Czas pandemii i pracy zdalnej sprawił, że trudno było zachować work-life balance. W warunkach home office podział praca - dom przestał się sprawdzać. Z badań CBRE przeprowadzonych w czasie lockdownu w 2020 roku wynikło, że aż 34 proc. osób pracujących z domu miało poczucie, że są w pracy cały czas. Zaburzona równowaga między pracą a życiem osobistym negatywnie wpłynęła na produktywność wielu pracowników. Na rynku pracy zaczęły się więc pojawiać nowe rozwiązania, nowe benefity pozapłacowe mające zapobiec tej sytuacji. Jednym z nich jest kultura pracy work-life fit, która różni się od znanego już dobrze pojęcia work-life balance.
Work-life fit to podejście, które - tak jak work-life balance - jest związane z zachowaniem równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. W work-life fit chodzi jednak o indywidualne dopasowanie obowiązków zawodowych do życia prywatnego - wręcz o integrację sfery zawodowej z prywatną (stąd inna nazwa zjawiska: work-life integration). Elastyczność jako główny benefit to klucz do zrozumienia tej koncepcji.
To pracownik decyduje, ile czasu poświęca na swoje służbowe zadania, skąd świadczy pracę, a także - jak dopasowuje formę współpracy do swojej aktualnej sytuacji życiowej.
Work-life fit jest więc raczej rozwiązaniem dla osób, które potrafią dobrze zarządzać swoją pracą, np. wykonywać zadania czy prowadzić projekty "w swoim tempie", pozostając zmotywowanym i produktywnym.
Koncepcja work-life balance jest w pewnym sensie odwrotnością trendu work-life fit: zakłada zdecydowane rozgraniczenie, a nie przenikanie się życia prywatnego i pracy. Cel work-life balance stanowi unikanie przepracowania - praca ma tu swoje ściśle określone ramy czasowe i dopiero po jej zakończeniu można poświęcić się sprawom osobistym. Work-life balance to model pracy dobry dla osób ceniących stabilność oraz organizację zadań według planu.
Za pomysłodawcę i autora pojęcia work-life fit uznaje się Donny'ego Shimamoto, wolontariusza AICPA (American Institute of Certified Public Accountants - krajowa organizacja zawodowa biegłych rewidentów) oraz założyciela i dyrektora zarządzającego firmy audytorskiej i konsultingowej IT z siedzibą w Honolulu.
Zwrócił on uwagę, że to, co stanowi zdrową równowagę dla jednej osoby, może być wyjątkowo niezdrową równowagą dla innej.
Jego zdaniem w koncepcji work-life balance praca i życie prywatne są przeciwieństwami; ale jak osiągnąć równowagę, godząc dwa przeciwieństwa? Taka czarno-biała definicja wymusza wybór między tym, co ważniejsze - a to może powodować frustrację i rozczarowanie.
Koncepcja work-life fit sprowadza się, zdaniem Donny'ego Shimamoto, do odpowiedniego stosunku pracy do czasu wolnego, określanego przez konkretną osobę w danym momencie życia. Shimamoto podkreśla tutaj wagę indywidualizacji trybu i ilości pracy. Niektórzy bowiem „żyją, aby pracować", i czerpią z pracy wielkie osobiste spełnienie, podczas gdy inni „pracują, aby żyć", i postrzegają swoją pracę przede wszystkim jako sposób na utrzymanie rodziny lub - pośrednio - realizowania hobby.
Model pracy work-life fit przeciwdziała coraz bardziej powszechnemu zjawisku wypalenia zawodowego. Benefit wspierający ten trend z pewnością stanowi inwestycję w dobrostan psychiczny pracowników, jak również przynosi korzyści samemu pracodawcy. Dla pracowników realizowanie work-life fit oznacza:
Work-life fit to niewątpliwie odpowiedź na współczesne wyzwania na rynku pracy. Eksperci wskazują, że poszczególni pracownicy osiągają szczyt efektywności o różnych porach dnia. Dostosowanie godzin i trybu pracy do preferencji pracownika może być czynnikiem wspierającym jego efektywność i dającym mu poczucie komfortu. Rozwiązania tego nie da się jednak wprowadzić we wszystkich zawodach, a przede wszystkim - dla jego realizacji kluczowa jest zmiana podejścia pracodawców.
Model work-life fit wymaga odejścia od dawnych standardów, zmiany procedur, otwartości na różnorodne formy świadczenia pracy, zainteresowania programami wellbeingowymi. Wiele firm obawia się dać pracownikom tak dużą wolność dysponowania czasem pracy. Trudne może się też wydawać rozliczanie takiego modelu pracy, czyli - płacenie pracownikom za konkretne zadania i KPI zamiast za roboczogodziny.
Według raportu „Aktualny model pracy w firmach a system pracy work-life fit" (2022), przygotowanego przez SW Research na zlecenie platformy rekrutacyjnej Talent Place, tylko 25 proc. firm daje swoim pracownikom możliwość pracy zdalnej, a 18 proc. - pracy hybrydowej. W przypadku 39 proc. firm możliwość wyboru modelu pracy zależy od stanowiska, a tylko w 10 proc. decyzja zależy od woli pracownika. Badanie to pokazało również, że 69 proc. firm rozlicza swoich pracowników z liczby godzin poświęconych na swoje obowiązki, a w 82 proc. firm praca odbywa się w stałych i powtarzalnych godzinach.
18 proc. respondentów jest zaznajomionych z trendem work-life fit, podczas gdy koncepcję work-life balance zna 29 proc. ankietowanych. Mimo to opcję work-life fit wskazało jako pożądaną aż 39 proc. pracowników, a jedynie 21 proc. z nich wybrało work-life balance. Zwolennicy work-life fit dostrzegają takie korzyści tego modelu pracy, jak :
Benefity pracownicze wspierające work-life fit/work-life integration to przede wszystkim te dające pracownikom swobodę, pozwalające wziąć na siebie odpowiedzialność za powierzone zadania. Poza tym zaliczymy do tej grupy benefity umożliwiające rozwój pracownika, co wpływa korzystnie tak na jego życie zawodowe, jak i prywatne. Benefity pozapłacowe w stylu work-life fit to m.in.:
Badania przeprowadzone przez amerykańską socjolożkę Phyllis Moen dowodzą, że osoby pracujące w trybie work-life fit są bardziej zaangażowane, mniej zestresowane, a także po prostu zdrowsze. Dzięki dopasowaniu życia zawodowego do prywatnego zyskuje się mnóstwo przestrzeni na realizację swoich planów, pasji, marzeń i obowiązków. Firmy stawiające na elastyczność jako fundament swojej kultury organizacyjnej mogą zatem liczyć na większe zaangażowanie i produktywność swoich pracowników.
Cyfrowa prenumerata "Wyborczej" to benefit pracowniczy, który dopasuje się do każdego modelu pracy. Może być bonusem dla pracowników mających możliwość pracy w trybie work-life fit, jak i dla tych, którzy na razie tylko zgłębiają widzę na ten temat. Prenumerata "Wyborczej" oznacza dostęp do materiałów na temat rynku pracy, trendów w benefitach pracowniczych, a także aktualnych wiadomości z Polski i ze świata. To także baza inspirujących podcastów, webinarów i kursów na temat m.in. właśnie motywacji w pracy, samodoskonalenia, organizacji. Zapraszamy do subskrypcji!
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
