Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi Sprawdź ofertę
    Szukaj
    Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
    wyborcza.pl Zdjęcia

    Pisarz w godzinach pracy

    Zdjęcia
    Zdjęcia Albert Zawada / Agencja Gazeta, tekst Milena Rachid Chehab
    Bonda pisze w czapce i starych papuciach, Dehnel nie używa gęsiego pióra i inkaustu, Rudnicki "pali jak dzika świnia, co drugie zdanie", Pilch raczy się dwoma łykami coli. Seidler pisze ołówkiem w grubych zeszytach, Witkowski ułatwia palcom kontakt z klawiaturą, stosując "obciążniki"
    KATARZYNA BONDA: Piszę głównie w nocy, ponieważ tylko wtedy nikt nie dręczy mnie telefonami i wszędzie panuje cisza. Lubię kończyć, kiedy na świecie jest już jasno, mam poczucie, że wydostałam się z jaskini na światło dzienne. Potem idę spać. Piszę ciągami, to znaczy 'w kółko'. Kiedy pracuję, prawie nie śpię, nie jem, wyłączam się ze świata. Ludzie często mają pretensje, że nie można się do mnie dodzwonić, nie odpowiadam na wiadomości, nie wpuszczam bliskich do mieszkania, bo każdy kontakt wybija mnie z rytmu. Nie chodzi o wielkie inspiracje ani natchnienia, ponieważ pracuję rzutami i jak rzemieślnik (wiem, co chcę napisać i jaką ten fragment rolę odgrywa w fabule), ale każdą scenę piszę 'na jednym oddechu'. Fabuła tak mnie wciąga, że nie tyle nie czuję głodu, co szkoda mi czasu na pichcenie. Żywię się zupkami chińskimi, szprotami podwędzanymi prosto z puszki i pesto z makaronem. Teraz, kiedy mam dziecko, nie mogę sobie pozwolić na całkowite odcięcie, więc jest trudniej, ale nawet babcia i moja córka wiedzą, że do 13 zwykle śpię. Do pracy siadam tak około 15-16. Piszę w czapce, starych papuciach, czasami - w zimie - w mitenkach, bo kiedy spędza się przed komputerem bez ruchu kilkanaście godzin, człowiek potwornie marznie. Dlatego też policjanci z Piły - moi stali konsultanci Leszek Koźmiński i Paweł Leśniewski - podarowali mi ten słynny już polar. Piję hektolitry zielonej herbaty i właściwie nic innego poza dwoma espresso z rana. Dostałam ostatnio termos, w którym ta herbata może być długo gorąca. Nigdy nie piję alkoholu podczas pracy, nie jem ciastek, czekoladek, przegryzek. Pusty brzuch nakręca mnie pozytywnie. Palę R1, najsłabsze papierosy na świecie, za to nieustannie. Lubię ten nałóg, muszę mieć czym zająć ręce, kiedy wymyślam plot. Jestem jednak zmuszona kilka razy dziennie robić przerwy, a to dzięki psu o imieniu Łukasz, ze schroniska, który prawdopodobnie ratuje mnie przed urazami kręgosłupa, bo nie umiem pracować inaczej niż przy biurku. Przymusowe spacery odbywają się dopiero, kiedy skończę scenę, nigdy w trakcie, nawet psa wyszkoliłam, by się podporządkował mojemu dziwnemu zajęciu. Wiem dokładnie, jak długo będę pisała, ponieważ piszę jedną, czasem dwie sceny dziennie, więc książkę oddaję dokładnie w tym terminie, który zaplanowałam. Gdzieś około trzeciego aktu opowieści zaczynam zwalniać (bo wcześniej przypominam dzięcioła) i szkoda mi tego siedzenia w 'norze', w sumie ten proces schowania się przed światem lubię najbardziej, więc czasami, nawet kiedy już skończę, wciąż udaję, że jeszcze pracuję. Wtedy się lenię, nie robię zupełnie nic poza obżeraniem się śledziami i oliwkami, czytaniem książka za książką, czasami maratonem seriali na HBO, bo po zapisie jeszcze długo nadal nie mogę normalnie spać. Odsypiam, kiedy wysyłam książkę do konsultantów merytorycznych, czekając na ich uwagi, potem zaczynam orkę na nowo, i kiedy napiszę wreszcie podziękowania i posłowie, kupuję bilet lotniczy w ciepłe rejony świata, a potem idę spać 'do oporu'. Mój rekord to przespane 29 godzin bez wstawania na siku.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    1 z 18

    KATARZYNA BONDA: Piszę głównie w nocy, ponieważ tylko wtedy nikt nie dręczy mnie telefonami i wszędzie panuje cisza. Lubię kończyć, kiedy na świecie jest już jasno, mam poczucie, że wydostałam się z jaskini na światło dzienne. Potem idę spać. Piszę ciągami, to znaczy 'w kółko'. Kiedy pracuję, prawie nie śpię, nie jem, wyłączam się ze świata. Ludzie często mają pretensje, że nie można się do mnie dodzwonić, nie odpowiadam na wiadomości, nie wpuszczam bliskich do mieszkania, bo każdy kontakt wybija mnie z rytmu. Nie chodzi o wielkie inspiracje ani natchnienia, ponieważ pracuję rzutami i jak rzemieślnik (wiem, co chcę napisać i jaką ten fragment rolę odgrywa w fabule), ale każdą scenę piszę 'na jednym oddechu'. Fabuła tak mnie wciąga, że nie tyle nie czuję głodu, co szkoda mi czasu na pichcenie. Żywię się zupkami chińskimi, szprotami podwędzanymi prosto z puszki i pesto z makaronem. Teraz, kiedy mam dziecko, nie mogę sobie pozwolić na całkowite odcięcie, więc jest trudniej, ale nawet babcia i moja córka wiedzą, że do 13 zwykle śpię. Do pracy siadam tak około 15-16. Piszę w czapce, starych papuciach, czasami - w zimie - w mitenkach, bo kiedy spędza się przed komputerem bez ruchu kilkanaście godzin, człowiek potwornie marznie. Dlatego też policjanci z Piły - moi stali konsultanci Leszek Koźmiński i Paweł Leśniewski - podarowali mi ten słynny już polar. Piję hektolitry zielonej herbaty i właściwie nic innego poza dwoma espresso z rana. Dostałam ostatnio termos, w którym ta herbata może być długo gorąca. Nigdy nie piję alkoholu podczas pracy, nie jem ciastek, czekoladek, przegryzek. Pusty brzuch nakręca mnie pozytywnie. Palę R1, najsłabsze papierosy na świecie, za to nieustannie. Lubię ten nałóg, muszę mieć czym zająć ręce, kiedy wymyślam plot. Jestem jednak zmuszona kilka razy dziennie robić przerwy, a to dzięki psu o imieniu Łukasz, ze schroniska, który prawdopodobnie ratuje mnie przed urazami kręgosłupa, bo nie umiem pracować inaczej niż przy biurku. Przymusowe spacery odbywają się dopiero, kiedy skończę scenę, nigdy w trakcie, nawet psa wyszkoliłam, by się podporządkował mojemu dziwnemu zajęciu. Wiem dokładnie, jak długo będę pisała, ponieważ piszę jedną, czasem dwie sceny dziennie, więc książkę oddaję dokładnie w tym terminie, który zaplanowałam. Gdzieś około trzeciego aktu opowieści zaczynam zwalniać (bo wcześniej przypominam dzięcioła) i szkoda mi tego siedzenia w 'norze', w sumie ten proces schowania się przed światem lubię najbardziej, więc czasami, nawet kiedy już skończę, wciąż udaję, że jeszcze pracuję. Wtedy się lenię, nie robię zupełnie nic poza obżeraniem się śledziami i oliwkami, czytaniem książka za książką, czasami maratonem seriali na HBO, bo po zapisie jeszcze długo nadal nie mogę normalnie spać. Odsypiam, kiedy wysyłam książkę do konsultantów merytorycznych, czekając na ich uwagi, potem zaczynam orkę na nowo, i kiedy napiszę wreszcie podziękowania i posłowie, kupuję bilet lotniczy w ciepłe rejony świata, a potem idę spać 'do oporu'. Mój rekord to przespane 29 godzin bez wstawania na siku.
    ADAM KACZANOWSKI: Przepraszam, ale będę złośnikiem, który psuje zabawę. Prawda jest taka, że moje pisanie polega tylko na tym, że w pewnym momencie siadam do komputera - zwykle gdy wrócę z pracy i gdy już zaśnie nasza czteroletnia córka. Te wszystkie opowieści pisarzy, jak to zanim zaczną, piją szklankę whisky, a wena przychodzi tylko, gdy mają na sobie pewne stare spodnie od piżamy, to tworzenie mitów i dowód na to, że pisarze mają wybujałe ego. Ja się sam do siebie nie modlę. A ten obraz? Namalowała go Ola Winnicka, która robi też ilustracje do mojej powieści 'Calineczka'. Bardzo go lubię, ale bez niego też byłbym w stanie pisać. Godziny urzędowania: od 8 do 17 chodzę do normalnej pracy, a potem zajmuję się dzieckiem i rodziną. Do pisania mogę usiąść między godz. 22 a 1 w nocy, pod warunkiem że mnie żona do sprzątania nie zagoni.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    2 z 18

    ADAM KACZANOWSKI: Przepraszam, ale będę złośnikiem, który psuje zabawę. Prawda jest taka, że moje pisanie polega tylko na tym, że w pewnym momencie siadam do komputera - zwykle gdy wrócę z pracy i gdy już zaśnie nasza czteroletnia córka. Te wszystkie opowieści pisarzy, jak to zanim zaczną, piją szklankę whisky, a wena przychodzi tylko, gdy mają na sobie pewne stare spodnie od piżamy, to tworzenie mitów i dowód na to, że pisarze mają wybujałe ego. Ja się sam do siebie nie modlę. A ten obraz? Namalowała go Ola Winnicka, która robi też ilustracje do mojej powieści 'Calineczka'. Bardzo go lubię, ale bez niego też byłbym w stanie pisać. Godziny urzędowania: od 8 do 17 chodzę do normalnej pracy, a potem zajmuję się dzieckiem i rodziną. Do pisania mogę usiąść między godz. 22 a 1 w nocy, pod warunkiem że mnie żona do sprzątania nie zagoni.
    JACEK DEHNEL: W pisaniu pomaga mi picie herbaty. Dlatego po lewej stronie jest miejsce na filiżankę, imbryk i cukierniczkę, bo herbata musi być bezwarunkowo słodzona: teina pobudza mózg, cukier go karmi. Oprócz tego na moim biurku nie może zabraknąć komputera, bo to moje zasadnicze narzędzie pracy - a nie gęsie pióro i inkaust, jak sądzą niektórzy. Do tego stos książek i innych papierzysk, bo pisanie bardzo często bierze się nie tylko z głowy własnej, ale i z głów cudzych, to znaczy z różnorakich źródeł. Reszta to są drobiazgi, które lubię mieć w zasięgu wzroku, ale które nie są do niczego konieczne. Nie czuję, żebym do pisania musiał się jakkolwiek nastrajać. Pisanie nie jest żadną techniką medytacyjną ani czymś zależnym od szczególnego samopoczucia, to zwyczajna twórcza praca umysłowa, mnóstwo ludzi wykonuje podobne zajęcia. Więc nie inkantuję świętych sylab, nie staję na głowie, po prostu siadam i piszę. Jeśli coś mi pomaga, to termin oddania tekstu. Godziny urzędowania: w domu pracuję głównie wieczorem i nocą, za dnia zawsze dzieje się zbyt wiele rzeczy. Wtedy mam czas na korespondencję, w tym zawodową, działalność na Facebooku, pisanie notek na blog 'Tajny Detektyw' albo, ostatnio, skanowanie i wrzucanie mojej kolekcji zdjęć na stronę www.awers-rewers.pl; pisanie zaczyna się nieco później, kiedy mniej bieżących spraw mnie rozprasza. Co innego w podróży - chętnie piszę w pociągach i nie ma znaczenia, rano czy wieczorem, bo czas spędzony w przedziale jest zawsze wyjęty z całej reszty dnia. A najbardziej komfortowo pracuje mi się na wyjazdach pisarskich, bo tam rozprasza najmniej - siedzi się z dala od domu, w jakiejś głuszy, a czasem nawet i w dużym, ciekawym mieście, ale w odseparowaniu od znajomych, rodziny.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    3 z 18

    JACEK DEHNEL: W pisaniu pomaga mi picie herbaty. Dlatego po lewej stronie jest miejsce na filiżankę, imbryk i cukierniczkę, bo herbata musi być bezwarunkowo słodzona: teina pobudza mózg, cukier go karmi. Oprócz tego na moim biurku nie może zabraknąć komputera, bo to moje zasadnicze narzędzie pracy - a nie gęsie pióro i inkaust, jak sądzą niektórzy. Do tego stos książek i innych papierzysk, bo pisanie bardzo często bierze się nie tylko z głowy własnej, ale i z głów cudzych, to znaczy z różnorakich źródeł. Reszta to są drobiazgi, które lubię mieć w zasięgu wzroku, ale które nie są do niczego konieczne. Nie czuję, żebym do pisania musiał się jakkolwiek nastrajać. Pisanie nie jest żadną techniką medytacyjną ani czymś zależnym od szczególnego samopoczucia, to zwyczajna twórcza praca umysłowa, mnóstwo ludzi wykonuje podobne zajęcia. Więc nie inkantuję świętych sylab, nie staję na głowie, po prostu siadam i piszę. Jeśli coś mi pomaga, to termin oddania tekstu. Godziny urzędowania: w domu pracuję głównie wieczorem i nocą, za dnia zawsze dzieje się zbyt wiele rzeczy. Wtedy mam czas na korespondencję, w tym zawodową, działalność na Facebooku, pisanie notek na blog 'Tajny Detektyw' albo, ostatnio, skanowanie i wrzucanie mojej kolekcji zdjęć na stronę www.awers-rewers.pl; pisanie zaczyna się nieco później, kiedy mniej bieżących spraw mnie rozprasza. Co innego w podróży - chętnie piszę w pociągach i nie ma znaczenia, rano czy wieczorem, bo czas spędzony w przedziale jest zawsze wyjęty z całej reszty dnia. A najbardziej komfortowo pracuje mi się na wyjazdach pisarskich, bo tam rozprasza najmniej - siedzi się z dala od domu, w jakiejś głuszy, a czasem nawet i w dużym, ciekawym mieście, ale w odseparowaniu od znajomych, rodziny.
    MIKOŁAJ ŁOZIŃSKI: Od paru miesięcy mam swoją pracownię na strychu, niedaleko domu. Wcześniej pracowałem w małym pokoju w naszym mieszkaniu, ale od kiedy dzieci urosły, coraz ciężej mi było ukryć się z pisaniem. Pierwszego dnia w pracowni nie poczułem się dobrze - była brudna, śmierdząca, wyglądała jak melina. Ale odnowiliśmy ją i teraz bardzo lubię tam chodzić. Staram się nie brać ze sobą telefonu, nie mam też internetu. Próbuję tylko pisać. Wszystkie potrzebne notatki są popakowane w kartonach (ale nieźle się w nich orientuję i w razie czego nie mam problemu ze znalezieniem tego, co potrzebuję), na biurku prawie nic nie mam. Oprócz przegródki z kilkoma starymi zdjęciami. Na przykład fotografia sprzed stu lat mojego dziadka i jego brata. Sztywno pozują w szkolnych mundurkach, a na odwrocie napisali: 'Ku pamięci'. Jest mi potrzebna do powieści, którą piszę. Na biurku mam też portret Henri Cartier-Bressona, który sam zrobiłem. To był zupełny przypadek. Miałem 18 lat i przyjechałem na weekend do Paryża akurat w czasie wielkiego festiwalu fotografii. Cartier-Bressona zobaczyłem przed wejściem na jedną z wystaw. Ugięły się pode mną nogi - był moim ukochanym fotografem. Musiał mieć wtedy z 90 lat. Świetnie wyglądał - spodnie w kant, marynarka, apaszka i najnowocześniejszy model kosmicznych nike'ów. Wiedziałem, że nie udziela wywiadów i że nie wolno go fotografować. Odważyłem się podejść, poprosiłem o autograf, ale nie mogliśmy znaleźć żadnej kartki. Rozmawialiśmy chwilę i w końcu spytał: chcesz mi zrobić zdjęcie? Tam jest dobre tło. Chciałem najbardziej na świecie! Zrobiłem trzy portrety! Sprzedawca ze stoiska wydawniczego widział całą scenę i powiedział mi potem, żebym zapamiętał ten dzień do końca życia, bo zwykle Cartier-Bresson na widok czyjegoś aparatu wyciąga z kieszeni nóż. W trudnych momentach patrzę na ten portret i myślę, że czasem rzeczy niemożliwe stają się możliwe. Godziny urzędowania: w pracowni jestem ok. godz. 9, jak tylko zawiozę dzieci do przedszkola, zostaję do ok. 15, kiedy trzeba je odebrać. Czasem udaje mi się też wpaść wieczorem. Albo w weekend, jak mam wolną chwilę. Staram się tu być, kiedy tylko mogę.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    4 z 18

    MIKOŁAJ ŁOZIŃSKI: Od paru miesięcy mam swoją pracownię na strychu, niedaleko domu. Wcześniej pracowałem w małym pokoju w naszym mieszkaniu, ale od kiedy dzieci urosły, coraz ciężej mi było ukryć się z pisaniem. Pierwszego dnia w pracowni nie poczułem się dobrze - była brudna, śmierdząca, wyglądała jak melina. Ale odnowiliśmy ją i teraz bardzo lubię tam chodzić. Staram się nie brać ze sobą telefonu, nie mam też internetu. Próbuję tylko pisać. Wszystkie potrzebne notatki są popakowane w kartonach (ale nieźle się w nich orientuję i w razie czego nie mam problemu ze znalezieniem tego, co potrzebuję), na biurku prawie nic nie mam. Oprócz przegródki z kilkoma starymi zdjęciami. Na przykład fotografia sprzed stu lat mojego dziadka i jego brata. Sztywno pozują w szkolnych mundurkach, a na odwrocie napisali: 'Ku pamięci'. Jest mi potrzebna do powieści, którą piszę. Na biurku mam też portret Henri Cartier-Bressona, który sam zrobiłem. To był zupełny przypadek. Miałem 18 lat i przyjechałem na weekend do Paryża akurat w czasie wielkiego festiwalu fotografii. Cartier-Bressona zobaczyłem przed wejściem na jedną z wystaw. Ugięły się pode mną nogi - był moim ukochanym fotografem. Musiał mieć wtedy z 90 lat. Świetnie wyglądał - spodnie w kant, marynarka, apaszka i najnowocześniejszy model kosmicznych nike'ów. Wiedziałem, że nie udziela wywiadów i że nie wolno go fotografować. Odważyłem się podejść, poprosiłem o autograf, ale nie mogliśmy znaleźć żadnej kartki. Rozmawialiśmy chwilę i w końcu spytał: chcesz mi zrobić zdjęcie? Tam jest dobre tło. Chciałem najbardziej na świecie! Zrobiłem trzy portrety! Sprzedawca ze stoiska wydawniczego widział całą scenę i powiedział mi potem, żebym zapamiętał ten dzień do końca życia, bo zwykle Cartier-Bresson na widok czyjegoś aparatu wyciąga z kieszeni nóż. W trudnych momentach patrzę na ten portret i myślę, że czasem rzeczy niemożliwe stają się możliwe. Godziny urzędowania: w pracowni jestem ok. godz. 9, jak tylko zawiozę dzieci do przedszkola, zostaję do ok. 15, kiedy trzeba je odebrać. Czasem udaje mi się też wpaść wieczorem. Albo w weekend, jak mam wolną chwilę. Staram się tu być, kiedy tylko mogę.
    JAN KAPELA: To okrągłe to powerball - na rehabilitacji zalecili mi trenowanie nadgarstka i to rzeczywiście pomaga w przerwach od pisania. W pisaniu pomaga z kolei wyłączenie Facebooka, wyciszenie telefonu i innych bodźców. Czasem tekst rozszerzam sobie na cały ekran, żeby nic innego nie widzieć. Nie mogę zupełnie odłączyć się od internetu, bo tam często sprawdzam coś, co przydaje mi się w pisaniu. Słyszałem, że dobrym sposobem jest niesprawdzanie wszystkiego na bieżąco, tylko pisanie bez odrywania się, zostawianie pustych miejsc na to, co wymaga sprawdzenia, i zapełnienie ich dopiero jak się skończy główną część tekstu. Przy pisaniu lubię też słuchać techno albo hip-hopu. Bywa, że siedzę godzinami i nic z tego nie wychodzi, a zdarza się, że najlepszy wiersz napiszę w pociągu. Godziny urzędowania: w ciągu dnia pracuję na etacie w 'Krytyce Politycznej', w weekendy staram się zajmować innymi rzeczami niż pisanie. Jakbym mógł pisać wtedy, kiedy wolę, to wolałbym rano.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    5 z 18

    JAN KAPELA: To okrągłe to powerball - na rehabilitacji zalecili mi trenowanie nadgarstka i to rzeczywiście pomaga w przerwach od pisania. W pisaniu pomaga z kolei wyłączenie Facebooka, wyciszenie telefonu i innych bodźców. Czasem tekst rozszerzam sobie na cały ekran, żeby nic innego nie widzieć. Nie mogę zupełnie odłączyć się od internetu, bo tam często sprawdzam coś, co przydaje mi się w pisaniu. Słyszałem, że dobrym sposobem jest niesprawdzanie wszystkiego na bieżąco, tylko pisanie bez odrywania się, zostawianie pustych miejsc na to, co wymaga sprawdzenia, i zapełnienie ich dopiero jak się skończy główną część tekstu. Przy pisaniu lubię też słuchać techno albo hip-hopu. Bywa, że siedzę godzinami i nic z tego nie wychodzi, a zdarza się, że najlepszy wiersz napiszę w pociągu. Godziny urzędowania: w ciągu dnia pracuję na etacie w 'Krytyce Politycznej', w weekendy staram się zajmować innymi rzeczami niż pisanie. Jakbym mógł pisać wtedy, kiedy wolę, to wolałbym rano.
    GAJA GRZEGORZEWSKA: To zdjęcie zostało zrobione w pokoju hotelowym w Warszawie, ponieważ akurat pojechałam tam na kilka dni spotkać się z producentem i reżyserem i pisać scenariusz do 'Betonowego pałacu'. Na razie nic więcej nie mogę na ten temat zdradzić. W podróży raczej nie piszę, tylko czytam. Chyba że pilnie muszę coś zrobić. Nie umiem się skupić w miejscu publicznym. Najlepiej mi się pisze we własnym domu, przy własnym biurku. Ostatnio w końcu kupiłam sobie takie, jakie zawsze chciałam mieć - stare peerelowskie biurko z masą szuflad. Uwielbiam przy nim pisać. Okna sypialni wychodzą na ulicę Krupniczą, więc wiosną i latem przy otwartym oknie bywa głośno. Dlatego czasami przenoszę się na drugi koniec mieszkania, do kuchni, która jest od podwórka, jest obszerna, ma balkon i pracuje się tam bardzo przyjemnie. Zwłaszcza że siedzę wtedy przy odziedziczonym po babci stole, z którym mam same dobre skojarzenia. W kuchni stoi też kanapa, na której mogę się wyciągnąć i odpocząć. I porozmyślać o tym, nad czym pracuję. Niekiedy chodzę po mieszkaniu, układając sobie intrygę. Zdarza mi się wtedy mówić do siebie i robić miny! Ale zdecydowanie najlepsze pomysły przychodzą mi do głowy, gdy biegam, jadę na rowerze albo pływam. Mam taki odtwarzacz MP3, z którym można pływać, kupiony specjalnie z myślą o układaniu fabuły w wodzie! Godziny urzędowania: nie mam jakichś utartych godzin pracy. Chciałabym być bardziej zdyscyplinowana, ale nie potrafię, nigdy nie potrafiłam. Lubię spać do południa, potem idę biegać albo na siłownię. Do pracy zasiadam późno. Często pracuję nocami. Mam wtedy spokój. Nic mnie nie rozprasza. Nikt nie dzwoni i nie pisze. Znajomi w realu i na Fejsie śpią. Mogę się całkowicie skupić na pracy. Mój chłopak nie lubi jednak, gdy tak zarywam noce, więc staram się to ograniczać.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    6 z 18

    GAJA GRZEGORZEWSKA: To zdjęcie zostało zrobione w pokoju hotelowym w Warszawie, ponieważ akurat pojechałam tam na kilka dni spotkać się z producentem i reżyserem i pisać scenariusz do 'Betonowego pałacu'. Na razie nic więcej nie mogę na ten temat zdradzić. W podróży raczej nie piszę, tylko czytam. Chyba że pilnie muszę coś zrobić. Nie umiem się skupić w miejscu publicznym. Najlepiej mi się pisze we własnym domu, przy własnym biurku. Ostatnio w końcu kupiłam sobie takie, jakie zawsze chciałam mieć - stare peerelowskie biurko z masą szuflad. Uwielbiam przy nim pisać. Okna sypialni wychodzą na ulicę Krupniczą, więc wiosną i latem przy otwartym oknie bywa głośno. Dlatego czasami przenoszę się na drugi koniec mieszkania, do kuchni, która jest od podwórka, jest obszerna, ma balkon i pracuje się tam bardzo przyjemnie. Zwłaszcza że siedzę wtedy przy odziedziczonym po babci stole, z którym mam same dobre skojarzenia. W kuchni stoi też kanapa, na której mogę się wyciągnąć i odpocząć. I porozmyślać o tym, nad czym pracuję. Niekiedy chodzę po mieszkaniu, układając sobie intrygę. Zdarza mi się wtedy mówić do siebie i robić miny! Ale zdecydowanie najlepsze pomysły przychodzą mi do głowy, gdy biegam, jadę na rowerze albo pływam. Mam taki odtwarzacz MP3, z którym można pływać, kupiony specjalnie z myślą o układaniu fabuły w wodzie! Godziny urzędowania: nie mam jakichś utartych godzin pracy. Chciałabym być bardziej zdyscyplinowana, ale nie potrafię, nigdy nie potrafiłam. Lubię spać do południa, potem idę biegać albo na siłownię. Do pracy zasiadam późno. Często pracuję nocami. Mam wtedy spokój. Nic mnie nie rozprasza. Nikt nie dzwoni i nie pisze. Znajomi w realu i na Fejsie śpią. Mogę się całkowicie skupić na pracy. Mój chłopak nie lubi jednak, gdy tak zarywam noce, więc staram się to ograniczać.
    ŁUKASZ ORBITOWSKI: Mój jedyny stały pisarski rytuał to brak stałości - na tym zdjęciu jestem w mieszkaniu, z którego się właśnie wyprowadziłem do Krakowa. Żyję w ciągłym ruchu, teraz pół miesiąca spędzam poza domem. Nową powieść pisałem w pociągu, siedząc z laptopem na kolanach. Mam w sobie stałą gotowość, żeby siąść i rypać. Nie przepadam za tym, ale życie jest strasznie skomplikowane i przy wolnym zawodzie łatwo się zagubić w innych aktywnościach. Pad do konsoli, który leży na stole, przydaje się dopiero wieczorem, wtedy też czytam książki i robię te wszystkie ludzkie rzeczy. Choć jestem skażony pracoholizmem, staram się pamiętać, że żyję wśród ludzi, więc jeśli chcę z nimi spędzać czas, dobrze mieć, jak oni, wolne weekendy. Ale cały czas jestem nastawiony na tryb pracowy: czy to książka, czy program, coś się cały czas z tyłu głowy kręci. Godziny urzędowania: lubię wstać ok. 7 rano, od 8.30 jestem już w pracy, te siedem godzin starcza na wszystko.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    7 z 18

    ŁUKASZ ORBITOWSKI: Mój jedyny stały pisarski rytuał to brak stałości - na tym zdjęciu jestem w mieszkaniu, z którego się właśnie wyprowadziłem do Krakowa. Żyję w ciągłym ruchu, teraz pół miesiąca spędzam poza domem. Nową powieść pisałem w pociągu, siedząc z laptopem na kolanach. Mam w sobie stałą gotowość, żeby siąść i rypać. Nie przepadam za tym, ale życie jest strasznie skomplikowane i przy wolnym zawodzie łatwo się zagubić w innych aktywnościach. Pad do konsoli, który leży na stole, przydaje się dopiero wieczorem, wtedy też czytam książki i robię te wszystkie ludzkie rzeczy. Choć jestem skażony pracoholizmem, staram się pamiętać, że żyję wśród ludzi, więc jeśli chcę z nimi spędzać czas, dobrze mieć, jak oni, wolne weekendy. Ale cały czas jestem nastawiony na tryb pracowy: czy to książka, czy program, coś się cały czas z tyłu głowy kręci. Godziny urzędowania: lubię wstać ok. 7 rano, od 8.30 jestem już w pracy, te siedem godzin starcza na wszystko.
    SYLWIA CHUTNIK: Żeby się skupić, muszę mieć wokół siebie mnóstwo rozpraszajek: własnoręcznie wyciętych z gazet zdjęć, pocztówek, śmiesznych haseł. Często robię z nich kolaże, które wieszam na ścianie obok. Zdarza mi się też robić małe mebelki - te żółto-pomarańczowe szufladki na szpargały po mojej prawej to też własnoręczna robota. Lubię też zabawki, stąd ta lalka Barbie czy fioletowy kot, którego zrobił mój syn. Na biurku trzymam też zastraszające zapasy długopisów. Wszystkie się przydają, serio. Dobrze mi się pisze przy jedzeniu, orzechy, kanapki i wszystko, co niezdrowe, to stali towarzysze i towarzyszki mojego pisania. Biurko stoi w sypialni, dlatego staram się nie pisać w nocy. Najbardziej lubię pisać, gdy nie ma nikogo w domu, ale jak nie mam tego komfortu, też jestem w stanie się przyzwyczaić. Godziny urzędowania: od ósmej rano do ósmej wieczorem. Poniedziałek - niedziela, non stop kolor.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    8 z 18

    SYLWIA CHUTNIK: Żeby się skupić, muszę mieć wokół siebie mnóstwo rozpraszajek: własnoręcznie wyciętych z gazet zdjęć, pocztówek, śmiesznych haseł. Często robię z nich kolaże, które wieszam na ścianie obok. Zdarza mi się też robić małe mebelki - te żółto-pomarańczowe szufladki na szpargały po mojej prawej to też własnoręczna robota. Lubię też zabawki, stąd ta lalka Barbie czy fioletowy kot, którego zrobił mój syn. Na biurku trzymam też zastraszające zapasy długopisów. Wszystkie się przydają, serio. Dobrze mi się pisze przy jedzeniu, orzechy, kanapki i wszystko, co niezdrowe, to stali towarzysze i towarzyszki mojego pisania. Biurko stoi w sypialni, dlatego staram się nie pisać w nocy. Najbardziej lubię pisać, gdy nie ma nikogo w domu, ale jak nie mam tego komfortu, też jestem w stanie się przyzwyczaić. Godziny urzędowania: od ósmej rano do ósmej wieczorem. Poniedziałek - niedziela, non stop kolor.
    ANDRZEJ SZPINDLER: Ten zydelek, na którym siedzę, to sarenka. Właśnie się zorientowałem, po cieniu, który rzuca na ścianę, że brakuje jej nosa, który jest przecież decydujący. Gdzie on się podział? Może został wchłonięty przez aparat fotografa, nie wiem. Na sarence pisze się wygodnie, bardzo wygodnie. Jakby się grało na monstrualnych organach, będąc zwyczajowym karzełkiem. Piszę bez przerwy, głównie idąc. Wtedy piszę nogami, tymi urzędasami wertykalnej roboty. Od nieba do gleby, podziemiami człapie się znowu do nieba, a tam gleba i dalej, kolejna warstwa sandwicza niebo-ziemia, wertowanego w dużej mierze z uwagi na sałatę klimatów. Wciskam paluch w podłoże i ciągnę, próbując przypomnieć sobie, jak wyglądają litery, i jakoś je odtworzyć na tym podłożu, po którym się przesuwam na nogach. Zazwyczaj te litery kleją się do siebie, samo to wszystko idzie, a ja tylko kroczę wraz z tym. Krajobrazy się przesuwają, a tekst jest. Poza tym po kieszeniach upycham karteluszki i znajduję długopisy, jakieś gelpeny przeciw plotom. Posługując się karteczkami, które się zazębiają jak japiszony w werkach, płynnie przechodzę od rysowania do pisania, ciągle przepisuję z telefonu na karteluszki, z karteluszków na klamkę, z klamki na pajęczynę, z pajęczyny na muchę. Czy to jest ludzkości pomocne jakkolwiek i czy ludzie istnieją w świetle podobnego majdrowania i chrumknięć? To już ludzie najlepiej wiedzą. Godziny urzędowania: od nastania światła do nigdy.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    9 z 18

    ANDRZEJ SZPINDLER: Ten zydelek, na którym siedzę, to sarenka. Właśnie się zorientowałem, po cieniu, który rzuca na ścianę, że brakuje jej nosa, który jest przecież decydujący. Gdzie on się podział? Może został wchłonięty przez aparat fotografa, nie wiem. Na sarence pisze się wygodnie, bardzo wygodnie. Jakby się grało na monstrualnych organach, będąc zwyczajowym karzełkiem. Piszę bez przerwy, głównie idąc. Wtedy piszę nogami, tymi urzędasami wertykalnej roboty. Od nieba do gleby, podziemiami człapie się znowu do nieba, a tam gleba i dalej, kolejna warstwa sandwicza niebo-ziemia, wertowanego w dużej mierze z uwagi na sałatę klimatów. Wciskam paluch w podłoże i ciągnę, próbując przypomnieć sobie, jak wyglądają litery, i jakoś je odtworzyć na tym podłożu, po którym się przesuwam na nogach. Zazwyczaj te litery kleją się do siebie, samo to wszystko idzie, a ja tylko kroczę wraz z tym. Krajobrazy się przesuwają, a tekst jest. Poza tym po kieszeniach upycham karteluszki i znajduję długopisy, jakieś gelpeny przeciw plotom. Posługując się karteczkami, które się zazębiają jak japiszony w werkach, płynnie przechodzę od rysowania do pisania, ciągle przepisuję z telefonu na karteluszki, z karteluszków na klamkę, z klamki na pajęczynę, z pajęczyny na muchę. Czy to jest ludzkości pomocne jakkolwiek i czy ludzie istnieją w świetle podobnego majdrowania i chrumknięć? To już ludzie najlepiej wiedzą. Godziny urzędowania: od nastania światła do nigdy.
    ADELAJDA TRUŚCIŃSKA: Właściwie w większości moje pisanie to chodzenie w tę i z powrotem, siedzenie to ostatni i najnudniejszy etap całego procesu. Gdy pojawia się myśl, może to być jakiś pomysł, jakiś obraz, cokolwiek, zaczynam chodzić, zwykle po swoim po pokoju, czasem kawałek dalej, np. do kuchni, ale to naprawdę rzadko. To jedynie układanie nieuporządkowanych zdań pojawiających się w głowie. Człowiek chciałby przestać, bo po co, ale nie może, bo ciągle pojawiają się nowe. Więc chodzę i je układam, jedno po drugim, żeby były w jakimś porządku - uporządkowanie tego wszystkiego, co do mnie przyszło, to jedyny mój cel. I kiedy mam już ułożony tekst w myślach, co do każdej kropki i przecinka, zapisuję to. W sensie siedzę. A siedzę różnie, zmieniam pozycję, kręcę się, bardzo siedzieć nie chcę. Jeśli drzwi od pokoju są otwarte, muszą zostać otwarte, jeśli światło jest zgaszone, musi zostać zgaszone, lepiej też nie przychodzić, nie przestawiać mi rzeczy. Nic nie może się zmienić w moim otoczeniu aż do czasu, kiedy zapiszę ostatnie słowo. Nie odbieram oczywiście telefonów, ale ja w sumie w ogóle ich nie odbieram. Nigdy nic nie napisałam w miejscu publicznym i rzadko kiedy przy kimś. Może coś wymyślę w towarzystwie, ale żeby tak pisać, to wstyd. Godziny urzędowania: bardzo różne. Najczęściej chyba jakiś czas po pierwszej kawie, kiedy się w końcu uda przestać chodzić. Po spisaniu całości czuję ogromną ulgę - w końcu mam święty spokój, chociaż przez chwilę nic za mną nie chodzi, nic mnie nie męczy. Trochę jak wypróżnianie się.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    10 z 18

    ADELAJDA TRUŚCIŃSKA: Właściwie w większości moje pisanie to chodzenie w tę i z powrotem, siedzenie to ostatni i najnudniejszy etap całego procesu. Gdy pojawia się myśl, może to być jakiś pomysł, jakiś obraz, cokolwiek, zaczynam chodzić, zwykle po swoim po pokoju, czasem kawałek dalej, np. do kuchni, ale to naprawdę rzadko. To jedynie układanie nieuporządkowanych zdań pojawiających się w głowie. Człowiek chciałby przestać, bo po co, ale nie może, bo ciągle pojawiają się nowe. Więc chodzę i je układam, jedno po drugim, żeby były w jakimś porządku - uporządkowanie tego wszystkiego, co do mnie przyszło, to jedyny mój cel. I kiedy mam już ułożony tekst w myślach, co do każdej kropki i przecinka, zapisuję to. W sensie siedzę. A siedzę różnie, zmieniam pozycję, kręcę się, bardzo siedzieć nie chcę. Jeśli drzwi od pokoju są otwarte, muszą zostać otwarte, jeśli światło jest zgaszone, musi zostać zgaszone, lepiej też nie przychodzić, nie przestawiać mi rzeczy. Nic nie może się zmienić w moim otoczeniu aż do czasu, kiedy zapiszę ostatnie słowo. Nie odbieram oczywiście telefonów, ale ja w sumie w ogóle ich nie odbieram. Nigdy nic nie napisałam w miejscu publicznym i rzadko kiedy przy kimś. Może coś wymyślę w towarzystwie, ale żeby tak pisać, to wstyd. Godziny urzędowania: bardzo różne. Najczęściej chyba jakiś czas po pierwszej kawie, kiedy się w końcu uda przestać chodzić. Po spisaniu całości czuję ogromną ulgę - w końcu mam święty spokój, chociaż przez chwilę nic za mną nie chodzi, nic mnie nie męczy. Trochę jak wypróżnianie się.
    RAFAŁ KOSIK: To wbrew pozorom nie jest warsztat w piwnicy, tylko moje biurko do pracy. Po co mi to wszystko? Najprostsza odpowiedź brzmiałaby, że zbieranie gratów to atawizm z czasów socjalizmu, w którym przeżyłem 18 lat. Wtedy wszelkie 'przydasie' naprawdę mogły się przydać
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    11 z 18

    RAFAŁ KOSIK: To wbrew pozorom nie jest warsztat w piwnicy, tylko moje biurko do pracy. Po co mi to wszystko? Najprostsza odpowiedź brzmiałaby, że zbieranie gratów to atawizm z czasów socjalizmu, w którym przeżyłem 18 lat. Wtedy wszelkie 'przydasie' naprawdę mogły się przydać
    MICHAŁ WITKOWSKI: Jak mi się coś przypomni w tramwaju czy na ulicy, szukam miejsca, gdzie mogę się oprzeć, i piszę. Z tego powodu mam też regularnie popisane ręce. Gdy książka nieraz sama już się pisze, wtedy trzeba zapisywać ją całymi zdaniami. Dlatego noszę ze sobą zeszyt, zapisuję też wydruki z bankomatów, opakowania po lekach. Teraz maluję i mam te same mechanizmy co przy pisaniu - zdarza mi się szkicować na ulicy, w miejscach publicznych. Wykształciłem w sobie odruchy Pawłowa. Muszę mieć na palcu pierścionek, to taki mój stary pisarski zwyczaj. Pierścionki są obciążnikiem palców, dzięki temu szybciej spadają na klawiaturę. Kultywuję te odruchy, bo potrafią włączyć pisanie na zawołanie. Nienawidzę pisać na nowym komputerze - odrapane, wymiętoszone stare klawiatury są najlepsze. Zwykle zanim zacznę, godzinkę słucham muzyki - każda książka ma jakąś swoją ścieżkę dźwiękową. Ważne, żeby była skoczna - chodzi o to, żeby pisało się w podobnym rytmie. Piszę stronę maszynopisu dziennie, więcej nie muszę. Czasem zapełnienie jej zajmuje mi kwadrans, a czasem cały dzień. 'Barbarę Radziwiłłównę z Jaworzna-Szczakowej' musiałem po napisaniu przepisać raz jeszcze, każde zdanie inaczej powiedzieć, bo mi coś nie grało. Godziny urzędowania: po naturalnym obudzeniu się nie daj Boże nastawić budzik - jak ciało chce spać, trzeba się dostosować. Byleby zacząć po wstaniu, nie włączając wcześniej ani komórki, ani internetów, ta codzienność pełna szpileczek od losu, od których boli głowa, nie może się wylewać.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    12 z 18

    MICHAŁ WITKOWSKI: Jak mi się coś przypomni w tramwaju czy na ulicy, szukam miejsca, gdzie mogę się oprzeć, i piszę. Z tego powodu mam też regularnie popisane ręce. Gdy książka nieraz sama już się pisze, wtedy trzeba zapisywać ją całymi zdaniami. Dlatego noszę ze sobą zeszyt, zapisuję też wydruki z bankomatów, opakowania po lekach. Teraz maluję i mam te same mechanizmy co przy pisaniu - zdarza mi się szkicować na ulicy, w miejscach publicznych. Wykształciłem w sobie odruchy Pawłowa. Muszę mieć na palcu pierścionek, to taki mój stary pisarski zwyczaj. Pierścionki są obciążnikiem palców, dzięki temu szybciej spadają na klawiaturę. Kultywuję te odruchy, bo potrafią włączyć pisanie na zawołanie. Nienawidzę pisać na nowym komputerze - odrapane, wymiętoszone stare klawiatury są najlepsze. Zwykle zanim zacznę, godzinkę słucham muzyki - każda książka ma jakąś swoją ścieżkę dźwiękową. Ważne, żeby była skoczna - chodzi o to, żeby pisało się w podobnym rytmie. Piszę stronę maszynopisu dziennie, więcej nie muszę. Czasem zapełnienie jej zajmuje mi kwadrans, a czasem cały dzień. 'Barbarę Radziwiłłównę z Jaworzna-Szczakowej' musiałem po napisaniu przepisać raz jeszcze, każde zdanie inaczej powiedzieć, bo mi coś nie grało. Godziny urzędowania: po naturalnym obudzeniu się nie daj Boże nastawić budzik - jak ciało chce spać, trzeba się dostosować. Byleby zacząć po wstaniu, nie włączając wcześniej ani komórki, ani internetów, ta codzienność pełna szpileczek od losu, od których boli głowa, nie może się wylewać.
    MAŁGORZATA KALICIŃSKA: Nie, ten budzik nie służy do pisania na czas. Wręcz przeciwnie, moi redaktorzy wiedzą, że deadline'y wcale mnie nie mobilizują, tylko sprawiają, że zaczynam pisać byle jak, więc nigdy nikt mi ich nie wyznacza. Budzik pokazuje mi po prostu godzinę w Sydney. Mieszka tam moja córka, o ta, której zdjęcie mam z tyłu, za sobą - lubię sobie raz dziennie na nią popatrzeć, podobnie zresztą jak na ślubne zdjęcie syna stojące na oknie. Dzięki budzikowi wiem mniej więcej, czy moja córka właśnie pije poranną kawę, czy przewraca się we śnie na drugi bok. Taka świadomość bardzo mnie uspokaja. Nie mogę pisać tylko, jak mi się rosół gotuje. Albo psa trzeba na szczepienie zawieźć. Albo grządkę wypielić. Do pisania podchodzę spokojnie. Siadam rano, po śniadaniu, i tak aż do pory obiadowej - wtedy preferuję fast food, czyli jedzenie, które można szybko upichcić. Potem znowu siadam do pisania i tak do 16. No, chyba że szajba mnie weźmie, wtedy do 20. A w weekendy? To, że jestem pisarką, to moje trzecie albo nawet czwarte wcielenie, przede wszystkim jestem żoną, matką i babcią. I trudno mi w stu procentach przejąć się emocjami targającymi bohaterką, gdy z tyłu co jakiś czas słyszę 'babciuuuuu!'.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    13 z 18

    MAŁGORZATA KALICIŃSKA: Nie, ten budzik nie służy do pisania na czas. Wręcz przeciwnie, moi redaktorzy wiedzą, że deadline'y wcale mnie nie mobilizują, tylko sprawiają, że zaczynam pisać byle jak, więc nigdy nikt mi ich nie wyznacza. Budzik pokazuje mi po prostu godzinę w Sydney. Mieszka tam moja córka, o ta, której zdjęcie mam z tyłu, za sobą - lubię sobie raz dziennie na nią popatrzeć, podobnie zresztą jak na ślubne zdjęcie syna stojące na oknie. Dzięki budzikowi wiem mniej więcej, czy moja córka właśnie pije poranną kawę, czy przewraca się we śnie na drugi bok. Taka świadomość bardzo mnie uspokaja. Nie mogę pisać tylko, jak mi się rosół gotuje. Albo psa trzeba na szczepienie zawieźć. Albo grządkę wypielić. Do pisania podchodzę spokojnie. Siadam rano, po śniadaniu, i tak aż do pory obiadowej - wtedy preferuję fast food, czyli jedzenie, które można szybko upichcić. Potem znowu siadam do pisania i tak do 16. No, chyba że szajba mnie weźmie, wtedy do 20. A w weekendy? To, że jestem pisarką, to moje trzecie albo nawet czwarte wcielenie, przede wszystkim jestem żoną, matką i babcią. I trudno mi w stu procentach przejąć się emocjami targającymi bohaterką, gdy z tyłu co jakiś czas słyszę 'babciuuuuu!'.
    JERZY PILCH: Rzeczywiście, jak piszę, mam ciemno w pokoju, ale to dlatego, że lepiej widzę litery na komputerze. Z tego powodu nawet mam ustawione w laptopie białe litery na czarnym tle. W pisaniu czekam tylko na momenty dobrego samopoczucia, na nic innego. Bo ja w ogóle jestem przeciwnikiem odróżniania tego fachu od innych zawodów. Zawsze mi się wydawało, że trzeba rano wstać i pracować przynajmniej te pięć-sześć godzin. I tak mam przywileje: do pracy mam blisko, wystarczy przejść do drugiego pokoju, i mogę zrobić przerwę, kiedy chcę. To zresztą jest najtrudniejsze, zwłaszcza kiedy mi nie idzie, wychodzę bowiem z założenia, że trzeba odpękać przy tym biurku, czy ma się co pisać, czy nie, tym bardziej że rzadko przychodzą mi pomysły np. na przechadzce. Kiedyś dzień pracy zaczynałem od porannej kawy i gauloise'ów, ale odkąd palenie mnie rzuciło, a kawa źle mi robi, próbuję się przestawić na picie zielonej herbaty. Średnio mi to idzie, jak już, to piję dwa łyki coli. Na biurku mam mnóstwo ołówków, bo jak trzeba coś szybko zanotować, sprawdzają się lepiej niż laptop. Ale u mnie to część większego kultu rękopiśmienności. Bardzo lubię te wszystkie akcesoria ze światowych sklepów papierniczych - kosztowne notesiki, ołówki, mam też parę piór. W pisaniu pomaga mi, jak jest cicho, choć ostatnio w kamienicy obok zaczęli zmieniać dach, więc o ciszy można tylko pomarzyć. Kiedyś pomagała mi muzyka - jak jakiś kawałek wpadł mi w ucho, puszczałem go 600 razy z rzędu. Jak się coś 600 razy puszcza, to się lekko świruje, ale w sumie trochę o to chodziło. Godziny urzędowania: nie robię sobie wakacji, bo ich nie lubię. Jedyna dłuższa przerwa to ta po skończonej książce, nie należę do tych, co jedną książkę skończyli pisać rano, a o szesnastej zabierają się do pisania następnej.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    14 z 18

    JERZY PILCH: Rzeczywiście, jak piszę, mam ciemno w pokoju, ale to dlatego, że lepiej widzę litery na komputerze. Z tego powodu nawet mam ustawione w laptopie białe litery na czarnym tle. W pisaniu czekam tylko na momenty dobrego samopoczucia, na nic innego. Bo ja w ogóle jestem przeciwnikiem odróżniania tego fachu od innych zawodów. Zawsze mi się wydawało, że trzeba rano wstać i pracować przynajmniej te pięć-sześć godzin. I tak mam przywileje: do pracy mam blisko, wystarczy przejść do drugiego pokoju, i mogę zrobić przerwę, kiedy chcę. To zresztą jest najtrudniejsze, zwłaszcza kiedy mi nie idzie, wychodzę bowiem z założenia, że trzeba odpękać przy tym biurku, czy ma się co pisać, czy nie, tym bardziej że rzadko przychodzą mi pomysły np. na przechadzce. Kiedyś dzień pracy zaczynałem od porannej kawy i gauloise'ów, ale odkąd palenie mnie rzuciło, a kawa źle mi robi, próbuję się przestawić na picie zielonej herbaty. Średnio mi to idzie, jak już, to piję dwa łyki coli. Na biurku mam mnóstwo ołówków, bo jak trzeba coś szybko zanotować, sprawdzają się lepiej niż laptop. Ale u mnie to część większego kultu rękopiśmienności. Bardzo lubię te wszystkie akcesoria ze światowych sklepów papierniczych - kosztowne notesiki, ołówki, mam też parę piór. W pisaniu pomaga mi, jak jest cicho, choć ostatnio w kamienicy obok zaczęli zmieniać dach, więc o ciszy można tylko pomarzyć. Kiedyś pomagała mi muzyka - jak jakiś kawałek wpadł mi w ucho, puszczałem go 600 razy z rzędu. Jak się coś 600 razy puszcza, to się lekko świruje, ale w sumie trochę o to chodziło. Godziny urzędowania: nie robię sobie wakacji, bo ich nie lubię. Jedyna dłuższa przerwa to ta po skończonej książce, nie należę do tych, co jedną książkę skończyli pisać rano, a o szesnastej zabierają się do pisania następnej.
    JANUSZ RUDNICKI: Palę jak dzika świnia. Co drugie zdanie. Nie palę w pokoju, w którym piszę, trzeba wyjść na balkon, co wykorzystuję jako alibi, gdy mam zawiechę, jak pociągnąć następne zdanie. Wychodzę więc na balkon, zapalam papierosa, patrzę na ludzi idących Ordynacką i Tamką i w połowie papierosa wiem, jak coś ma być napisane. Zostawiam więc zapalonego papierosa w popielniczce i lecę pisać. Za 30 minut sytuacja się powtarza, a potem znowu i znowu: zdanie, zawiecha, balkon, pół papierosa, zdanie, zawiecha, balkon, pół papierosa. Papieros jest jak koń, który ciągnie furmankę mojego talentu. Podziwiam Stasiuka, że paląc dwie paczki dziennie, potrafił rzucić. Ja boję się, że albo będę cały czas na własne życzenie popełniał to samobójstwo na raty, albo przestanę pisać. Nie umiem pisać, jak jestem nieogolony. Czasem w trakcie pisania nic mi nie wychodzi, drapię się po policzku i myślę: 'Rudnicki, nie ogoliłeś się przecież, idioto'. I rzeczywiście, jak się ogolę, jest lepiej. To, co piszę, będąc nieogolonym, jest równie zarośnięte, chropowate, brudne. Moje teksty można właściwie podzielić na ogolone i nieogolone, ale te drugie rzadko się zdarzają. Godziny urzędowania: pracuję w ciągu dnia, do maksymalnie dziewiętnastej. Wieczorem nie umiem pisać i prawie nic nie czytam, dlatego gram lwa salonowego. Potem wszyscy mają wrażenie, że ja nic nie piszę, tylko chodzę na te wszystkie party, eventy i inne zadymy. A ja po prostu po całym dniu pisania zarezerwowałem wieczór dla siebie samego.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    15 z 18

    JANUSZ RUDNICKI: Palę jak dzika świnia. Co drugie zdanie. Nie palę w pokoju, w którym piszę, trzeba wyjść na balkon, co wykorzystuję jako alibi, gdy mam zawiechę, jak pociągnąć następne zdanie. Wychodzę więc na balkon, zapalam papierosa, patrzę na ludzi idących Ordynacką i Tamką i w połowie papierosa wiem, jak coś ma być napisane. Zostawiam więc zapalonego papierosa w popielniczce i lecę pisać. Za 30 minut sytuacja się powtarza, a potem znowu i znowu: zdanie, zawiecha, balkon, pół papierosa, zdanie, zawiecha, balkon, pół papierosa. Papieros jest jak koń, który ciągnie furmankę mojego talentu. Podziwiam Stasiuka, że paląc dwie paczki dziennie, potrafił rzucić. Ja boję się, że albo będę cały czas na własne życzenie popełniał to samobójstwo na raty, albo przestanę pisać. Nie umiem pisać, jak jestem nieogolony. Czasem w trakcie pisania nic mi nie wychodzi, drapię się po policzku i myślę: 'Rudnicki, nie ogoliłeś się przecież, idioto'. I rzeczywiście, jak się ogolę, jest lepiej. To, co piszę, będąc nieogolonym, jest równie zarośnięte, chropowate, brudne. Moje teksty można właściwie podzielić na ogolone i nieogolone, ale te drugie rzadko się zdarzają. Godziny urzędowania: pracuję w ciągu dnia, do maksymalnie dziewiętnastej. Wieczorem nie umiem pisać i prawie nic nie czytam, dlatego gram lwa salonowego. Potem wszyscy mają wrażenie, że ja nic nie piszę, tylko chodzę na te wszystkie party, eventy i inne zadymy. A ja po prostu po całym dniu pisania zarezerwowałem wieczór dla siebie samego.
    KRZYSZTOF VARGA: Piszę w łóżku, nie ja pierwszy przecież, choćby Marcel Proust w ten sposób pisał, dodatkowo zaciemniając pokój. Ale nie stoi za tym żadna idea - od kiedy nie muszę się już męczyć z komputerem stacjonarnym, pozycja półleżąca jest najwygodniejsza. Nie przysypiam wtedy, bo w ogóle nie jestem pisarzem nocnym. Zaczynam po porannej herbacie, wycieczce po pieczywo i do kiosku po gazetę - dopiero jak się porządnie spionizuję, kładę się na powrót i piszę. Muszę mieć ciszę, nie potrafię pisać i jednocześnie słuchać muzyki. Piszę intensywnymi zrywami. Najpierw nic, nic, nic, a potem piszę, piszę, piszę, w międzyczasie podjadając coś z lodówki. Nie mam tak jak ci, którym zazdroszczę, którzy siedzą od ósmej rano do wyznaczonej godziny, bez względu na to, jak im idzie. Jeśli komuś pomaga, jak Joannie Bator, przebranie się w kimono, założenie tużurka, włożenie czegoś na głowę albo rozebranie się do rosołu, proszę bardzo. Jan Gondowicz, który miał okna naprzeciwko mieszkania Brzechwy, opowiadał, że Brzechwa chodził po mieszkaniu i pisał nago. Ja nie muszę. Godziny urzędowania: mentalnie najlepiej się czuję przed południem. Po 19-20 mam w głowie kompletną pustkę, mogę jedynie czytać książki albo oglądać filmy. Wszystko, co robię, robię w domu, więc podział na dni powszednie i weekendy u mnie nie istnieje.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    16 z 18

    KRZYSZTOF VARGA: Piszę w łóżku, nie ja pierwszy przecież, choćby Marcel Proust w ten sposób pisał, dodatkowo zaciemniając pokój. Ale nie stoi za tym żadna idea - od kiedy nie muszę się już męczyć z komputerem stacjonarnym, pozycja półleżąca jest najwygodniejsza. Nie przysypiam wtedy, bo w ogóle nie jestem pisarzem nocnym. Zaczynam po porannej herbacie, wycieczce po pieczywo i do kiosku po gazetę - dopiero jak się porządnie spionizuję, kładę się na powrót i piszę. Muszę mieć ciszę, nie potrafię pisać i jednocześnie słuchać muzyki. Piszę intensywnymi zrywami. Najpierw nic, nic, nic, a potem piszę, piszę, piszę, w międzyczasie podjadając coś z lodówki. Nie mam tak jak ci, którym zazdroszczę, którzy siedzą od ósmej rano do wyznaczonej godziny, bez względu na to, jak im idzie. Jeśli komuś pomaga, jak Joannie Bator, przebranie się w kimono, założenie tużurka, włożenie czegoś na głowę albo rozebranie się do rosołu, proszę bardzo. Jan Gondowicz, który miał okna naprzeciwko mieszkania Brzechwy, opowiadał, że Brzechwa chodził po mieszkaniu i pisał nago. Ja nie muszę. Godziny urzędowania: mentalnie najlepiej się czuję przed południem. Po 19-20 mam w głowie kompletną pustkę, mogę jedynie czytać książki albo oglądać filmy. Wszystko, co robię, robię w domu, więc podział na dni powszednie i weekendy u mnie nie istnieje.
    JUSTYNA BARGIELSKA: Żółwia Majora dostałam kilka lat temu na Dzień Matki i jest nie tylko przytulanką. Ponieważ, jak wiadomo, na żółwiu oparta jest ziemia, to moje położenie na nim laptopa jest metaforą sytuacji podstawowej, żeby nie powiedzieć ostatecznej. Pisanie nabiera od razu nowego wymiaru. Nie piszę przy biurku, bo jest za małe. A łóżko ma tę zaletę, że zawsze potrafi się rozszerzyć, wystarczy, że spadnie poduszka, i od razu mam poczucie przestrzeni. Rzeczywiście mój pokoik przypomina trochę celę, głównie przez krucyfiks. Czekam, aż w postaci pyłu spadnie mi kiedyś na głowę, bo jest stary i przeżarty przez korniki. Pochodzę z bardzo wierzącej rodziny, to jedna z najważniejszych pamiątek jeszcze z domu mojej babci. Godziny urzędowania: marzę, aż dzieci podrosną, i będę się zabierała do pracy o północy. A na razie 8-16, wtedy kiedy są w szkole.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    17 z 18

    JUSTYNA BARGIELSKA: Żółwia Majora dostałam kilka lat temu na Dzień Matki i jest nie tylko przytulanką. Ponieważ, jak wiadomo, na żółwiu oparta jest ziemia, to moje położenie na nim laptopa jest metaforą sytuacji podstawowej, żeby nie powiedzieć ostatecznej. Pisanie nabiera od razu nowego wymiaru. Nie piszę przy biurku, bo jest za małe. A łóżko ma tę zaletę, że zawsze potrafi się rozszerzyć, wystarczy, że spadnie poduszka, i od razu mam poczucie przestrzeni. Rzeczywiście mój pokoik przypomina trochę celę, głównie przez krucyfiks. Czekam, aż w postaci pyłu spadnie mi kiedyś na głowę, bo jest stary i przeżarty przez korniki. Pochodzę z bardzo wierzącej rodziny, to jedna z najważniejszych pamiątek jeszcze z domu mojej babci. Godziny urzędowania: marzę, aż dzieci podrosną, i będę się zabierała do pracy o północy. A na razie 8-16, wtedy kiedy są w szkole.
    BARBARA SEIDLER: Wszystko piszę ręcznie. Ja jestem 'platerka', w szkole uczyłam się kaligrafii. Piszę kratka w kratkę, w grubych, najgrubszych, jakie istnieją, zeszytach w twardej oprawie. Średnio wychodzą dwa grube zeszyty na jedną książkę. Teraz piszę dwie książki jednocześnie - jedną za chwilę oddaję wydawcy, druga będzie gotowa pod koniec roku. Wydałam wiele książek reporterskich i większość z nich napisałam długopisem. Ale na tej ostatniej szczególnie mi zależy, żeby wyszła dobrze napisana, więc piszę ołówkiem. Bo jak widzę, że zdanie jest nie za dobre, mam gumkę. Potem to wszystko na czysto przepisuję długopisem na papier kancelaryjny i oddaję maszynistce, tej samej od lat. Ona to przepisuje i oddaje mi, także w wersji komputerowej, żebym mogła rozesłać, gdzie trzeba. Pisania na komputerze czy tablecie sobie nie wyobrażam. Mogę pisać w każdym miejscu. Doskonale mi się pisze w domu pracy twórczej ZAiKS-u w Sopocie, gdzie zawsze mam ten sam pokój z widokiem na morze i Grand Hotel, parę książek napisałam też w Halamie w Zakopanem. W domu mam do pisania swój pokój (na zdjęciu), ale powiem pani w tajemnicy, że jak tylko wyjeżdża córka, przenoszę się z pisaniem do kuchni. Gdy jestem sama w domu, najbardziej lubię usiąść tam z pisaniem przy stole, wtedy jestem cała szczęśliwa. Godziny urzędowania: kocham noc, bo mieszkam w Śródmieściu, a tylko wtedy jest absolutna cisza. Poza tym w ciągu dnia jestem zajęta, jeszcze chodzę do Sejmu, który obserwuję od 1956 r. (niektóre kadencje mam dokładnie zapisane, kratka w kratkę, dzień po dniu), do ZAiKS-u, na którego stulecie piszemy scenariusz filmu, mam też trochę prac społecznych.
    Fot. Albert Zawada / Agencja Wyborcza.pl
    18 z 18

    BARBARA SEIDLER: Wszystko piszę ręcznie. Ja jestem 'platerka', w szkole uczyłam się kaligrafii. Piszę kratka w kratkę, w grubych, najgrubszych, jakie istnieją, zeszytach w twardej oprawie. Średnio wychodzą dwa grube zeszyty na jedną książkę. Teraz piszę dwie książki jednocześnie - jedną za chwilę oddaję wydawcy, druga będzie gotowa pod koniec roku. Wydałam wiele książek reporterskich i większość z nich napisałam długopisem. Ale na tej ostatniej szczególnie mi zależy, żeby wyszła dobrze napisana, więc piszę ołówkiem. Bo jak widzę, że zdanie jest nie za dobre, mam gumkę. Potem to wszystko na czysto przepisuję długopisem na papier kancelaryjny i oddaję maszynistce, tej samej od lat. Ona to przepisuje i oddaje mi, także w wersji komputerowej, żebym mogła rozesłać, gdzie trzeba. Pisania na komputerze czy tablecie sobie nie wyobrażam. Mogę pisać w każdym miejscu. Doskonale mi się pisze w domu pracy twórczej ZAiKS-u w Sopocie, gdzie zawsze mam ten sam pokój z widokiem na morze i Grand Hotel, parę książek napisałam też w Halamie w Zakopanem. W domu mam do pisania swój pokój (na zdjęciu), ale powiem pani w tajemnicy, że jak tylko wyjeżdża córka, przenoszę się z pisaniem do kuchni. Gdy jestem sama w domu, najbardziej lubię usiąść tam z pisaniem przy stole, wtedy jestem cała szczęśliwa. Godziny urzędowania: kocham noc, bo mieszkam w Śródmieściu, a tylko wtedy jest absolutna cisza. Poza tym w ciągu dnia jestem zajęta, jeszcze chodzę do Sejmu, który obserwuję od 1956 r. (niektóre kadencje mam dokładnie zapisane, kratka w kratkę, dzień po dniu), do ZAiKS-u, na którego stulecie piszemy scenariusz filmu, mam też trochę prac społecznych.

    Przydatne linki

    Więcej

      Popularne

      Komentarze
      Zaloguj się
      Chcesz dołączyć do dyskusji? Kup prenumeratę, by czytać artykuły i je komentować

      Wszystkie komentarze

      sortuj:
      od najnowszego od najstarszego od najpopularniejszego od najmniej popularnego
      Kwiatkowski zapomniał o pierścionku do zdjęcia cz to po prostu zmyślona historyjka
      już oceniałe(a)ś
      0
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      wyborcza.pl
      Serwisy partnerskie

      Copyright © Wyborcza sp. z o.o.

      Właściciel niniejszego serwisu nie wyraża zgody na zwielokrotnianie ani inne korzystanie z utworów rozpowszechnionych w tym serwisie, w celu eksploracji tekstów i danych. Więcej informacji w zastrzeżeniu dot. eksploracji tekstów i danych.