Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi Sprawdź ofertę
    Szukaj
    Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)

    Nelson Mandela nie żyje. Miał 95 lat. Był jednym z największych bohaterów XX wieku

    Teksty
    Maciej Murański
    O śmierci Mandeli poinformował prezydent RPA, Jacob Zuma.- Odszedł spokojnie, otoczony przez rodzinę. Nasz naród stracił swojego największego syna. Nasi ludzie stracili ojca - mówił Zuma.
    Nelson Mandela był ikoną walki z apartheidem, rasistowskim systemem gnębiącym czarnych, który panował w Republice Południowej Afryki do połowy lat 90. XX wieku. Ten system polityczny zakładał osobny rozwój ludzi różnych ras, zakazane były małżeństwa międzyrasowe.
    Fot. ALEXANDER JOE AFP/EAST NEWS
    1 z 23

    Nelson Mandela był ikoną walki z apartheidem, rasistowskim systemem gnębiącym czarnych, który panował w Republice Południowej Afryki do połowy lat 90. XX wieku. Ten system polityczny zakładał osobny rozwój ludzi różnych ras, zakazane były małżeństwa międzyrasowe.
    Rolihlahla Mandela przyszedł na świat 18 lipca 1918 r. w rodzinie wodza królewskiego szczepu Thembu w wiosce Mvezo.
    Fot. LEON NEAL AFP/EAST NEWS
    2 z 23

    Rolihlahla Mandela przyszedł na świat 18 lipca 1918 r. w rodzinie wodza królewskiego szczepu Thembu w wiosce Mvezo.
    W 1941 r., po studiach prawnicznych w Fort Hare, Mandela ucieka do Johannesburga przed aranżowanym małżeństwem. Tam podejmuje pracę w firmie prawniczej. Rok później wstępuje do Afrykańskiego Kongresu Narodowego
    Fot. DENIS FARRELL ASSOCIATED PRESS/FOTOLINK
    3 z 23

    W 1941 r., po studiach prawnicznych w Fort Hare, Mandela ucieka do Johannesburga przed aranżowanym małżeństwem. Tam podejmuje pracę w firmie prawniczej. Rok później wstępuje do Afrykańskiego Kongresu Narodowego
    W 1948 r. wybory wygrała Partia Narodowa, obiecująca zaostrzenie barier rasowych w gospodarce. Podobało się to białym robotnikom, obawiającym się konkurencji ze strony kolorowych, jak i farmerom, obawiającym się odpływu czarnej siły roboczej do miast. Nowy rząd wprowadził apartheid.
    Fot. Diane Bondareff Polaris/East News
    4 z 23

    W 1948 r. wybory wygrała Partia Narodowa, obiecująca zaostrzenie barier rasowych w gospodarce. Podobało się to białym robotnikom, obawiającym się konkurencji ze strony kolorowych, jak i farmerom, obawiającym się odpływu czarnej siły roboczej do miast. Nowy rząd wprowadził apartheid.
    W 1956 r. Mandela razem ze 155 innymi aktywistami dostaje zarzut działalności wywrotowej. Po trwającym cztery lata procesie sąd go uniewinnia
    Fot. Halden Krog Polaris/East News
    5 z 23

    W 1956 r. Mandela razem ze 155 innymi aktywistami dostaje zarzut działalności wywrotowej. Po trwającym cztery lata procesie sąd go uniewinnia
    W 1960 r. rząd wprowadza stan wyjątkowy i delegalizuje Afrykański Kongres Narodowy. Mandela zostaje wiceprzewodniczącym partii i przechodzi do podziemia
    Fot. YOAV LEMMER EAST NEWS
    6 z 23

    W 1960 r. rząd wprowadza stan wyjątkowy i delegalizuje Afrykański Kongres Narodowy. Mandela zostaje wiceprzewodniczącym partii i przechodzi do podziemia
    W 1962 r. nielegalnie przekracza granicę i odbywa przeszkolenie wojskowe w Algierii. Aresztowany podczas próby powrotu do kraju, zostaje skazany na pięć lat więzienia.
    Fot. Halden Krog Polaris/East News
    7 z 23

    W 1962 r. nielegalnie przekracza granicę i odbywa przeszkolenie wojskowe w Algierii. Aresztowany podczas próby powrotu do kraju, zostaje skazany na pięć lat więzienia.
    Podczas obławy na farmę pod Johannesburgiem policja znajduje wojskowe plany ANC. Mandela i jego siedmiu towarzyszy dostają wyroki dożywocia za próbę zbrojnego przewrotu. Trafiają do więzienia na wyspie Robben, afrykańskiego Alcatraz.
    Fot. David Sandison David Sandison / eyevine/EAST NE
    8 z 23

    Podczas obławy na farmę pod Johannesburgiem policja znajduje wojskowe plany ANC. Mandela i jego siedmiu towarzyszy dostają wyroki dożywocia za próbę zbrojnego przewrotu. Trafiają do więzienia na wyspie Robben, afrykańskiego Alcatraz.
    W 1986 r. wybucha kolejne antyrządowe powstanie. Władze wprowadzają stan wyjątkowy, społeczność międzynarodowa nakłada dalsze sankcje. Mandela pisze z więzienia list do prezydenta Pietera W. Bothy, proponując dialog w sprawie przyszłości kraju.
    Fot. I.D.A.F/SIPA EAST NEWS
    9 z 23

    W 1986 r. wybucha kolejne antyrządowe powstanie. Władze wprowadzają stan wyjątkowy, społeczność międzynarodowa nakłada dalsze sankcje. Mandela pisze z więzienia list do prezydenta Pietera W. Bothy, proponując dialog w sprawie przyszłości kraju.
    W lipcu 1989 r. pod wpływem międzynarodowych nacisków, rebelii w murzyńskich miastach i kryzysu gospodarczego, prezydent Botha po raz pierwszy rozmawia z Mandelą.
    Fot. I.D.A.F/SIPA EAST NEWS
    10 z 23

    W lipcu 1989 r. pod wpływem międzynarodowych nacisków, rebelii w murzyńskich miastach i kryzysu gospodarczego, prezydent Botha po raz pierwszy rozmawia z Mandelą.
    Trzy miesiące później, po odejściu Bothy spowodowanym wylewem, urząd prezydenta obejmuje Frederik de Klerk. W grudniu spotyka się z Mandelą w więzieniu. Wkrótce potem ogłasza koniec polityki apartheidu i uwalnia go. Trzy lata później obaj odbiorą Pokojową Nagrodę Nobla.
    Fot. I.D.A.F/SIPA EAST NEWS
    11 z 23

    Trzy miesiące później, po odejściu Bothy spowodowanym wylewem, urząd prezydenta obejmuje Frederik de Klerk. W grudniu spotyka się z Mandelą w więzieniu. Wkrótce potem ogłasza koniec polityki apartheidu i uwalnia go. Trzy lata później obaj odbiorą Pokojową Nagrodę Nobla.
    W 1994 r. Mandela zostaje wybrany pierwszym czarnym prezydentem Południowej Afryki. Stawia na przebaczenie, porozumienie i kompromis.
    Fot. Adil Bradlow ASSOCIATED PRESS/FOTOLINK
    12 z 23

    W 1994 r. Mandela zostaje wybrany pierwszym czarnym prezydentem Południowej Afryki. Stawia na przebaczenie, porozumienie i kompromis.
    Jeszcze w więzieniu podkreślał, że, w przeciwieństwie do innych krajów Afryki, gdzie osadnicy z Europy byli jedynie najeźdźcami, tutaj są współgospodarzami: - To jest także ich dom. Chcemy, by żyli z nami i dzielili z nami władzę - mówił w 1986 r.
    Fot. Bebeto Matthews ASSOCIATED PRESS/FOTOLINK
    13 z 23

    Jeszcze w więzieniu podkreślał, że, w przeciwieństwie do innych krajów Afryki, gdzie osadnicy z Europy byli jedynie najeźdźcami, tutaj są współgospodarzami: - To jest także ich dom. Chcemy, by żyli z nami i dzielili z nami władzę - mówił w 1986 r.
    Botha w rozmowie z Wojciechem Jagielskim tak wspominał pierwsze posiedzenia koalicyjnego rządu: - Człowiek, który całe życie spędził w konspiracji i więzieniu, rozsiadł się na prezydenckim fotelu z taką swobodą i gracją, jakby przygotowywał się do tej roli od lat
    Fot. Greg Marinovich ASSOCIATED PRESS/FOTOLINK
    14 z 23

    Botha w rozmowie z Wojciechem Jagielskim tak wspominał pierwsze posiedzenia koalicyjnego rządu: - Człowiek, który całe życie spędził w konspiracji i więzieniu, rozsiadł się na prezydenckim fotelu z taką swobodą i gracją, jakby przygotowywał się do tej roli od lat
    Wielu komentatorów dobrowolne odejście z urzędu po upływie kadencji (w 1999 r.) uważa za największe dokonanie Mandeli. Z łatwością mógł przedłużać swoje rządy w nieskończoność, jak Robert Mugabe w Zimbabwe, Paul Kagame w Ruandzie, Yoweri Museveni w Ugandzie, i wielu im podobnych
    Fot. Claudio Luffoli ASSOCIATED PRESS/FOTOLINK
    15 z 23

    Wielu komentatorów dobrowolne odejście z urzędu po upływie kadencji (w 1999 r.) uważa za największe dokonanie Mandeli. Z łatwością mógł przedłużać swoje rządy w nieskończoność, jak Robert Mugabe w Zimbabwe, Paul Kagame w Ruandzie, Yoweri Museveni w Ugandzie, i wielu im podobnych
    Życie prywatne miał nieudane. Pierwsza żona, Evelyn, w 1958 r. kazała mu wybierać między rodziną i polityką. Wybrał politykę
    Fot. ALEJANDRO BALAGUER ASSOCIATED PRESS/FOTOLINK/FOTOLI
    16 z 23

    Życie prywatne miał nieudane. Pierwsza żona, Evelyn, w 1958 r. kazała mu wybierać między rodziną i polityką. Wybrał politykę
    Drugą żonę Winnie, skazał na samotność idąc do więzienia z dożywotnim wyrokiem, a ona odpłaciła się licznymi romansami. Kiedy wyszedł, wystąpił o rozwód.
    Fot. DON EMMERT AFP/EAST NEWS
    17 z 23

    Drugą żonę Winnie, skazał na samotność idąc do więzienia z dożywotnim wyrokiem, a ona odpłaciła się licznymi romansami. Kiedy wyszedł, wystąpił o rozwód.
    Fot. Marty Lederhandler ASSOCIATED PRESS/FOTOLINK
    18 z 23

    "Potrafił wybaczyć swoim najgorszym wrogom, którzy wtrącili go do więzienia i odebrali mu 30 lat życia. Ale nie potrafił wybaczyć Winnie, którą kochał i która poświęciła dla niego życie" - pisała Ndileka, jedna z wnuczek Mandeli.
    W jesieni życia niespodziewanie zakochał się i ożenił po raz trzeci. Młodsza od niego o 30 lat Gracja Machel jest wdową po pierwszym prezydencie Mozambiku, Samorze Machelu, który zginął w nie wyjaśnionej katastrofie lotniczej nad RPA w 1986 r. Była z Mandelą do końca.
    Fot. Allan Tannenbaum Polaris/East News
    19 z 23

    W jesieni życia niespodziewanie zakochał się i ożenił po raz trzeci. Młodsza od niego o 30 lat Gracja Machel jest wdową po pierwszym prezydencie Mozambiku, Samorze Machelu, który zginął w nie wyjaśnionej katastrofie lotniczej nad RPA w 1986 r. Była z Mandelą do końca.
    Na emeryturze, póki starczyło mu sił, Mandela wciąż jeździł po świecie promując swoje ideały i kraj. M.in. pomagał załatwić organizację mistrzostw świata w piłce nożnej.
    Fot. STEPHEN JAFFE AFP/EAST NEWS
    20 z 23

    Na emeryturze, póki starczyło mu sił, Mandela wciąż jeździł po świecie promując swoje ideały i kraj. M.in. pomagał załatwić organizację mistrzostw świata w piłce nożnej.
    Mandela starał się unikać roli mentora, mimo to był wciągany w niemal każdą afrykańską wojnę. Jego romantyczna naiwność, brak doświadczenia, a także zazdrość sąsiadów spowodowały, że większość dyplomatycznych inicjatyw kończyła się fiaskiem.
    Fot. JON HRUSA ASSOCIATED PRESS/FOTOLINK
    21 z 23

    Mandela starał się unikać roli mentora, mimo to był wciągany w niemal każdą afrykańską wojnę. Jego romantyczna naiwność, brak doświadczenia, a także zazdrość sąsiadów spowodowały, że większość dyplomatycznych inicjatyw kończyła się fiaskiem.
    - Jestem rozczarowany, bo wierzyłem, że powodzenie naszej pokojowej transformacji przekona także innych, że wszelkie konflikty da się rozwiązywać bez użycia siły - mówił w 2004 r.
    Fot. Johnny Green PA Wire/Press Association Images
    22 z 23

    - Jestem rozczarowany, bo wierzyłem, że powodzenie naszej pokojowej transformacji przekona także innych, że wszelkie konflikty da się rozwiązywać bez użycia siły - mówił w 2004 r.
    - Jednak, mimo wszystko, ziszcza się sen, który śnił mi się przez te wszystkie długie, samotne, zmarnowane lata w więzieniu - dodał, cytując Martina Luthera Kinga. - Jestem szczęśliwym człowiekiem. I jestem przekonany, że gdy nadejdzie mój czas, odejdę z uśmiechem na ustach
    Fot. Masixole Feni AP
    23 z 23

    - Jednak, mimo wszystko, ziszcza się sen, który śnił mi się przez te wszystkie długie, samotne, zmarnowane lata w więzieniu - dodał, cytując Martina Luthera Kinga. - Jestem szczęśliwym człowiekiem. I jestem przekonany, że gdy nadejdzie mój czas, odejdę z uśmiechem na ustach
    Komentarze
    Zaloguj się
    Chcesz dołączyć do dyskusji? Kup prenumeratę, by czytać artykuły i je komentować

    Wszystkie komentarze

    sortuj:
    od najnowszego od najstarszego od najpopularniejszego od najmniej popularnego