Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi Sprawdź ofertę
    Szukaj
    Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
    wyborcza.pl Zdjęcia

    Kultura: Najważniejsze i najciekawsze wydarzenia 2015 r.

    Zdjęcia
    Maciej Murański, Łukasz Grzymisławski, Jacek Świąder
    'Uległość' Houellebecqa w dzień zamachu. 7 stycznia, w dzień francuskiej premiery tej powieści, dwaj napastnicy dokonali masakry w redakcji paryskiego pisma satyrycznego 'Charlie Hebdo'. Był to odwet za bezceremonialne traktowanie muzułmańskich dogmatów przez karykaturzystów. Dlaczego to taki wyjątkowy zbieg okoliczności? 'I tak się właśnie kończy świat. Nie hukiem, ale skomleniem'. Cytat z 'Wydrążonych ludzi' Eliota to najlepsze podsumowanie powieści Houellebecqa (W.A.B., przeł. Beata Geppert) - umieszczonej w nieodległej przyszłości politycznej antyutopii o islamizacji Francji. Dochodzi do niej w wyniku demokratycznych wyborów, po których władzę obejmuje umiarkowane Bractwo Muzułmańskie. Odejście kobiet z rynku pracy zmniejsza bezrobocie, a możliwość wielożeństwa rozwiązuje problem seksualnego prekariatu wielu mężczyzn. Bohater, literaturoznawca z Sorbony i znawca twórczości dekadenta Huysmansa, to świadek i uczestnik zmierzchu Zachodu, porzucającego chrześcijańskie korzenie i dziedzictwo Oświecenia. Michel Houellebecq w najwyższej formie, zabawny i przerażający. Ale to, że antyislamski, można oczywiście między bajki włożyć
    CHARLES PLATIAU / REUTERS
    1 z 15

    'Uległość' Houellebecqa w dzień zamachu. 7 stycznia, w dzień francuskiej premiery tej powieści, dwaj napastnicy dokonali masakry w redakcji paryskiego pisma satyrycznego 'Charlie Hebdo'. Był to odwet za bezceremonialne traktowanie muzułmańskich dogmatów przez karykaturzystów. Dlaczego to taki wyjątkowy zbieg okoliczności? 'I tak się właśnie kończy świat. Nie hukiem, ale skomleniem'. Cytat z 'Wydrążonych ludzi' Eliota to najlepsze podsumowanie powieści Houellebecqa (W.A.B., przeł. Beata Geppert) - umieszczonej w nieodległej przyszłości politycznej antyutopii o islamizacji Francji. Dochodzi do niej w wyniku demokratycznych wyborów, po których władzę obejmuje umiarkowane Bractwo Muzułmańskie. Odejście kobiet z rynku pracy zmniejsza bezrobocie, a możliwość wielożeństwa rozwiązuje problem seksualnego prekariatu wielu mężczyzn. Bohater, literaturoznawca z Sorbony i znawca twórczości dekadenta Huysmansa, to świadek i uczestnik zmierzchu Zachodu, porzucającego chrześcijańskie korzenie i dziedzictwo Oświecenia. Michel Houellebecq w najwyższej formie, zabawny i przerażający. Ale to, że antyislamski, można oczywiście między bajki włożyć
    Książki, które chcą zmieniać rzeczywistość. '13 pięter' Filipa Springera (n/z)(Czarne), 'Jak przestałem kochać design' Marcina Wichy (Karakter) i zbiór publikowanych pierwotnie w 'Wyborczej' rozmów Grzegorza Sroczyńskiego 'Świat się chwieje' (Agora) - wszystkie te książki odbiły się wielkim echem, próbując w roku wyborczym narzucić ważniejsze niż zwykle tematy do debaty publicznej. Pierwsza - rysując drogi wyjścia z pułapki 'problemu mieszkaniowego' w III RP, druga - obnażając estetyczne patologie w polskiej przestrzeni publicznej, trzecia - zastanawiając się nad strukturalnymi wadami społeczeństwa, które sobie zaprojektowaliśmy. Po wyborach - jeszcze aktualniejsze
    BARTOSZ BOBKOWSKI
    2 z 15

    Książki, które chcą zmieniać rzeczywistość. '13 pięter' Filipa Springera (n/z)(Czarne), 'Jak przestałem kochać design' Marcina Wichy (Karakter) i zbiór publikowanych pierwotnie w 'Wyborczej' rozmów Grzegorza Sroczyńskiego 'Świat się chwieje' (Agora) - wszystkie te książki odbiły się wielkim echem, próbując w roku wyborczym narzucić ważniejsze niż zwykle tematy do debaty publicznej. Pierwsza - rysując drogi wyjścia z pułapki 'problemu mieszkaniowego' w III RP, druga - obnażając estetyczne patologie w polskiej przestrzeni publicznej, trzecia - zastanawiając się nad strukturalnymi wadami społeczeństwa, które sobie zaprojektowaliśmy. Po wyborach - jeszcze aktualniejsze
    Najlepszy budynek Europy stoi w Szczecinie. Nagrodę Miesa van der Rohe dla najlepszego budynku ostatnich dwóch lat w Europie zdobyła w maju Filharmonia Szczecińska im. Mieczysława Karłowicza (n/z), zaprojektowana przez hiszpańskie biuro Barozzi Veiga. Pokonała realizacje z Niemiec, Danii, Włoch i Wielkiej Brytanii. Takiego prestiżowego sukcesu w polskiej architekturze jeszcze nie było
    CEZARY ASZKIEŁOWICZ
    3 z 15

    Najlepszy budynek Europy stoi w Szczecinie. Nagrodę Miesa van der Rohe dla najlepszego budynku ostatnich dwóch lat w Europie zdobyła w maju Filharmonia Szczecińska im. Mieczysława Karłowicza (n/z), zaprojektowana przez hiszpańskie biuro Barozzi Veiga. Pokonała realizacje z Niemiec, Danii, Włoch i Wielkiej Brytanii. Takiego prestiżowego sukcesu w polskiej architekturze jeszcze nie było
    Bond, Mad Max i 'Gwiezdne wojny' (n/z). W 2015 roku udało się utrzymać wysoki poziom rozrywkowych serii kontynuowanych przez wiele dekad. Bond - 'Spectre' Sama Mendesa, 'Gwiezdne wojny: Przebudzenie mocy' J.J. Abramsa i 'Mad Max: Na drodze gniewu' George'a Millera były niczym łyk markowego alkoholu, którego smakiem chciałoby się delektować możliwie najdłużej. I, rzeczywiście, wygląda na to, że te serie będą miały efektowny dalszy ciąg. Ten ostatni - fantazyjny powrót do klasycznego 'punkowego westernu' z 1979 r. - wzbudził dziecięcą euforię krytyki światowej, która wybrała go w plebiscycie filmem roku
    4 z 15

    Bond, Mad Max i 'Gwiezdne wojny' (n/z). W 2015 roku udało się utrzymać wysoki poziom rozrywkowych serii kontynuowanych przez wiele dekad. Bond - 'Spectre' Sama Mendesa, 'Gwiezdne wojny: Przebudzenie mocy' J.J. Abramsa i 'Mad Max: Na drodze gniewu' George'a Millera były niczym łyk markowego alkoholu, którego smakiem chciałoby się delektować możliwie najdłużej. I, rzeczywiście, wygląda na to, że te serie będą miały efektowny dalszy ciąg. Ten ostatni - fantazyjny powrót do klasycznego 'punkowego westernu' z 1979 r. - wzbudził dziecięcą euforię krytyki światowej, która wybrała go w plebiscycie filmem roku
    SOLOPAN
    5 z 15

    "Ida", reż. Paweł Pawlikowski, 2013
    'Body/Ciało' (n/z). Nagrodzony na Berlinale, przełomowy film w karierze Małgorzaty Szumowskiej. Z tego, co bywa określane jako 'kryzys wartości' czy 'cywilizacja śmierci' ona wyciąga pozytywne wnioski. 'Nie ma jednej dziś jednej wspólnotowej sprawy - mówi w rozmowie z Romanem Pawłowskim - Nie mamy się do czego odnieść. Ale pan się o to martwi? Ja patrzę w przyszłość i uważam, że dla sztuki to jest akurat wspaniałe'
    JACEK DRYGAŁA
    6 z 15

    'Body/Ciało' (n/z). Nagrodzony na Berlinale, przełomowy film w karierze Małgorzaty Szumowskiej. Z tego, co bywa określane jako 'kryzys wartości' czy 'cywilizacja śmierci' ona wyciąga pozytywne wnioski. 'Nie ma jednej dziś jednej wspólnotowej sprawy - mówi w rozmowie z Romanem Pawłowskim - Nie mamy się do czego odnieść. Ale pan się o to martwi? Ja patrzę w przyszłość i uważam, że dla sztuki to jest akurat wspaniałe'
    'Intruz' (n/z). Magnus von Horn, zakorzeniony w Polsce Szwed, gwiazda łódzkiej Filmówki, autor 'Intruza' - najdojrzalszego debiutu fabularnego ostatnich lat - wnosi coś cennego do polskiego kina: napięcie, powagę i mądrość, coś, z czym mentalnie nie umiemy sobie dać rady. Jego film pokazuje, jak można przerwać łańcuch zła, którego samemu jest się sprawcą
    GUTEK FILM
    7 z 15

    'Intruz' (n/z). Magnus von Horn, zakorzeniony w Polsce Szwed, gwiazda łódzkiej Filmówki, autor 'Intruza' - najdojrzalszego debiutu fabularnego ostatnich lat - wnosi coś cennego do polskiego kina: napięcie, powagę i mądrość, coś, z czym mentalnie nie umiemy sobie dać rady. Jego film pokazuje, jak można przerwać łańcuch zła, którego samemu jest się sprawcą
    'Król Roger' (n/z) wieńczy podbój świata. Wreszcie dzieło Szymanowskiego na deskach najważniejszego angielskiego teatru operowego: The Royal Opera House (Covent Garden). Wspaniałą inscenizację przygotował Duńczyk Kasper Holten (1.05.).W roli głównej najlepszy dziś Roger czyli Mariusz Kwiecień, dla którego ta produkcja powstała. Ostateczny triumf opery Szymanowskiego, objeżdżającej już cały świat. Kto nie był maju w Londynie, może obejrzeć londyński spektakl na wydanej właśnie płycie dvd (Opus Arte)
    AKA POH
    8 z 15

    'Król Roger' (n/z) wieńczy podbój świata. Wreszcie dzieło Szymanowskiego na deskach najważniejszego angielskiego teatru operowego: The Royal Opera House (Covent Garden). Wspaniałą inscenizację przygotował Duńczyk Kasper Holten (1.05.).W roli głównej najlepszy dziś Roger czyli Mariusz Kwiecień, dla którego ta produkcja powstała. Ostateczny triumf opery Szymanowskiego, objeżdżającej już cały świat. Kto nie był maju w Londynie, może obejrzeć londyński spektakl na wydanej właśnie płycie dvd (Opus Arte)
    Narodowe Forum Muzyki. Kolejny długo wyczekiwany gmach - Wrocław ma wielofunkcyjne centrum, NFM, które od razu zaczęło żyć własnym życiem (n/z). Na wrześniowej inauguracji wystąpił, m.in Piotr Anderszewski grając IV Symfonię Szymanowskiego. A zaraz później w NFM rozbrzmiewały koncerty 50. Festiwalu 'Wratislavia Cantans'
    MIECZYSŁAW MICHALAK
    9 z 15

    Narodowe Forum Muzyki. Kolejny długo wyczekiwany gmach - Wrocław ma wielofunkcyjne centrum, NFM, które od razu zaczęło żyć własnym życiem (n/z). Na wrześniowej inauguracji wystąpił, m.in Piotr Anderszewski grając IV Symfonię Szymanowskiego. A zaraz później w NFM rozbrzmiewały koncerty 50. Festiwalu 'Wratislavia Cantans'
    Konkurs Chopinowski. Było gorąco! Trzy tygodnie pianistycznego sprintu z przeszkodami (1-23.10). Wysoki poziom, wyrównana stawka, gwiazdorskie jury i werdykt bez większych kontrowersji. Cała pierwsza trójka godna 'achów i ochów'. Grand Prix - po raz pierwszy w historii Konkurs - dla Koreańczyka: Seong-Jin Cho (na zdjęciu), zaraz za nim Kanadyjczyk Charles Richard-Hamelin i Amerykanka Kate Liu. Frekwencyjny i promocyjny sukces. Stał się cud - w październiku Polacy słuchali, przez radio, YouTube'a i w telewizji, Chopina. Szkoda, że tak krótko
    WOJCIECH GRZEDZINSKI
    10 z 15

    Konkurs Chopinowski. Było gorąco! Trzy tygodnie pianistycznego sprintu z przeszkodami (1-23.10). Wysoki poziom, wyrównana stawka, gwiazdorskie jury i werdykt bez większych kontrowersji. Cała pierwsza trójka godna 'achów i ochów'. Grand Prix - po raz pierwszy w historii Konkurs - dla Koreańczyka: Seong-Jin Cho (na zdjęciu), zaraz za nim Kanadyjczyk Charles Richard-Hamelin i Amerykanka Kate Liu. Frekwencyjny i promocyjny sukces. Stał się cud - w październiku Polacy słuchali, przez radio, YouTube'a i w telewizji, Chopina. Szkoda, że tak krótko
    Minister, porno i nieudana cenzura. Listopadowa afera wokół spektaklu Eweliny Marciniak w Teatrze Polskim we Wrocławiu przyćmiła samo, znakomite zresztą, przedstawienie. Świeżo upieczony minister kultury Piotr Gliński (n/z) w piśmie do dolnośląskiego urzędu marszałkowskiego, któremu podlega teatr, polecił wstrzymanie prac nad premierą, bo 'nie ma zgody na udział aktorów porno w spektaklu finansowanym z publicznych środków'. W ten sposób Gliński, który nie widział spektaklu, ani, jak ogłaszał w licznych wystąpieniach medialnych, nie zamierza go zobaczyć, próbował naruszyć niezależność samorządu terytorialnego, zmuszając marszałka, by z ten z kolei ograniczył autonomię dyrektora instytucji kultury. Na szczęście - nie przeszło. Na razie. Na spektaklu - komplety
    FRANCISZEK MAZUR
    11 z 15

    Minister, porno i nieudana cenzura. Listopadowa afera wokół spektaklu Eweliny Marciniak w Teatrze Polskim we Wrocławiu przyćmiła samo, znakomite zresztą, przedstawienie. Świeżo upieczony minister kultury Piotr Gliński (n/z) w piśmie do dolnośląskiego urzędu marszałkowskiego, któremu podlega teatr, polecił wstrzymanie prac nad premierą, bo 'nie ma zgody na udział aktorów porno w spektaklu finansowanym z publicznych środków'. W ten sposób Gliński, który nie widział spektaklu, ani, jak ogłaszał w licznych wystąpieniach medialnych, nie zamierza go zobaczyć, próbował naruszyć niezależność samorządu terytorialnego, zmuszając marszałka, by z ten z kolei ograniczył autonomię dyrektora instytucji kultury. Na szczęście - nie przeszło. Na razie. Na spektaklu - komplety
    Nie wolno śpiewać o 'Jeżycjadzie' (n/z). Weronika Szczawińska i Agnieszka Jakimiak zrobiły ironiczny spektakl, luźno nawiązujący do kultowej sagi Małgorzaty Musierowicz. Na wniosek pisarki poznański sąd okręgowy podjął decyzję o zakazie grania go - na czas procesu o naruszenie praw autorskich i dóbr osobistych. Sam tytuł 'Jeżycjada' już po premierze offowego przedstawienia stał się zastrzeżonym znakiem towarowym. Ta sprawa to dowód na to, że nadużywający paragrafów o prawach autorskich prawnicy mogą zagrażać wolności słowa bardziej niż partyjni urzędnicy
    KASIA CHMURA-CEGIEŁKOWSKA
    12 z 15

    Nie wolno śpiewać o 'Jeżycjadzie' (n/z). Weronika Szczawińska i Agnieszka Jakimiak zrobiły ironiczny spektakl, luźno nawiązujący do kultowej sagi Małgorzaty Musierowicz. Na wniosek pisarki poznański sąd okręgowy podjął decyzję o zakazie grania go - na czas procesu o naruszenie praw autorskich i dóbr osobistych. Sam tytuł 'Jeżycjada' już po premierze offowego przedstawienia stał się zastrzeżonym znakiem towarowym. Ta sprawa to dowód na to, że nadużywający paragrafów o prawach autorskich prawnicy mogą zagrażać wolności słowa bardziej niż partyjni urzędnicy
    Klasyka na 250 lat teatru publicznego w Polsce. W ramach jubileuszu m.in. Michał Zadara w Teatrze Polskim we Wrocławiu (n/z) zrealizował drugą połowę swoich hiperatrakcyjnych 'Dziadów' bez skrótów. Ale w cieniu wystawień wielkich romantyków przypominano też lżejsze gatunkowo teksty. Np. Adam Orzechowski w gdańskim Teatrze Wybrzeże zrobił niewystawianego od wojny 'Murzyna warszawskiego' Antoniego Słonimskiego, zaś Cezary Tomaszewski w Kaliszu wyreżyserował świetnego 'Żołnierza królowej Madagaskaru'
    KORNELIA GŁOWACKA-WOLF
    13 z 15

    Klasyka na 250 lat teatru publicznego w Polsce. W ramach jubileuszu m.in. Michał Zadara w Teatrze Polskim we Wrocławiu (n/z) zrealizował drugą połowę swoich hiperatrakcyjnych 'Dziadów' bez skrótów. Ale w cieniu wystawień wielkich romantyków przypominano też lżejsze gatunkowo teksty. Np. Adam Orzechowski w gdańskim Teatrze Wybrzeże zrobił niewystawianego od wojny 'Murzyna warszawskiego' Antoniego Słonimskiego, zaś Cezary Tomaszewski w Kaliszu wyreżyserował świetnego 'Żołnierza królowej Madagaskaru'
    5 października 2015 Olga Tokarczuk otrzymała Literacką Nagrodę 'Nike'
    Fot. Przemek Wierzchowski / Agencja Wyborcza.pl
    14 z 15

    5 października 2015 Olga Tokarczuk otrzymała Literacką Nagrodę 'Nike'
    Nobel dla Swietłant Aleksijewicz (n/z). Po raz 14. laureatką literackiej Nagrody Nobla została kobieta, ale po raz pierwszy w historii laur przypadł autorce zajmującej się wyłącznie reportażem. Dobrze w Polsce znana (i nagradzana) Swietłana Aleksijewicz została doceniona
    TT NEWS AGENCY/REUTERS
    15 z 15

    Nobel dla Swietłant Aleksijewicz (n/z). Po raz 14. laureatką literackiej Nagrody Nobla została kobieta, ale po raz pierwszy w historii laur przypadł autorce zajmującej się wyłącznie reportażem. Dobrze w Polsce znana (i nagradzana) Swietłana Aleksijewicz została doceniona "za polifoniczny pomnik dla cierpienia i odwagi w naszych czasach". Na wieść o nagrodzie powiedziała tylko jedno słowo: "Fantastycznie". Urodzona w 1948 r. pisarka i dziennikarka była zdecydowanym faworytem do nagrody. Mieszka na Białorusi, pisze po rosyjsku - przede wszystkim o niechcianej, pomijanej historii Związku Radzieckiego i życiu w państwach powstałych po upadku Sojuza. W książkach oddaje głos setkom rozmówców

    Przydatne linki

    Więcej

      Popularne

      Komentarze
      Zaloguj się
      Chcesz dołączyć do dyskusji? Kup prenumeratę, by czytać artykuły i je komentować

      Wszystkie komentarze

      sortuj:
      od najnowszego od najstarszego od najpopularniejszego od najmniej popularnego
      a gdzie artykuł o tym, co się działo w Sylwestra w Kolonii? Nie pasuje do profilu?
      już oceniałe(a)ś
      1
      1
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Niesamowite - a jednak udało się Wam zignorować światowy sukces "Wiedźmina 3", praktycznie we wszystkich liczących się zestawieniach uznanego za najlepszą grę roku 2015. Kiedy wreszcie wyjdziecie ze studni, zejdziecie ze swoich koturnów i rozejrzycie się wokół?
      już oceniałe(a)ś
      5
      13
      Zgłoś
      Odpowiedz
      wyborcza.pl
      Serwisy partnerskie

      Copyright © Wyborcza sp. z o.o.

      Właściciel niniejszego serwisu nie wyraża zgody na zwielokrotnianie ani inne korzystanie z utworów rozpowszechnionych w tym serwisie, w celu eksploracji tekstów i danych. Więcej informacji w zastrzeżeniu dot. eksploracji tekstów i danych.