Do wypalenia zawodowego dochodzi przede wszystkim z powodu:
Za wypalenie zawodowe odpowiedzialne jest więc środowisko pracy oraz kultura, w jakiej żyjemy.
Brak work-life balance i przewlekły stres to w ostatnich latach powszechne zjawisko wśród pracowników. Na problem zwracają uwagę globalne organizacje.
Już w 2019 r. WHO wpisało wypalenie zawodowe do Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11.
Niemałą rolę w nasileniu zjawiska wypalenia zawodowego odegrały: pandemia, wysoka inflacja, a także sytuacja geopolityczna.
Dlatego coraz częściej pożądanymi przez pracowników benefitami pozapłacowymi są te, które pomagają osiągać równowagę pomiędzy pracą a życiem prywatnym oraz zadbać o well being.
Burnout, czyli syndrom wypalenia zawodowego, objawia się psychicznym i fizycznym wyczerpaniem, nadmierną skłonnością do irytacji oraz poczuciem chronicznego zmęczenia. To reakcja organizmu na ciągły stres, którego źródłem jest sytuacja w pracy.
Z medycznego punktu widzenia wyróżnia się co najmniej trzy fazy wypalenia zawodowego:
Ostatni etap wypalenia przynosi bardzo nieprzyjemne symptomy emocjonalne i fizyczne oraz zmiany zachowania, takie jak:
Jak to wszystko wpływa na pracę osoby dotkniętej wypaleniem? Pojawia się wiele przejawów i skutków stanu wypalenia:
Mogłoby się wydawać, że na wypalenie zawodowe najbardziej narażone są osoby starsze, które bardzo długo pracują w jednej firmie i nie czują już satysfakcji z wykonywanych obowiązków. Tymczasem badania pokazują, że na tę chorobę coraz częściej cierpią przedstawiciele młodszych pokoleń na rynku pracy.
Z raportu Pracuj.pl „Praca w czasach zmian" (2022) wynika, że osoby młode wykazują najniższe zadowolenie z wykonywanej pracy. Najmniej usatysfakcjonowani są właśnie przedstawiciele najmłodszego pokolenia - Z. Jedynie 56 proc. z nich lubi wykonywać swoje obowiązki zawodowe.
Reprezentanci pokolenia Z i Y (milenialsi, urodzeni w latach 80. i 90. XX w.) intensywnie odczuwają wypalenie zawodowe. Aż 40 proc. badanych w wieku 18-24 lat i 44 proc. w wieku 24-34 lat boryka się z tym problemem.
Według kolejnego raportu Pracuj.pl - „Nowe oblicza pracy" (2022) - prawie połowa badanych deklaruje, że porzuciłaby pracę, gdyby ta źle wpływała na ich zdrowie psychiczne. Wśród czynników sprzyjających wypaleniu zawodowemu ankietowani wymieniają:
Pandemia spotęgowała i obnażyła skalę wypalenia zawodowego. Nagła praca w trybie zdalnym i brak kontaktu ze współpracownikami spowodowały, że wiele osób przestało odczuwać sens wykonywanych obowiązków.
Jak wynika z wielu badań rynkowych, podczas pandemii pracowaliśmy więcej niż kiedykolwiek.
Według raportu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości „Aspekty pracy zdalnej z perspektywy pracownika, pracodawcy i gospodarki" (2021) równowaga pomiędzy pracą i odpoczynkiem w czasie pandemii u wielu pracowników została zaburzona.
Spośród badanych pracujących zdalnie:
Z badania wynika też, że pandemia wpłynęła negatywnie na zdrowie psychiczne aż 60 proc. respondentów.
Najczęściej skarżyli się oni na wyższy poziom stresu i lęku, utratę lub przyrost wagi oraz gorszą jakość snu.
Tymczasem po wyczerpującym paśmie lockdownów przyszły nowe globalne stresory - również wpływające na równowagę psychiczną pracowników – wybuch wojny w Ukrainie i narastający kryzys ekonomiczny.
Choć problem wypalenia zawodowego jest znany od lat i nasila się coraz bardziej, wciąż czekamy na jego prawne uregulowanie. Na szumnie zapowiadane zwolnienia chorobowe z powodu wypalenia zawodowego musimy jeszcze poczekać.
Pracodawca odpowiada za bezpieczeństwo i higienę pracy swoich pracowników, a więc to na jego barkach spoczywa odpowiedzialność za wdrożenie właściwych rozwiązań w obszarze zdrowia psychicznego.
Polscy pracodawcy, wybierając benefity pozapłacowe, powinni zainwestować zwłaszcza w profilaktykę zdrowia psychicznego. Według STADA Health Report 2022 znaleźliśmy się bowiem na niechlubnym pierwszym miejscu w Europie pod względem odsetka pracowników z wypaleniem zawodowym (66 proc.). Badanie przeprowadzono na grupie ok. 30 tys. respondentów w piętnastu krajach Europy, w tym 2 tys. w Polsce.
Świadomy pracodawca w dzisiejszych czasach to taki, który dba o well being pracowników. Wychodzi naprzeciw ich potrzebom, motywuje, słucha, wspiera i zachęca do komunikowania oczekiwań i problemów.
Inwestycja w dobrostan psychiczny pracowników to z pewnością krok w dobrym kierunku, który zaowocuje w przyszłości.
Przykładowe benefity, które pomogą zapobiegać wypaleniu zawodowemu i poprawią samopoczucie pracowników, to:
Dzięki ofercie cyfrowej prenumeraty "Wyborczej" jako benefitu pracownicy mogą uzyskać profesjonalne wsparcie psychologiczne. To dostęp do eksperckich treści - artykułów, webinarów, wideo, podcastów, warsztatów - na temat m.in.:
Należy jednak pamiętać o jednej ważnej kwestii; mimo że benefity pracownicze mogą poprawić stan zdrowia psychicznego i samopoczucie pracownika, same w sobie nie rozwiążą w pełni problemu wypalenia zawodowego.
Jest tak, ponieważ - jak pisaliśmy na początku -
wypalenie wynika również z niewłaściwego środowiska pracy, złego zarządzania, braku komunikacji, nadmiernej kontroli itp.
Od zmian w tych obszarach trzeba więc zacząć aktywne zapobieganie wypaleniu zawodowemu pracowników. Benefity pracownicze staną się wtedy idealnym dopełnieniem tych podstawowych, systemowych działań.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
