List otwarty prawników w sprawie naruszania podstawowych zasad prawa europejskiego przez władze polskie w świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 19 listopada 2019 r. dotyczącego niezawisłości polskich sądów.
Jako środowisko zajmujące się prawem Unii Europejskiej, jak również innymi dziedzinami prawa, wyrażamy zdecydowany sprzeciw wobec ignorowania i lekceważenia podstawowych zasad prawa w reakcjach politycznych i legislacyjnych władz polskich na wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 19.11.2019 r. w sprawie niezawisłości polskich sądów [połączone sprawy C-585/18, C-624/18, C-625/18]. Wyrok ten wprost wskazuje, że spory dotyczące prawa unijnego muszą być rozstrzygane przez niezawisłe sądy. Wymóg niezawisłości sędziowskiej stanowi integralny element sądzenia i podlega szczegółowym gwarancjom, które są wspólne dla wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej tworzących razem wspólnotę prawa. Trybunał Sprawiedliwości potwierdził obowiązek każdego sądu odstąpienia od stosowania przepisów prawa polskiego sprzecznych z prawem unijnym, który to obowiązek może być zrealizowany tylko przez weryfikację niezależności sądów rozpatrujących sprawy unijne według kryteriów uściślonych w tym wyroku.
Trybunał Sprawiedliwości nakazał ocenę wszystkich okoliczności prawnych i faktycznych, które mogą wzbudzić w społeczeństwie uzasadnione obawy co do niedopuszczalnego wpływu władz politycznych na sądy, a także co do braku neutralności sądów wobec ścierających się przed nimi interesów.
Takie okoliczności mogą dotyczyć m.in. sposobu powoływania sędziów lub możliwości ich ścigania przez zależne od polityków organy dyscyplinarne w związku z treścią wydawanych orzeczeń.
Podkreślamy, że wyrok Trybunału Sprawiedliwości wiąże każdy sąd krajowy, a nie tylko ten, który wystąpił z pytaniem prejudycjalnym. Każdy polski sąd jest związany interpretacją prawa unijnego dokonaną przez Trybunał Sprawiedliwości i jest zobowiązany do stosowania jej w swoim orzecznictwie. Brak zastosowania tej interpretacji i wykonania wyroku Trybunału Sprawiedliwości przez sądy i inne organy krajowe – w tym ustawodawcze – jest naruszeniem prawa i może skutkować postępowaniem przeciwko państwu o naruszenie zobowiązań traktatowych, a w konsekwencji dotkliwymi karami pieniężnymi.
W państwie prawa należącym do Unii Europejskiej żaden sędzia polski, będący funkcjonalnie także sędzią europejskim, nie może podlegać jakiejkolwiek odpowiedzialności za wystąpienie z wnioskiem o interpretację prawa unijnego do Trybunału Sprawiedliwości i zastosowanie się do tej interpretacji.
Podważanie tej zasady, a przede wszystkim likwidacja niezawisłości sędziowskiej, jakiej dokonuje projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawa o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (z dnia 20 grudnia 2019 r.) są rażąco sprzeczne z zasadami porządku prawnego Unii Europejskiej, a także Konstytucją RP. Ewentualne wejście w życie tej ustawy jest nie do pogodzenia z dalszym uczestnictwem Polski w europejskiej przestrzeni prawnej.
Sygnatariusze listu:
1. Robert Grzeszczak, prof. dr hab., Uniwersytet Warszawski
2. Jacek Barcik, dr hab., prof. UŚ, adw., Uniwersytet Śląski
3. Stanisław Biernat, prof. dr hab., Uniwersytet Jagielloński
4. Dagmara Kornobis-Romanowska, prof. dr hab., Uniwersytet Wrocławski
5. Aleksander Cieśliński, dr hab., Uniwersytet Wrocławski
6. Michał Krajewski, LLM, Europejski Instytut Uniwersytecki we Florencji
7. Sylwia Majkowska-Szulc, dr hab., prof. UG, Uniwersytet Gdański
8. Dariusz Adamski, prof. dr hab., Uniwersytet Wrocławski
9. Ewa Bagińska, prof. dr hab., Uniwersytet Gdański
10. Jan Barcz, prof. dr hab., Akademia Leona Koźmińskiego
11. Ewelina Cała-Wacinkiewicz, dr hab., prof US, Uniwersytet Szczeciński
12. Maria Boratyńska, dr hab. Uniwersytet Warszawski
13. Michał Bożek, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
14. Anna Chorążewska, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
15. Rafał Cieślak, dr, r. pr., Uniwersytet Warszawski
16. Katarzyna Czerwińska-Koral, dr, Uniwersytet Śląski
17. Patrycja Dąbrowska-Kłosińska, dr Qeen's University Belfast, Politechnika Warszawska
18. Grzegorz Dobrowolski, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
19. Bogdan Dolnicki, prof. dr hab., Uniwersytet Śląski
20, Adam Doniec, dr pr.
21. Sławomir Dudzik, prof. dr hab. Uniwersytet Jagielloński
22. Paweł Filipek, dr, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
23. Agnieszka Frąckowiak-Adamska, dr hab., Uniwersytet Wrocławski
24. Mariusz Fras, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
25. Dawid Gregorczyk, dr, Uniwersytet Śląski
26. Anna Gronkiewicz, dr, Uniwersytet Śląski
27. Łukasz Gruszczyński, dr hab., prof ALK, Akademia Leopolda Koźmińskiego w Warszawie
28. Ewa Gruza, prof. dr hab., Uniwersytet Warszawski
29. Agnieszka Grzelak, dr hab., prof. ALK, Akademia Leopolda Koźmińskiego w Warszawie
30. Teresa Grzeszak, doc. dr, Uniwersytet Warszawski
31. Monika Jagielska, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
32. Mariusz Jagielski, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
33. Joanna Jagoda, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
34. Jowanka Jakubek-Lalik, dr, Uniwersytet Warszawski
35. Marcin Janik, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
36. Agnieszka Kastelik-Smaza, dr, adwokat
37. Zdzisław Kędzia, prof. dr hab., Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
38. Piotr Kładoczny, dr, Uniwersytet Warszawski
39. Katarzyna Klafkowska-Waśniowska, dr hab., prof. UAM, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza W Poznaniu
40. Paweł Kowalski, dr, SWPS, Uniwersytet Humanistycznospołeczny
41. Agata Kozioł, dr, Uniwersytet Śląski
42. Jerzy Kranz, dr hab., prof ALK, Akademia Leopolda Koźmińskiego w Warszawie
43. Witold Kurowski, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
44. Maciej Łaszczuk, adwokat
45. Ewa Łętowska, prof. dr hab., członek rzeczywisty PAN, członek czynny PAU
46. Andrzej Miączyński, prof. dr hab., em. prof. zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego
47. Modrzejewska Małgorzata, dr, Uniwersytet Warszawski
48. Marcin Matczak, dr hab., prof. UW, Uniwersytet Warszawski
49. Arwid Mednis, dr, radca prawny, Uniwersytet Warszawski
50. Monika Namysłowska, dr hab., prof. UŁ, Uniwersytet Łódzki
51. Artur Nowak-Far, Instytut Prawa, Szkoła Główna Handlowa
52. Jerzy Pisuliński, prof. dr hab., Uniwersytet Jagielloński
53. Monika Płatek, dr hab., prof. UW, Uniwersytet Warszawski
54. Adam Ploszka, dr, Uniwersytet Warszawski
55. Piotr Pomianowski, dr hab. r.pr., Uniwersytet Warszawski
56. Wojciech Popiołek, prof. dr hab., Uniwersytet Śląski
57. Przemysław Kamil Rosiak, LLM College of Europe Brugge
58. Anna Pudo-Jaremek, dr, Akademia Leopolda Koźmińskiego w Warszawie
59. Krzysztof Radzikowski, dr, doradca podatkowy, Uniwersytet Warszawski
60. Joanna Ryszka, dr hab., prof. UO, Uniwersytet Opolski
61. Wojciech Sadurski, prof. dr hab., Uniwersytet Warszawski, University of Sydney
62. Krzysztof Skotnicki, prof. dr hab., Uniwersytet Łódzki
63. Olga Śniadach, dr, Uniwersytet Gdański
64. Rafał Stankiewicz, dr hab., prof. UW, Uniwersytet Warszawski
65. Hanna Suchocka, dr hab., prof UAM, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza W Poznaniu
66. Krystyna Szczepanowska-Kozłowska, prof. dr hab., Uniwersytet Warszawski
67. Monika Szwarc, dr hab., prof PAN, Polska Akademia Nauk
68. Paulina Twardoch, dr, Uniwersytet Śląski
69. Jakub Urbanik, dr hab., prof. UW, Uniwersytet Warszawski
70. Stanisław Waltoś, prof. dr hab., Uniwersytet Jagielloński
71. Roman Wieruszewski, prof. dr hab., Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji w Poznaniu
72. Marzena Wojtczak, dr, Uniwersytet Warszawski
73. Anna Wyrozumska, prof. dr hab., Uniwersytet Łódzki
74. Mirosław Wyrzykowski, dr hab., prof. UW, Uniwersytet Warszawski
75. Mateusz Żaba, dr, Uniwersytet Śląski
76. Jarosław Zagrodnik, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
77. Jerzy Zajadło, prof. dr hab., Uniwersytet Gdański
78. Andrzej Zakrzewski, prof. dr hab., Uniwersytet Warszawski
79. Kazimierz Zgryzek, prof. dr hab., Uniwersytet Śląski
80. Dorota Zienkiewicz, dr hab., Uniwersytet Śląski
Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi
Wyborcza.pl to zawsze sprawdzone informacje, szczere wywiady, zaskakujące reportaże i porady ekspertów w sprawach, którymi żyjemy na co dzień. Do tego magazyny o książkach, historii i teksty z mediów europejskich. Zrezygnować możesz w każdej chwili.
