Jestem przekonany, że sędziowie nie okażą się pętakami [listy sędziów do "Wyborczej"]

Pierwsze skojarzenie, jakie nasuwa się po analizie tych barbarzyńskich przepisów, to koncepcja dotycząca niezawisłości sędziowskiej zaprezentowana przez D.S. Kariewa - jednego z autorów poststalinowskiej reformy ustroju sądów i postępowania karnego.

Towarzysz Kariew tak pisał o niezawisłości sędziowskiej: „Niezawisłość sędziów radzieckich nie może być rozumiana w sensie niezależności od państwa socjalistycznego. Sąd jest organem państwa, a organ państwa nie może być niezależny od podmiotu, do którego należy. Sąd radziecki nie może służyć innym celom niż społeczeństwa socjalistycznego; nie może stosować innej polityki niż polityka Komunistycznej Partii i Rządu Radzieckiego; nie może zrealizować żadnej innej woli niż wola radzieckiego ludu”.

Współcześnie do tej radzieckiej koncepcji niezawisłości nawiązują słowa byłego posła partii rządzącej Stanisława Piotrowicza - prokuratora w stanie wojennym, który podczas debaty nad reformą wymiaru sprawiedliwości w Sejmie tak mówił o sędziach: „(...) Gdy mówię o zmianach personalnych, chodzi mi o to, ażeby doszło do przemiany jakościowej sędziów, którzy będą ludźmi o mentalności służebnej wobec państwa i narodu, a nie o mentalności panującej nad narodem”.

Tylko ten kontekst stanowi właściwy punkt odniesienia do analizy zmian, jakie chce zafundować władzy sądowniczej obóz rządzący. Autorzy nowelizacji m.in. chcą zakneblować usta sędziom krytykującym szkodliwe zmiany godzące w niezależność sądów i niezawisłość sędziów, wprowadzone przez obóz rządzący, oraz uniemożliwić wykonanie wyroku TSUE z 19 listopada 2019 roku dotyczącego kryteriów oceny statusu Izby Dyscyplinarnej i Krajowej Rady Sądownictwa.

Tymczasem polscy sędziowie mają obowiązek zabierania głosu w debacie publicznej dotyczącej stanu praworządności w Polsce, a także mają obowiązek odważnie bronić niezależności sądów, niezawisłości sędziów oraz zasad demokratycznego państwa prawa.

Sędziowie, krytykując niekonstytucyjne zmiany wprowadzane w obszarze wymiaru sprawiedliwości, korzystają w tym zakresie z wolności wyrażania swoich poglądów i opinii gwarantowanej w art. 54 ust. 1 Konstytucji, art. 10 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, art. 11 ust. 1 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Prawo sędziego do krytyki działań władz - ustawodawczej i wykonawczej - podejmowanych w obszarze wymiaru sprawiedliwości, które mogą stanowić zagrożenie dla niezależności sądownictwa, zostało potwierdzone w wyroku Baka przeciwko Węgrom z 27 maja 2014 roku (skarga Nr 20261/12). Także Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) w deklaracji sofijskiej przyjętej w 7 czerwca 2013 roku zobowiązała sędziów do odważnego sprzeciwiania się propozycjom rządowym, które m.in. mogą naruszać niezawisłość sędziów bądź rad sądownictwa.

Punkt VII tejże deklaracji stanowi, że powszechny zwyczaj niewypowiadania się sędziów na temat kontrowersji politycznych nie powinien obowiązywać w przypadku zagrożenia integralności i niezawisłości sądownictwa. Sędziowie w całej Europie mają dziś wspólny obowiązek jednoznacznego i przekonującego wyrażania sprzeciwu wobec propozycji rządowych, które mogą naruszać niezawisłość sędziów bądź rad sądownictwa.

Dzisiaj mamy już pewność, że Izba Dyscyplinarna działająca przy Sądzie Najwyższym nie jest sądem w rozumieniu prawa UE, a przez to nie jest sądem w rozumieniu prawa krajowego, natomiast obecna Krajowa Rada Sądownictwa nie jest organem bezstronnym i niezawisłym od władzy wykonawczej i ustawodawczej. Wykładnia zawarta w wyroku TSUE z 19 listopada 2019 r., wydanego w połączonych sprawach A.K. (C-585/18), CP (C-624/18) i DO (C-625/18), wiąże każdy sąd w Polsce, a także każdy organ władzy państwowej, co potwierdził Sąd Najwyższy.

Zatem badanie statusu prawnego sędziów, którzy zostali powołani z udziałem tzw. neo-KRS, jest obowiązkiem każdego sądu w Polsce. Tym samym żadne przepisy uchwalone przez parlament nie mogą zabraniać sędziom wykonywania orzeczeń TSUE, które mają moc powszechnie obowiązującą na terenie całej Unii Europejskiej.

Przepisy analizowanej nowelizacji są ewidentnie sprzeczne ze standardami konstytucyjnymi, konwencyjnymi i wspólnotowymi. Rozszerzenie kompetencji rzeczników dyscyplinarnych sędziów sądów powszechnych tylko pogłębia stan niekonstytucyjności przyjętego przez obóz rządzący modelu postępowania dyscyplinarnego sędziów, a także utwierdza w przekonaniu, że tenże model stoi w jaskrawej sprzeczności ze standardami obowiązującymi w cywilizowanym świecie, w tym na obszarze Unii Europejskiej.

Komisja Europejska z pewnością otrzymała od polityków obozu rządzącego kolejny argument w postępowaniu naruszeniowym ze skargi przeciwko Polsce, dotyczącej przyjętego w Polsce systemu dyscyplinarnego sędziów.

Jestem przekonany, że polscy sędziowie, stosując Konstytucję bezpośrednio oraz odwołując się do prawa europejskiego, właściwie ocenią regulacje zawarte w nowelizacji ustaw o ustroju sądownictwa i jeśli okaże się, że przepisów tych nie da się pogodzić ze standardami konstytucyjnymi, konwencyjnymi czy wspólnotowymi, odmówią ich stosowania, do czego mają prawo.

Cały czas mam w pamięci słowa Prezesa Sądu Najwyższego, sędziego tego Sądu, Stanisława Zabłockiego, który komentując wypowiedź posła Stanisława Piotrowicza, powiedział w Senacie, że sędzia o mentalności służebnej jest karykaturą sędziego. Polscy sędziowie wielokrotnie na salach rozpraw i na ulicach pokazali, jak odważnie bronić wartości demokratycznego państwa prawa, w tym niezależności sądów i niezawisłości sędziów, bez względu na konsekwencje.

Jak pisał K.I. Gałczyński: "Gdy wieje wiatr historii, ludziom jak pięknym ptakom rosną skrzydła, natomiast trzęsą się portki pętakom". Jestem przekonany, że sędziowie nie okażą się pętakami.
---

Nie ma takich kar, które nas zastraszą - pisze sędzia Urszula Żółtak.

Ten projekt jest wyrazem ich rozsierdzonej, podskakującej w zagniewaniu bezsilności - pisze sędzia Katarzyna Wróbel-Zumbrzycka.

Twórców projektu tej ustawy z całą pewnością nie można nazwać prawnikami - pisze sędzia Dorota Loryś-Kosylo.

Jesteś w Iustitii albo w Themis? Zapomnij o awansie. Ale jak wystąpisz publicznie z takiego stowarzyszenia, będziesz mógł liczyć na nagrodę - pisze sędzia Piotr Gąciarek.

Nasza walka trwa już wiele lat i mamy prawo być zmęczeni. Nie wolno nam jednak odpuścić, bo cenę za to zapłacimy nie tylko my, ale zapłacą także nasze dzieci i wnuki - pisze sędzia Tomasz Zawiślak.

Nie godzimy się na łamanie zasady trójpodziału władz i represje wobec sędziów stosujących przepisy prawa europejskiego! Sędziowie, prokuratorzy, mieszkańcy i mieszkanki Polski, ruchy i organizacje społeczne – solidarnie stajemy w obronie niezawisłości polskiego wymiaru sprawiedliwości i fundamentalnych zasad demokratycznego państwa prawa, w tym prawa każdego i każdej z nas do niezależnego od politycznych nacisków i represji sądu. W środę 18 grudnia o godz. 18.00 wzywamy wszystkich mieszkańców i mieszkanki naszego kraju przed sądy i inne centralne miejsca w setkach miejscowości w całej Polsce, a w Warszawie przed Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. To nasza wspólna sprawa!
Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”, 
Stowarzyszenie Sędziów „Themis”, 
Stowarzyszenie Sędziów Rodzinnych Pro Familia, 
Stowarzyszenie Adwokackie „Defensor Iuris”, 
Stowarzyszenie Prokuratorów „Lex Super Omnia”, 
Inicjatywa Wolne Sądy, 
Komitet Obrony Demokracji, 
Obywatele RP, 
Ogólnopolski Strajk Kobiet, 
Akcja Demokracja,
Front Europejski, 
Helsińska Fundacja Praw Człowieka.

Dziś sędziowie, jutro Ty - link do strony protestu na Facebooku

Piszcie: listy@wyborcza.pl