W warunkach fizjologicznych ciężar właściwy moczu może wahać się od 1,003 do 1,035 g/l i zależy od ilości wypijanych płynów. Ciężar właściwy moczu u zdrowego człowieka oznaczony po 8 godzinach od wstrzymania się od wypijania płynów i spożywania produktów pokarmowych jest zwykle wyższy od 1,020. Gdy ciężar właściwy moczu jest wyższy od 1,035 najczęściej świadczy to o obecności substancji, które nie występują fizjologicznie w moczu, takich jak glukoza (u chorych na cukrzycę), białko lub np. środki kontrastowe (bezpośrednio po badaniach radiologicznych).
Mały ciężar właściwy moczu oznaczony po 8-godzinnym okresie wstrzymania się od picia może wskazywać na upośledzenie procesu zagęszczania moczu. Proces ten jest dość złożony i podlega wpływom wielu czynników. Nieprawidłowy proces zagęszczania moczu i mały ciężar właściwy może być wynikiem:
* długotrwałego stosowania diety ubogo białkowej,
* zaburzeń elektrolitowych, takich jak zmniejszone stężenie potasu w surowicy,
* zwiększonego stężenia wapnia w surowicy.
Na proces zagęszczania moczu i na ciężar właściwy moczu mają wpływ hormony regulujące wydalanie płynów i elektrolitów przez nerki, w tym głównie wazopresyna. Chorzy z niedoborem wazopresyny, który występuje w przebiegu rzadkiej choroby zwanej moczówką prostą oddają duże ilości moczu o bardzo małym ciężarze właściwym. W chorobach nerek, zwłaszcza w chorobach uszkadzających cewki nerkowe również często obserwuje się mały ciężar właściwy moczu. U chorych z zaawansowaną przewlekłą chorobą nerek dochodzi do upośledzenia zarówno procesu zagęszczania, jak i procesu rozcieńczania moczu. U takich chorych ciężar właściwy moczu wynosi zwykle 1,010-1,012 i nie zmienia się w zależności od wypijanych płynów.
Na ciężar właściwy moczu istotny wpływ mają leki moczopędne. Leki te powodują zwiększenie objętości moczu, który zwykle jest bardziej rozcieńczony i charakteryzuje się mniejszym ciężarem właściwym. U osoby z prawidłowym stężeniem kreatyniny w surowicy, a zatem z prawidłową czynnością wydalniczą nerek, stosującej leki moczopędne częste oddawanie moczu o małym ciężarze właściwym należy w pierwszej kolejności wiązać z działaniem tychże leków. Proszę się skonsultować z lekarzem internistą, aby ustalić, czy w trakcie leczenia nie doszło do zaburzeń elektrolitowych (małe stężenie potasu, zwiększone stężenie wapnia), które wymagałyby wyrównania.
Zobacz także: www.nefrologia.mp.pl
Odpowiedziała:
dr hab. n. med. Teresa NieszporekKatedra i Klinika Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Piśmiennictwo:
Ciechanowski K.: Ocena czynności nerek. W: Wielka Interna - Antczak, Myśliwiec, Pruszczyk, Nefrologia pod red. M. Myśliwca, Medical Tribune, Warszawa, 2010: 19-29
Odpowiedzi przygotowuje: Medycyna Praktyczna: lekarze pacjentom.

Wróć do serwisu | Przeczytaj regulamin
>