Dr Machińska: We wtorek będę na Uniwersytecie Warszawskim przepraszać tych, którzy przyjdą na mój wykład

Nie przegap: Hanna Machińska: - Z karą śmierci, o której mówi Morawiecki, znajdziemy się w systemie wschodnim, poza Unią Europejską

Przeciwko decyzji Wiącka zaprotestowały środowiska naukowe, obywatelskie, uniwersyteckie z Polski i zagranicy. Szczególnie dla polskich działaczy praw człowieka ta dymisja była dotkliwa, bo rzecznik Machińska była często jedyną tak ważną urzędową osobą, na pomoc której mogli liczyć o każdej porze dnia i nocy.

Wykład dr Machińskiej pt. "A mury runą, runą, runą" zaplanowano 16 października ub.r., datę ustalono na przełomie października i listopada ub.r. Nic nie zapowiadało kłopotów do czwartku 12 stycznia, kiedy od znajomych profesorek, które dzwoniły, aby potwierdzić swoją obecność, dr Machińska dowiedziała się, że jej wykład został odwołany z "przyczyn technicznych".

- Do dziś nie otrzymałam żadnego wyjaśnienia ze strony władz uniwersytetu poza tym stwierdzeniem o "przyczynach technicznych" - co władze UW przekazały mi przez osobę pośredniczącą - mówi "Wyborczej" dr Machińska. - Nie rozumiem milczenia rektora, z którym do tej pory miałam bardzo dobrą komunikację. Nagle rektor zamilkł, choć zaproponowałam, abyśmy porozmawiali na ten temat. Żadnego odzewu ze strony pana rektora - dodaje.

Co zamierza zrobić w tej sytuacji?  

- Stawię się na uniwersytecie o 17, bo zaprosiłam wiele osób na ten wykład i te osoby mogą nie wiedzieć, że wykład został odwołany. Muszę te osoby przeprosić, choć to nie z mojej strony takie przeprosiny powinny być wyrażone. Powinnam może tym osobom złożyć jakieś wyjaśnienia, ale niestety nic nie wiem, poza tym, że taka jest decyzja rektora UW - mówi dr Machińska.

- Nie pamiętam, aby taka sytuacja wydarzyła się na Uniwersytecie Warszawskim - dodaje.

Późnym popołudniem w piątek do osób zaproszonych na wykład Uniwersytet wysłał maila o odwołaniu wydarzenia z "przyczyn technicznych". 

To stoi w sprzeczności z tym, co mówi biuro prasowe UW - czyli że "władze dziekańskie oraz bezpośrednia przełożona osoby organizującej wydarzenia z cyklu »8 wykładów na Nowe Tysiąclecie« nie zostały poinformowane o wykładzie" (zobacz też na dole tekstu listę naszych pytań, na które nie dostaliśmy odpowiedzi), o czym napisaliśmy w piątek 13 stycznia. 

Wydarzenia z serii "8 wykładów na Nowe Tysiąclecie", co podkreśla również dr Machińska, były organizowane przez byłego rektora prof. Piotra Węgleńskiego od 22 lat. Nie było obyczaju, aby prosić o zgodę władze dziekańskie czy rektorskie. 

- Poprzedni rektorzy pozostawiali mi pełną swobodę w wyborze wykładowców. Sądzę, że w tej sytuacji będę zmuszony do odwołania przewidzianego na luty wykładu prof. Adama Rotfelda – tłumaczył "Wyborczej" prof. Piotr Węgleński.

Czy skandal z odwołaniem wykładu dr Machińskiej spowoduje kiepskie zakończenie cyklu z tak bogatym dorobkiem? Umieszczone na kanale UW na YouTubie wykłady cieszą się dużą popularnością, wrzuconą do sieci przed trzema tygodniami 2,5-godzinną debatę z udziałem prof. Andrzeja Friszkego o relacjach polsko-ukraińskich obejrzano już ponad 73 tys. razy. Rekordowy wynik to 4,5 mln odsłon wykładu prof. Krzysztofa Meissnera o przyszłości Wszechświata.

Upadek cyklu byłby niepowetowaną stratą dla popularyzacji polskiej nauki i dorobku polskich naukowców.

- To miał być wykład podobny do tych wygłoszonych przez te 22 lata, chciałam pokazać stronę prawną, praktykę i próby rozwiązania trudnych sytuacji na wschodniej granicy, w tym przedstawić politykę i prawo Unii Europejskiej. Czy zakazanym tematem jest polityka i prawo Unii Europejskiej odnośnie do uchodźców? - mówi dr Machińska.

Sprawa poruszyła stołeczne środowisko akademickie. Zareagował m.in. prof. Adam Bodnar, który w 2017 r., gdy był rzecznikiem praw obywatelskich, zaproponował  dr Machińskiej, aby została jego zastępczynią. W piątek  przypomniał na Twitterze niedawno wypowiedziane słowa rektora UW, prof. Alojzego Nowaka: - Na uniwersytecie zachęcamy do dyskusji za pomocą argumentów, do zadawania trudnych pytań i poszukiwania odpowiedzi. Naszym wspólnym celem jest dążenie do prawdy.

Wieczorem w sobotę 14 stycznia dr hab. Maciej Duszczyk, politolog i były prorektor ds. naukowych UW, udostępnił na swoim profilu na Facebooku zbiórkę podpisów wśród "członków i członkiń wspólnoty Uniwersytetu Warszawskiego" pod listem do rektora, aby wykład dr Machińskiej się odbył w "bliskim czasie". To oddolna inicjatywa grupy pracowników UW.

Środowisko Uniwersytetu Warszawskiego poruszyła ostatnio sprawa wykraczająca swoim znaczeniem poza nasz kampus.

Władze UW w bezprecedensowy sposób w ostatniej chwili odwołały "z powodów technicznych" wykład dr Hanny Machińskiej, pracownicy naszego Uniwersytetu, byłej zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich, osoby jak mało kto zasłużonej dla walki o prawa człowieka w Polsce. Decyzja ta, niezrozumiała i niezgodna z dobrym obyczajem akademickim, stawia Uniwersytet Warszawski w bardzo niedobrym świetle.

Zablokowanie wypowiedzi dr Hanny Machińskiej przenosi brutalne metody sporu politycznego w mury naszej Uczelni. Tymczasem, jak w swoich deklaracjach z początku obecnej kadencji podkreślał JM Rektor UW prof. dr hab. Alojzy Z. Nowak, "na Uniwersytecie zachęcamy do dyskusji za pomocą argumentów, do zadawania trudnych pytań i poszukiwania odpowiedzi. Naszym wspólnym celem jest dążenie do prawdy".

Apelujemy do Rektora oraz Władz UW, a także do Senatu UW oraz Rady Uczelni o dopilnowanie, by Uniwersytet Warszawski jak najprędzej powrócił do tych zasad.

Oczekujemy również wyjaśnienia tej sprawy.

Mamy nadzieję, że wykład dr Hanny Machińskiej odbędzie się w UW w bliskim czasie.

Niżej podpisani/e członkowie i członkinie wspólnoty Uniwersytetu Warszawskiego

Tymczasem demokratyczna i pluralistyczna Warszawa zwołuje się w internecie, aby w poniedziałek przyjść do Sali Lustrzanej Pałacu Staszica przy Nowym Świecie 72 na inny wykład dr Machińskiej pt. "Granica - między nadzieją a rozpaczą".

Wydarzenie organizuje Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki, Wszechnica i PAN (patronat nad imprezą ma m.in. Wyborcza.pl/warszawa). Wykład zacznie się o godz. 18, będzie go można oglądać na kanale Wszechnicy na Youtubie oraz na Wyborcza.pl.

Dzień później, we wtorek 17 stycznia, od 16.15 do 17.30 na Krakowskim Przedmieściu 26/28 przed Uniwersytetem Warszawskim odbędzie się protest wobec odwołania wykładu dr Hanny Machińskiej na UW. 

- Do tej pory uniwersytety były gwarancją niezależności, a to, co się teraz stało, nie miało miejsca od wielu lat. Trzeba się przeciwstawić temu, co zrobił rektor Uniwersytetu Warszawskiego. To jawna cenzura, mamy do czynienia z ciągiem wydarzeń, który rozpoczął rzecznik praw obywatelskich prof. Marcin Wiącek, odwołując w grudniu swoją zastępczynię Hannę Machińską - mówi "Wyborczej" Małgorzata Rosłońska ze stowarzyszenia Wolność Równość Demokracja, które organizuje pikietę.

- Dr Hanna Machińska mówi o łamaniu praw człowieka, mniejszości, że Polska łamie zapisy europejskiej konwencji praw człowieka. I jest uciszania, odbiera się jej głos. To jest dla nas nie do przyjęcia, zwłaszcza w momencie, w którym jest teraz Polska. Gdy łamana jest praworządność, trzeba skupić wszystkie siły, aby jej bronić - dodaje Rosłońska.

W czasie protestu będą zbierane podpisy pod listem otwartym do rektora UW prof. Alojzego Nowaka. Nazajutrz list wraz z podpisami będzie złożony w sekretariacie rektora.

Przygotowany przez stowarzyszenie Wolność Równość Demokracja list otwarty do rektora Uniwersytetu Warszawskiego 

Szanowny Panie Rektorze,

17 stycznia 2023 roku o godzinie 17 w auli starej Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego miał się odbyć wykład dr Hanny Machińskiej „A mury runą, runą, runą" w ramach cyklu „8 wykładów na Nowe Tysiąclecie" organizowanego przez profesora Piotra Węgleńskiego, rektora UW w latach 1999-2005. Według doniesień prasowych dr Hanna Machińska, adiunkt w Katedrze Logiki i Informatyki Prawniczej UW, 12 stycznia 2023 dowiedziała się z trzeciej ręki o odwołaniu wykładu, który był planowany od października 2022. Jako przyczynę odwołania wykładu podano „przyczyny techniczne".

Uniwersytety całego świata są postrzegane jako świątynie wolności nauki i wolności słowa. Aby być wolne od polityki i wpływów zewnętrznych, są obdarzone dużą autonomią, a kierowane są przez władze samorządowe, złożone z przedstawicieli naukowców, pracowników i studentów. Zarówno dr Machińska, prof. Węgleński, jak i zaproszeni na wykład goście nie byli w stanie uzyskać żadnej informacji o przyczynach odwołania wykładu, poza enigmatycznymi „przyczynami technicznymi".

Dr Hanna Machińska została w niejasnych okolicznościach odwołana z funkcji zastępcy Rzecznika Praw Obywatelskich z końcem 2022 roku. Trudno oprzeć się skojarzeniom wynikającym z koincydencji czasowej – odwołanie z funkcji zastępcy RPO i odwołanie ważnego wykładu. Dr Hanna Machińska jest znana w świecie ze swojej działalności w obszarze obrony praw człowieka. Jej działania na granicy polsko-białoruskiej, jej aktywność w obronie praw działaczy walczących o praworządność, o uszanowanie dla Konstytucji RP i o zachowanie demokratycznych zasad w działaniu Państwa Polskiego nie są wygodne dla obecnych władz Polski. To dodatkowo rodzi domysły i podejrzenia wobec ukrywania w obu przypadkach prawdziwych przyczyn decyzji o odwołaniu.

My, obywatele Rzeczypospolitej Polskiej, domagamy się przejrzystości w działaniach instytucji publicznych. Szczególną wagę do przejrzystości działań powinny przykładać osoby pełniące role kierownicze w instytucjach zaufania publicznego. Niewątpliwie Uniwersytet Warszawski był przez lata instytucją zaufania publicznego. Dlatego domagamy się rzetelnego wyjaśnienia wszelkich okoliczności odwołania przez JM Pana Rektora wykładu dr Hanny Machińskiej.

Pytania "Wyborczej" o powody odwołania wykładu dr Machińskiej wysłane do biura prasowego UW. Na odpowiedź na część z nich czekamy od czwartku 12 stycznia, a na pozostałe od piątku 13 stycznia. 

>> Kto zdecydował o odwołaniu wykładu i dlaczego?

>> Czy w przypadku poprzednich wykładów z serii "8 wykładów na Nowe Tysiąclecie" władze UW też kazały się spowiadać prof. Piotrowi Węgleńskiemu, byłemu rektorowi UW, członkowi rzeczywistemu PAN, kogo zaprosił do wygłoszenia wykładu i dlaczego?

>> Jaki problem JM prof. Alojzy Nowak widzi w tym, że jego nazwisko widniało na zaproszeniu znamienitych gości na wykład dr Hanny Machińskiej? Czy chodzi o to, że nie wiedział, czy o osobę dr Machińskiej?

>> Czy JM prof. Alojzy Nowak nie zauważa żadnej niestosowności w skasowaniu w taki nieelegancki sposób zaplanowanego w październiku wykładu?

>> Odwołanie dr Hanny Machińskiej z funkcji zastępczyni RPO wywołało wiele negatywnych reakcji i protestów w Polsce i za granicą ze strony uznanych autorytetów i środowisk prawniczych, akademickich, społecznych, obywatelskich. W przestrzeni publicznej pojawiło się wiele opinii doceniających niezwykłe zaangażowanie dr Machińskiej w obronę praw człowieka. W tym kontekście nagłe odwołanie wykładu stawia władze UW w bardzo niekorzystnym świetle, jakby próbowano odebrać głos dr Machińskiej, a władze UW odcinały się od dorobku zawodowego i kapitału społecznego swojej wykładowczyni. Prośba o komentarz.

---
Co chcielibyście powiedzieć dr Hannie Machińskiej? Piszcie: listy@wyborcza.pl