Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi Sprawdź ofertę
    Szukaj
    Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
    wyborcza.pl Zdjęcia

    Rosja. Mija 30 lat od puczu, który przyspieszył rozpad ZSRR (ZDJĘCIA)

    Zdjęcia
    Dorota Nowacka, Tomasz Jakubowski
    1991 galeria foto jelcyn pucz janajewa. pucz moskiewski zdjęcia ZSRR
    Miał zahamować rozpad ZSRR, a go przypieczętował. 19 sierpnia mija 30 rocznica puczu Janajewa, czyli próby przejęcia w ZSRR władzy przez działaczy partii komunistycznej w czasie, gdy trwał już rozpad kraju. W 1991 roku nie było wątpliwości, jaka przyszłość czeka ZSRR. Litwa, Łotwa i Estonia ogłosiły niepodległość, zaś Michaił Gorbaczow, twórca słynnej "pieriestrojki", wówczas rosyjski prezydent (i zwolennik utrzymania ZSRR w dawnym stanie), zapowiedział pod naciskiem Borysa Jelcyna i przywódców innych republik przekształcenie kraju w konfederację. 20 sierpnia 1991 roku planowano podpisać traktat związkowy.

    Nagle, dzień przed podpisaniem tego dokumentu, 19 sierpnia rano poinformowano, że Gorbaczow ustąpił ze stanowiska (oficjalnie ze względu na zły stan zdrowia). Władzę przejął więc Państwowy Komitet ds. Stanu Wyjątkowego. Była to grupa popieranych przez wojsko "twardogłowych" działaczy, na których czele stał wiceprezydent ZSRR Giennadij Janajew. Puczyści natychmiast internowali Gorbaczowa. Zażądano od niego wycofania się z planowanych reform, wprowadzenia stanu wyjątkowego oraz podania się do dymisji. Gorbaczow odmówił. Jeszcze tego samego dnia na ulice Moskwy wyjechały czołgi i transportery opancerzone, zaś armia otoczyła główne obiekty rządowe i siedziby mediów. Państwowy Komitet ds. Stanu Wyjątkowego oświadczył, że w tym momencie to on jest odpowiedzialny za państwo.

    W nocy z 20 na 21 sierpnia nastąpiła próba szturmu Białego Domu - siedziby rządu i parlamentu Rosyjskiej Federacji. Wojsko otworzyło ogień, zginęły trzy osoby. Wówczas Komitet wydał rozkaz wycofania żołnierzy. Do Moskwy natychmiast wrócił Gorbaczow, który ogłosił rozwiązanie Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego oraz KGB. Nie był już jednak w stanie powstrzymać rozpadu ZSRR.

    Na ulice rosyjskich miast wyszły miliony ludzi. W Moskwie tysiące osób zgromadziły się pod siedzibą parlamentu. Wśród nich znalazł się Borys Jelcyn, który wzywał ludzi do protestu. Na jego stronę uznawanego przez tłumy za bohatera Jelcyna przeszła część armii, w tym słynny generał Aleksandr Lebiedź. Jeszcze w tym roku niepodległość ogłosiły Ukraina i Białoruś, na koniec roku, w grudniu 1991 przywódcy tych krajów - Leonid Krawczuk i Stanisław Szuszkiewicz - podpisali wspólnie z nowym prezydentem Federacji Rosyjskiej Borysem Jelcynem porozumienie o rozwiązaniu ZSRR.

    Tłum próbuje zablokować przejazd czołgu w okolicach Placu Czerwonego w Moskwie podczas próby obalenia prezydenta Związku Radzieckiego Michaiła Gorbaczowa i przejęcia władzy, 19 sierpnia 2021 r.
    Fot. Boris Yurchenko / AP
    1 z 8

    Pucz Moskiewski

    Tłum próbuje zablokować przejazd czołgu podczas próby obalenia prezydenta Związku Radzieckiego Michaiła Gorbaczowa i przejęcia władzy, 19 sierpnia 2021 r.

    Transportery opancerzone próbują bezskutecznie przemieścić się ulicą w kierunku siedziby parlamentu otoczone przez przeciwników zamachu stanu.
    Fot. Boris Yurchenko / AP
    2 z 8

    Pucz Moskiewski

    Transportery opancerzone, otoczone przez przeciwników zamachu stanu próbują bezskutecznie przemieścić się ulicą w kierunku siedziby parlamentu.

    Sprzeciwiający się zamachowi Borys Jelcyn przekształcił budynek rosyjskiego parlamentu w centrum oporu i unieważnił rozkazy nowego przywództwa, 19 sierpnia, 1991 r.
    Fot. AP
    3 z 8

    Pucz Moskiewski

    Sprzeciwiający się zamachowi Borys Jelcyn przekształcił budynek rosyjskiego parlamentu w centrum oporu i unieważnił rozkazy nowego przywództwa, 19 sierpnia 1991 r.

    Przeciwnicy puczu na barykadach w Moskwie.
    Fot. Igor Mikhalev/AFP/East News
    4 z 8

    Pucz Moskiewski

    Przeciwnicy puczu na barykadach w Moskwie.

    Wdzięczni mieszkańcy Moskwywręczają chleb, kiełbaski i kwiaty kierowcy radzieckiego czołgu, który pomógł powstrzymać nieudany zamach stanu, 21 sierpnia 1991 r.
    Fot. Czarek Sokolowski / AP
    5 z 8

    Pucz Moskiewski

    Wdzięczni mieszkańcy Moskwy wręczają chleb, kiełbaski i kwiaty kierowcy radzieckiego czołgu, który pomógł powstrzymać nieudany zamach stanu, 21 sierpnia 1991 r.

    Prezydent Republiki Rosyjskiej Borys Jelcyn pozdrawia tłumy po stłumieniu nieudanego wojskowego zamachu stanu w Moskwie , 22 sierpnia 1991 r.
    Fot. Liu Heung Shing / AP
    6 z 8

    Pucz Moskiewski

    Borys Jelcyn pozdrawia tłumy po stłumieniu nieudanego wojskowego zamachu stanu w Moskwie, 22 sierpnia 1991 r.

    Radość po tym jak rozeszła się informacj, że zamach stanu się nie powiódł, 21 sierpnia 1991 r.
    Fot. Czarek Sokolowski / AP
    7 z 8

    Pucz Moskiewski

    Radość po tym, jak rozeszła się informacja, że zamach stanu się nie powiódł, 21 sierpnia 1991 r.

    Prezydent Republiki Rosyjskiej Borys Jelcyn pozdrawia tłumy po stłumieniu nieudanego wojskowego zamachu stanu w Moskwie , 22 sierpnia 1991 r.
    Fot. Alexander Zemlianichenko / AP
    8 z 8

    Pucz Moskiewski

    Prezydent Republiki Rosyjskiej Borys Jelcyn pozdrawia tłumy po stłumieniu nieudanego wojskowego zamachu stanu w Moskwie, 22 sierpnia 1991 r.

    1991 galeria foto jelcyn pucz janajewa. pucz moskiewski zdjęcia ZSRR
    Czytaj teraz

    Przydatne linki

    Więcej

      Popularne

      Komentarze
      Zaloguj się
      Chcesz dołączyć do dyskusji? Kup prenumeratę, by czytać artykuły i je komentować

      Wszystkie komentarze

      sortuj:
      od najnowszego od najstarszego od najpopularniejszego od najmniej popularnego
      Długo się nie nacieszyli demokracją tylko do pierwszych wyborów o demokrację trzeba dbać i nie dać się przekupić za 500+.
      już oceniałe(a)ś
      4
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      A co w tym czasie robił towarzysz Putin? Pracował dla Janajewa, czy tylko dla KGB?
      już oceniałe(a)ś
      4
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      wyborcza.pl
      Serwisy partnerskie

      Copyright © Wyborcza sp. z o.o.

      Właściciel niniejszego serwisu nie wyraża zgody na zwielokrotnianie ani inne korzystanie z utworów rozpowszechnionych w tym serwisie, w celu eksploracji tekstów i danych. Więcej informacji w zastrzeżeniu dot. eksploracji tekstów i danych.