W Niemczech legalne były polowania na Romów. W kronikach można przeczytać o ustrzelonych jelonkach, sarenkach i kilku cyganiątkach. To bardzo dawne czasy. Ale także w dzisiejszej Europie ciężko być Romem. Taki los?

Dr Joanna Talewicz-Kwiatkowska - antropolożka kulturowa, adiunkt w Instytucie Studiów Międzykulturowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Doradca akademicki w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau, prezeska Fundacji Dialog-Pheniben. Autorka m.in. pracy „Wpływ aktywności finansowej Unii Europejskiej na położenie społeczne Romów w Polsce”, współautorka książki „Kierunek: przyszłość. 25 lat wolności a Romowie”

„Mówiłeś mi, że Nietykalni to niezwyciężeni, a w rzeczywistości jesteśmy najniższą kastą, żebrakami, zadżumionymi, których nikt nie śmie tknąć”. A przecież miało być inaczej. To dlatego Lutvija Belmondo, odsiadujący obecnie wyrok, na wiele lat zostawił żonę z dziećmi. Opuścił kraj w poszukiwaniu duchowej odnowy, ale i możliwości zarobku. Miał dość biedy i upokorzeń. Nikt jednak nie spodziewał się, że jego powrót tak bardzo wpłynie na losy całej lokalnej społeczności.

icon/Bell Czytaj ten tekst i setki innych dzięki prenumeracie
Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi
Wyborcza.pl to zawsze sprawdzone informacje, szczere wywiady, zaskakujące reportaże i porady ekspertów w sprawach, którymi żyjemy na co dzień. Do tego magazyny o książkach, historii i teksty z mediów europejskich. 
 
Agata Żelazowska poleca
Podobne artykuły
Więcej
    Komentarze
    W moim mieście jest spora grupa Romów, żadnego nigdy nie widziałam w pracy. Świetnie znają za to system i wiedzą co im się należy-zasiłki, zapomogi itd. Jak coś się nie da zaraz krzyczą o dyskryminacji-np. kiedy PCPR odmówił świadczenia na dziecko, bo otrzymuje je druga babcia (rodzina zastępcza to bardzo dobry patent na otrzymywanie kasy, Romki rodzą jako małoletnie i babcia-często 36-37 letnia kobieta zostaje rodziną zastępczą. Trzeba przyznać że o dzieci dbają, tzn rozpuszczają je i niczego, szczególnie od chopców nie wymagają. Stąd problem z nauką, nie zależy im na tym aby się kształcili, często sami rodzice chcą przeniesienia do szkoły specjalnej. Żółte papiery w razie kłopotów z prawem mogą się przydać. Taki Hos od oszust "na wnuczka" to przecież Rom, skazani ostatnio w UK Polacy, za wykorzystywanie niewolniczej pracy rodaków- w większości Romowie (ang. gazety pulikują zdjęcia i personalia)
    Jak to możliwe że tyle lat po wojnie, przy obowiązku szkolnym, tylu jest wśród nich analfabetów? Dlaczego szczytem życiowych osiągnięć jest rodzenie dzieci czy pseudo działalność sprowadzająca się do wyłudzania kasy?
    Żydzi przez wieki byli mniejszością, nie mieli państwa, prześladowano ich chyba jeszcze bardziej niż Cyganów. Jednak liczba wybitnych ludzi z żydowskimi korzeniami -uczonych, artystów budzi podziw.
    @syronaj
    Racja. To o Żydach - super celnie! Pozdrawiam! :-)
    już oceniałe(a)ś
    35
    2
    @willie1950
    zgadzam się
    już oceniałe(a)ś
    16
    2
    @syronaj
    Celna uwaga. Żydzi przywiązywali wagę do edukacji i często nie pozwalano im na posiadanie ziemi. Stąd sporo wśród nich było przedsiębiorców i intelektualistów. Zajęć często pogardzanych przez np. polskiego szlachcica. Do dzisiaj np. w USA wśród luminarzy różnych dziedzin widać wiele żydowskich nazwisk. Poza tym tam, wielu z nich w jakimś stopniu stapiało się z krajem zamieszkania. Antysemityzm zasila kompleks wobec Żydów.

    U Cyganów odwrotnie. Mentalność i sposób życia raczej są antyintelektualne. Młody Cygan ma podwójnie pod górkę: musi się rozwijać pomimo antyrozwojowej mentalności swoich oraz uprzedzeń świata zewnętrznego. Może mieć najlepsze chęci, ale już samo pochodzenie będzie piętnem np. przy szukaniu normalnej pracy. Cyganka najpewniej już będzie ożeniona z wybranym przez rodziców mężem zanim będzie w pełni świadoma swoich decyzji. Antycyganizm zasila autentyczna pogarda.
    już oceniałe(a)ś
    14
    1
    Nie miałbym oporów, by ostrzyc się u romskiego fryzjera czy leczyć zęby u romskiego dentysty. Ale Romowie to jedyna grupa etniczna, która z nieuctwa uczyniła sposób na życie. Odrzuca każdą pomoc, marnuje dane im szanse. Kiedy ktoś z nich wyrwie się z tego bagna?
    już oceniałe(a)ś
    115
    17
    W Europie był też inny naród bez własnego państwa. I też nie mieli lekko. Ale pracowali, uczyli się , dbali o siebie i otoczenie. Żaden naród nie ma tylu zdobywców Nagród Nobla. Zgadnijcie o kogo chodzi. Nie trzeba biadolić , tylko brać się do roboty.
    @wielkopolanin59
    A kto szerzył komunizm w Europie?
    już oceniałe(a)ś
    1
    40
    @propolski23
    Katechizm katolicki mówi, że z antysemityzmu trzeba się spowiadać ,bo to grzech. A jaką ideologię szerzą Romowie?
    już oceniałe(a)ś
    12
    2
    @wielkopolanin59
    DOKŁADNIE TAK! Ale autor nie zechciał tego dostrzec.
    już oceniałe(a)ś
    7
    1
    @propolski23
    Sowieci głównie, a co?
    już oceniałe(a)ś
    10
    1
    @willie1950
    Ponieważ autorka pochodzi ze środowiska, które opisuje.
    już oceniałe(a)ś
    2
    0
    "Mimo że czasy się zmieniły, praktyki stosowane wobec Romów"
    Praktyki stosowane przez Romów także - jak kradli, tak kradną.
    już oceniałe(a)ś
    82
    20
    Żeby analiza czyjegos niepowodzenia miala sens, trzebaby się również zastanowic na jego wlasnym wplywem na swoj los, nie tylko nad wina innych. Na prawde w cygańskiej tradycji nie ma niczego, co tlumaczyloby choc w częsci ich przeklety "baks"? Dba sie tam o wyksztalcenie dzieci, daje sie dziewczynom wolnosc wyboru męża, kobietom minimum rownouprawnienia? Myslicie, ze rodzą po sześcioro dzieci w brudnym obozie, bo tak pragną? Nb, piszę cygański, czy Cyganie, bo nie ma w tym pochodyzączm z greki słowie niczego uwłaczającego, podobnie jak jak francuskim i angielskim gitane.
    już oceniałe(a)ś
    71
    11
    Nie przypuszczam, by dzieci romskie miały genetycznie niższy iloraz inteligencji. Ale potem wiele zależy od kilku pierwszych lat życia, tj. czy rodzice zapewnią dalszy rozwój intelektualny i społeczny. A romscy rodzice nie dają nawet znajomości języka polskiego, co w połączeniu z niecenieniem przez nich edukacji przekreśla szanse dzieci. Spędzanie czasu w tradycyjnej szkole nie jest porywające dla siedmiolatka, on musi czuć wsparcie rodzica.
    @Nielotto
    Dlaczego nie przypuszczasz? Poprawnosc polityczna odebrala Ci możliwość realnej oceny sytuacji.
    Zróznicowanie biologiczne (w tym umyslowe) różnych populacji należàcych do tego samego gatunku jest oczywistoscią.
    Nikt nie będzie próbowal szkolic dalmatynczyka jako przewodnika niewidomych.
    Slowo "razizm" ma bardzo negatywne konotacje jesli oznacza "przekreslenie" kazdego członka gorszej populacji. W kazdej populacji jest rozklad i w populacjach o nizszym srednim IQ trafia się (bardao niewiele) osób mądrzejszych od niejednego czlonka populacji lepszej. I nie wolno go dyskryminowač.
    Ale uparte powtarzanie mantry, że populacje (w momencie narodzin) niczym się nie różnią, a wszystko to kwestia wyłacznie historii, zlego losu, etc. jest oczywistym falszem.
    już oceniałe(a)ś
    7
    14
    @mamjuznick
    Mogę tylko przypuszczać, bo nie wiem, jakie badanie miałoby zmierzyć inteligencję noworodka. Nie wiem więc też, na czym opierasz swoje rasistowskie poglądy.
    już oceniałe(a)ś
    13
    1
    @Nielotto
    W analogicznym przypadku afroamerykanów bylo wiele przypadków adoptowania noworodków przez wzorowe niemal rodziny. Ale juz te noworodki mialy OGRANICZENIA strukturalne, bo wyrastajacy z nich dorośli odstawli ilorazem IQ od przediętnych bialych Amerykanów.
    Gdyby poszperac to i z romskimi dziećmi bywalo chyba podobnie.
    już oceniałe(a)ś
    8
    15
    @mamjuznick
    Bzdury.
    już oceniałe(a)ś
    0
    3
    @ustawiamdlasiebienick

    "Jest powód, dla którego cała Afryka pomimo tysięcy lat przewagi cywilizacyjnej i miliardów dolarów pompowanych tam co roku przez kraje rozwinięte jedyne co robi to siedzi na dupie i wyciąga łapę po pomoc".

    Miliardy dolarów to przez stulecia pompowano w drugą stronę, w międzyczasie sztucznie wytyczając granice za pomocą linijki, co oczywiście po odzyskaniu niepodległości musiało rodzić konflikty. A teraz oprócz miliardów pompuje się broń wszelakiego rodzaju, żeby zachować wpływy tam, gdzie jest co wydobywać.
    już oceniałe(a)ś
    6
    4
    @flying_dude
    No wiesz, jeśli cały twój kontynent, kolebka cywilizacji, dał się podbić i doić paru facetom na łódce, to znaczy że jednak ewolucyjnie niezbyt ci poszło.
    już oceniałe(a)ś
    3
    1
    Z krajów bałkańskich Romowie migrują do Niemiec, gdzie żyją z zasiłków, dorywczych zajęć i żebrania. Kamienice, które zamieszkują, szybko zamieniają się w slumsy, więc to nie jest wina otoczenia, że spycha ich do takich miejsc, ale jakaś ich cecha, która uniemożliwia im cywilizowane podejście do otoczenia. Może zakorzenione od wieków poczucie, że nic do nich nie należy? Ile już widziałam reportaży na ten temat, gdzie zrozpaczeni niemieccy sąsiedzi alarmują wszelkie możliwe służby, wzywają telewizję, bo w pobliżu romskich siedlisk nie da się żyć. W każdym razie Niemcy starają się traktować ich jak innych migrantów i pomagają na wszelkie możliwe sposoby, ale niewiele z tego wynika.
    już oceniałe(a)ś
    39
    5
    "Ich inteligencję mierzą testy nieuwzględniające romskich norm kulturowych." na czym to uwzględnienie romskich norm kulturowych miałoby polegać w przypadku testu na inteligencję? pytam serio
    @ajtt
    Gdy dzieci mają opowiedziec co widza na obrazku interpretuja to kulturowo; gdy są proszone o dokończenie polskiej piosenki, nie znają jej (znają setki swoich); nie bywa im w domu potrzebna wiedza o polskich symbolach narodowych, Wiśle, Odrze i Warszawie; nie znają polskich legend; nie trzymają dystansu. Różne są badania, np. dojrzałości szkolnej. Dlatego dla wielokulturowości ogromne znaczenie mają mądre przedszkola i asystenci kulturowi.
    już oceniałe(a)ś
    13
    9
    @ajtt
    Słyszałam o użyciu tylko skali bezsłownej testu, co miałoby wyłączać kontekst kulturowy, cokolwiek to znaczy.
    już oceniałe(a)ś
    8
    1
    @mamutut
    Widziałeś ty kiedykolwiek test na inteligencję, w którym trzeba dokończyć słowa piosenki?

    Zresztą, co ja gadam - widziałeś ty wogóle jakikolwiek test na inteligencję?

    Albo cygana?
    już oceniałe(a)ś
    22
    6
    Co prawda nie robiłem za dużo testów na inteligencję, ale nie spotkałem się z pytaniami dotyczącymi zagadnień geograficznych, czy dotyczących legend.
    już oceniałe(a)ś
    9
    0
    @ajtt
    Na tym , ze pokazuje się Romskiemu , 6 let. Chłopcu , obrazek z bałaganem w pokoju. Co powinieneś zrobić z tym pokojem ? Nie wie , bo i nich od wszystkich prac domowych są dziewczynki i kobiety. Nauczycielka , wychowawczyni , nie może być dla niego autorytetem , bo kobiet się nie słucha . Autorytetem może być tylko ojciec , nigdy kobieta. Swego czasu był świetny wywiad z nauczycielką kt. uczyła Romskie dzieci.
    już oceniałe(a)ś
    6
    1
    @Kai
    Mogę prosić o link do takiego testu, gdzie pytania będą z gatunku tych, o ktorych pisze Pani powyżej. Nie twierdzę, że nie ma takich testów, jednak jakoś z żadnym się nigdy nie spotkałem. Jak na przekłamanie wyniku w teście na inteligencję przeklada się płeć nauczycielki też nie wiem - szczerze mówiąc. A wywiad z chce ia bym przeczytał.
    już oceniałe(a)ś
    3
    1
    @ajtt

    Chodzi o inne skojarzenia, na przykład dotyczące przedmiotów i słów. Na przykład silniejszy podział ról może je osłabiać. Tak samo przedstawicielowi kultury, w której wieprzowiny nie tyka się kijem, każesz skojarzyć świnię z pomidorem, może mieć większy problem niż Polak, zwłaszcza w młodym wieku.
    już oceniałe(a)ś
    1
    0
    @flying_dude
    Chętnie zapoznalbym się z takim m testem, można prosić o jakiś namiar?
    już oceniałe(a)ś
    3
    0