Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Agnieszka Połońska
Kierowniczka ds. Sprzedaży i Rozwoju Cyfrowej Prenumeraty Instytucjonalnej
Psychowashing to niepokojące, lecz niestety dość często występujące zjawisko. Polega na manipulacji psychologicznej stosowanej przez firmy w celu zaprezentowania się jako organizacje dbające o dobrostan pracowników. W rzeczywistości podejmowane przez nie działania są krótkofalowe, powierzchowne i nieadekwatne.
Psychowashing może być stosowany w wielu różnych obszarach – w pracy polega chociażby na jednorazowej interwencji w miejsce systemowych rozwiązań; w życiu społecznym to np. pop-psychologia, oferująca proste recepty na złożone problemy.
Zobaczmy, jak dobrze podejść do trudnego tematu psychicznego wsparcia dla pracowniczek i pracowników, unikając raf i wdrażając realne, skuteczne rozwiązania.
Zdrowie psychiczne w pracy to temat szczególnie ważny właśnie teraz, kiedy mierzymy się z epidemią złego samopoczucia psychicznego polskich pracowniczek i pracowników. Liczby szokują. Spośród ankietowanych:
To wszystko oznacza, że tylko 22% pracowników w Polsce czuje się naprawdę dobrze.
[Źródło: Raport Wellbee & Ican, październik 2023; Mindgram, Badanie dobrostanu polskich pracowników]
Na świecie sytuacja nie wygląda wcale lepiej. Według WHO (World Health Organization) do 2030 roku depresja ma być najczęściej występującą chorobą. Już teraz stanowi ona jedną z głównych przyczyn niepełnosprawności. Światowa Organizacja Zdrowia alarmuje, że wypalenie zawodowe dotyka coraz większej liczby pracowników, obniżając ich produktywności i zadowolenia z życia zawodowego. Szacuje się, że na depresję cierpi aktualnie około 264 milionów ludzi. Większość z nich odczuwa negatywny wpływ tego zaburzenia na zdolność do pracy i ogólną jakość życia.
Jeżeli organizacjom leży na sercu własna przyszłość i stan zdrowia psychicznego kadry, powinny one podjąć skuteczne i autentyczne działania już teraz. Skuteczne, czyli jakie?
Porozmawialiśmy o tym z Anną Chorowiec, psychologiem i założycielką The Shift House – organizacji specjalizującej się w dbaniu o zdrowie psychiczne pracowników.
Co firmy powinny zrobić, aby lepiej wystrzegać się psychowashigu?
Pierwszy element, na który należy zwrócić uwagę, jest dość oczywisty – to kultura organizacyjna.
Środowisko, w którym na co dzień funkcjonują pracownicy będzie kluczowe dla ich dobrostanu.
Jeśli więc w organizacji tolerowane są praktyki naruszające dobrostan, takie jak na przykład budowanie atmosfery ciągłej presji, przeciążenie obowiązkami, częste konflikty czy brak jasnych perspektyw rozwoju, pracownicy będą narażeni na chroniczny stres. Wówczas włączanie inicjatyw mających poprawić ich dobre samopoczucie, takich jak na przykład sesje relaksacyjne czy praktyki mindfulness, mogą nie spotkać się z ciepłym przyjęciem i zaangażowaniem ze strony pracowników. Na tym właśnie polega psychowashing – w miejsce systemowych rozwiązań proponujemy jednorazowe „plasterki", które tymczasowo mają przykryć niedoskonałości w funkcjonowaniu organizacji czy zespołu jako całości.
Transformacja kultury organizacyjnej to złożony i długotrwały proces. Czy to oznacza, że dopóki nie zbudujemy odpowiedniego środowiska pracy, nie warto wdrażać inicjatyw wellbeingowych?
Zdecydowanie warto! Przy czym, jednocześnie, powinno się podjąć odpowiednie działania mające służyć poprawie warunków pracy. Pierwszym krokiem, który warto wykonać w tym kierunku, jest zadbanie o bezpieczeństwo psychologiczne pracowników. Wymaga to pewnej transparentności organizacji. To naturalne, że zdarzają się sytuacje, w których mamy do czynienia ze zwiększoną ilością napięcia, stresu, nagromadzeniem zadań i projektów. Pokazanie pracownikom, że dostrzegamy ich sytuację i zapewnienie (szczere!), że podejmujemy działania w kierunku poprawy sytuacji, to szalenie ważny krok. Wówczas wdrażane przez nas rozwiązania doraźne w postaci materiałów edukacyjnych, szkoleń czy webinarów mają szanse zostać odebrane jako rzeczywiście pomocne, a nie mające na celu ominięcie rzeczywistych problemów, z którymi mierzą się pracownicy.
Bezpieczeństwo psychologiczne to także budowanie takiej atmosfery współpracy, w której pracownicy nie obawiają się otwarcie komunikować.
Jasno wyrażają swoje zdanie, dzielą się swoimi odczuciami i śmiało wnoszą swoje pomysły, wiedząc, że nie spotkają się one z nieuzasadnioną krytyką. Kiedy komunikacja jest dwustronna i przejrzysta, a pracownicy są traktowani przez swoich pracodawców po partnersku – stworzenie wysoko funkcjonującego środowiska pracy staje się możliwe, nawet jeśli nad wieloma jego elementami wciąż musimy aktywnie pracować.
Jakie działania powinny podjąć organizacje, aby aktywnie zadbać o zdrowie psychiczne swoich pracowników?
Zwykle proponuję naszym Klientom wdrożenie systemowych działań, które pozwalają zadbać o pracowników o różnych potrzebach. Trzy filary, na których opierają się te rozwiązania to: prewencja, interwencja oraz rozwój.
Działania interwencyjne to takie, które podejmujemy doraźnie w sytuacjach problemowych, związanych z konkretnymi trudnościami oraz dużym ładunkiem emocjonalnym. W tym obszarze mieszczą się między innymi konsultacje psychologiczne dla pracowników czy interwencje kryzysowe, ale także dedykowane managerom sesje mentoringowe z psychologiem, w których zespołach wystąpiły trudności wykraczające poza obszar biznesowy.
Działania prewencyjne opierają się przede wszystkim na jakościowej psychoedukacji – mogą to być zarówno udostępniane pracownikom treści w postaci artykułów czy broszur, ale także wszelkiego rodzaju webinary, warsztaty i szkolenia skoncentrowane na tematyce związanej ze zdrowiem psychicznym oraz dobrostanem. Dobrym pomysłem może być także wprowadzenie funkcji ambasadorów zdrowia psychicznego. W The Shift House szkolimy tzw. WellBuddy®, czyli pracowników, którzy są przygotowani do udzielania pierwszej pomocy psychologicznej oraz inicjowania rozmaitych działań wellbeingowych.
Wreszcie, ostatni z filarów to rozwój. Jest to element ogromnie ważny z perspektywy zaangażowania czy satysfakcji pracowniczej. W tym obszarze mieszczą się działania spierające wysoki poziom funkcjonowania pracowników (np. coaching, mentoring), rozwój kompetencji przywódczych i miękkich umiejętności, a także działania wspierające odkrywanie i rozwój potencjału pracowników (poprzez narzędzia takie jak GALLUP czy DISC).
Wyobrażam sobie, że wdrożenie działań w każdym z tych obszarów może być kosztownym przedsięwzięciem. Gdybyś miała wskazać jedno działanie, od którego warto zacząć, co by to było?
Zdecydowanie psychoedukacja! Jakościowe, sprawdzone treści dotyczące naszego funkcjonowania psychologicznego mogą realnie pomóc pracownikom lepiej o siebie zadbać, a przy tym nie stanowią dużego obciążenia dla budżetu organizacji. Dzięki takim materiałom pracownicy są w stanie sami rozpoznać pewne niepokojące sygnały w obszarze własnego funkcjonowania, ale także otrzymają informacje i narzędzia umożliwiające im sięgnięcie po odpowiednią pomoc. Działania psychoedukacyjne zwiększają także otwartość na tematy związane ze zdrowiem psychicznym, które nierzadko wciąż bywają tabu. Ponadto, udostępniając pracownikom tego rodzaju wsparcie, zachęcamy ich do przyjęcia postawy współodpowiedzialności za swój własny dobrostan. W końcu umiejętność dbania o siebie, higiena codziennego życia czy kompetencje emocjonalne to obszary, które pracownik musi rozwijać także samodzielnie.
W zalewie informacji i bodźców, który stał się naszą codziennością, warto odsiewać te potencjalnie szkodliwe dla naszego zdrowia psychicznego. Niestety jest co odsiewać:
Szukając pomocy w kryzysie psychicznym czy zawodowym, można natrafić na treści, które nie tylko nie pomagają, ale wręcz szkodzą – czy to podsuwając nam fałszywe recepty, czy odwlekając w czasie odnalezienie prawdziwych rozwiązań.
Niewłaściwy content wywołuje w odbiorcach jedynie strach, frustrację i gniew. Badanie opublikowane w "Journal of Youth and Adolescence" w 2023 roku udowodniło, że kontakt z nienawistnymi i dezinformującymi treściami w internecie prowadzi do negatywnych skutków dla psychiki, takich jak depresja i lęk.
Dlatego tak ważny jest dostęp do publikacji sprawdzonych, rzetelnych i naprawdę pomocnych. O to zadbaliśmy w serwisach grupy Wyborcza.pl. Autorami i autorkami treści są u nas najlepsi, nagradzani dziennikarze i dziennikarki oraz uznani eksperci i ekspertki.
Subskrybenci i subskrybentki naszych serwisów mogą korzystać z publikacji w najróżniejszych formatach (tekstowych, audio, wideo oraz interaktywnych, takich jak e-kursy czy webinary), poruszających bogate spektrum tematów ważnych dla pielęgnowania dobrostanu i zdrowego rozwijania kariery.
Oferta benefitu dla pracowników w postaci subskrypcji serwisów Wyokieobcasy.pl, Wyborcza.pl i Wyborcza.biz to świetne narzędzie do wspierania zdrowia psychicznego kadry w organizacjach.
O czym piszą nasi dziennikarze? Przykładowe obszary:
Dostęp do całej palety eksperckich, poradnikowych i lifestyle’owych treści tworzonych przez kompetentnych, nagradzanych dziennikarzy sprawia, że pracowniczki i pracownicy mają szansę wzmacniać swoją samoświadomość, elastyczność i odporność psychiczną.
W dziale Wysokieobcasy.pl "Żyć lepiej, Psychologia codziennie" autorki i autorzy skupiają się wyłącznie na tematach budujących siłę psychiczną odbiorczyń i odbiorców. Pokazują też, w jaki sposób dzięki wzmocnieniu dobrostanu można lepiej funkcjonować w pracy.
W serwisie "Żyć Lepiej" publikują tak uznani i lubiani eksperci jak Ewa Woydyłło, Natalia de Barbaro czy Wojciech Eichelberger. Podejmują oni kluczowe dla zdrowia psychicznego oraz funkcjonowania społecznego i zawodowego tematy, takie jak: relacje, psychologia w pracy, zarządzanie emocjami, uzależnienia czy życie po 50-tce.
Konsumpcja treści dostępnych w beneficie jest łatwa i przyjemna dzięki aplikacji Wyborczej. Zapewnia ona:
Newslettery oferują selekcję publikacji, dopasowaną do zainteresowań użytkowniczek i użytkowników. Są to m.in.: Być rodzicem, Bądź zdrów, Optymistyczny, Edukacyjny.
Tryb audio ułatwia korzystanie z serwisów w warunkach, w których czytanie nie jest możliwe lub jest utrudnione (jak spacer, sprzątanie czy jazda tramwajem). Warto dodać, że słuchanie publikacji jest popularne zwłaszcza wśród młodszych pokoleń.
Możliwość personalizacji contentu sprawia, że serwisy grupy Wyborcza.pl (Wysokieobcasy.pl, Wyborcza.biz, Wyborcza.pl) są przyjazne i dogodne w nawigacji - użytkownik nie traci czasu na publikacje, które go nie interesują.
Wspieranie zdrowia psychicznego pracowniczek i pracowników to złożone i długofalowe zadanie dla organizacji. Podchodząc jednak do tego wyzwania profesjonalnie i kompleksowo, tak aby skutecznie rozwiązywać realne problemy kadry, można aktywnie kształtować środowisko pracy.
Psychoedukacja może być pierwszym – a przy tym niskokosztowym – krokiem na tej drodze.
Dzięki podarowaniu pracownikom subskrypcji serwisów grupy Wyborcza.pl, dajemy im świetne narzędzie do budowania świadomości i siły psychicznej - wiedzę.
Dzięki niej nie tylko zyskają umiejętności - takie jak zarządzanie emocjami i mądre rozwijanie swojej kariery - ale też inspirację do sięgnięcia po odpowiednią pomoc.
Psychoedukacja jest zaprzeczeniem psychowashingu. Oddziałuje głęboko i trwale, przynosząc realne skutki, pozytywne tak dla pracowniczek i pracowników oraz bliskich im osób, jak i dla organizacji i całego społeczeństwa.
***
Tekst powstał na podstawie wystąpienia Agnieszki Połońskiej (Head of Sales and Product Development Wyborcza.pl) i Anny Chorowiec (The Shift House Co-founder, Psychologist, Corporate Wellbeing & Mental Health Advocate)19 marca 2024 r. na zorganizowanej przez Stronę Kadry konferencji dla branży HR, z cyklu "Zdrowie & Benefity". Tym razem wydarzenie przebiegło pod hasłem "Po pierwsze bezpieczeństwo. Dobrostan pracownika od podstaw".