Witold Pyrkosz, znakomity aktor charakterystyczny, zmarł 22 kwietnia w wieku 90 lat. Ogólnonarodową popularność przyniosło mu pięć ról: kierowca Franek Wichura w 'Czterech pancernych i psie' Konrada Nałęckiego, Jędruś Pyzdra w 'Janosiku' Jerzego Passendorfera, Duńczyk w dwóch częściach 'Vabanku' Juliusza Machulskiego, Józef Balcerek w 'Alternatywy 4' Stanisława Barei i Lucjan Mostowiak w tasiemcu 'M jak miłość'.
Witold Pyrkosz jako kierowca Franek Wichura w 'Czterech pancernych i psie' Konrada Nałęckiego
Witold Pyrkosz jako Jędruś Pyzdra w 'Janosiku' Jerzego Passendorfera
Witold Pyrkosz jako Duńczyk w 'Vabanku' Juliusza Machulskiego
Witold Pyrkosz jako Duńczyk w 'Vabank - II Riposta' Juliusza Machulskiego
Witold Pyrkosz jako Józef Balcerek w sserialu 'Alternatywy 4' Stanisława Barei
Witold Pyrkosz jako Lucjan Mostowiak w tasiemcu 'M jak miłość'
Witold Pyrkosz urodził się w Krasnymstawie, wychowywał we Lwowie, szkołę aktorską skończył w Krakowie, debiutował w Teatrze Żeromskiego w Kielcach, w "Lekkomyślnej siostrze" Włodzimierza Perzyńskiego, potem występował na scenie w Nowej Hucie (był tam Łatką w "Dożywociu" Fredry), we Wrocławiu (Cześnik w "Zemście") i w teatrach warszawskich (m.in. Podkolesin w "Ożenku" Gogola, w Polskim, i Felicjan Dulski w Rozmaitościach). Jego pierwszą rolą filmową był Malutki, szef oddziału NSZ-u, w "Cieniu" (1956) Jerzego Kawalerowicza.
Emploi Pyrkosza najlepiej uosabiał Pyzdra - sympatyczny zbójnik, który najpierw służył jednak w dragonach podłego Murgrabiego. Miał łatwość przechodzenia od postaci ciepłych do sukinsynów, i na odwrót. Często grywał wojskowych - porucznika informacji w "Potem nastąpi cisza" (1965) Janusza Morgensterna, majora wywiadu Wysokońskiego w "Do krwi ostatniej" (1979) Jerzego Hoffmana, generała GRU Galicyna w "Akwarium" (1995) Antoniego Krauzego - i milicjantów - porucznika Witka w "Tylko umarły odpowie" (1969) Sylwestra Chęcińskiego. Jako kasjer Badziak, w "Hazardzistach" (1975) Mieczysława Waśkowskiego, był wspólnikiem złodziei okradających bank.
Z jego usług korzystali praktycznie wszyscy najwięksi polscy filmowcy: grał u Wojciecha Hasa, w "Rękopisie znalezionym w Saragossie" (1964), u Andrzeja Wajdy, w "Bez znieczulenia" (1978), u Krzysztofa Zanussiego, w "Constansie" (1980) i u Jana Jakuba Kolskiego, w "Szabli od Komendanta" (1995)
Potrafił zaskakiwać, choćby, jako noszący okulary inżynier Krzysztof Kowal, w "Słodkich oczach" (1979) Juliusza Janickiego, szczęśliwy mąż i ojciec, który niebacznie podaje swoją wizytówkę wiejskiej dziewczynie. Był też Philipem Marlowem, w telewizyjnym "Długim pożegnaniu" (1982) Raymonda Chandlera, w reżyserii Stefana Szlachtycza. Ale zaskoczył widzów zwłaszcza, jako Zenona Bombalina, naczelna pisma "Pasikonik", w "Kingsajzie" (1987) Machulskiego
Nie był intelektualistą (wzywany do odpowiedzi na lekcjach łaciny mówił: "Walkowerem, panie profesorze"). Nie uczył się dłuższych tekstów, na planie filmowym korzystał z systemu ściągawek. Miał dystans do samego siebie: powtarzał jak to syn Nałęckiego, reżysera "Czterech pancernych...", powiedział, gdy Pyrkosz próbował ruszyć czołgiem: - "Pyrkosz, pyrkosz, a nie jedziesz". Ta kwestia weszła zresztą do filmu. Nie stronił od balang - gdy kręcili "Janosika', Marek Perepeczko poprosił, żeby zakwaterować go z dala od grupy bankietowej Pyrkosz - Bilewski - Cnota. Razem z Bilewskim wystąpił w reklamie jednej z margaryn
Podpadł w środowisku w latach 80.: nie poparł bojkotu TVP, występując, w latach 1983-85, w spektaklach telewizyjnych, nie odmawiał grania u reżyserów "reżymowych" - był sekretarzem ambasady w Delhi w "Kamiennych tablicach" (1983) Ewy i Czesława Petelskich, wszedł do zespołu Teatru Narodowego prowadzonego przez popieranych przez władzę Krystynę Skuszankę i Jerzego Krassowskiego.
Tłumaczył później, że dla niego to byli artyści, nie politycy: - "Łatwo dzisiaj mówić, że nie trzeba było u nich grać. Tylko jak i za co miałem żyć?!". Kto wie, czy tych "grzechów" nie odkupił wcześniej symbolicznie, grając przywódcę smagających się po plecach biczowników, w "Kazimierzu Wielkim" (1975) Petelskich. Z jego filmowych kwestii najchętniej powtarzam dwie: - "Mnie pod pancerzem duszno" (z "Czterech pancernych i psa") i "Musiałbym być ciężko chory, żeby pójść na ten numer. A wiesz, że ostatnio coś kiepsko się czuję?" (z "Vabanku")
Witold Pyrkosz podczas festiwalu filmów komediowych w Lubomierzu, w tle publiczność w oczekiwaniu... Lubomirerz, 2001
Witold Pyrkosz w swoim domu. 2007
Witold Pyrkosz jako milicjant Migułko, członek AK. 'Rok pierwszy' w reż Witolda Lesiewicza, 1960
Witold Pyrkosz jako Witold Roszak, inspektor nadzoru inwestorskiego. 'Katastrofa' w reż. Sylwestra Chęcińskiego, 1965
Witold Pyrkosz jako fotograf Max Schmidt. 'Zejście do piekła', w reż Zbigniewa Kuźmińskiego, 1966
Witold Pyrkosz jako major Jan Skrzypczak 'Boruta', dowódca bandy, były oficer AK. 'Akcja Brutus' w reżyserii Jerzego Passendorfera, 1970
Witold Pyrkosz jako major Jan Skrzypczak 'Boruta', dowódca bandy, były oficer AK. 'Akcja Brutus' w reżyserii Jerzego Passendorfera, 1970
Witold Pyrkosz jako Wacławek, dowódca straży przemysłowej. 'Zabić na końcu' w reż. Wojciecha Wójcika, 1990
Witold Pyrkosz jako Jan w filmie 'Dziewczynka z Hotelu Excelsior', w reż Antoniego Krauzego, 1988
Witold Pyrkosz jako jako Bill Arizona 'Latające machiny kontra Pan Samochodzik', 1991
Witold Pyrkosz jako Gniewisz. 'Szabla od komendanta' w reż. Jana Jakuba Kolskiego, 1995
Śp. Witold Pyrkosz.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze