Solidarność z obywatelkami i obywatelami Białorusi
Apel polsko-niemieckiej Grupy Kopernika
13 grudnia 1981 roku władze PRL ogłosiły stan wojenny. Była to próba siłowego stłumienia opozycji demokratycznej w celu utrzymania przy władzy reżimu pozbawionego społecznej legitymacji. 40 lat później mamy do czynienia z prześladowaniem obywatelek i obywateli Białorusi, którzy protestowali przeciwko sfałszowaniu wyborów prezydenckich oraz przeciwko przemocy stosowanej przez państwo. Pamiętając o ofiarach politycznych represji sprzed 40 lat i niepokojąc się aktualnymi wydarzeniami na Białorusi, członkowie polsko-niemieckiej Grupy Kopernika apelują o solidarność z obywatelkami i obywatelami tego kraju.
Wywołany przez Aleksandra Łukaszenkę kryzys migracyjny skierował uwagę na dramatyczną sytuację na wschodniej granicy Unii Europejskiej. Prawa człowieka są jednak deptane nie tylko na polsko-białoruskiej granicy, lecz na całej Białorusi. Autorytarny reżim stosuje przemoc wobec własnych obywatelek i obywateli. W białoruskich więzieniach znajduje się ponad 900 więźniów politycznych. W środku Europy stosowanie policyjnej przemocy oraz tortur jest na porządku dziennym. Nadal wykonywana jest kara śmierci. W grudniu 2021 roku należy się także liczyć ze zwolnieniami nauczycieli, pracowników bibliotek i muzeów, którzy latem 2020 brali udział w pokojowych protestach.
Wielu mieszkańców Białorusi jest represjonowanych i zmuszanych do opuszczenia kraju, ponieważ inaczej nie mieliby za co żyć lub byliby narażeni na aresztowania. Liczba obywateli Białorusi, którzy już opuścili swój kraj, to dziesiątki tysięcy. Większość z nich znalazła schronienie w Polsce lub na Litwie. Jest to największa fala emigracji we wschodniej Europie od czasu wyjazdu setek tysięcy Polek i Polaków do krajów Europy Zachodniej w wyniku ogłoszenia stanu wojennego w grudniu 1981 roku oraz od czasu migracji ludności Ukrainy wywołanej aneksją Krymu przez Rosję oraz wojną w Donbasie.
Polskie i niemieckie doświadczenia z dyktaturą komunizmu pozwalają sformułować trzy istotne wnioski, które mają aktualne odniesienie do sytuacji na Białorusi: przemoc państwa wobec jednostki pozostawia ślady na dziesięciolecia; gdy mamy do czynienia z represjami, liczy się każda forma solidarności; możliwe jest pokojowe przezwyciężenie autorytarnych reżimów od wewnątrz, jeśli ludzie połączą się ponad granicami w obronie wolności i w duchu solidarności.
Wzywamy powołany niedawno rząd Republiki Federalnej Niemiec do szukania nowych rozwiązań mających na celu wspieranie – razem z Polską – społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi, a także udzielenie pomocy Białorusinkom i Białorusinom, którzy zostali zmuszeni do ucieczki z kraju. Zbliżający się Szczyt Partnerstwa Wschodniego w Brukseli stwarza dobrą okazję, by w zdecydowany sposób opowiedzieć się po stronie Białorusinek i Białorusinów, którzy we własnym kraju, w bezpośrednim sąsiedztwie Unii Europejskiej, poddani są represjom. W tym miejscu chcielibyśmy przypomnieć o trwałej solidarności, która w 1981 roku, w reakcji na stan wojenny, połączyła Polaków i Niemców. Zachęcamy do indywidualnego wspierania działających w Polsce i w Niemczech organizacji zaangażowanych w pomoc dla politycznie represjonowanych Białorusinek i Białorusinów.
Warszawa, Darmstadt, grudzień 2021
prof. dr hab. Waldemar Czachur, przewodniczący Grupy Kopernika po stronie polskiej
prof. dr hab. Peter Oliver Loew, przewodniczący Grupy Kopernika po stronie niemieckiej
Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi
Wyborcza.pl to zawsze sprawdzone informacje, szczere wywiady, zaskakujące reportaże i porady ekspertów w sprawach, którymi żyjemy na co dzień. Do tego magazyny o książkach, historii i teksty z mediów europejskich. Zrezygnować możesz w każdej chwili.
