Jarek Osowski i Kuba Chełmiński zabierają na wyprawę na Pragę. Za przewodników mamy trzech aktywistów, świetnych opowiadaczy o tej dzielnicy. Najpierw Krzysztof Michalski z Porozumienia dla Pragi i ze Stowarzyszenia Mieszkańców Michałów prowadzi do najmniejszej praskiej świątyni, a zaraz potem pod najdłuższy blok w mieście (mierzony w prostej linii) liczący 508 m i do jego podziemnego garażu z lat 70 o tej samej długości. Rafał Suchocki, aktywista mieszkający na sąsiednim Targówku opowiada o tym, co na Pradze dzieje się dziś, jest więc o gentryfikacji, zarzuconych inwestycjach, ale i sporo słów uznania dla zmian w tej części miasta. Na koniec odcinka ze swoim felietonem Czarek Polak, aktywista, który prowadzi klubokawiarnię Kicia Kocia na Grochowie, czyli formalnie na Pradze-Południe. I okazuje się, że z tamtej perspektywy patrzy na Pragę, tę określaną jako Praga-Północ, trochę jak na bogatszą siostrę.
Tym razem opowiadamy o dwóch szczególnych miejscach. Pierwsze to Centrum Sztuki Włączającej i działający w ramach niego Teatr 21. Aktorami tej sceny są głównie osoby z zespołem Downa i autyzmem. Od jesieni zespół ma nową siedzibę na Pradze. Tam właśnie Arek Gruszczyński rozmawia z osobami tworzącymi tę wyjątkową przestrzeń. Wojtek Karpieszuk rozmawia zaś z panią Blanką Popowską, prezeską fundacji Też chcemy być i spółdzielni socjalnej Pożyteczni, która prowadzi klubokawiarnię Pożyteczną w al. Niepodległości. Znalazło tam pracę 16 osób z umiarkowaną niepełnosprawnością intelektualną. Oba miejsca są trochę inne niż podobne im z racji funkcji teatry czy klubokawiarnie. I choćby z tego powodu warte odwiedzenia. Wizyty w takich miejscach mogą - mówiąc ogólnie - zmieniać perspektywę. Szerzej o tym opowiada w swoim felietonie Katarzyna Michalczak, autorka książki "Synu, jesteś kotem", o relacji matki z synem, który jest w spektrum autyzmu.
Sprawdzamy w mieście, dlaczego Warszawa wygrała, i to bezkonkurencyjnie, plebiscyt na najlepszą destynację w Europie. Odpowiedzi poszukuje w nieoczywistym miejscu Wojtek Karpieszuk, a pomagają mu varasavianista i przewodnik Adam Dylewski oraz wiceszef Stołecznego Biura Turystyki Bartosz Milczarczyk. Zaś Beata Chomątowska, warszawianka pochodząca z popularnego turystycznie Krakowa, trochę ostrzega, na zakończenie mówiąc, że osobiście wie, co się dzieje w praktyce, gdy tego typu wyróżnienie dla miasta armia turystów potraktuje zbyt dosłownie. Jednak nie zniechęcamy się przedwcześnie. Zapraszamy na wycieczkę.
W dniu 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim rozmawiamy o tym, jak pamiętamy dziś tamte tragiczne wydarzenia, co nowego w nich odkrywamy i co dla nas znaczy pamięć o nich. Arek Gruszczyński zadaje takie pytania napotkanym uczestnikom nieoficjalnych obchodów rocznicowych. Sylwia Chutnik, nasza gościni w studiu, opowiada, dlaczego historia (albo lepiej należałoby powiedzieć historycy) zapomniała o kobietach walczących w getcie. A Karolina Sulej w swoim felietonie na zakończenie tego odcinka mówi m.in. o tym, co może wyniknąć z tego, że kobiece role i historie wyciągamy do tej oficjalnej części naszej powszechnej pamięci.
Idziemy w wiosenną zieleń, tę najodważniejszą, która już jest i tę, która wkrótce wybuchnie jak seledynowa bomba. Jarek Osowski zabiera nas na wycieczkę na Żoliborz. Naszym przewodnikiem jest tam Tomasz Niewczas, jeden z miejskich ogrodników dbających o żoliborską zieleń. Jest o tym, co i gdzie będzie sadzone. A chodzimy m.in. po parku Fosa odkrywając, uwaga!, kryjówki dla nietoperzy. Kuba Chełmiński rozmawia z przyrodnikiem prof. Maciejem Luniakiem o tym, czy lepszy jest park bardziej dziki jak Skaryszewski czy zmodernizowany jak Ogród Krasińskich. Na zakończenie w zielony gąszcz zaciąga nas Agnieszka Kowalska, autorka alternatywnego przewodnika "Zielona Warszawa".
Dwie mieszkanki Miedzeszyna, Zofia Julewicz i Iza Goźlińska, są naszymi przewodniczkami po lesie i przyległych do niego zamieszkałych ulicach. Ale właściwie można powiedzieć, że to wycieczka "po hałasie", którą odbywają razem z autorką tego odcinka podcastu Urszulą Pieczek. Ciągły szum i warkot samochodów z pobliskiej obwodnicy aż dudni w uszach. Słychać go nieustannie, bo wzdłuż obwodnicy brakuje ekranów wyciszających. To powód ciągłej traumy mieszkańców. Od otwarcia południowej obwodnicy miasta nikt nie jest w stanie im pomóc. O miejskim hałasie i sposobach na jego wyciszenie rozmawiamy z ekologiem akustycznym Krzysztofem Marciniakiem. Na koniec swoją opowieść z pytaniem, czy dostęp do ciszy to przywilej, czyta pisarka Weronika Murek.
Jesteśmy wraz Jarosławem Osowskim na największej inwestycji kolejowej w Polsce, czyli na Dworcu Warszawa Zachodnia, od dwóch lat w wielkiej przebudowie. Zwiedzamy prawie gotowy podziemny tunel, który ma dwa poziomy, na wyższym będzie dworzec kolejowy z kasami, gastronomią, usługami i poczekalnią, a pod nim przejazd tramwajowy z przystankiem. Oba miejsca imponują rozmachem. Tunel na przystanek jest równy 50 basenom olimpijskim, podziemny korytarz jest tak szeroki, że mógłby przejechać boeing 747. A ze stalowych konstrukcji nowej części dworca można by zbudować trzy wieże Eiffla. Nasi goście to: Kuba Czajkowski, znawca kolei i ekspert transportowy oraz reporterka Olga Gitkiewicz, która dojeżdża do Warszawy właśnie przez Dworzec Zachodni.
"Oczekuję, że świat się w końcu obudzi. Da Ukrainie tyle odpowiedniej broni, ile Ukraina potrzebuje" - mówi w rozmowie z Wojciechem Tymowskim Natalia Panczenko, jedna z liderek ukraińskiej społeczności w Warszawie. Opowiada, że rok temu - 24 lutego 2022 roku - musiała wybrać: życie prywatne i córka albo Ukraina. Postawiła na Ukrainę, z nadzieją, że jak skończy się wojna, będzie miała więcej czasu dla córki. W tym odcinku podcastu rozmawiamy o wojnie w Ukrainie, dlatego że minął rok od jej wybuchu. Sytuacja w Warszawie od tamtej pory się zmieniła. Ale uchodźcy, choć nie w tak wielkiej liczbie jak wcześniej, wciąż przybywają. Odwiedziliśmy punkt recepcyjny prowadzony przez Norwegian Refugee Council, gdzie docierają ludzie ze wschodniej Ukrainy zza linii frontu, często po wielu dniach podróży okrężną drogą. Na zakończenie fotografka i artystka sztuk wizualnych Julia Krywicz zastanawia się w swoim felietonie, jak mogłaby podsumować ten wojenny rok.
Dokładamy nasz głos do sporu o Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Sporu o to, czy widoczny od niedawna gmach w centrum miasta jest nową warszawską ikoną, budynkiem wzorcowym, czy też białym pudłem i katastrofą architektoniczną. Po nowym gmachu oprowadzała nas dyrektorka muzeum Joanna Mytkowska. Swoją opinią o budynku zaprojektowanym przez Thomasa Pfeifera dzieli się z państwem architektka Natalia Szcześniak, współautorka wideobloga "Architecture is a good idea". Stawia retoryczne pytanie: Czy architekturę wolno krytykować? I dorzuca drugie: Kto ma prawo to robić? Fascynującą historię od pomysłu do realizacji Muzeum Sztuki Nowoczesnej przedstawia krytyczka sztuki Anda Rottenberg. W tej opowieści występuje Frank Ghery, projektant słynnego muzeum w Bilbao. Architekt był w Polsce i - jak mówi nasza gościni - gdyby nie pewna przeszkoda, "mielibyśmy cud Bilbao w Warszawie". Na podcast zaprasza Arek Gruszczyński.
W tym odcinku gramy z Wielką Orkiestrą Świątecznej Pomocy. Zaczynamy w Szpitalu Południowym. Kuba Chełmiński zwiedza tam Oddział Neonatologii im. WOŚP, który Fundacja Orkiestry wyposażyła w całości w sprzęt światowej klasy ratujący życie i zdrowie noworodków. Po szpitalu oprowadzają jego prezes Artur Krawczyk i ordynatorka oddziału dr Justyna Tołłoczko. W tym roku WOŚP zbiera na najnowocześniejszy sprzęt do walki z sepsą. Dlaczego taki cel? Opowiada o tym gość w studio, znany kardiolog prof. Bohdan Maruszewski, współzałożyciel WOŚP-u. Na zakończenie Bartosz T. Wieliński, zastępca redaktora naczelnego "Wyborczej" wspomina, jak 11 lat temu w dramatycznych okolicznościach lekarze, korzystając z orkiestrowego sprzętu, uratowali jego zbyt wcześnie urodzone bliźniaki.
Jarek Osowski, autor tego odcinka podcastu zabiera nas na wycieczkę po placu Hallera. Na miejscu są prascy aktywiści Wanda Grudzień i Krzysztof Michalski oraz radny dzielnicy Mariusz Borowski. A jesteśmy na placu Hallera dlatego, że właśnie tam od nowego roku funkcjonuje rozszerzona strefa płatnego parkowania. Kiedyś znalezienie tu wolnego miejsca do postawienia samochochodu graniczyło z niemożliwością, a po wprowadzeniu parkomatów wolne miejsca od razu rzucają się w oczy. Jak to mówi Jarek, zdarzył się cud. O tym, że to cud spodziewany przekonuje nasz gość w studio Jakub Dybalski, rzecznik Zarządu Dróg Miejskich. I przypomina, że strefa płatnego parkowania to po prostu narzędzie porządkowania miejskiej przestrzeni. O tym jak te strefy są urządzone w różnych miastach i jakie przynoszą (trochę inne) skutki opowiada w swoim felietonie Bartosz Piłat, ekspert transportowy z ośrodka PLANKOM.
Ruszamy w przeszłość. Mamy dobry pretekst. Z końcem roku ukazuje się ostatnia opowieść Jacka Dehnela z cyklu "Kryminalne tajemnice dawnej Warszawy" o mrocznej stronie miasta sprzed II wojny światowej. Publikowaliśmy je przez ponad rok w piątkowych wydaniach "Gazety Stołecznej" i w serwisie Warszawa.Wyborcza.pl. W tym odcinku podcastu rozmawiamy z ich autorem. I o tych opowieściach, i o książce, która z nich powstanie. Jacek Dehnel czyta także jedną ze swoich kryminalnych historii pt. "Dom zły". To o miejscu przy ul. Solec 71, gdzie w ciągu osiemnastu lat popełniono aż dziewiętnaście morderstw. Mniej więcej w tamte okolice wybraliśmy się na spacer. Tyle że w czasy bardziej odlegle, gdyż naszą przewodniczka jest Alicja Urbanik-Kopeć, badaczka kultury XIX w. i autorka książek o relacjach społecznych tej epoki (np. "Matrimonium. O małżeństwie nieromantycznym"). Schodzimy na Powiśle, rozmawiając o tym, jak wyglądała ta część miasta 150 lat temu, i dochodzimy na Solec nr 36, gdzie kiedyś mieścił się jeden z przytułków dla ludzi, którzy już nie mogli pracować. Stąd już blisko do miejsca, gdzie stał opisany przez Jacka Dehnela "Dom zły".
Rozmawiamy o przedświątecznej gorączce zakupów. Tegoroczne zakupy są wyjątkowe, bo dawno nie było takiej drożyzny i tak wysokiej inflacji. Wojtek Karpieszuk, autor tego odcinka podcastu, pytał warszawiaków robiących zakupy, jak w takich warunkach przygotowują się do nadchodzących Świąt. Naszym gościem w studio jest Adam Traczyk, dyrektor More in Common, międzynarodowej inicjatywy, której celem jest wspieranie społeczeństw odpornych m.in. na zagrożenia polaryzacji. Na zakończenie wracamy do zakupów i prezentów. Jak i co kupować? Jak i czym obdarowywać z sensem naszych bliskich? -podpowiada Areta Szpura, ekolożka, ekoaktywistka, autorka książek pt. "Jak naprawiać świat" i "Instrukcja obsługi przyszłości".
Tym razem oddajemy głos nastolatkom i 20-latkom z pokolenia Z. Pytamy, za co lubią Warszawę, dlaczego część z nich spędza wolny czas na placu Zbawiciela, co ich denerwuje w mieście i czy chcieliby zamieszkać gdzieś indziej. Marta Majchrzak, badaczka i psycholożka społeczna, mówi w drugiej części podcastu, czym dla pokolenia Z był Strajk Kobiet i dlaczego dziewczyny są bardziej lewicowe od chłopaków. Na koniec Maciek Możański, młody publicysta "Magazynu Kontakt", ujawnia, co o Warszawie sądzą jego znajomi.
Najnowszy buspas w mieście wywołał mnóstwo gorących komentarzy za i przeciw. W tym odcinku nasz kolega z redakcji Jarek Osowski sprawdza, czy dzięki buspasowi autobusami dojeżdża się szybciej? Okazuje się, że pasażerowie mają różne odczucia, ale kierowca autobusu zapewnia, że teraz jeździ zdecydowanie punktualniej i szybciej, dane to zresztą potwierdzają. - Nawet o kilkanaście minut krócej jedzie się teraz autobusem z Piaseczna do Warszawy - mówi nasz gość w studiu Tamás Dombi, dyrektor warszawskiego Biura Zarządzania Ruchem Drogowym. Na zakończenie jedziemy w świat. - To, co mi się najbardziej podoba w Paryżu, to konsekwencja władz w równoczesnym ograniczaniu ruchu samochodowego i poprawieniu jakości odzyskanej w ten sposób przestrzeni - mówi w gościnnym felietonie Artur Celiński z magazynu "Miasta". I jak wynika z jego opowieści, to właśnie dzięki takiej konsekwencji mieszkańcy aprobują wprowadzane zmiany.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
