Wypalenie zawodowe a benefity pracownicze

Niemałą rolę w nasileniu zjawiska wypalenia zawodowego odegrały: pandemia, wysoka inflacja, a także sytuacja geopolityczna.

Dlatego coraz częściej pożądanymi przez pracowników benefitami pozapłacowymi są te, które pomagają osiągać równowagę pomiędzy pracą a życiem prywatnym oraz zadbać o well being.

Czym jest wypalenie zawodowe?

Burnout, czyli syndrom wypalenia zawodowego, objawia się psychicznym i fizycznym wyczerpaniem, nadmierną skłonnością do irytacji oraz poczuciem chronicznego zmęczenia. To reakcja organizmu na ciągły stres, którego źródłem jest sytuacja w pracy.

Z medycznego punktu widzenia wyróżnia się co najmniej trzy fazy wypalenia zawodowego:

1. wyczerpanie emocjonalne przekładające się na nieustanne zmęczenie,
2. depersonalizacja i cynizm - pracownik dystansuje się wobec swojej pracy, przestaje się angażować w wykonywane obowiązki,
3. brak satysfakcji z pracy - wypaloną osobę ogarniają negatywne myśli, zaczyna ona podważać swoje kompetencje.                                                                                                                                                                                                                                                                             

Ostatni etap wypalenia przynosi bardzo nieprzyjemne symptomy emocjonalne i fizyczne oraz zmiany zachowania, takie jak:

• strach, nerwowość, apatia, ataki paniki,
• nadmierne zmęczenie, bóle głowy, bezsenność, problemy gastryczne, obniżona odporność,
• drażliwość, wycofanie i izolacja.

Jak to wszystko wpływa na pracę osoby dotkniętej wypaleniem? Pojawia się wiele przejawów i skutków stanu wypalenia:

• niechęć do pracy,
• utrata umiejętności organizacji pracy,
• brak zaangażowania,
• niewyrażanie opinii,
• izolacja, zaprzestanie podtrzymywania relacji z współpracownikami,
• zbyt emocjonalne reagowanie,
• negatywne nastawienie do przełożonych,
• negowanie wszystkiego,
• agresja,
• częste korzystanie z L4.

Kogo dotyka wypalenie zawodowe?

Mogłoby się wydawać, że na wypalenie zawodowe najbardziej narażone są osoby starsze, które bardzo długo pracują w jednej firmie i nie czują już satysfakcji z wykonywanych obowiązków. Tymczasem badania pokazują, że na tę chorobę coraz częściej cierpią przedstawiciele młodszych pokoleń na rynku pracy.

Z raportu Pracuj.pl „Praca w czasach zmian" (2022) wynika, że osoby młode wykazują najniższe zadowolenie z wykonywanej pracy. Najmniej usatysfakcjonowani są właśnie przedstawiciele najmłodszego pokolenia  - Z. Jedynie 56 proc. z nich lubi wykonywać swoje obowiązki zawodowe.

Reprezentanci pokolenia Z i Y (milenialsi, urodzeni w latach 80. i 90. XX w.) intensywnie odczuwają wypalenie zawodowe. Aż 40 proc. badanych w wieku 18-24 lat i 44 proc. w wieku 24-34 lat boryka się z tym problemem.

Według kolejnego raportu Pracuj.pl - „Nowe oblicza pracy" (2022) - prawie połowa badanych deklaruje, że porzuciłaby pracę, gdyby ta źle wpływała na ich zdrowie psychiczne. Wśród czynników sprzyjających wypaleniu zawodowemu ankietowani wymieniają:

• intensywne tempo pracy,
• nadmiar obowiązków,
• stres.

Wypalenie zawodowe a pandemia

Pandemia spotęgowała i obnażyła skalę wypalenia zawodowego. Nagła praca w trybie zdalnym i brak kontaktu ze współpracownikami spowodowały, że wiele osób przestało odczuwać sens wykonywanych obowiązków.

Jak wynika z wielu badań rynkowych, podczas pandemii pracowaliśmy więcej niż kiedykolwiek.

Według raportu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości „Aspekty pracy zdalnej z perspektywy pracownika, pracodawcy i gospodarki" (2021) równowaga pomiędzy pracą i odpoczynkiem w czasie pandemii u wielu pracowników została zaburzona.

Spośród badanych pracujących zdalnie:

• 43 proc. częściej niż przed pandemią pracowało po godzinach pracy,
• 47 proc. częściej niż przed pandemią odpisywało na służbowe maile po godzinach pracy,
• 34 proc. częściej niż przed pandemią odbierało służbowe telefony po godzinach pracy.

Z badania wynika też, że pandemia wpłynęła negatywnie na zdrowie psychiczne aż 60 proc. respondentów.

Najczęściej skarżyli się oni na wyższy poziom stresu i lęku, utratę lub przyrost wagi oraz gorszą jakość snu.

Tymczasem po wyczerpującym paśmie lockdownów przyszły nowe globalne stresory - również wpływające na równowagę psychiczną pracowników – wybuch wojny w Ukrainie i narastający kryzys ekonomiczny.

Benefity pracownicze a wypalenie zawodowe

Choć problem wypalenia zawodowego jest znany od lat i nasila się coraz bardziej, wciąż czekamy na jego prawne uregulowanie. Na szumnie zapowiadane zwolnienia chorobowe z powodu wypalenia zawodowego musimy jeszcze poczekać.

Pracodawca odpowiada za bezpieczeństwo i higienę pracy swoich pracowników, a więc to na jego barkach spoczywa odpowiedzialność za wdrożenie właściwych rozwiązań w obszarze zdrowia psychicznego.

Polscy pracodawcy, wybierając benefity pozapłacowe, powinni zainwestować zwłaszcza w profilaktykę zdrowia psychicznego. Według STADA Health Report 2022 znaleźliśmy się bowiem na niechlubnym pierwszym miejscu w Europie pod względem odsetka pracowników z wypaleniem zawodowym (66 proc.). Badanie przeprowadzono na grupie ok. 30 tys. respondentów w piętnastu krajach Europy, w tym 2 tys. w Polsce.

Świadomy pracodawca w dzisiejszych czasach to taki, który dba o well being pracowników. Wychodzi naprzeciw ich potrzebom, motywuje, słucha, wspiera i zachęca do komunikowania oczekiwań i problemów.

Inwestycja w dobrostan psychiczny pracowników to z pewnością krok w dobrym kierunku, który zaowocuje w przyszłości.

Przykładowe benefity, które pomogą zapobiegać wypaleniu zawodowemu i poprawią samopoczucie pracowników, to:

• dostęp do konsultacji z psychologami i psychoterapeutami,
• organizacja szkoleń, webinarów i warsztatów o tematyce zdrowia psychicznego, metodach walki ze stresem w pracy, well beingu,
• kompleksowe programy well beingowe,
• organizacja szkoleń dla menedżerów na temat tego, jak zarządzać ludźmi w kontekście ich dobrostanu,
• organizacja zajęć relaksacyjnych w czasie pracy, np. jogi, gimnastyki,
• tworzenie w biurach chillout roomów, czyli pomieszczeń, w których pracownicy mogą się wyciszyć i zrelaksować,
• wprowadzenie benefitu w postaci elastycznego czasu pracy, dodatkowych dni wolnych, możliwości pracy z dowolnego miejsca, nawet z zagranicy,
• więcej płatnych dni urlopu,
• możliwość rozwijania swoich pasji w godzinach pracy,
• pełne finansowanie zajęć sportowych,
• krótszy tydzień pracy,
• cyfrowa prenumerata "Wyborczej" jako benefit.

Cyfrowa prenumerata Wyborczej jako benefit wspierający samopoczucie

Dzięki ofercie cyfrowej prenumeraty "Wyborczej" jako benefitu pracownicy mogą uzyskać profesjonalne wsparcie psychologiczne. To dostęp do eksperckich treści - artykułów, webinarów, wideo, podcastów, warsztatów - na temat m.in.:

• wypalenia zawodowego,
• radzenia sobie z emocjami w pracy,
• work-life balance,
• treningu mindfulness,
• motywacji w pracy.

Należy jednak pamiętać o jednej ważnej kwestii; mimo że benefity pracownicze mogą poprawić stan zdrowia psychicznego i samopoczucie pracownika, same w sobie nie rozwiążą w pełni problemu wypalenia zawodowego.

Jest tak, ponieważ - jak pisaliśmy na początku -

wypalenie wynika również z niewłaściwego środowiska pracy, złego zarządzania, braku komunikacji, nadmiernej kontroli itp.

Od zmian w tych obszarach trzeba więc zacząć aktywne zapobieganie wypaleniu zawodowemu pracowników. Benefity pracownicze staną się wtedy idealnym dopełnieniem tych podstawowych, systemowych działań.