Kiedy pomija się poszczególne przepisy konstytucji, zabiera się nam prawo do życia w państwie prawa

Choć Edward nie został aresztowany jak kafkowski bohater, to uważa podobnie, iż „nic złego nie zrobił". Był tylko na legalnym zgromadzeniu. Legalnie, bo konstytucja – ustawa zasadnicza uchwalona 20 lat temu - na to pozwala.

– Konstytucja jest dziś łamana przez najwyższych przedstawicieli prawa i rządu w Polsce. O jej przestrzeganie powinniśmy wszyscy zadbać – tłumaczy Robert Hojda z Kongresu Obywatelskich Ruchów Demokratycznych, pomysłodawca i główny organizator Tour de Konstytucja PL.

Jeździ po Polsce tourbusem z konstytucją. Tour zagości w ponad 100 miastach i wsiach w Polsce.

Po limanowskiej manifestacji, która przebiegła spokojnie, Edward chciał wsiąść do samochodu, by wrócić do domu, ale zatrzymali go policjanci. Niejasno mówili o powodzie zatrzymania, ale spisali go („tłumaczyli się, że na wszelki wypadek" - mówi Edward). Po jakimś czasie dostał telefon od lokalnego komisariatu. Policjanci chcieli uzyskać informacje, kto był organizatorem limanowskiego wydarzenia. – Odmówiłem odpowiedzi i zażądałem wezwania na piśmie. Kiedy kilka dni później zjawiłem się w komisariacie, to powtarzali pytania o organizatorów, powód mojego pobytu w Limanowej, czy mieliśmy maseczki i kogo tam spotkałem. Można było wprawdzie wziąć to wszystko za głupi żart, no ale to przecież policja. Jednak kategorycznie odmawiałem odpowiedzi na pytania o osoby, bo uważam, że nie robimy nic złego - opowiada.

- Akcja, do której przystąpiliśmy, ma walor edukacyjny – tłumaczy Danuta Przywara z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, reprezentująca także Radę Programową Fundacji KORD. Z Warszawy busem wyruszyła do Raszyna, Kozienic, Radomia, była także w Ostrowcu Świętokrzyskim. 

– Każdy, więc także pan Edward, będzie mógł dowiedzieć się o swoich prawach i wolnościach. Nasi eksperci – prawnicy, adwokaci, sędziowie, prokuratorzy, ale także przedstawiciele RPO i HFPC, odpowiedzą na pytania obywateli także o to, jak można, warto i należy dokumentować naruszenia praw i wolności, by móc potem skutecznie dochodzić ich w sądzie, oraz jakie prawa ma każdy z nas w kontakcie z przedstawicielami władz, na przykład z policją.

Edward przez pięć lat już zdążył nauczyć się, że władza interesuje się tymi, którzy interesują się, jak sprawowana jest władza. I jak bronić się przez aparatem władzy.

- Organizowałem wiele wydarzeń, które były wyrazem sprzeciwu wobec łamania praw obywatelskich – mówi.

Jest członkiem KOD i wiele razy wychodził w proteście na ulicę. Był w ubiegłym roku na sądeckich plantach, gdzie wspierano kobiety w ich walce o prawo do badań prenatalnych i świadomego macierzyństwa. Wziął udział w proteście przeciw niezgodnej z ustawą zasadniczą Samorządowej Karcie Praw Rodziny, którą przyjęła Rada Miasta Nowego Sącza. Organizował ciekawe debaty obywatelskie. Startował z Koalicji Obywatelskiej do Sejmiku Województwa Małopolskiego (- Może i dobrze, że nie otrzymałem mandatu, bo żona byłaby niezadowolona, że poświęciłbym jeszcze więcej wolnego czasu na sprawy społeczne – komentuje nasz bohater). W 2017 roku brał udział w pikiecie przeciwko reformie  sądownictwa proponowanej przez PiS i prezydenta Andrzeja Dudę, w tym samym roku uczestniczył w  manifestacji wspierającej działania strajkujących lekarzy rezydentów. Bo jak tłumaczy: - Prawo do świadomego macierzyństwa, równości bez względu na orientację seksualną, do godnej płacy dla lekarzy, a dla pacjentów – godnych warunków leczenia – to nasze prawa zapisane w konstytucji.

Marcowe wydarzenie  miało wesprzeć nastolatkę, która w październiku 2020 r. organizowała w Limanowej Strajk Kobiet. 17-letnią Małgorzatę najpierw wzywała policja, potem sanepid, a na koniec Sąd Rejonowy w Limanowej uznał, że nastolatka, organizując protest, złamała prawo. Edward oraz jego znajomi Ewelina i Bartosz wyszli w październiku na ulicę, by wyrazić solidarność z nastolatką. - Bartek podobnie jak ja przyjechał z Krakowa z kilkoma osobami do Limanowej, ale zanim dojechali na rynek, już na rogatkach zatrzymała ich policja – mówi Ewelina Pytel z KOD. - Jego samochód był na krakowskich numerach, więc policja miała go jak na widelcu. Legitymowano nie tylko kierowcę, ale także pasażerów. Nie legitymowali ich na zgromadzeniu, więc zdziwili się, jak z policji dostali wezwanie na przesłuchanie w sprawie organizowanego m.in. przeze mnie protestu – dodaje Ewelina, której postawiono zarzut niezgłoszenia wydarzenia, które, jak twierdzi, zgłosiła.

- Konstytucja, a więc ustawa zasadnicza mająca najwyższą moc prawną w Polsce, określa nasze wolności i prawa, także pani Eweliny czy pana Edwarda i Bartosza - mówi Małgorzata Adamajtys, kiedyś prokurator Prokuratury Apelacyjnej w Warszawie, obecnie Prokuratury Rejonowej Warszawa-Praga Południe, członek Stowarzyszenia Prokuratorów "Lex Super Omnia".

- Władza należy do nas wszystkich, jako obywateli. Tę władzę my jako obywatele przekazujemy do wykonywania posłom i senatorom. A także policji. Wszyscy powinni tę władzę wykonywać na podstawie i w granicach prawa, a przede wszystkim zgodnie z konstytucją.

Adamajtys wraz z tourbusem była już w Warszawie, Raszynie, Radomiu, Ostrowcu Świętokrzyskim. Ona i inni członkowie Stowarzyszenie Prokuratorów będą na spotkaniach rozmawiać o konstytucji na konkretnych przykładach.

Edward ma dwie dorosłe córki, jedna z nich jest logopedą. Był kiedyś z nią na proteście w Nowy Sączu, gdy kobiety upominały się o swoje prawa. – To kobiety powinny decydować, kogo, co, kiedy i jak mają rodzić. Ja i moja rodzina chcemy żyć spokojnie i korzystać ze swoich praw, ale jak widać, organy państwa spokoju dać nam nie chcą - podkreśla.

Adwokat Kinga Dagmara Siadlak ze Stowarzyszenia Adwokackiego „Defensor Iuris" była na inauguracji Touru w Radomiu. – Obecnie z pewnością rażąco naruszane jest pod pozorem różnego rodzaju obostrzeń związanych z pandemią prawo do wolności zgromadzeń. Kiedy pomija się poszczególne przepisy konstytucji, w tym prawa do zgromadzeń, zabiera się nam prawo do życia w państwie prawa. Pan Edward, którego policjanci najwyraźniej chcą wystraszyć, ma absolutną rację, że się nie poddaje. Przypominam, że państwo nie ma prawa zawłaszczać tego, co jest wspólne. Jeśli tak się dzieje, to trudno później odebrać naszą własności. Wolność jest nasza, a nie organów państwa ani aktualnych władz. To wynika z preambuły konstytucji.

Ewelina wtorkowe przedpołudnie spędziła w komisariacie w Krakowie. Zeznawała w charakterze podejrzanej o niezgłoszenie wydarzenia, a także zorganizowanie wydarzenia, w którym uczestniczyło więcej niż pięć osób. Odmówiła składania zeznań, dodając, że nie przyznaje się do winy. W swoim mieście Edward w czwartek w południe organizuje wydarzenie w ramach akcji edukacyjnej „Tour dla Konstytucji RP". Przykłady przestrzegania i łamania konstytucji, na których można uczyć siebie i innych, są na wyciągnięcie ręki… o czym ciągle przekonuje się Edward.

Najbliższe spotkania w ramach Tour de Konstytucja:

17 czerwca, godz. 11, Pabianice, ul. Zamkowa 16

17 czerwca, godz. 17, Łódź, Pasaż Schillera

18 czerwca, godz. 10, Zduńska Wola, Ratusz

18 czerwca, godz. 17, Częstochowa, park 3 Maja

19 czerwca, godz. 16, Katowice, Muchowiec, róg ul. Francuskiej i Trzech Stawów

20 czerwca, godz. 10.30, Jaworzno, park Gródek

20 czerwca, godz 18, Mikołów, Rynek

Czego ma nas nauczyć Tour?

Ogólnopolska edukacyjna akcja Tour de Konstytucja PL pod patronatem Adama Bodnara, rzecznika praw obywatelskich VII kadencji, ma uświadomić odwiedzanym przez nas mieszkańcom, że każdy z artykułów konstytucji ma zastosowanie w ich życiu. Organizatorzy lokalni, zapraszając na swoje wydarzenia, mają omówić jeden lub kilka obszarów zastosowań w konstytucji w życiu. Mogą to zrobić przy pomocy fachowców (prawników, adwokatów, sędziów, prokuratorów, ale także przedstawicieli RPO i HFPC) albo sami pokazać lokalny przykład działania lub złamania konstytucji (brak konsultacji społecznych, nierówny dostęp do leczenia czy edukacji, pogarszanie się jakości powietrza, zamknięcie zakładu trującego okoliczne rzeki, zatrzymanie wycinki lasu, zawieszenie kursowania autobusów do małych miejscowości, odpowiedzialność urzędników za złe decyzje). Formy omówienia konstytucji (wystawa, quiz, konkurs rysunkowy, bezpośrednia rozmowa, porady) są zależne od organizatora. Zachęcamy przy okazji do przeprowadzenia jakiejś formy aktywności fizycznej (minizawody, biegi) czy gry miejskiej. Ważne, aby był uśmiech i zabawa! I otwartość na człowieka o innych poglądach! Bus, który jeździć będzie po Polsce przez ponad 2 miesiące, przywiezie specjalny egzemplarz konstytucji (z tyłu będzie można się podpisać). Udział w sztafecie konstytucyjnej zgłosiło ponad 130 miast i wiosek, a potwierdzonych wydarzeń mamy w tej chwili ponad 90.

Obywatelska, oddolna akcja połączyła wolontariuszy, do których przyłączyli się przedstawiciele środowisk z obszaru wymiaru sprawiedliwości, nauczycielskich, artystycznych. Wymyślona i spięta organizacyjnie przez fundację Kongres Obywatelskich Ruchów Demokratycznych zyskała poparcie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka i Funduszu Obywatelskiego im. Henryka Wujca.

TUTAJ znajdziesz więcej informacji

Wierząc, że razem możemy wszystko - założyliśmy ZRZUTKĘ

udostępniliśmy numer KONTA

NRB PARIBAS 50 1600 1462 1885 9412 6000 0001

uruchomiliśmy stronę z CHARYTATYWNYMI LICYTACJAMI

Wpłaty można także wnosić na stronie #KORD https://pl.kord.org.pl/

Podmiot odpowiedzialny za zbiórkę i rozliczenie finansów: Fundacja Kongres Obywatelskich Ruchów Demokratycznych

Za każdą pomoc SERDECZNE PODZIĘKOWANIA

WSPÓŁORGANIZATORZY:

Helsińska Fundacja Praw Człowieka

Zbigniew Hołdys

Komitet Obrony Demokracji

Ogólnopolski Strajk Kobiet

Protest z Wykrzyknikiem

Stowarzyszenie Adwokackie "Defensor Iuris"

Stowarzyszenie Prokuratorów "Lex Super Omnia"

Stowarzyszenie Radomianie dla Demokracji

Stowarzyszenie Sędziów Polskich "Iustitia" - oddziały terenowe

Stowarzyszenie Sędziów "Themis"

Wolne Sądy oraz ORGANIZATORZY LOKALNI

PATRONI MEDIALNI

OKO.press

"Gazeta Wyborcza"

KMY.PL

"Nasze Czasopismo"

VideoKOD

Piszcie: listy@wyborcza.pl