Endometrioza może być przyczyną niepłodności

Najczęstszymi lokalizacjami nacieków endometrialnych są jajniki, jajowody, macica, pęcherz moczowy, jelito grube, niemniej jednak ogniska endometriozy mogą występować w dowolnym miejscu ciała. Endometrioza często jest przyczyną niepłodności – około 40 proc. pacjentek z endometriozą ma problemy z zajściem w ciążę. Uszkadza ona jajniki – zarówno poprzez tworzące się w nich torbiele jak i generowany stan zapalny – zmniejszając tym samym zdolność jajników do owulacji oraz obniżając jakość komórek jajowych. Niszczy jajowody, powodując ich niedrożność. Toczący się w miednicy stan zapalny utrudnia implantację zarodka poprzez upośledzenie funkcjonowania błony śluzowej macicy.

Jakie objawy powinny niepokoić?

– Zwykle pierwszym i podstawowym objawem są bolesne miesiączki. Początkowo bóle najczęściej występują jedynie w okresie krwawienia miesiączkowego, a ich nasilenie zwiększa się w kolejnych latach, ból może być tak intensywny, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie.

Z czasem pojawiają się również bóle przedmiesiączkowe, pomiesiączkowe, a ostatecznie – wraz z zaawansowaniem choroby – ból przybiera charakter ciągły. Do typowych dolegliwości należą również bóle przy współżyciu. Objawy zależne są od zajęcia poszczególnych narządów – i tak, mogą to m. in. być dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego czy też układu moczowego.

Czy diagnostyka jest skomplikowana?

– Podstawowe znaczenie ma doświadczenie lekarza w tym zakresie – rozpoznanie tego schorzenia dla osoby specjalizującej się w diagnostyce i leczeniu endometriozy jest stosunkowo proste, ale dla osoby nie zajmującej się tym na co dzień stanowi wyzwanie.

Diagnostyka ultrasonograficzna endometriozy wymaga odpowiednich umiejętności, jak również odpowiedniej klasy urządzeń. Dlatego ważne jest, aby pacjentki z objawami sugerującymi endometriozę zgłaszały się do centrów leczenia endometriozy i tam były w pełni diagnozowane oraz leczone. Skuteczna diagnoza endometriozy wymaga holistycznego podejścia, uwzględniającego wywiad medyczny, szczegółowy opis objawów, badanie wewnętrzne oraz ekspercką ultrasonografię.

Co się dzieje, gdy ktoś sprawę lekceważy i endometriozy nie leczy?

– Choroba ta postępuje wraz z każdym cyklem miesiączkowym, zmiany rosnąc powodują coraz większe spustoszenie w organizmie kobiety, nieuchronnie prowadząc do bezpłodności czy też innych poważnych powikłań jak niedrożność przewodu pokarmowego czy utrata nerki.

Kto najczęściej do Was przychodzi? Pytam o wiek, sytuację pacjentów itp.

– Zwykle są to kobiety w wieku 18-45 lat, poszukujące przyczyn występujących od wielu lat dolegliwości bólowych. Często zgłaszają się do nas również pacjentki zmagające się z problemem niepłodności, u których finalnie okazuje się, że jej przyczyną jest endometrioza.

Jak to się leczy i czy przez ostatnie 10-20 lat coś się tu zmieniło?

– Leczenie zwykle opiera się na odpowiednio dobranym połączeniu farmakoterapii z leczeniem operacyjnym. Największy postęp dokonał się w rozwoju metod chirurgii małoinwazyjnej – obecnie praktycznie wszystkie przypadki endometriozy mogą być operowane laparoskopowo lub robotycznie. Funkcjonują multidyscyplinarne centra diagnostyki i leczenia endometriozy, zapewniające pacjentkom holistyczną opiekę. Obecnie największym wyzwaniem jest skrócenie czasu od pojawienia się objawów do postawienia diagnozy, które w Polsce niejednokrotnie opóźnione jest o 8-12 lat.

*Lek. Łukasz Kotarski z Instytutu Endometriozy we Wrocławiu jest ekspertem w zakresie diagnostyki i leczenia endometriozy, specjalista ginekologiem. Na co dzień zajmuje się zaawansowaną diagnostyką ultrasonograficzną i leczeniem laparoskopowym zaawansowanych przypadków endometriozy.