Choroby neurodegeneracyjne prowadzą do stopniowego pogorszenia funkcji poznawczych wykraczającego poza to, czego można oczekiwać po normalnym starzeniu się. Zaburzają pamięć, myślenie, orientację, rozumienie, kalkulację, zdolność uczenia się, komunikacji i prawidłowego osądu sytuacji.
Jednym ze schorzeń, które mogą prowadzić do degradacji mózgu jest udar. Pacjenci, którzy doznali udaru mózgu, mają zwiększone ryzyko rozwoju choroby demencyjnej i odwrotnie – osoby cierpiące np. na chorobę Parkinsona czy Alzheimera mają większe ryzyko udaru mózgu. Z kolei stwardnienie rozsiane nazywane jest chorobą tysiąca twarzy. To dlatego, że objawy, takie jak np. zmęczenie, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, problemy ze wzrokiem, pojawiać się mogą w różnych kombinacjach i nasileniu.
Choroby demencyjne, udar i parkinsonizm należą do głównych przyczyn śmiertelności i niepełnosprawności u osób starszych. I stanowią ogromne obciążenie dla pacjentów i ich opiekunów.
Mgr Roman Kozłowski, menedżer rehabilitacji Ośrodka Rehabilitacji Neurologicznej i Senioralnej Neuroport w Poznaniu: Do ośrodków rehabilitacyjnych o profilu neurologicznym najczęściej zgłaszają się pacjenci z objawami dotyczącymi sprawności ruchowej w postaci niedowładów, najwyraźniej widocznych w kończynach górnych lub dolnych. Zdecydowanie najczęstszą przyczyną tego typu objawów jest udar mózgu, który dotyczy osób w wieku powyżej 60. roku życia.
Jako czynniki ryzyka dla udarów mózgu najczęściej wymienia się miażdżycę, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, otyłość, wiek powyżej 60 r.ż., choroby serca. W przypadku choroby Parkinsona nie ustalono jednoznacznie przyczyny. Uważa się, że choroba może być uwarunkowana genetycznie. Jako jedną z przyczyn wskazuje się zmniejszenie ilości dopaminy w organizmie, której ilość maleje wraz z procesem starzenia się organizmu.
W około 80 proc. przypadków to udar niedokrwienny spowodowany zablokowaniem światła tętnicy w mózgu na skutek zmian miażdżycowych, co w konsekwencji prowadzi do niedrożności tętnicy zaopatrującej mózg w krew. Pozostałe 20 proc. przypadków to udary krwotoczne, w których przyczyną jest pęknięcie tętnicy i wylew krwi do otaczających tkanek mózgu. Niezależnie od przyczyny udaru, skutki są bardzo podobne – pojawia się tzw. niedowład połowiczy, który powoduje różny stopień niepełnosprawności, od ledwo zauważalnego do prawie całkowitego uzależnienia pacjenta od pomocy drugiej osoby i konieczności używania wózka inwalidzkiego. Jak sama nazwa wskazuje, dotyczy on jednej strony ciała – kończyn, tułowia, czasem również twarzy.
– Do najczęstszych problemów należą trudności z samodzielnym przemieszczaniem, problemy z chodzeniem po płaskich powierzchniach i po schodach, używaniem kończyny górnej, szczególnie dłoni w zakresie precyzyjnych ruchów i codziennych czynności z samoobsługi, trudności komunikacyjne spowodowane afazją, czyli zaburzeniami mowy.
– W tym przypadku również pojawiają się cechy niedowładu w postaci sztywności mięśni, jednak mogą one dotyczyć całego ciała, bez wyraźnego podziału na stronę prawą lub lewą. Do objawów zalicza się charakterystyczne tzw. drżenie parkinsonowskie (drżenie spoczynkowe), spowolnienie ruchowe, zaburzenia równowagi, wzrost napięcia mięśniowego, trudności z mówieniem i połykaniem.
– Polega ona na odpowiednim doborze ćwiczeń z zakresu neurorehabilitacji. Przede wszystkim ważna jest indywidualna terapia pacjenta z fizjoterapeutą, który będzie potrafił z jednej strony zmniejszać patologicznie wzmożone napięcie mięśniowe, z drugiej strony stymulować do pracy mięśnie o obniżonym napięciu. Działania takie mają wpłynąć na zmianę stanu pacjenta w postaci poprawy funkcji chodu, zmiany pozycji w łóżku, wstawania z łóżka, krzesła, wózka, większej sprawności kończyny górnej oraz większej samodzielności w czynnościach życia codziennego. Prowadzi się także rehabilitację z wykorzystaniem robotów rehabilitacyjnych umożliwiających wykonanie dużej ilości ruchów dzięki odciążeniu pacjenta oraz wspomagania ruchu, np. Lokomat. Do tego ćwiczenia na odpowiednim sprzęcie rehabilitacyjnym utrwalające uzyskane efekty w trakcie terapii indywidualnej oraz zabiegi z fizykoterapii, terapia neurologopedyczna w przypadku afazji i zaburzeń połykania. Prowadzona jest także terapia neuropsychologiczna i terapia zajęciowa dla poprawy koordynacji, zdolności manualnych, koordynacji wzrokowo-ruchowej.
– Tak. Oprócz klasycznej fizjoterapii, wykorzystujemy urządzenia w zakresu robotyki. Ten rodzaj terapii określa się w literaturze medycznej jako rehabilitację robotyczną. Jest to nowa, dynamicznie rozwijająca się gałąź w dziedzinie fizjoterapii. Klasyczna rehabilitacja wspierana przez tzw. roboty rehabilitacyjne oraz urządzenia z grupy Sensory-Based Therapy stwarza nowe możliwości szczególnie osobom z chorobami neurologicznymi, u których na skutek choroby funkcja kończyn dolnych lub górnych została w znacznym stopniu ograniczona. W przypadku schorzeń ortopedycznych rehabilitacja z zastosowaniem nowych technologii umożliwia wczesne uruchamianie pacjenta na etapie pionizacji i nauki chodu. Jak najszybsze rozpoczynanie rehabilitacji ma szczególne znaczenie w przypadku złamań kończyn, zabiegów operacyjnych lub urazów komunikacyjnych, gdzie ból i unieruchomienie wywołują niekorzystne zmiany w narządzie ruchu, wydłużając czas do osiągnięcia pełnej sprawności.
– Wszystko za sprawą odpowiednio dobranego sprzętu, który uzupełnia działanie klasycznej rehabilitacji. Jednym z takich urządzeń jest Lokomat Pro 6 – umożliwiający reedukację chodu nawet u tych osób, które z powodu choroby utraciły tę funkcję. Regularne treningi z wykorzystaniem tego urządzenia pozwalają zapobiegać wielu następstwom chorób neurologicznych ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Terapia szczególnie polecana jest osobom z zaburzeniami chodu po udarze mózgu, urazie czaszkowo-mózgowym, przy stwardnieniu rozsianym, czy w chorobie Parkinsona. Innymi urządzeniami, wykorzystywanymi w naszym ośrodku jest Armeo Spring i Bimeo przeznaczonych do rehabilitacji kończyn górnych oraz Manovo Spring i Rękawica Music Glove do rehabilitacji dłoni. W trakcie terapii pacjent ma możliwość obserwowania wykonywanego ruchu na monitorze w czasie rzeczywistym. Stały podgląd dostarcza precyzyjnych informacji o błędach, dzięki czemu można je na bieżąco korygować i wielokrotnie powtarzać ruch aż do osiągnięcia pożądanego wzorca. Sesje terapeutyczne są zaplanowane i realizowane w formie komputerowych gier zadaniowych o różnym stopniu trudności. Grafika oraz efekty dźwiękowe powodują, że niezbędna, duża ilość wymaganych powtórzeń wykonywana w takiej formie jest atrakcyjna i motywująca dla pacjenta.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze