- To było pierwsze muzeum plakatu na świecie, które stworzyło prototyp dla tego typu instytucji - opowiada "Wyborczej" Mariusz Knorowski, kustosz Muzeum Plakatu. - Muzeum powstało jako naturalna konsekwencja inauguracji Biennale Plakatu w 1966 r. Założenie od początku było takie, że w Zachęcie odbywa się konfrontacja twórców, wymiana idei artystów związanych z projektowaniem graficznym, a muzeum będzie wystawiane plakaty gromadziło i tworzyło kolekcję plakatu obcego.
- Otwarcie muzeum było bardzo poważnym, politycznie doniosłym wydarzeniem. Obecny był minister kultury Lucjan Motyka (na zdjęciu z przodu w środku). To znaczący moment w historii polskiego muzealnictwa: powstało pierwsze nowoczesne muzeum w Polsce - dopowiada kustosz. - Podczas otwarcia odbył się też koncert muzyki eksperymentalnej. Zagrał Warsztat Muzyczny Zygmunta Krauzego - specjalnie na inaugurację stworzono kompozycję muzyczną 'Entrée' dla Muzeum Plakatu.
Jednym z najcenniejszych zabytków w kolekcji Muzeum Plakatu jest plakat Andy'ego Warhola, czołowego przedstawiciela pop-artu, twórcy tak ikonicznych dzieł sztuki jak 'Dyptyk Marilyn' czy 'Puszki z zupą firmy Campbell'. Plakat obecny na wystawie reklamuje Festiwal Filmowy w Lincoln Center w Nowym Jorku; jest po warholowsku przerobionym i powiększonym przedstawieniem biletu wstępu. Za ten plakat Warhol dostał złoty medal na drugim Biennale Plakatu w Warszawie w 1969 r.
Kolejnym unikatowym eksponatem w kolekcji muzeum jest dzieło innego mistrza pop-artu - Roya Lichtensteina, któremu sławę przyniósł styl oparty na komiksie. Ten plakat promuje wystawę Lichtensteina w Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku z 1969 r., która była potem pokazywana w całych Stanach.
Powyższy plakat Jukki Veistoli, wybitnego fińskiego grafika, zdobył złoty medal na 3. Biennale Plakatu w 1970 r. Ten minimalistyczny, bardzo subtelny plakat ma ostrzegać przed nadużywaniem narkotyków. Napis w lewym górnym rogu mówi: 'Żółte kwiaty. Grób. Procesja. Widzę to wszystko. W ostatnim śnie. Używanie narkotyków prowadzi do poważnych konsekwencji.'
Martin Sharp był czołowym artystą australijskiego i brytyjskiego pop-artu; reprezentował nurt psychodeliczny, czego potwierdzenie znajdziemy powyżej. Ten plakat został zaprojektowany jako promocja jednego z wielu londyńskich wieców na rzecz legalizacji marihuany. Niestety, nie pojawił się na ulicach Londynu. Człowiek, który miał rozwiesić plakaty, nie zrobił tego - wszystkie sprzedał.
Na wystawie nie zabrakło też polskich plakatów - jest im poświęcone górne piętro muzeum. Licznie reprezentowana jest wśród nich sławna na cały świat tzw. polska szkoła plakatu, którą współtworzył m.in. Wiktor Górka. Z plakatu reklamującego linie lotnicze LOT dumnie bije tradycja polska: awiację promuje Pan Twardowski na kogucie.
Plakat Tandanori Yokoo, najważniejszego twórcy japońskiego plakatu porównywanego czasem do Andy'ego Warhola, reklamuje historyczną wystawę plakatu w Museum of Modern Art w Nowym Jorku: 'Word and Image' ('Słowo i obraz') z 1968 r. W MoMA zostały wtedy zaprezentowane pokaźne zbiory plakatów muzeum, oprócz współczesnych twórców można tam było podziwiać m.in. dzieła rosyjskich konstruktywistów, grupy De Stijl czy przedstawicieli niemieckiego Bauhausu.
Ten plakat, reklamujący wystawę z okazji 50 lat Bauhausu, został zaprojektowany przez Herberta Bayera, typograficznego mistrza tego stylu. Bayer był jednym z czołowych projektantów w Trzeciej Rzeszy, zaprojektował m.in. propagandową ulotkę wystawy niemieckiej podczas igrzysk olimpijskich w Niemczech w 1936 r., był też redaktorem naczelnym berlińskiego "Vogue'a". Władze Trzeciej Rzeszy jednak go nie doceniły - jego prace zostały zaprezentowane na wystawie sztuki wynaturzonej, w związku z czym jeszcze przed wybuchem wojny opuścił Niemcy i emigrował do USA.
Roman Cieślewicz zaprojektował legendarny plakat do legendarnego spektaklu: 'Dziadów' Kazimierza Dejmka. 'Dziady' wystawione z okazji rocznicy rewolucji październikowej zostały przez publiczność uznane za spektakl wymierzony w system: entuzjastyczne reakcje publiczności podczas scen antyrosyjskich doprowadziły do kontrowersji, zdjęcia przedstawienia z afiszu i protesty studenckie.
Peter Max jest amerykańskim artystą niemieckiego pochodzenia, który dobrze wpisuje się w trendy obowiązujące w plakacie około 1968 r. - w swoich dziełach łączy pop-art ze sztuką psychodeliczną, czego świadectwo daje powyższy plakat. Powstał z okazji lądowania pierwszej osoby na Księżycu w 1969 r. i jest celebracją ludzkich możliwości. Na górze plakatu znajduje się cytat z Alberta Einsteina: 'Twierdzę, że kosmiczne przeżycie religijne stanowi najsilniejszą i najszlachetniejszą pobudkę do badań naukowych.'
Artyści amerykańscy odkryli secesję na nowo dopiero w latach 60., a jej wpływy są wyraźnie widoczne w tym plakacie Wesa Wilsona. Wilson był częścią 'wielkiej piątki' plakatu z San Francisco; jego znakiem rozpoznawczym są charakterystyczne litery sprawiające wrażenie ruchu. Psychodeliczno-secesyjny styl odpowiada klimatowi zespołów, których koncert plakat anonsuje - wśród nich jest czołowa grupa rocka psychodelicznego The Doors.
Ta praca Dicka Dahlgrena jest jednym z serii nietypowych, bo okrągłych plakatów promujących koncerty w klubie Kaleidoscope w Hollywood. Kilka z nich zobaczymy na wystawie w Muzeum Plakatu. Forma nawiązuje do oka kalejdoskopu, od którego klub wziął nazwę; Dahlgren w tej serii często imitował abstrakcyjne, kalejdoskopowe wzory. Ten plakat zapowiada koncert trzech zespołów: rockowych Jefferson Airplane i Canned Heat (członkowie tej grupy byli właścicielami klubu) oraz folk-rockowego Buffalo Springfield.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze