Rozmowa Aleksandry Zbroi z Katarzyną Surmiak-Domańską, członkinią jury Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego, otwiera cykl pięciu rozmów o reportażu literackim. Do tegorocznej edycji nagrody zgłoszono 150 książek, spośród których jury wybrało 10 nominowanych do tytułu najlepszego reportażu roku 2024. Cztery z nich to teksty polskich autorów i autorek, a sześć to tłumaczenia z innych języków. W pierwszym odcinku porozmawiamy o książkach: "Staniemy się tacy jak on. Głosy z przeklętej ulicy" autorstwa Macieja Pisuka (wyd. Cyranka) oraz "Kamienie musiały polecieć" autorstwa Anety Prymaka-Oniszk (wyd. Czarne). Zastanowimy się, czym jest obiektywizm w reportażu i jak różni się on od neutralności. Podcast powstał w ramach działań związanych z 16. edycją Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego. Organizatorem i fundatorem nagrody jest Miasto st. Warszawa, a Gazeta Wyborcza współorganizuje konkurs.
30 lipca 1985 roku Depeche Mode po raz pierwszy zagrał w Warszawie, a koncert ten stał się jednym z najważniejszych wydarzeń muzycznych PRL-u. W nowym odcinku podcastu Jędrzej Słodkowski rozmawia z Leszkiem Gnoińskim, współautorem książki "Iron Curtain - Depeche Mode w Polsce 1985", o fenomenie zespołu, kulisach powstawania książki oraz o tym, dlaczego ochroniarze na koncertach mogli szybko się wzbogacić i prawdopodobnie byli jednymi z nielicznych, których stać było na zakup płyt Depeche Mode.
Aleksandra Zbroja rozmawia z Pauliną Małochleb i Wojciechem Szotem o książkach reporterskich wydanych w ubiegłym roku oraz tym jak na przestrzeni lat zmienił się reportaż literacki. Co sprawia, że w Polsce jest to gatunek tak różnorodny? Jak pandemia wpłynęła na jego ewolucję? Jak zmieniają się trendy, a także rola reportażu w życiu literackim i społecznym? Porozmawiamy o trudach pracy reportera, obecnej polityce wydawnictw i wpływie zmieniającego się rynku książki na twórczość. Zdradzimy także, jakie książki reporterskie z 2024 roku szczególnie zapadły w pamięć naszym gościom. Podcast powstał w ramach działań związanych z 16. edycją Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego. Organizatorem i fundatorem nagrody jest Miasto st. Warszawa, a Gazeta Wyborcza współorganizuje konkurs.
Co mówi nam dzisiaj "Wojna polsko-ruska..." Doroty Masłowskiej? Dlaczego sięgaliśmy po "Gottland" i czego nauczą nas "Chłopki"? Co mówią o nas nominowane książki? I jaka to jest wybitna książka? Wojciech Szot w rozmowie z Łukaszem Grzymisławskim w podsumowaniu najważniejszej polskiej literatury 25-lecia.
"W Ameryce spędziłam ubiegły rok akademicki. Mój punkt widzenia chętnie nazwałabym uprzywilejowanym, skoro było nim Muzeum Holocaustu w Waszyngtonie. Tej jesieni był to jeden z bardziej niefortunnych adresów" - pisze Joanna Tokarska-Bakir, antropolożka kultury i religioznawczyni, prof. zwyczajny w Instytucie Slawistyki PAN, gościni dzisiejszego odcinka. Czy lewicowy antysemityzm stanie się nową modą, która w końcu pozwoli progresywnym elitom zbratać się z ludem? Na podcast zaprasza Juliusz Kurkiewicz
„Nowiny ze świata” Paulete Jiles; „Sny o pociągach” Dennis Johnson; „O mułach i ludziach”, Harry Crews; „To jest wasz kraj, to jest mój kraj", Woody Guthrie; „Nienawiść spółka z o.o. Jak dzisiejsze media każą nam gardzić sobą nawzajem”, Matt Taibbi”; „Zawsze przychodzi noc”, Willy Vlatuin; „Eksmitowani. Nędza i zyski w jednym z amerykańskich miast”, Mathew Desmond; „Elegia dla bidoków”, J.D. Vance - tylko niektóre z amerykańskich książek przełożonych przez Tomasza S. Gałązkę. Czego o współczesnej Ameryce można się z nich dowiedzieć? Co o polityce mówi amerykańska prowincja? Co motywuje ich wybory? Na podcast zaprasza Łukasz Grzymisławski.
W pierwszej części podcastu "Książki. Magazyn do słuchania" Łukasz Grzymisławski rozmawia z Karoliną Bednarz, japonistką, współzałożycielką wydawnictwa Tajfuny o literaturze koreańskiej i - szerzej - dalekowschodniej. Czy jest coś, co wyróżnia literaturę koreańską? W drugiej części o spotkaniu z Han Kang, jej książkach i poetyce opowiada Justyna Najbar-Miller, tłumaczka prozy Kang na język polski.
W XXI wieku autokracja to nie jeden dyktator, ale wyrafinowane sieci złożone z podatnych na korupcję struktur finansowych, technologii nadzoru i profesjonalnych propagandystów. Te nowoczesne reżimy rządzą dziś Chinami, Rosją, Iranem i wieloma innymi krajami. Do tego powiązane są one licznymi interesami. Skorumpowane firmy w jednym kraju współpracują ze skorumpowanymi firmami w innych. Dlaczego niezbędna jest fundamentalna przemiana polityki i wartości? Jak zwalczać autokratyczne zagrożenia? Łukasz Grzymisławski z "Wyborczej" rozmawia z Anne Applebaum, nagradzaną dziennikarką i publicystką, o jej nowej przejmującej książce "Koncern autokracja. Dyktatorzy, którzy chcą rządzić światem" (Wydawnictwo Agora).
Co to znaczy zarządzanie mobilnością? Dlaczego nie wszyscy migranci to uchodźcy? Czemu kryzys migracyjny to najgorętsza sprawa polityczna? "Przed rozpoczęciem wędrówki muszą się przygotować, więc jedzą bez przerwy - żeby jak najszybciej przybrać na wadze. Podczas podróży przez Saharę czy Morze Śródziemne nie będą się zatrzymywać. Rekordziści przebywają 12 tysięcy kilometrów bez ani jednego postoju" - tak rozpoczyna się tekst Katarzyny Boni, pisarki, reporterki z "Książek. Magazynu do czytania". Na rozmowę z autorką zaprasza Łukasz Grzymisławski, redaktor naczelny "Książek".
Gdy Hollywood oferuje arcydzieła, Ameryka jest na fali. Gdy brakuje mu werwy i pomysłów, przygasa cały kraj. Ale czy to na pewno prawda? Tę regułę sprawdza Maciej Jarkowiec, gość Łukasza Grzymisławskiego. Nowy numer "Książek. Magazynu do Czytania" w sprzedaży od wtorku 27 sierpnia, w nim m.in. czy wzrost PKB to konieczność, czy niebezpieczny dogmat; czego uczy nas historia bogactwa; jak koty stały się naszymi ulubionymi towarzyszami; rozmowy z Zadie Smith i Olivią Laing. Więcej podcastów na: https://wyborcza.pl/podcast. Piszcie do nas w każdej sprawie na: listy@wyborcza.pl.
Jacek Świdziński jest rysownikiem, scenarzystą, kulturoznawcą, członkiem niezależnej grupy komiksowej Maszin, współpracuje z wydawnictwem Kultura Gniewu. Minimalistyczna kreska to jego znak rozpoznawczy. Siłą jego komiksów jest sposób prowadzenia narracji. Najnowszy "Festiwal" opowiada o słynnym Festiwalu Młodzieży w 1955 r. i opiera się na wielu źródłach dokumentalnych. Świdziński pokazuje, jak projekt propagandowy wymyka się spod kontroli i staje się momentem otwarcia nowej epoki. Maluje relacje międzyludzkie, a także polskie traumy i lęki tamtych czasów. Na rozmowę z laureatem Paszportu Polityki 2023 w kategorii "Książka" zaprasza Michał Nogaś.
Tkanina - traktowana często jako niższa forma sztuki - leży na pograniczu malarstwa czy rzeźby, ale dysponuje też własnymi środkami wyrazu. Wysoką rangę zyskała dzięki wybitnym artystkom światowego formatu, jak choćby Magdalena Abakanowicz i Jolanta Owidzka. Jednocześnie tkanina pozostała bliska zwykłym ludziom - w każdym domu obecne przecież były dywany, gobeliny, zasłony, makaty… Katarzyna Jasiołek omawia wycinek wielkiej historii tkaniny, ale za to bardzo ważny - ponieważ właśnie polscy artyści zrewolucjonizowali światową tkaninę artystyczną. Na rozmowę z autorką książki zaprasza Michał Nogaś. Nowy odcinek podcastu w cyklu "Książki. Magazyn do słuchania" w sobotę co drugi tydzień. Więcej podcastów na https://wyborcza.pl/podcast
Jakie triki podczas wywiadów w "Na każdy temat" stosował Mariusz Szczygieł, późniejszy zdobywca Nike? Co o telewizji sądził tata scenarzystki "M jak miłość" i "Klanu", Ilony Łepkowskiej? Dlaczego "Miodowe lata" kręcono w teatrze? Ile "do fejmu" na pierwszym roku studiów dodawała praca w "Rowerze Błażeja"? O czym myślała Magda Mołek w studiu powodziowym we Wrocławiu? Co ukrywali kandydaci z "Randki w ciemno" i za jaką kwotę Jacek Kawalec zgodziłby się zagrać Kawalca? Dostawali tysiące listów, ich kolejne występy w prime time z zapartym tchem śledziło jednocześnie nawet kilkanaście milionów Polaków! Kamil Bałuk w dziesięciu rozmowach o tym, co działo się "dawno temu w telewizji", przypomina stojących w świetle reflektorów ówczesnych bohaterów zbiorowej wyobraźni i jej kreatorów, ukrytych zazwyczaj przed publicznością. Pokazuje nieoczywiste kariery oraz kulisy najsłynniejszych programów i seriali. Tropi zmiany mentalności, przełamywanie kolejnych barier i tematów tabu. Rozjaśnia drugą, ukrytą za kamerami, stronę srebrnego ekranu. A przede wszystkim skupia się na rozmówcach i na tym, w jaki sposób poradzili sobie z popularnością, co dała im praca w telewizji i jak łatwo było wpaść w jedną tematyczną szufladkę. Na rozmowę z Kamilem Bałukiem, autorem "Dawno temu w telewizji", zaprasza Michał Nogaś. Nowy odcinek podcastu w cyklu "Książki. Magazyn do słuchania" w sobotę co drugi tydzień. Więcej podcastów na https://wyborcza.pl/podcast
W lutym 2021 roku jeden z najwybitniejszych polskich reporterów, Piotr Pytlakowski wyrusza na wyprawę po wschodnim Mazowszu i Podlasiu, miastach i miasteczkach "szkalu śmierci", gdzie w 1941 roku doszło do rzezi mieszkańców, tych żydowskich przez tych polskich. Gnali swoich sąsiadów uliczkami, gwałcili kobiety, zdzierali suknie, swetry i buty, aby nic się nie zmarnowało. Bo zbrodni towarzyszył rabunek. Sprawcy wyrywali sobie z rąk co cenniejsze dobra. Przykrywali się pierzynami jeszcze ciepłymi po poprzednich właścicielach, wzuwali zdobyczne obuwie, stroili się w futra. Żydowskie połowy miasteczek, place, domy, sklepy i warsztaty nagle straciły właścicieli. Opuszczone posesje, przeważnie w centrach, przy głównych rynkach, atrakcyjnie zlokalizowane, szybko przejęli Polacy. Jak dzisiaj wygląda życie w miejscach mordu i grabieży. Jak cudze stało się nasze? Jak działają mechanizmy pamięci, które pozwoliły wyprzeć w niepamięć żydowską przeszłość? Piotr Pytlakowski w swojej reporterskiej podróży nie szuka i nie udziela łatwych ani pocieszających odpowiedzi. Za to przywraca zbiorowej pamięci historie, które nigdy nie powinny zostać zapomniane. Na rozmowę z autorem "Strefy niepamięci" zaprasza Michał Nogaś. Nowy odcinek podcastu w cyklu "Książki. Magazyn do słuchania" w sobotę co drugi tydzień. Więcej podcastów na https://wyborcza.pl/podcast
"Chciałam być Polką, czystą Polką i tylko Polką, ale z tą moją polskością wiecznie było coś nie tak. Wstydziłam się kaszubskiego akcentu i chłopskiego pochodzenia. Wstydziłam się, że moja rodzina nie kultywuje prawdziwych polskich tradycji. Kompleks kaszubski nie jest niczym nowym. Dojrzewał w nas, Kaszubach, latami, żeby nie powiedzieć wiekami. Winę można rozłożyć na wszystkich. I na Niemców, i na Polaków, i na Kaszubów. Czasem myślę, że najbardziej na nas, Kaszubów. 'Nas'. Mówię tak od niedawna, może od roku" - pisze Stasia Budzisz, reporterka, gościni dzisiejszego odcinka. W książce "Welewetka. Jak znikają Kaszuby" kieruje swoje bezkompromisowe spojrzenie na Kaszuby, krainę własnego dzieciństwa. Na podcast zaprasza Michał Nogaś. Nowy odcinek podcastu w cyklu "Książki. Magazyn do słuchania" w sobotę co drugi tydzień. Więcej podcastów na https://wyborcza.pl/podcast
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
