Rusztowanie w niszy Okrągłej Sali Muzeów Watykańskich ukrywa przed wzrokiem zwiedzających pracę konserwatorów, którzy usuwają stuletnie warstwy osadów z największego znanego posągu z brązu starożytnego świata: pozłacanego Herkulesa Mastai Righetti.
Przez ponad 150 lat wysoka na cztery metry postać rzymskiego herosa stała w niszy, wśród innych antyków, ledwo przyciągając uwagę ze względu na ciemną powłokę, którą pokryła się z biegiem czasu.
Widok na Okrągłą Salę w Muzeum Watykańskim, gdzie za rusztowaniami konserwatorzy pracują przy posągu Herkulesa, 11 maja 2023 r.
Widok z drugiej strony rusztowania, gdzie konserwatorzy pracują przy posągu Herkulesa.
Konserwatorki Muzeum Watykańskiego Chiara Omodei Zorini i Alice Baltera pracują nad posągiem Herkulesa w Okrągłej Sali Muzeów Watykańskich, 11 maja 2023 r.
Dopiero po usunięciu warstwy wosku i innych materiałów z renowacji przeprowadzonej w XIX w. eksperci watykańscy odkryli prawdziwą urodę i wartość posągu - to jeden z najbardziej znaczących pozłacanych posągów swoich czasów. Był różnie datowany - od końca I do początku III wieku.
Konserwatorka Muzeum Watykańskiego Chiara Omodei Zorini pracuje nad posągiem Herkulesa w Okrągłej Sali Muzeów Watykańskich, 11 maja 2023 r.
Odwiedzający muzeum będą mogli na własne oczy przekonać się o jego wspaniałości po zakończeniu renowacji, prawdopodobnie w grudniu.
Konserwatorka Muzeum Watykańskiego Alice Baltera pokazuje wnętrze posągu Herkulesa. - Z zewnątrz "oryginalne złocenie jest wyjątkowo dobrze zachowane, zwłaszcza pod względem spójności i jednorodności" - powiedziała konserwatorka.
Zwiedzający spacerują po tarasie Muzeów Watykańskich na tle bazyliki św. Piotra w Watykanie, 11 maja 2023 r.
Odkrycie kolosalnego posągu z brązu w 1864 roku podczas prac przy willi bankiera w pobliżu rzymskiego placu Campo dei Fiori trafiło na pierwsze strony gazet na całym świecie. Wśród gości odwiedzających wówczas ten "starożytny cud" był papież Pius IX, który później dodał dzieło do papieskiej kolekcji. Posąg przedstawiający Herkulesa po zakończeniu prac renowacyjnych miał w tytule dodane nazwiska papieża - Mastai - i bankiera Pietro Righettiego.
Według Claudii Valeri, kuratorki działu starożytności greckiej i rzymskiej w Muzeach Watykańskich, napis FCS umieszczony na trawertynowej płycie wskazuje, że posąg został uderzony piorunem. W rezultacie pochowano go w marmurowej kapliczce zgodnie z rzymskimi obrzędami, które postrzegały błyskawice jako wyraz sił boskich.
Konserwatorka Muzeum Watykańskiego Alice Baltera podczas prac renowacyjnych posągu Herkulesa w Okrągłej Sali Muzeów Watykańskich
FCS oznacza "fulgur conditum summanium", czyli "Tutaj jest pochowany summański piorun". Summanus był starożytnym rzymskim bogiem nocnych grzmotów. Starożytni Rzymianie wierzyli, że nie tylko każdy dotknięty przedmiot był nasycony boskością, lecz także miejsce, w którym został uderzony i zakopany.
Konserwatorki Muzeum Watykańskiego Chiara Omodei Zorini i Alice Baltera przy pracy.
"Mówi się, że czasami uderzenie pioruna generuje miłość, ale także wieczność" - powiedział archeolog z Muzeów Watykańskich Giandomenico Spinola. Hercules Mastai Righetti "dostał swoją wieczność, ponieważ uderzony piorunem został uznany za święty przedmiot i dzięki temu przetrwał".
Pochówek ochronił złocenie, ale także spowodował gromadzenie się brudu na posągu, który - jak powiedziała konserwatorka Alice Baltera - jest bardzo trudny do usunięcia. "Jedynym sposobem jest precyzyjna praca ze specjalnymi szkłami powiększającymi, usuwanie wszystkich małych osadów jeden po drugim".
Konserwatorka Muzeum Watykańskiego Alice Baltera pokazuje odlew gipsowy na jednej ze stóp posągu Herkulesa.
Prace mające na celu usunięcie wosku i innych materiałów zastosowanych podczas renowacji w XIX w. dobiegły końca. Konserwatorzy zamierzają wykonać świeże odlewy z żywicy, aby zastąpić łaty gipsowe, które zakrywały brakujące elementy, w tym na części karku i kości łonowej.
Najbardziej zdumiewającym odkryciem, jakie pojawiło się podczas wstępnej fazy renowacji, była umiejętność stapiania rtęci ze złotem, dzięki czemu złocona powierzchnia była bardziej trwała.
"Historię tego dzieła opowiada jego złocenie. Jest to jedno z najbardziej zwartych i solidnych złoceń znalezionych do tej pory" - powiedział Ulderico Santamaria, profesor Uniwersytetu w Tuscii, który jest szefem laboratorium naukowo-badawczego Muzeów Watykańskich.
Tekst opracowano na podstawie artykułu Francesco Sportelli z agencji Associated Press pt."Vatican experts uncovering gilded glory of Hercules statue struck by lightning".
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze