Rozmowa z mec. Mikołajem Pietrzakiem, dziekanem Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie.
- Naruszyło i narusza fundamentalną zasadę, że nie zawraca się nikogo z granicy, jeśli żąda ochrony międzynarodowej ze względu na niebezpieczeństwo grożące mu w jego kraju. To wynika z umów podpisanych przez Polskę, w szczególności konwencję genewską o statusie uchodźców z 1951 r.
- To nie ma znaczenia, czy cudzoziemiec przejdzie przez zieloną granicę czy podejdzie do okienka strażników na przejściu granicznym. Wystarczy, że powie: "Żądam ochrony międzynarodowej, jestem prześladowany". Wtedy Polska ma obowiązek przyjąć taką osobę - może oczywiście umieścić ją w specjalnym ośrodku i w tym czasie sprawdzić, czy zachodzą przesłanki do nadania statusu uchodźcy lub udzielenia pomocy międzynarodowej w innej formie. Dopiero po tym sprawdzeniu, jeśli pomoc nie przysługuje, można kogoś wydalić z Polski.
- Tak. Nie może naruszać zasady non-refoulement zakazującej zawracania osób deklarujących, że chcą się ubiegać o status uchodźcy. A polska straż graniczna obecnie udaje, że nie słyszy wniosków zgłaszanych przez cudzoziemców.
- Zmierza ono do usankcjonowania bezprawia dziejącego się na granicy białorusko-polskiej. Żadne rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych nie może uchylić konwencji genewskiej, prawa międzynarodowego ani polskich ustaw uchwalonych na ich podstawie. Takie rozporządzenie jest wadliwe.
- Początkowo w akcję zaangażowało się kilkoro adwokatów i radców prawnych (na miejscu i zdalnie). Teraz jest to już 30 osób, ich liczba rośnie, chciałem im wszystkim podziękować za wspaniałą postawę.
- Wiemy o 32 osobach, które utknęły między skierowanymi w ich stronę pistoletami maszynowymi funkcjonariuszy z Białorusi i Polski, ubranych w hełmy, kominiarki i kamizelki kuloodporne. Niektóre z tych osób są w podeszłym wieku, inni są chorzy, jest tam też mała dziewczynka. Od 14 dni nie mają schronienia przed upałem, deszczem, chłodem. Starają się ograniczyć przyjmowanie posiłków i napojów, aby nie musieć korzystać z potrzeb fizjologicznych na oczach pograniczników – to jest szczególnie upokarzające dla wierzących muzułmanek.
Wszyscy wielokrotnie składali ustnie wnioski na ręce polskich funkcjonariuszy o objęcie ochroną międzynarodową.
Nasi pogranicznicy, udając, że nie słyszą i nie widzą tych wniosków, okazują potworne okrucieństwo, zmuszając te osoby do dalszego przebywania; to naruszenie art. 3 europejskiej konwencji praw człowieka zakazującej tortur, okrutnego, nieludzkiego i poniżającego traktowania.
Trudno mi dobrać słowa, aby powiedzieć, co teraz czuję.
- Cywilizowany świat zaliczy nas do grona państw, w których nie są respektowane podstawowe prawa i wolności – czyli będziemy jeszcze bardziej marginalizowani niż obecnie.
- Postępowanie dyscyplinarne i karne. To zależy od szczegółów, czyli za co odpowiadali i co zrobili. Mogą odpowiadać za przekroczenie uprawnień (art. 231 kk), a być może za bezprawne pozbawienie wolności (art. 289 kk). Mam większe pretensje do decydentów niż do tych, którzy wykonują rozkazy.
- Każdy funkcjonariusz publiczny musi się liczyć z odpowiedzialnością karną, a w przypadku niektórych funkcjonariuszy publicznych - z tym, że staną przed Trybunałem Stanu.
- Domagajmy się głośno od władzy respektowania praw tych biednych ludzi na granicy. Jeśli dziś będziemy milczeć i gardzić ich prawami, to jutro inni będą gardzili prawami nas samych, naszych rodzin i przyjaciół. To papierek lakmusowy naszej demokracji. Czy wystąpimy w obronie tych, którzy szukają u nas schronienia? Powinniśmy protestować, demonstrować i domagać się wykonania elementarnych obowiązków prawnych przez nasze państwo. Szczególna rola spoczywa na mediach i na nas, prawnikach.
---
Piszcie: listy@wyborcza.pl
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
