy wystosowują apel do Władimira Putina, który wciąż zaprzecza, jakoby wysyłał armię na terytorium Ukrainy. Innego zdania jest natomiast lider rebeliantów w Doniecku Aleksander Zacharczenko, który przyznaje, że wspierają ich rosyjscy wojskowi. W ostatnich dniach sierpnia na wschód Ukrainy dociera kolejny rosyjski konwój z pomocą humanitarną.
Od wybuchu konfliktu w kwietniu na Ukrainie śmierć poniosło 2 729 osób - ogłasza ONZ. Liczba osób, które opuściły Krym i teren, gdzie prowadzona jest operacja antyterrorystyczna, sięga już 271 tysięcy.
- Jeśli zechcę, to wezmę Kijów w dwa tygodnie - tak relacjonuje swoją rozmowę z Władimirem Putinem Jose Manuel Barroso. Tymczasem rebelianci wspierani przez rosyjskie wojska umacniają swoje pozycje w Donbasie, ściągają dodatkowy sprzęt i ludzi. Teraz armia ukraińska jest w defensywie. Władze w Kijowie apelują o wsparcie NATO. W Mińsku odbywają się negocjacje między Ukrainą, Rosją i przedstawicielami rebeliantów. W nocy 20 września zostaje podpisane memorandum składające się z 8 punktów. Przewiduje m.in. zawieszenie broni oraz utworzenie zdemilitaryzowanej strefy buforowej na wschodzie Ukrainy. Oprócz zawieszenia broni zadecydowano także o zatrzymaniu się oddziałów i sił wojskowych obu stron na linii według stanu z piątku. Memorandum przewiduje zakaz użycia jakiejkolwiek broni oraz prowadzenia działań ofensywnych. Z terytorium Ukrainy mają też zostać wycofane wszelkie zagraniczne formacje zbrojne, sprzęt wojskowy, a także najemnicy. Również w ciągu doby ma zostać rozmieszczona w strefie zawieszenia broni misja monitoringowa OBWE. Plan Petra Poroszenki obejmuje też ustawy o szczególnym statusie Donbasu. Oznacza to szczególne uprawnienia władz samorządowych przez trzy lata oraz zwolnienie rebeliantów od odpowiedzialności karnej, a także zakaz dyskryminacji ze względu na udział w ruchach separatystycznych.
Jak pokazują kolejne dni, mimo teoretycznego zawieszenia broni walki nie ustają. Zaczynają się też trwające do dziś walki o lotnisko w Doniecku. To strategiczny obiekt, który udaje się utrzymać siłom rządowym. walczący tam żołnierze z racji swojej wytrwałości nazywani są "cyborgami".
2 października po raz pierwszy od ogłoszenia rozejmu dochodzi do ostrzału centrum Doniecka. Ginie jeden z pracowników Czerwonego Krzyża. Pojawiają się informacje o Polaku - Dariuszu Lemańskim, który walczy w szeregach rebeliantów. W kolejnych dniach trwają ataki artyleryjskie na Donieck. Rebelianci o ostrzeliwanie osiedli mieszkalnych oskarżają siły rządowe. Rosja prowadzi też śledztwo w sprawie swojego obywatela, który walczył na wschodzie Ukrainy po stronie Kijowa. Jest oskarżony o "udział najemnika w konflikcie zbrojnym lub działaniach wojennych", za co w Rosji grozi od trzech do siedmiu lat pozbawienia wolności. Jeden z komendantów rebeliantów publikuje w internecie wideo, na którym grozi Polsce, że wojna może przekroczyć i nasza granicę, jeśli rząd nie przestanie wspierać Kijowa. Na Ukrainie wchodzi w życie przepis nakazujący sprzedawcom specjalne oznakowanie towarów importowanych z Rosji. Ma to umożliwić konsumentom podjęcie świadomej decyzji o "niewspieraniu okupanta". W połowie października rebelianci decydują o odrzuceniu "specjalnego statusu". Zapowiadają, że przeprowadzą wybory niezależnie od postanowień Kijowa i Władimira Putina.
ANTONIO BRONIC/REUTERS
26 października odbywają się wybory parlamentarne. Głosowanie nie jest jednak organizowane na zajętym przez Rosję od marca Krymie i w Donbasie. mieszkańcy tych terenów mogą zagłosować na terytoriach będących pod kontrolą Ukrainy. Najwięcej mandatów otrzymuje Blok Petra Poroszenki oraz Front Ludowy Arsenija Jaceniuka. Do Rady Najwyższej wchodzi też Samopomoc mera Lwowa Andrija Sadowego, blok opozycyjny związany z Partią Regionów, Partia Radykalna Ołeha Liaszki i Batkiwszczyna Julii Tymoszenko. Premierem pozostaje Arsenij Jaceniuk.
Równolegle władza zaczyna realizować jeden z głównych postulatów Majdanu, uchwalając pakiet ustaw lustracyjnych i antykorupcyjnych. Już w pierwszym okresie obowiązywania nowego prawa wielu urzędników dobrowolnie rezygnuje z pracy. rozczarowaniem pozostaje natomiast fakt, ze lustracja nie obejmuje funkcji wybieralnych, np. deputowanych.
2 listopada zgodnie z zapowiedziami rebelianci przeprowadzają wybory w Donbasie. Ukraina oraz państwa zachodnie zapowiadają, że nie uznają wyników wyborów. Natomiast zdaniem Rosji wybory są całkowicie legalne. W wyborach wygrywają dotychczasowi liderzy samozwańczych republik.
MAXIM ZMEYEV/REUTERS
Walki na wschodzie nie ustają. ONZ informuje, że od początku kwietnia zginęło ponad 4300 osób. W Kijowie zaczynają się przygotowania do obchodów rocznicy antyrządowych demonstracji. 21 listopada to nowe święto narodowe: Dzień Godności i Wolności. - Ukraina to ziemia godności i wolności. Takimi uczyniła nas nie jedna, lecz dwie rewolucje - nasz Majdan roku 2004, który był świętem wolności, i rewolucja roku 2013, rewolucja godności - uzasadnia swoją decyzję Petro Poroszenko.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze