Work-life balance, czyli osiąganie równowagi między życiem prywatnym a zawodowym, to ostatnio ważne zagadnienie. Na tyle ważne, że ma zacząć funkcjonować w polskim Kodeksie pracy. Jak się mają do tego benefity pozapłacowe? Czy wystarczą rozwiązania w rodzaju ubezpieczeń medycznych, kart sportowych lub platform benefitowych? A może pracodawcy będą musieli zaproponować coś więcej?

Tym "czymś więcej" mogą być świadczenia pozapłacowe - jak prenumerata "Wyborczej" czy kursy i szkolenia. Takie benefity wprowadzają nową wartość, ponieważ stanowią inwestycję w rozwój kompetencji pracowników i w ich zadowolenie - także w życiu prywatnym. Sprawdźmy, jakie wyzwania stoją przed pracodawcami i pracownikami w dążeniu do work-life balance.

Trochę historii

Koncepcja work-life balance (WLB) pojawiła się po raz pierwszy w latach 70. XX wieku w Wielkiej Brytanii. Korporacyjni pracodawcy zauważyli wówczas, że liczba przepracowanych ponad normę godzin wcale nie wpływa pozytywnie na wydajność, kreatywność i zaangażowanie pracowników. Zaczęto więc szukać sposobów na to, jak podnieść poziom satysfakcji z pracy, a tym samym - zyskać bardziej zaangażowanych, lojalnych i produktywnych pracowników.

Idea work-life balance zakłada, że dwie główne sfery ludzkiego życia - ta zawodowa i ta prywatna - wymagają takiej samej uwagi i troski.

Przy tym nasze życie osobiste składa się nie tylko z czasu wolnego, rozrywek czy sportu oraz przyjaciół i rodziny, ale również: wartości, jakie wyznajemy, aktywności obywatelskiej czy nawet - życia duchowego.

Warto podkreślić, że zgodnie z koncepcją WLB każda z tych sfer rzutuje na inną, czyli np. zaniedbane relacje społeczne przełożą się na mniejsze zaangażowanie w pracy.

Od narodzin filozofii work-life balance minęło kilka dekad, a pracodawcy nadal szukają optymalnych sposobów na dbanie o równowagę swoich pracowników. Rzeczywistość, a z nią rynek pracy, stale się zmienia, zmieniają się też oczekiwania pracowników. Starając się je spełnić, pracodawcy coraz częściej oferują benefity pozapłacowe.

Work-life balance w czasach pandemii

Coraz więcej pracodawców ma świadomość, że dbanie o samopoczucie pracowników, ich zdrowie i równowagę życiową jest ważne również z perspektywy rozwoju firmy. Stało się to jeszcze bardziej istotne w czasie pandemii. Izolacja społeczna i nowe wyzwania wynikające z przejścia na pracę zdalną dały się pracownikom mocno we znaki. Potwierdzają to liczne raporty opublikowane po pierwszych latach pandemii. Jak wynika z badania People at Work 2021: A Global Workforce View, przeprowadzonego przez firmę ADP, niemal 40 proc. Polaków uważa, że ich pracodawca w trakcie pandemii nie zapewnił im finansowego wellbeingu, czyli komfortu psychicznego wynikającego z poczucia bezpieczeństwa finansowego. W przeprowadzonej zaś w III kwartale 2021 r. ankiecie Candidate Pulse autorstwa firmy Michael Page ponad 42 proc. badanych przyznało, że w czasie pandemii ich równowaga między pracą a życiem prywatnym została zachwiana.

Wiele firm w Polsce i na świecie decyduje się więc na wprowadzenie programów WLB mających zapobiegać naruszeniu tego balansu. Stanowią one zestawy celowo dobranych benefitów wspierających budowanie work-life balance.

Jakie benefity budują dobry work-life balance

Benefity pozapłacowe odpowiadające na potrzeby pracowników mogą pełnić bardzo ważną funkcję. Stają się bowiem często czynnikiem zatrzymującym kluczowych pracowników oraz przyciągającym tych najlepszych na rynku pracy. Każda firma dostosowuje jednak świadczenia pozapłacowe do swoich możliwości. Te najczęściej spotykane wpisujące się w ideę work-life balance to: 

  • elastyczny czas pracy - to pracownik decyduje, kiedy rozpoczyna i kończy pracę;
  • kursy i szkolenia sprzyjające nie tylko rozwojowi zawodowemu, ale także osobistemu;
  • rozszerzona oferta finansowanych przez pracodawcę ubezpieczeń zdrowotnych, także dla osób będących na utrzymaniu pracownika;
  • poradnictwo psychologiczne, czyli możliwość telefonicznej konsultacji z psychologiem lub terapeutą;
  • wsparcie socjalne w trudnych sytuacjach życiowych, na przykład po śmierci bliskiej osoby;
  • zniżki na lunch lub nawet darmowe posiłki w pracy;
  • możliwość korzystania z usług pocztowych i kurierskich w miejscu pracy;
  • benefity pozapłacowe, takie jak owocowe piątki, karta sportowa, kafeteria MyBenefit, wyjazdy integracyjne.

Niektóre firmy do koncepcji work-life balance i kluczowych benefitów pracowniczych podchodzą bardziej odważnie i kreatywnie. Pisaliśmy o tym przy okazji przeglądu benefitów w największych firmach technologicznych na świecie, jak Facebook czy Apple. Wśród najciekawszych udogodnień poprawiających work-life balance pracowników można wyróżnić: 

  • 4-dniowy tydzień pracy;
  • sabbatical, czyli - często opłacany przez pracodawcę - dłuższy, kilkumiesięczny urlop, który można wykorzystać na realizację celów i marzeń;
  • konta czasowe: gromadzenie przepracowanych godzin nadliczbowych i możliwość wymiany ich na dni wolne (obowiązuje w Niemczech);
  • centrum organizacji usług, czyli załatwianie w imieniu pracowników, za częściową odpłatnością, różnych prywatnych spraw (benefit popularny w USA);
  • godziny roczne - pracownik umawia się z pracodawcą na to, ile godzin przepracuje rocznie, a nie dziennie (spotykane w Hiszpanii);
  • wolontariat pracowniczy: rozwiązanie pozwalające pracownikom na działania społeczne w czasie pracy;
  • prenumeraty cyfrowe, dostęp do wiedzy - na przykład subskrypcja "Wyborczej", którą pracodawca może wykupić dla pracownika i zaoferować mu w ten sposób najlepsze treści z obszaru kultury, nauki, zdrowia czy trendów 

Benefity i work-life balance w Polsce

Realizacja koncepcji work-life balance w Polsce jest niezwykle potrzebna. Jak wynika z cyklicznych badań Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), Polacy od lat są w czołówce najbardziej zapracowanych społeczeństw w Europie. W 2021 roku spędzali w pracy średnio 1830 godzin.

Więcej od nas pracowali tylko Maltańczycy, Grecy, Rumuni i Chorwaci.

Średnio w ciągu tygodnia statystyczny Polak spędza w swoim głównym miejscu pracy nieco ponad 40 godzin, tj. o 3,5 godziny dłużej niż przeciętny mieszkaniec krajów OECD. 

W sierpniu 2022 w polskim Kodeksie pracy miały zostać wprowadzone zmiany modyfikujące przepisy w taki sposób, by były one bardziej przyjazne pracownikom, dawały im większą swobodę pracy i więcej dni wolnych. Na zmiany te trzeba będzie jednak jeszcze poczekać. Projekt ustawy wdrażającej dyrektywę work-life balance został skierowany pod obrady Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. Czekające nas benefity pracownicze i zmiany przewidywane w nowelizacji Kodeksu pracy to między innymi: 

  • dwa dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym płatnego zwolnienia od pracy;
  • pięć dni urlopu opiekuńczego w roku kalendarzowym;
  • urlop rodzicielski w wymiarze do 41 tygodni (obecnie to 32 tygodnie);
  • podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku za cały okres urlopu rodzicielskiego;
  • możliwość wnioskowania o elastyczną pracę dla rodziców dziecka do lat ośmiu.

Korzyści z work-life balance i benefitów pozapłacowych

Dążenie przez pracodawców i pracowników do (zapewnienia) stanu work-life balance niesie ze sobą wiele korzyści. Przede wszystkim jest to poprawa wydajności pracowników.

Dzięki balansowi między życiem zawodowym a prywatnym pracownik jest po prostu bardziej wypoczęty, a to zwiększa jego motywację do pracy.

Zregenerowani mamy też ochotę rozwijać się na różnych płaszczyznach, podnosząc nasze kwalifikacje. Work-life balance pomaga uniknąć wypalenia zawodowego - dotykającego coraz większą liczbę Polaków - i czerpać większą przyjemność z codziennych obowiązków zawodowych. 

Ponadto pracodawcy dbający w swojej firmie o work-life balance za pomocą atrakcyjnych benefitów pozapłacowych (takich jak możliwość pracy hybrydowej, dofinansowanie posiłków, elastyczne godziny pracy, prenumerata cyfrowa) cieszą się większym zaufaniem i lojalnością pracowników. Firma znana ze wspierania zawodowo-prywatnej równowagi swojego personelu skutecznie przyciąga najlepszych kandydatów. Buduje również swój wizerunek firmy przyjaznej pracownikom i ich rodzinom. Zatem do dzieła!