List adwokatów do premiera: Apelujemy o wprowadzenie stanu klęski żywiołowej

Wyrażamy nasze głębokie zaniepokojenie brakiem podjęcia przez odpowiednie organy władzy państwowej działań prawnych mających na celu zmianę terminu wyborów Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej. Zachodzą dzisiaj przesłanki prawne wprowadzenia stanu nadzwyczajnego.

Wprowadzenie zaś takiego stanu prowadzić winno do wymaganej Konstytucją RP zmiany terminu wyborów Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, gdyż wybory te nie mogą odbyć się w czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu.

Klęską żywiołową, zgodnie z definicją ustawową, jest m.in. katastrofa naturalna pod postacią choroby zakaźnej ludzi, której skutki zagrażają życiu, zdrowiu lub mieniu w wielkich rozmiarach, a pomoc i ochrona może być podjęta jedynie przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem.

Powszechne zagrożenie chorobą zakaźną COVID-19 w Polsce i na świecie realizuje z całą pewnością przesłanki wprowadzenia stanu klęski żywiołowej.

W obecnej sytuacji sanitarno-epidemiologicznej przeprowadzenie wyborów Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej napotyka przeszkody o charakterze konstytucyjnym.

Po pierwsze, wybory w dniu 10 maja 2020 r. zostaną przeprowadzone z pominięciem części obywateli Rzeczpospolitej Polskiej, a zatem nie będą spełniały standardu powszechności i równości.

Po drugie, wybory w wyznaczonym terminie odbędą się bez wolnej, równej kampanii wyborczej. Tymczasem bierne prawo wyborcze gwarantowane normami konstytucyjnymi obejmuje nie tylko prawo do zgłoszenia się kandydata, lecz także prawo do prowadzenia kampanii wyborczej.

Po trzecie, choć najważniejsze, przeprowadzenie wyborów zgodnie z zarządzeniem Marszałka Sejmu podczas stanu epidemii stanowi naruszenie konstytucyjnego prawa do ochrony zdrowia. A obywatel nie może być postawiony wobec wyboru pomiędzy życiem i zdrowiem własnym oraz członków swojej rodziny a realizacją prawa wyborczego.

Na członkach Rady Ministrów ciąży szczególna odpowiedzialność, gdyż są gwarantami życia i zdrowia obywateli. Przeprowadzenie wyborów w dniu 10 maja 2020 r. może narazić wielu z tych, którzy zdecydują się wziąć udział w wyborach, na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo uszczerbku na zdrowiu, a także radykalnie zwiększyć zagrożenie epidemiologiczne i wzmóc szerzenie się choroby zakaźnej.

Rada Ministrów ma bezwzględny obowiązek skorzystać z instrumentów prawnych, których zastosowanie faktycznie odroczy termin wyborów i pozwoli zapobiec takiemu, katastrofalnemu w skutkach, obrotowi sprawy.

Dotąd w związku z pandemią choroby COVID-19 stan nadzwyczajny wprowadziły w Unii Europejskiej: Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Estonia, Finlandia, Hiszpania, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Węgry, Włochy, natomiast poza Unią Europejską: Albania, Bośnia i Hercegowina, Macedonia Północna, Serbia, Szwajcaria, Ukraina.

W naszym najgłębszym przekonaniu należy pójść drogą tych państw, by chronić zdrowie i życie obywateli oraz umożliwić realizację norm konstytucyjnych dotyczących wyborów Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej.

Radosław Baszuk, adwokat

Magdalena Czernicka-Baszuk, adwokat

Jacek Dubois, adwokat

Ewa Milewska-Celińska, adwokat

Jacek Kondracki, adwokat

Prof. dr hab. Jarosław Majewski, adwokat

Mikołaj Pietrzak, adwokat

Krzysztof Stępiński, adwokat

Jakub Wende, adwokat

Michał Zacharski, adwokat