Jesteśmy wraz Jarosławem Osowskim na największej inwestycji kolejowej w Polsce, czyli na Dworcu Warszawa Zachodnia, od dwóch lat w wielkiej przebudowie. Zwiedzamy prawie gotowy podziemny tunel, który ma dwa poziomy, na wyższym będzie dworzec kolejowy z kasami, gastronomią, usługami i poczekalnią, a pod nim przejazd tramwajowy z przystankiem. Oba miejsca imponują rozmachem. Tunel na przystanek jest równy 50 basenom olimpijskim, podziemny korytarz jest tak szeroki, że mógłby przejechać boeing 747. A ze stalowych konstrukcji nowej części dworca można by zbudować trzy wieże Eiffla. Nasi goście to: Kuba Czajkowski, znawca kolei i ekspert transportowy oraz reporterka Olga Gitkiewicz, która dojeżdża do Warszawy właśnie przez Dworzec Zachodni.
"Oczekuję, że świat się w końcu obudzi. Da Ukrainie tyle odpowiedniej broni, ile Ukraina potrzebuje" - mówi w rozmowie z Wojciechem Tymowskim Natalia Panczenko, jedna z liderek ukraińskiej społeczności w Warszawie. Opowiada, że rok temu - 24 lutego 2022 roku - musiała wybrać: życie prywatne i córka albo Ukraina. Postawiła na Ukrainę, z nadzieją, że jak skończy się wojna, będzie miała więcej czasu dla córki. W tym odcinku podcastu rozmawiamy o wojnie w Ukrainie, dlatego że minął rok od jej wybuchu. Sytuacja w Warszawie od tamtej pory się zmieniła. Ale uchodźcy, choć nie w tak wielkiej liczbie jak wcześniej, wciąż przybywają. Odwiedziliśmy punkt recepcyjny prowadzony przez Norwegian Refugee Council, gdzie docierają ludzie ze wschodniej Ukrainy zza linii frontu, często po wielu dniach podróży okrężną drogą. Na zakończenie fotografka i artystka sztuk wizualnych Julia Krywicz zastanawia się w swoim felietonie, jak mogłaby podsumować ten wojenny rok.
Dokładamy nasz głos do sporu o Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Sporu o to, czy widoczny od niedawna gmach w centrum miasta jest nową warszawską ikoną, budynkiem wzorcowym, czy też białym pudłem i katastrofą architektoniczną. Po nowym gmachu oprowadzała nas dyrektorka muzeum Joanna Mytkowska. Swoją opinią o budynku zaprojektowanym przez Thomasa Pfeifera dzieli się z państwem architektka Natalia Szcześniak, współautorka wideobloga "Architecture is a good idea". Stawia retoryczne pytanie: Czy architekturę wolno krytykować? I dorzuca drugie: Kto ma prawo to robić? Fascynującą historię od pomysłu do realizacji Muzeum Sztuki Nowoczesnej przedstawia krytyczka sztuki Anda Rottenberg. W tej opowieści występuje Frank Ghery, projektant słynnego muzeum w Bilbao. Architekt był w Polsce i - jak mówi nasza gościni - gdyby nie pewna przeszkoda, "mielibyśmy cud Bilbao w Warszawie". Na podcast zaprasza Arek Gruszczyński.
W tym odcinku gramy z Wielką Orkiestrą Świątecznej Pomocy. Zaczynamy w Szpitalu Południowym. Kuba Chełmiński zwiedza tam Oddział Neonatologii im. WOŚP, który Fundacja Orkiestry wyposażyła w całości w sprzęt światowej klasy ratujący życie i zdrowie noworodków. Po szpitalu oprowadzają jego prezes Artur Krawczyk i ordynatorka oddziału dr Justyna Tołłoczko. W tym roku WOŚP zbiera na najnowocześniejszy sprzęt do walki z sepsą. Dlaczego taki cel? Opowiada o tym gość w studio, znany kardiolog prof. Bohdan Maruszewski, współzałożyciel WOŚP-u. Na zakończenie Bartosz T. Wieliński, zastępca redaktora naczelnego "Wyborczej" wspomina, jak 11 lat temu w dramatycznych okolicznościach lekarze, korzystając z orkiestrowego sprzętu, uratowali jego zbyt wcześnie urodzone bliźniaki.
Jarek Osowski, autor tego odcinka podcastu zabiera nas na wycieczkę po placu Hallera. Na miejscu są prascy aktywiści Wanda Grudzień i Krzysztof Michalski oraz radny dzielnicy Mariusz Borowski. A jesteśmy na placu Hallera dlatego, że właśnie tam od nowego roku funkcjonuje rozszerzona strefa płatnego parkowania. Kiedyś znalezienie tu wolnego miejsca do postawienia samochochodu graniczyło z niemożliwością, a po wprowadzeniu parkomatów wolne miejsca od razu rzucają się w oczy. Jak to mówi Jarek, zdarzył się cud. O tym, że to cud spodziewany przekonuje nasz gość w studio Jakub Dybalski, rzecznik Zarządu Dróg Miejskich. I przypomina, że strefa płatnego parkowania to po prostu narzędzie porządkowania miejskiej przestrzeni. O tym jak te strefy są urządzone w różnych miastach i jakie przynoszą (trochę inne) skutki opowiada w swoim felietonie Bartosz Piłat, ekspert transportowy z ośrodka PLANKOM.
Ruszamy w przeszłość. Mamy dobry pretekst. Z końcem roku ukazuje się ostatnia opowieść Jacka Dehnela z cyklu "Kryminalne tajemnice dawnej Warszawy" o mrocznej stronie miasta sprzed II wojny światowej. Publikowaliśmy je przez ponad rok w piątkowych wydaniach "Gazety Stołecznej" i w serwisie Warszawa.Wyborcza.pl. W tym odcinku podcastu rozmawiamy z ich autorem. I o tych opowieściach, i o książce, która z nich powstanie. Jacek Dehnel czyta także jedną ze swoich kryminalnych historii pt. "Dom zły". To o miejscu przy ul. Solec 71, gdzie w ciągu osiemnastu lat popełniono aż dziewiętnaście morderstw. Mniej więcej w tamte okolice wybraliśmy się na spacer. Tyle że w czasy bardziej odlegle, gdyż naszą przewodniczka jest Alicja Urbanik-Kopeć, badaczka kultury XIX w. i autorka książek o relacjach społecznych tej epoki (np. "Matrimonium. O małżeństwie nieromantycznym"). Schodzimy na Powiśle, rozmawiając o tym, jak wyglądała ta część miasta 150 lat temu, i dochodzimy na Solec nr 36, gdzie kiedyś mieścił się jeden z przytułków dla ludzi, którzy już nie mogli pracować. Stąd już blisko do miejsca, gdzie stał opisany przez Jacka Dehnela "Dom zły".
Rozmawiamy o przedświątecznej gorączce zakupów. Tegoroczne zakupy są wyjątkowe, bo dawno nie było takiej drożyzny i tak wysokiej inflacji. Wojtek Karpieszuk, autor tego odcinka podcastu, pytał warszawiaków robiących zakupy, jak w takich warunkach przygotowują się do nadchodzących Świąt. Naszym gościem w studio jest Adam Traczyk, dyrektor More in Common, międzynarodowej inicjatywy, której celem jest wspieranie społeczeństw odpornych m.in. na zagrożenia polaryzacji. Na zakończenie wracamy do zakupów i prezentów. Jak i co kupować? Jak i czym obdarowywać z sensem naszych bliskich? -podpowiada Areta Szpura, ekolożka, ekoaktywistka, autorka książek pt. "Jak naprawiać świat" i "Instrukcja obsługi przyszłości".
Tym razem oddajemy głos nastolatkom i 20-latkom z pokolenia Z. Pytamy, za co lubią Warszawę, dlaczego część z nich spędza wolny czas na placu Zbawiciela, co ich denerwuje w mieście i czy chcieliby zamieszkać gdzieś indziej. Marta Majchrzak, badaczka i psycholożka społeczna, mówi w drugiej części podcastu, czym dla pokolenia Z był Strajk Kobiet i dlaczego dziewczyny są bardziej lewicowe od chłopaków. Na koniec Maciek Możański, młody publicysta "Magazynu Kontakt", ujawnia, co o Warszawie sądzą jego znajomi.
Najnowszy buspas w mieście wywołał mnóstwo gorących komentarzy za i przeciw. W tym odcinku nasz kolega z redakcji Jarek Osowski sprawdza, czy dzięki buspasowi autobusami dojeżdża się szybciej? Okazuje się, że pasażerowie mają różne odczucia, ale kierowca autobusu zapewnia, że teraz jeździ zdecydowanie punktualniej i szybciej, dane to zresztą potwierdzają. - Nawet o kilkanaście minut krócej jedzie się teraz autobusem z Piaseczna do Warszawy - mówi nasz gość w studiu Tamás Dombi, dyrektor warszawskiego Biura Zarządzania Ruchem Drogowym. Na zakończenie jedziemy w świat. - To, co mi się najbardziej podoba w Paryżu, to konsekwencja władz w równoczesnym ograniczaniu ruchu samochodowego i poprawieniu jakości odzyskanej w ten sposób przestrzeni - mówi w gościnnym felietonie Artur Celiński z magazynu "Miasta". I jak wynika z jego opowieści, to właśnie dzięki takiej konsekwencji mieszkańcy aprobują wprowadzane zmiany.
Ten odcinek emitujemy przed 11 listopada, więc rozmawiamy o niepodległości kiedyś i dziś. Zaczynamy od opowieści Tomasza Urzykowskiego o tym, jak budowało się nowe polskie państwo. Nie w sensie polityczno-militarnym. Chodzi o budowę sensu stricto, o nowe reprezentacyjne gmachy, które nadal jak Ministerstwo Edukacji Narodowej, gmach sądów w al. Solidarności, Bank Gospodarstwa Krajowego imponują nowoczesnością. Nasz gość, prof. Jerzy Kochanowski, historyk najnowszych dziejów Polski, przypomina, że nie od razu było oczywiste, że to 11 listopada ma być państwowym świętem. Wspomina, jak traktowano tę rocznicę w międzywojniu, a jak w PRL-u. W rozmowie pada też pytanie, czy dziś, kiedy mamy wojnę w Ukrainie, niepodległość nabiera dla nas nowego znaczenia. Na zakończenie Beata Chomątowska, pisarka i aktywistka, mówi o swojej niechęci do rocznicowej celebry, szczególnie do zawłaszczanych przez narodowców obchodów Dnia Niepodległości. Ale ujawnia też, że w tym trudnym dniu znalazła dla siebie swoją niszę.
To nasz odcinek rocznicowy. Minął bowiem rok, od kiedy nadawaliśmy pierwszy raz z wieczornego Nowego Światu. A ponieważ urodziny to zwykle okazja do wspomnień, idziemy na spacer w czasie. Autor odcinka Wojtek Karpieszuk rusza śladami inżyniera Karwowskiego z serialu "Czterdziestolatek". Z varsavianistą Jerzym Majewskim zwiedzają osiedle Pańska, bo tam mieszkała rodzina Karwowskich. To także okazja do porównania się dzisiejszych czterdziestolatków z inżynierem. - Jestem mniej więcej w tym samym wieku, a jednak moje życie jest zupełnie inne - zauważa Wojtek. To samo myśli nasz gość Jan Mencwel ze stowarzyszenia Miasto Jest Nasze, który opowiada, jak to jest być aktywistą dobijającym czterdziestki. Na zakończenie pisarka Sylwia Chutnik rzuca pytanie: - Co poszło nie tak, byłam przecież zwykle "taka młoda". I komu to przeszkadzało?
Przed Dniem Nauczyciela idziemy do szkoły i oddajemy głos nauczycielom. - Po 10 latach pracy mam już pensję z trójką z przodu. Dorabiam, ale stać mnie tylko na wynajem pokoju - opowiada Paulinie Nodzyńskiej wuefista Artur Lauterbach. - Nie wierzę już w protesty, strajki. Jedyną drogą, żeby w oświacie się coś zmieniło, są odejścia nauczycieli z zawodu - dodaje anglistka Judyta Rudnicka. Dyrektorka SP nr 103 Danuta Kozakiewicz przyznaje, że wciąż nie udało jej się skompletować kadry. O rekordowym braku nauczycieli w warszawskich szkołach Małgorzata Zubik rozmawia z przewodniczącą komisji edukacji w Radzie Warszawy Dorotą Łobodą. I choć sytuacja jest trudna, nie chcemy zapomnieć o rzeczach podstawowych. Na koniec na pytanie ?Po co nam szkoła?? odpowiada Iga Kazimierczyk, nauczycielka i prezeska fundacji Przestrzeń dla Edukacji.
Wyruszyliśmy za miasto, do Puszczy Kampinoskiej. Kiedy zapadł zmrok, z naszym przewodnikiem Adamem Olszewskim z Kampinoskiego Parku Narodowego dotarliśmy do miejsca, gdzie schodzą się jelenie. Całkiem blisko rozległ się tubalny, mocny ryk. Z oddali odpowiedział podobny głos. To samce jeleni. Na początku jesieni swoim rykiem ogłaszają sezon godowy. Byliśmy na jelenim rykowisku. Tych głosów trzeba po prostu posłuchać. Już w siedzibie parku narodowego Kuba Chełmiński, autor tego odcinka, rozmawia z naszym przewodnikiem. O życiu w puszczy, jeleniach, łosiach, wilkach, a także o kampinoskich nietoperzach, które zimują w piwnicach po opuszczonych zagrodach. Na zakończenie Adam Robiński, autor książek o wędrówkach po Polsce i artykułów o przyrodzie, związany z "Tygodnikiem Powszechnym" i magazynem "Pismo", opowiada o jeszcze innym rykowisku i wyjaśnia m.in. dlaczego Puszcza Kampinoska jest jak barcelońska Sagrada Familia.
Tym razem zapraszamy na rowery. Jedziemy przez tzw. teleport przy Puławskiej, czyli wyrwę w ścieżce rowerowej na ponad dwa kilometry. Zgodnie z obecnymi regulacjami ruchu rowerzyści powinni poruszać się tam środkowym pasem. Ale wielu tego nie robi, bo boi się poruszać wśród samochodów. Nasza ekipa jedzie zgodnie z przepisami, a Wojtek Karpieszuk przejazd relacjonuje. O koniecznych rozwiązaniach dla cyklistów na Puławskiej opowiada radna Melania Łuczak. A Jarek Osowski pyta dyrektora ZDM i pełnomocnika rowerowego ratusza Łukasza Puchalskiego o "teleporty" i inwestycje rowerowe. Szef drogowców zapowiada, co będzie otwarte wkrótce, a z czym poczekamy. Na zakończenie Daria Dziewięcka psychoterapeutka, dziennikarka i znakomita rowerzystka, opowiada, jak jeździ pod miastem, a jak w mieście. I gdzie bardziej lubi i dlaczego. Zapraszamy do słuchania.
Odwiedzamy wiślanych wodniaków w Porcie Czerniakowskim. Z jego kapitanem Pawłem Zagajewskim zwiedzamy port, oglądamy łodzie oraz barki, które służą jako całoroczne mieszkania na wodzie. Zamiast jak zwykle w studiu rozmawiamy w drewnianej łodzi cumującej w porcie. Jesteśmy gośćmi u dwóch fotoreporterów: Jacka Marczewskiego z "Gazety Wyborczej" i Maksymiliana Rigamontiego z "Dziennika Gazety Prawnej". Obaj mają swoje łodzie, pływają po Wiśle od lat, zakochani w tej rzece, mogą o swojej pasji mówić bez końca. Zdarzają się im niebezpieczne przygody, ale na ogół rejsy to dla nich odskocznia od miejskiego ciśnienia: cisza, pusta rzeka, piasek na brzegu śpiewający pod stopami. Na zakończenie Stanisław Łubieński, pisarz, publicysta i bloger, znany m.in. z licznych publikacji o przyrodzie, tym razem czyta swój felieton o Wiśle w Warszawie. Na podcast zaprasza Wojciech Tymowski
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
