Jakie prawa są dla Ciebie ważne? Akcja na pożegnanie Adama Bodnara

– W Polsce, w której wszystko jest inaczej niż być powinno, próbuje się nam wmawiać, że prawdziwy standard jest inny niż zapisany w konstytucji. A Adam Bodnar, niczym latarnia morska pokazywał, jaką drogą powinno podążać państwo i do końca stał po stronie obywatela – mówi mec. Sylwia Gregorczyk-Abram z "Wolnych Sądów", współorganizujących akcję.

– Prawa człowieka nigdy nie były tak systemowo atakowane jak obecnie. Cytując Adama Bodnara – wszyscy jesteśmy rzecznikami – musimy przybliżać sobie nawzajem prawa człowieka i o nie walczyć – dodaje Maria Ejchart-Dubois, również prawniczka z „Wolnych Sądów".

Obie podkreślają, że Bodnar zostawia armię zaangażowanych obywateli, którzy będą kontynuować jego pracę.

Wczoraj wystartowała strona internetowa www.wszyscyjestesmyrzecznikami.pl, na której każdy będzie mógł sobie wybrać prawo, o które chce walczyć, np. prawo do edukacji, wolności zgromadzeń, równego traktowania, godności, prawo do sądu, domniemania niewinności czy inne prawa. Będzie można wgrać swoje zdjęcie z zapisanym hasłem i oznaczyć się na mapie google, aby było widać, że obywatelki i obywatele w całej Polsce są gotowi bronić swych praw.

– W akcję zaangażowali się już Reni Jusis, Danuta Stenka, Andrzej Saramonowicz, Robert Makłowicz, Arkadiusz Jakubik, Janina Ochojska, Andrzej Chyra, Piotr „Kędzior" Kędzierski, ale wciąż dochodzą kolejne osoby – mówi Sylwia Gregorczyk-Abram. 

Bodnar zawiesił wysoko poprzeczkę

Waldemar Paś: Dlaczego akcja #Wszyscyjesteśmyrzecznikami zaczęła się  15 lipca 2021 r.?

Sylwia Gregorczyk-Abram: – Bo tego dnia kończy się kadencja Adama Bodnara.

Na pewno?

– Trzy miesiące temu Trybunał Konstytucyjny Julii Przyłębskiej uznał za niezgodny z konstytucją przepis mówiącym o tym, że RPO pełni swoją funkcję do czasu wyboru nowego rzecznika. I dał trzy miesiące na wybór nowej osoby. Czas minął.

Skoro to nie jest prawdziwy Trybunał Konstytucyjny, tylko Trybunał Konstytucyjny Julii Przyłębskiej, to może kadencja RPO wciąż trwa? Przecież prof. Marcin Wiącek nie został powołany m.in. dlatego, że marszałek Sejmu „niezwłocznie" wysyła dokumenty do Senatu, czyli ich nie wysyła.

– Rozstrzygnięcie Trybunału trudno nazwać wyrokiem, jest obarczone szeregiem wad, mimo to faktycznie obowiązuje, dlatego kadencja rzecznika kończy się dziś. Biuro RPO działa wspaniale, są jego wyśmienici zastępcy, a powołanie nowego rzecznika jest tuż, tuż, mam nadzieję. Ale zgadzam się, że ten wyrok Trybunału godzi w obywateli. Politycznie sterowany Trybunał chciał się pozbyć Adama Bodnara, bo jest on niewygodny dla obecnej władzy. A przecież rzecznik po to jest, aby rzetelnie patrzeć władzy na ręce i mówić sprawdzam! za każdym razem, gdy pojawiają się jakieś niekonstytucyjne przepisy albo działania. I Adam Bodnar tak pracował.

Jakie poczynania Adama Bodnara wywarły na was największe wrażenie?

Sylwia Gregorczyk-Abram: – Nie był rzecznikiem warszawskich elit, ale każdego Polaka – nie zapomniał, że pochodzi z Gryfic. Dla mnie rozmowy ze zwykłymi ludźmi w ramach tzw. spotkanych regionalnych były jednym z najcenniejszych jego osiągnięć. Zjeździł Polskę wzdłuż i wszerz poznając bolączki obywateli, a później próbując je rozwiązać i pomóc ludziom.

Maria Ejchart-Dubois: – Chciał i umiał dotrzeć do młodych ludzi, nie bał się jeździć na festiwale rockowe, organizował konkursy dla młodzieży o filmach o prawach człowieka, zapraszał młodych do swojego biura, próbując wspólnie znaleźć odpowiedzi na pytania o przyszłość.

Sylwia Gregorczyk-Abram: – Otworzył drzwi biura RPO dla organizacji pozarządowych, które zawsze wiedziały, że będą wysłuchane, umiał wykorzystać ich potencjał. Stąd tak duży odzew organizacji pozarządowych na tę akcję.

Mamy nadzieję, że nowy rzecznik tak samo będzie brał pod uwagę głos społeczeństwa obywatelskiego i korzystał z jego doświadczeń.

Sprosta tym oczekiwaniom?

Maria Ejchart-Dubois: – Przed nowym RPO stoją olbrzymie wyzwania nie tylko z uwagi na sytuację w Polsce, ale i poprzeczkę, którą Adam Bodnar ustawił bardzo wysoko. Liczymy, że nowy rzecznik będzie zapraszał obywateli do dyskusji, a jego biuro będzie dla nich zawsze otwarte.

Jaki los czeka wyrok w sprawie kadencji RPO, jak i inne wyroki, np. ten o sprzeczności unijnego prawa z konstytucją, gdy Trybunał będzie już prawdziwym, niezależnym Trybunałem Konstytucyjnym?

Maria Ejchart-Dubois: – Spór o pierwszeństwo prawa unijnego jest sztuczny, bo wszystko jest jasno uregulowane w naszej konstytucji i ratyfikowanych m.in. przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego traktatach unijnych. Trybunał Konstytucyjny już dwukrotnie badał te kwestie. Musimy bronić konstytucji i Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, to właśnie po to ta akcja. To jest walka o to, kto będzie decydować o prawach człowieka. Wszyscy jesteśmy rzecznikami.

Sylwia Gregorczyk-Abram: – Pierwszym krokiem do odbudowania państwa prawa będzie uporządkowanie sytuacji w Trybunale Konstytucyjnym. Rozstrzygnięcia wydane w składach, w których zasiadali tzw. sędziowie dublerzy nie mogą być wyrokami, bo wyroku nie może wydać ktoś, kto nie jest sędzią, nie zmienia to jednak tego, że są one w obrocie prawnym. Na ich podstawie obywatele uzyskiwali określone prawa, dlatego decyzja o tym, co powinno się z nimi stać w przyszłości, musi być bardzo przemyślana.

---

Organizacje pozarządowe zaangażowane w akcję #wszyscyjestesmyrzecznikami

Akcja Demokracja

Centrum Edukacji Obywatelskiej

Fundacja Aktywności Lokalnej, Puszczykowo

Fundacja Autonomia

Fundacja Bęc Zmiana

Fundacja Centrum Cyfrowe

Fundacja Centrum im. prof. Bronisława Geremka

Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi

Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę

Fundacja Edukacji Prawnej IUSTITIA

Fundacja ePaństwo

Fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju

Fundacja Greenpeace Polska

Fundacja im. Stefana Batorego

Fundacja Instytut Badań i Rozwoju Lokalnego

Fundacja Kultura Liberalna (Kultura Liberalna)

Fundacja Liberté!

Fundacja Ośrodek Kontroli Obywatelskiej OKO (OKO.press)

Fundacja Panoptykon

Fundacja Pole Dialogu

Fundacja Rozwoju Demmokracji Lokalnej

Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego

Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego

Fundacja Stocznia

Fundacja Szkoła z Klasą

Fundacja Stabilo

Fundacja Wolne Sądy

Fundacja WWF Polska

Fundacja Uniwersyteckich Poradni Prawnych

Fundusz Obywatelski im. Henryka Wujca. Fundacja dla Polski.

Helsinska Fundacja Praw Człowieka

Instytut Prawa i Społeczeństwa

Instytut Spraw Publicznych

Komitet Obrony Demokracji

Kongres Ruchów Miejskich

Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych OFOP

Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia" IPZ

Polska Fundacja im. Roberta Schumana

Polskie Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Szczecinie

Regionalne Centrum Wolontariatu w Kielcach

Sieć Obywatelska Watchdog Polska

Stowarzyszenie Amnesty International

Stowarzyszenie Forum Odpowiedzialnego Biznesu

Stowarzyszenie im. Stanisława Brzozowskiego (Krytyka Polityczna)

Stowarzyszenie Inicjatywa Dąbrowska

Stowarzyszenie Interwencji Prawnej

Stowarzyszenie Klon/Jawor

Stowarzyszenie Otwarta Rzeczpospolita

Stowarzyszenie Otwarty Śląsk

Stowarzyszenie Ruch Miejski Ludzie dla Miasta

Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia

Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP

Bank Żywności w Elblągu

Chcemy Całego Życia, Łódź

Fundacja Lepsze Niepołomice

Fundacja Theravada, Warszawa

Fundacja Wiosna bez Barier, Szczecin

Fundacja Miasto Obywatelskie Lubartów

Otwarty Klub Obywatelski im. Piotra Szczęsnego

Stowarzyszenie Paryżanie, Mikstat

Szwajcarskie Dziewuchy

Fundacja na Rzecz Praw Ucznia

Fundacja Wspierania Rodziny "Matecznik"

Piszcie, przysyłajcie Wasze propozycje listy@wyborcza.pl