W lipcu 1945 r. 40 tys. czerwonoarmistów ruszyło w lasy augustowskie, żeby wyłapać "bandy AK". Zatrzymali ponad 7 tys. osób, co najmniej 600 wywieźli i zamordowali. Do czasu wojen bałkańskich w latach 90. obława augustowska była największą zbrodnią popełnioną na cywilach w powojennej Europie. Rozmowa z prof. Grzegorzem Hryciukiem.

Beata Maciejewska: Obława augustowska wstrząsnęła lokalną społecznością, ale do pamięci narodowej długo się przebijała. Wiadomo oczywiście, że w komunistycznej Polsce nie mogła być tematem publicznego dyskursu, ale o Katyniu ludzie jednak wiedzieli, a o tym, o co się zdarzyło w lasach augustowskich, mówili tylko nieliczni.

Prof. Grzegorz Hryciuk*: Lokalna społeczność nie zapomniała, bo te kilkaset ofiar pochodziło przecież z zaledwie dwóch powiatów – augustowskiego i suwalskiego. Znikły bez śladu, rodziny nie poznały ich losu, nie wiedziały, gdzie je pochowano. Przez dziesiątki lat bliscy szukali wyjaśnień. Ale ich głos stał się słyszalny właściwie dopiero pod koniec PRL-u. W 1987 r. powstał obywatelski komitet poszukujący mieszkańców Suwalszczyzny zaginionych w lipcu 1945 r. i przystąpiono do ekshumacji grobów w lasach koło Gib. Wprawdzie okazało się, że pochowano tam niemieckich żołnierzy, ale sprawa robiła się coraz głośniejsza.

icon/Bell Czytaj ten tekst i setki innych dzięki prenumeracie
Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi
Wyborcza.pl to zawsze sprawdzone informacje, szczere wywiady, zaskakujące reportaże i porady ekspertów w sprawach, którymi żyjemy na co dzień. Do tego magazyny o książkach, historii i teksty z mediów europejskich. 
 
Anna Gamdzyk-Chełmińska poleca
Podobne artykuły
Więcej
    Komentarze
    Wehrmacht mordował to i Czerwona Armia mordowała . Dwa konkurencyjne systemy a cel ten sam , wymordowanie wszelkich przeciwników ! Niedługo dołączy do nich hybryda tych systemów , kaczyzm . Za parę lat historycy będą ten temat roztrząsać i dziwić się jak do tego mogło dojść ! # wyPAD2020 !
    @mariusz.zbyszek
    Z pierwszą częścią pełna zgoda, ale dalej... hm… czekam, aż ten cały kaczyzm w końcu kogoś zamorduje - i doczekać się nie mogę. A tu takie porównania: Wehrmacht, Armia Czerwona... hm...
    już oceniałe(a)ś
    5
    2
    @pedro.666
    Prezydent Gdańska to mało ?
    Bandyta ogłupiony przez tępą propagandę TVPiS morduje niewinnego człowieka za jego przynależność do innej grupy politycznej.
    już oceniałe(a)ś
    16
    1
    @zdzichu07
    I co? Kaczyzm=Wehrmacht w związku z tym? Marzę o pokonaniu kaczystów, ale ze świrami na pokładzie może być nam trudniej :(
    już oceniałe(a)ś
    8
    2
    @zdzichu07
    <<< Prezydent Gdańska to mało ? >>>

    To o jedną śmierć za dużo. Natomiast komuniści i naziści mordowali ludzi milionami, więc porównywanie obu spraw jest raczej pozbawione sensu.
    już oceniałe(a)ś
    6
    0
    @mariusz.zbyszek
    Kaczyzm nie morduje tylko doprowadza do wymierania.
    już oceniałe(a)ś
    4
    0
    @kapitan.kirk
    Doprawdy? No tak, śmierć jednostki to tragedia (np. więźnia, który powiesił się na leżąco). Śmierć milionów, to tylko statystyka....
    już oceniałe(a)ś
    2
    0
    @kapitan.kirk
    "komunisci i nazisci mordowali ludzi milionami..."

    W Polsce mordowali milionami tylko nazisci, wiec przywolywanie tu komunistow jest bez sensu. Oczywiscie komunisci maja tez na swoim koncie miliony glownie zaglodzonych na Ukrainie czy w Chinach albo Kambodzy, ale w ten sam sposob miliony na swoim koncie maja katolicy i protestanci chocby w wojnie trzydziestoletnej, po ktorej w Europie zostalo 50 proc. ludzi, nacjonalisci chocby w Jugoslawii, Biafrze czy Ruandzie i inni wyznawcy skrajnych ideologii.
    już oceniałe(a)ś
    3
    0
    Przeciez ci żołnierze w lasach augustowskich i suwalskich nie wykonali rozkazu dowodctwa AK. Za niewykonanie rozkazu też czekała ich kara. Poza tym kiedy doczekamy się informacji na temat czy to braci Swiatkowskich (niektórzy piszą o braciach), czy też o zasłużonym "utrwalaczu" "władzy ludowej" Wilhelmie, pochodzącym z Gronowki k/Odessy. Podobno był skuteczny w tym co robił. Przecież od śmierci Stalina i początku rozliczeń że stalinizmem minęło tyle lat. Co ostatnio rozlicza pan Cenckiewicz. Już swoich wstępnych, czy jeszcze nie?
    @JBr46
    Rano 17 lipca1944 sowiecki oficer łącznikowy przekazał ppłk. Krzyżanowskiemu zaproszenie do Wilna od gen. I. Czerniachowskiego w celu podpisania ostatecznego porozumienia. Na spotkaniu Polacy zostali aresztowani i rozbrojeni. Wieczorem tak samo postąpiono z większością oficerów AK, którzy przybyli w okolice Wołkorabiszek na rzekomą odprawę z komendantem Okręgu.
    już oceniałe(a)ś
    15
    0
    @JBr46
    a skąd ta informacja o niewykonaniu rozkazu?
    już oceniałe(a)ś
    0
    0
    Zdaje się, ze Putin coś bredził o pokazaniu tych prawdziwych dokumentów o II w.ś. i wyzwalaniu Polski. Trzeba mu w tym pomóc.
    @dorycki.pl
    jakoś to wyzwalanie nie do mu im wyszło, skoro jeszcze dzisiaj watykan w Polsce utrzymał pełnię władzy.
    już oceniałe(a)ś
    4
    2
    A może po prostu pierwotnie mieli plan by suwalszczyzna byla częścią sojuza? I czyścili by przejąć czyste. Potem się okazało że jednak obszar zostaje w Polsce
    @aok6491
    Dałem Ci minus z bardzo prostego powodu. Gdyby suwalszczyzna miała być częścią sojuza, to by nią po prostu została.
    już oceniałe(a)ś
    0
    0
    @aramba
    Dokładnie, linia curzona II, stalin nie potrzebował zbyt małej polski, i potrzebował choć pozorów legalizmu.
    już oceniałe(a)ś
    0
    0
    Żołnirze AK ze ściany wschodniej jak zwykle przyjęli za pewnik, że największym polskim patriotą jest funkcjonariusz państwa watykańskiego...
    @RK1965
    Jasne, mieli się poddać i spokojnie czekać na wyrywanie paznokci, jak ich koledzy nieco dalej na wschód...
    już oceniałe(a)ś
    10
    3
    ... szkoda, ze pis wyciera swoje zdradzieclie mordy ludzmi, ktorzy gineli za wolna Polske!!! Bo dziś ja tracimy a duda jest jednym z tego sprawców!!! Czy ktoś jest w stanie zaprzeczyć tym faktom?
    już oceniałe(a)ś
    7
    0
    Może trochę jaśniej napisać jaki był realny cel walki tych ludzi z lasu. Co oni chcieli zbudować. Jestem starym człowiekiem, wychowanym za komuny i jakoś nie przemawia do mnie to że ludność żyjąca bardzo biednie z radością łożyła nie tylko podatki, ale chciała utrzymywać te bandy (żołnierz służy jakiemuś rządowi).
    @turbosceptyk
    Nie bylo celu.Chcialo sie za darmo zyc na koszt innych.
    już oceniałe(a)ś
    2
    2
    @turbosceptyk
    I o to chodzi. Część , ta AK, chciała się przedostać na zachód, wiedzieli co ich czeka, jeśli wpadną w łapy rosjan, nigdy nie współpracowali z hitlerowcami, ani nie dopuścili się zbrodni przeciw cywilom, część, ci od narodowców przerodziła się w bandytów, współdziałali z nazistami i mordowali cywilów, celem propagandy sowieckiej i pisowskiej było/jest wrzucenie ich do jednego worka, a AK zwalczało oddziały NSZ......
    już oceniałe(a)ś
    2
    0
    Dostrzegam tu jakas niescislosc. Najpierw jest mowa o "najwiekszej zbrodni na cywilach". Jednak potem jest mowa o "partyzantach" w dodatku uzbrojonych. W dzisiaj stosowanej nomenklaturze byli to wiec chyba "zolnierze wykleci". A skoro tak, to chyba nie byli to jednak "cywile". Propagandysci PIS byliby w kazdym razie oburzeni nazwaniem zolnierzy cywilami.
    już oceniałe(a)ś
    3
    1