Czym oddychamy. Tak zmienia się rola wentylacji i klimatyzacji

Okazuje się, że dla naszego zdrowia i samopoczucia efektywna wymiana powietrza we wnętrzach, w których przebywamy, zwłaszcza przez dłuższy czas, ma bardzo duże znaczenie. Wiele osób pewnie tego nie docenia.

– W budynkach mieszkalnych wentylacja odpowiada m.in. za redukcję poziomu dwutlenku węgla w pomieszczeniach i jest istotna szczególnie w sypialniach, np. ostatnie badania wskazały, że warunki, w których przebywamy podczas snu, mogą wpływać na naszą wydajność następnego dnia. Brak prawidłowej wentylacji może, szczególnie w okresie zimowym, kiedy rzadziej otwieramy okna, prowadzić do rozwoju pleśni na ścianach w wyniku zbyt dużej wilgotności powietrza – opowiada profesor.

Dodaje, że prawidłowo zaprojektowany, wykonany i eksploatowany system wentylacji czy klimatyzacji jest kluczowym elementem do zapewnienia bezpieczeństwa użytkowników budynków. – Jednak, aby system ten miał pełną możliwość tworzenia zdrowych warunków środowiska wewnętrznego, niezbędne jest m.in. zapewnienie odpowiedniej ilości powietrza świeżego, dostarczanego spoza budynku do pomieszczeń, odpowiednie przygotowanie tego powietrza – w tym oczyszczanie, nawilżanie czy ogrzanie lub chłodzenie – jeżeli jest taka konieczność, a następnie dostarczenie do strefy przebywania lub oddychania człowieka. Wszystkie te elementy mają kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa i komfortu użytkowników – podkreśla prof. Anna Bogdan.

Standardem w nowym budownictwie jednorodzinnym – zwłaszcza w związku z wymaganiami Warunków Technicznych 2021 – staje się wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, czyli rekuperacja.

– Rekuperatory to urządzenia, które dostarczają świeże powietrze do pomieszczeń, jednocześnie odzyskując energię z wywiewanego powietrza. W efekcie powietrze nawiewane ogrzewa się lub ochładza kosztem powietrza wywiewanego – wyjaśnia Mateusz Prus, ekspert Mitsubishi Electric Europe. – Obok naturalnej korzyści nawiewania świeżego powietrza, jakim jest m.in. obniżenie stężenia CO2 wewnątrz, urządzenia umożliwiają skuteczną filtrację powietrza. Coraz więcej producentów oferuje filtry powietrza o podwyższonej klasie w standardzie lub jako dodatkowe akcesorium – zauważa.

Klimatyzator jak oczyszczacz powietrza

Rola urządzeń klimatyzacyjnych również jest bardzo istotna. – Zdecydowana większość dostępnych na rynku klimatyzatorów pracuje na powietrzu obiegowym, to znaczy, że jednostka wewnętrzna nie dostarcza świeżego powietrza z zewnątrz tylko schładza lub ogrzewa powietrze znajdujące się w pomieszczeniu – mówi ekspert Mitsubishi Electric Europe.

Zauważa, że w dobie pandemii koronawirusa i w okresach smogowych, klimatyzatory coraz częściej mają więcej zadań: – Oprócz dostarczania do pomieszczeń chłodu lub ciepła, szczególnego znaczenia nabiera proces dodatkowego oczyszczania powietrza. Aktualnie na rynku widać trend udoskonalania procesu filtracji powietrza. Producenci prześcigają się w wykorzystywaniu nowych metod filtracji wykorzystujących m.in. plazmę, jony srebra czy lampy UV generujące światło ultrafioletowe. Można pokusić się o stwierdzenie, że nowoczesne klimatyzatory obok swojej podstawowej funkcji są także swoistymi oczyszczaczami powietrza – podsumowuje Mateusz Prus.

Podaje przykład zaawansowanego urządzenia, w którym proces filtracji oparty jest na elektrodzie wytwarzającej plazmę. Dzięki temu z powietrza usuwanych jest 6 głównych zanieczyszczeń powietrza, czyli wirusy, bakterie, alergeny, mikrocząsteczki PM2.5, kurz i pleśń.

Zajrzyj na zieloną listę

Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy prowadzi bazę danych urządzeń i materiałów, spełniających wymagania programu Czyste Powietrze – jest bezpłatnie dostępna online pod nazwą „Lista zielonych urządzeń i materiałów" (działa na osobnej stronie). Producenci lub krajowi dystrybutorzy dodają tam produkty, które trafiają na listę dopiero po weryfikacji przez ekspertów.

Baza jest powszechnie dostępna na terenie całego kraju, jako pomocne narzędzie dla realizacji programu Czyste Powietrze. Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, nie muszą tworzyć oddzielnych list dostępnych dla beneficjentów programu w poszczególnych województwach. Takie podejście przyczynia się to do uproszczenia procesu składania i późniejszego rozpatrywania wniosków. Ponadto skutecznie eliminuje występowanie przypadków nieuczciwej konkurencji ze strony firm producenckich, które nie podjęły wysiłku organizacyjnego i finansowego dla wprowadzenia innowacyjnych rozwiązań w konstrukcji swoich produktów.

– Dostępność listy ZUM przyczynia się do podejmowania świadomych, optymalnych decyzji zakupowych przez konsumentów, pozwalając im na łatwe porównanie parametrów energetyczno-emisyjnych i technicznych – wyjaśnia Piotr Zacharski, ekspert z Instytutu Ochrony Środowiska – PIB.

Na liście, w osobnych zakładkach, znajdują się m.in. pompy ciepła, różnego rodzaju kotły, materiały izolacyjne, kolektory słoneczne czy urządzenia do wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Dodajmy, że baza ma charakter informacyjny: nie stanowi rankingu ani informacji handlowej, a wyświetlane urządzenia są uszeregowane w sposób losowy.