Bezkompromisowo, solidarnie i po siostrzeńsku - adwokatki debatują o HERstorii adwokatury

Pod tym właśnie tytułem odbędzie się pierwsza w historii adwokatury konferencja organizowana przez Naczelną Radę Adwokacką wraz z Zespołem ds. Kobiet przy NRA skupiająca się na roli kobiet w adwokaturze. Pomysłodawczynią jest adwokatka Monika Sokołowska. Czy kobiety w adwokaturze faktycznie są marginalizowane? Dlaczego potrzeba tak wyraźnego podkreślania ich roli?

Opowiadają o tym adwokatki - Monika Sokołowska, dr Katarzyna Gajowniczek-Pruszyńska, Karolina Kuszlewicz oraz Danuta Wawrowska - wszystkie są członkiniami Zespołu ds. Kobiet przy NRA.

Monika Sokołowska: Kobiety stanowią ponad połowę stanu adwokatury. Ale ich reprezentacja w organach samorządowych, jak również w życiu społecznym i na poziomie eksperckim, jest niewystarczająca. Jesteśmy obrończyniami w wielkich procesach, działamy na różnych polach,  a jednak wciąż odnotowujemy deficyt w odbiorze społecznym. Nikt za nas nie przebije szklanego sufitu. 

Dr Katarzyna Gajowniczek-Pruszyńska: Zespół ds. Kobiet przy NRA powstał w 2014 r. Myślę, że uważano go za zbędny, gdyż dyskryminacja kobiet miała w magiczny sposób omijać adwokaturę. Od tamtego czasu przeszłyśmy długą drogę. Dzięki zaangażowaniu adwokatek Marty Tomkiewicz i Karoliny Kuszlewicz i kolejnych członkiń głos kobiet w adwokaturze zaczął się liczyć. To oraz protesty społeczne ostatnich lat, okrutna zmiana przepisów antyaborcyjnych, Strajk Kobiet, walka o praworządność potwierdziły konieczność zapewnienia odrębnego głosu kobiet w strukturze samorządu zawodowego.

Nie zmieniła się jednak optyka myślenia o kobietach, w tym udziale kobiet w sprawowaniu władzy. Wciąż powtarzamy o konieczności zapewnienia konstytucyjnie zagwarantowanego równego udziału kobiet, w tym wypadku adwokatek i aplikantek, w dostępie do określonych stanowisk i funkcji. Nawykiem powinno być zapewnianie koleżankom adwokatkom możliwości włączania się do dyskusji nad istotnymi dla adwokatury sprawami, partycypowania w podejmowaniu kluczowych dla samorządu decyzji w równym stopniu jak koledzy adwokaci. Optymistyczne jest to, że adwokatura, która stoi na straży ochrony praw i wolności obywatelskich, powinna być i jest naturalnym środowiskiem do zwalczania wszelkiej nierówności.

Zadanie przywracania pamięci o kobietach spełniać ma także konferencja "Adwokackie HERstorie - Wolność i Solidarność". Czym jest HERstoria? To historia opisywana z perspektywy dziejowej roli kobiet. To pojęcie powstało w latach 70. ubiegłego wieku i jest ono odpowiedzią na tworzenie historii przez mężczyzn, z męskiego punktu widzenia i o mężczyznach, gdzie kobiety są rutynowo pomijane.

Przygotowanie Konferencji o HERstoriach sędziowskich, adwokackich czy akademickich potwierdza, że ta perspektywa oceny historii, ważnych jej obszarów, jest męska, niepełna. HERstoria ma przywracać wygumkowaną opowieść o roli kobiet w adwokaturze.

Konieczność należytego zachowania perspektywy kobiecej jest, nawiązując do słów Leona Petrażyckiego, kwestią dobrego wychowania, a poważnie po prostu normą. Chodzi między innymi o uważność i otwartość na udział koleżanek w wydarzeniach, podczas których będę wypowiadać się o tematach wspólnych dla całej adwokatury i współpodejmować kluczowe decyzje. Dotyczy to w zasadzie wszystkich. 

Karolina Kuszlewicz: Długa droga przed nami. Przez stulecia prawo było pisane przez mężczyzn i dla mężczyzn. Kobiety nie były ani współtwórczyniami, ani wykonawczyniami. Potem przyszły struktury współczesnych zawodów prawniczych, w których, choć teoretycznie istnieje równość, wciąż w dużej mierze obowiązują patriarchalne reguły, czyli takie, które promują hierarchiczny – pionowy, władczy sposób postępowania.

Silna pozycja wciąż kojarzona jest z władzą, a nie z wrażliwością i progresywnym myśleniem. Tymczasem to kobiety w dużej mierze zajmują się włączaniem pod ochronę prawną nowych, dotąd lekceważonych tematów, takich jak ochrona ofiar przemocy, prawa zwierząt, status prawny pozaludzkiej natury itd. To kobiety upominają się o swoje prawa zawodowe, w tym problematykę niedostępności umów o pracę w adwokaturze, która poważnie utrudnia utrzymanie się w zawodzie po urodzeniu dziecka. To kobiety muszą same napisać swoją herstorię – bezkompromisowo, solidarnie i po siostrzeńsku. 

Monika Sokołowska: Program konferencji jest podzielony na dwa panele. Pierwszy jest zatytułowany "Adwokatura, Temida, Academia". W tej części panelistki opowiedzą o prekursorkach wykonujących zawody prawnicze sędzi, adwokatek i akademiczek. O tym, jaką drogę musiały przebyć i czy dostrzegają zmiany w postrzeganiu ich w tych rolach na przestrzeni lat wraz ze zmieniającą się otaczającą nas rzeczywistością.

Drugi z paneli poświęcony jest obrończyniom w procesach politycznych i wojskowych. Uczestnicy tej części debatować będą o trudnej sytuacji adwokatek, które podejmowały się najtrudniejszych zadań w czasie stanu wojennego i walki o praworządną i demokratyczną Polskę.

Nad realizacją projektu czuwa wiceprezes Naczelnej Rady Adwokackiej dr Agnieszka Zemke-Górecka.

Danuta Wawrowska: Gdy tylko usłyszałam o pomyśle Moniki natychmiast uznałam, że jest to strzał w dziesiątkę. Zaproponowałam, aby odbyła się ona w Gdańsku - mieście symbolu wolności i solidarności. Ucieszyłam się, że Pomorska Izba Adwokacka współorganizuje projekt z Uniwersytetem Gdańskim, Samorządem Województwa Pomorskiego, zaś patronat nad wydarzeniem objął Dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Konferencja realizowana jest w ramach Dni Wolności i Solidarności organizowanych przez Miasto Gdańsk i Europejskie Centrum Solidarności.

Nasza konferencja zacznie się o 10 w sobotę 28 sierpnia 2021 roku w Auli Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Będzie transmisja na fanpage’u Facebooka Zespołu ds. Kobiet przy NRA.  W konferencji wezmą udział prelegentki i prelegenci z różnych części Polski: adw. dr Katarzyna Gajowniczek-Pruszyńska - wicedziekan ORA w Warszawie założycielka i pomysłodawczyni Zespołu ds. Kobiet przy NRA, adw. Magdalena Maciukiewicz - wicedziekan ORA w Krakowie, adw. Maria Janik - członkini ORA w Łodzi, przewodnicząca Komisji Edukacji Prawnej przy NRA, adw. Monika Sokołowska - sekretarz ORA w Lublinie i przewodnicząca Zespołu ds. Kobiet przy NRA, sędzia Beata Morawiec - prezeska Stowarzyszenia Sędziów "Themis", dr Iwona Dadej - adiunkt w Instytucie Historii PAN w Warszawie oraz pracownica naukowa Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie, prof. Joanna Kruczalak-Jankowska Kierowniczka Katedry Prawa Handlowego WPiA UG, Rzeczniczka ds. Równości na UG, prof. Lech Krzyżanowski - członek Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, badacz historii kobiet w sądownictwie i adwokaturze, adw. Piotr Kona z Izby Łódzkiej oraz obrończynie w procesach politycznych adw. Anna Bogucka-Skowrońska oraz adw. Romana Orlikowska-Wrońska. Konferencję mam zaszczyt poprowadzić w roli moderatorki. 

Po debatach ogłoszone zostaną wyniki konkursu na esej "Adwokatka, która mnie inspiruje", wraz z odczytaniem ich fragmentów i nagrodzenie laureatek i laureatów. 

Jestem przekonana, że Konferencja ta będzie początkiem innych inspirujących działań przywracających należne miejsce kobietom w adwokaturze.
---
Piszcie: listy@wyborcza.pl