"Puste przestrzenie" - fotoreportaż Davida Goldmana z agencji AP o tych, którzy odeszli przez pandemię

Stanowisko pielęgniarek w szpitalu Helen Keller w Sheffield w stanie Alabama, gdzie przez wiele lat jako pielęgniarka dializacyjna pracowała Jennifer McClung. W listopadzie 2020 roku 54-letnia Jennifer zachorowała, wynik testu na obecność COVID-19 był pozytywny. "Mamo, czuję się, jakbym już nigdy nie wróciła do domu" - napisała ze szpitalnego łóżka do swojej matki Stelli Olive. Jej płuca zostały poważnie uszkodzone przez koronawirusa, zmarła zaledwie kilka godzin przed rozpoczęciem ogólnokrajowej kampanii szczepień 14 grudnia. Dziś naklejka z aureolą i anielskimi skrzydłami wisi nad byłym stanowiskiem pracy Jennifer w ambulatorium na trzecim piętrze. "Nadal wydaje się, że mogłaby po prostu przejść przez drzwi - mówi jej matka. - Nie pogodziłam się z tym, że ona odeszła. Człowiek jest tu, mówi, śmieje się i kocha, a potem nagle pyk i po prostu znika".

Profesjonalne studio do montażu obrazu i dźwięku, w którym guru audio i wideo Larry Quackenbush pracował jako producent dla Assemblies of God, Kościoła zielonoświątkowego z siedzibą w Springfield w Montanie. Po środku pomieszczenia stoi pusty taboret, na którym codziennie zasiadał Larry. Artysta zmarł na COVID-19 3 sierpnia 2021 roku, po zakażeniu się wirusem podczas opieki nad synem Landonem, u którego wynik testu był pozytywny. Oczywiste było, że Larry otoczył opieką swoje chore dziecko, nie myśląc o własnym zdrowiu, tak uczyniłby każdy kochający rodzic. "Nawet kiedy zaczął czuć się chory, nadal dbał o wszystkich - mówi w wywiadzie jego córka Macy. - To po prostu tak bardzo boli. Był moim najlepszym przyjacielem".

Opuszczony traktor należący do Luisa Alfonso Baya Montgomery'ego stoi bezczynnie wśród pól w miejscowości Somerton w Arizonie. Rolnik przez lata obsiewał pola sałatą, kalafiorami i innymi warzywami. Yolanda Bay, jego żona od 42 lat, mówi, że nawet po tym, jak w połowie czerwca 2020 roku zaczął chorować, chciał pracować w polu. Zmarł w wieku 59 lat, 18 lipca 2020 roku, i po raz pierwszy od czasu, gdy poznali się jako nastolatkowie w rodzinnym Meksyku, Yolanda pozostała sama. Przez kilka miesięcy, które minęły od jego śmierci, Yolanda ciężko pracowała, aby zająć umysł, ale wspomnienia są silniejsze. Przejeżdżając przez pola, które orał jej mąż, wyobraża go sobie na swoim traktorze. "Czas pozbyć się jego ubrań, ale... - mówi, nie mogąc dokończyć zdania - ...nadal nie mogę uwierzyć w to, że go nie ma".

Pusta ławka nad rzeką Hudson, gdzie Fernando Morales siadywał i jadał ulubione kanapki z tuńczykiem ze swoim młodszym bratem Adamem Almonte w Fort Tryon Park w Nowym Jorku. Mający zaledwie 43 lata Fernando był jedną z osób, która zmarła w najbardziej przerażający dzień dla nowojorczyków podczas trwania pandemii. Tego dnia w samym tylko Nowym Jorku koronawirus odebrał życie 816 osobom. Spacerując po parku, Adam Almonte przypomina sobie minione chwile, gdy z bratem rzucali piłką baseballową, a potem dla wytchnienia z kanapkami w dłoniach podziwiali widok z ich ulubionej ławki. Młodszy brat odtwarza też stare wiadomości na telefonie tylko po to, aby usłyszeć głos Fernanda. "Kiedy zmarł, to było tak, jakbym stracił brata, rodzica i przyjaciela w jednej osobie - mówi Adam. - To rodzaj miłości nie do zastąpienia".

David Lawyer gra na pianinie w salonie swojego domu w Bellevue w stanie Waszyngton. Obok stoi pusty mikrofon, do którego śpiewał jego ojciec Neil Lawyer. Neil zmarł 8 marca 2020 roku jako jeden z pierwszych mieszkańców domu opieki w Seattle, którzy zachorowali na COVID-19. Wraz z synami, wnukiem i siostrzeńcem występował podczas rodzinnych spotkań w zespole nazwanym Moose-Tones. W październiku zeszłego roku, kiedy jedna z jego wnuczek wychodziła za mąż, po raz pierwszy w grupie śpiewających panów nie było dziadka Neila. "Nie ma go tu z nami, ale po prostu by się cieszył, ponieważ najważniejszą rzeczą na świecie pod koniec życia było dla niego spotkanie z rodziną - mówi jego syn David. - Strasznie mi go brakuje".

Nieużywany sekator leży na stole, na którym przez 33 lata Eddy Marquez zwykł przycinać rośliny w US Evergreen Wholesale Florist w Nowym Jorku. Eddy zmarł na COVID 8 kwietnia 2020 roku, podczas jednego z najbardziej śmiercionośnych tygodni w mieście Nowy Jork. Eddy miał swoje trzy ukochane rośliny, którymi opiekował się ze szczególną pieczołowitością, ale podwórko wokół jego domu również wypełniały krzewy i drzewa. Zmarł kilka dni po swoim szwagrze, który mieszkał w tym samym domu. Jego córka Ivett Marquez wspominała, jak jej tata pracował przez długie godziny, ale niedziele rezerwował wyłącznie dla rodziny. "Był niesamowitym ojcem. Był niesamowitym mężem, niesamowitą osobą. Mój ojciec był po prostu naszym najlepszym przyjacielem - mówi Ivett. - Taki właśnie był. Był dla nas wszystkim. Kibic, przyjaciel, po prostu wszystko. Kochał swoją pracę. Kochał tę rodzinę. Kochał swój dom, swoje rośliny. To był cały Eddy. Teraz ja zajmuję się roślinami taty".

Figurki przedstawiające zapaśników podczas walki stoją na biurku w sypialni Donovana Jamesa Jonesa w Buckeye. Donovan urodził się z anemią sierpowatą i zmarł w wieku 13 lat z powodu powikłań po COVID-19, podczas gdy jego matka Teresita Horne walczyła z wirusem w szpitalu. Matka nie miała możliwości pożegnać się ze swoim jedynym synem. "Pamiętam, kiedy pierwszy po przyjściu ze szpitala raz weszłam do pokoju Donovana, krzyczałam najgłośniej, jak mogłam - mówi Teresita. - Przychodzę tu tylko po to, żeby posiedzieć i czasem pomyśleć, czasem mnie to uspokaja. Ale czasami bardzo mnie to smuci. Nie chcę niczego się pozbyć ani niczego przesunąć. Czasami po prostu czuję, że wróci ze szkoły, i chcę, żeby zastał wszystkie rzeczy tak, jak je zostawił".

Fotel fryzjerski, na którym Sherman Peebles obcinał włosy w soboty w Overflo Beauty and Barber Shop w Columbus w stanie Georgia. Pod koniec września, gdy Sherman, który pracował również jako zastępca szeryfa, leżał w szpitalnym łóżku, liczba ofiar COVID-19 osiągnęła 675 000, przewyższając tym samym liczbę Amerykanów zabitych przez hiszpańską pandemię grypy 100 lat wcześniej. Zmarł następnego dnia w wieku 49 lat. Pomimo upływu kilku miesięcy od śmierci wiceszeryfa-fryzjera, jego najlepszy przyjaciel i właściciel sklepu Gerald Riley, kiedy przyjeżdża do sklepu w soboty, wypatruje zaparkowanego wozu Shermana. Pod koniec dnia wraca myślami do rytuału, którego on i jego przyjaciel od 25 lat przestrzegali podczas zamykania sklepu. "Kocham cię, bracie" - mówili sobie nawzajem. Czy mogli przypuszczać, że będą to ostatnie słowa, jakie między sobą zamienią?

Pusty fotel stoi pod portretem Walta Whitmana przy biurku Arniego Kantrowitza w jego nowojorskim mieszkaniu. Kiedy zeszłej zimy przez Nowy Jork przetoczył się wariant omikron, profesor Arnie Kantrowitz zachorował. Początkowo wydawało się, że to przeziębienie z gorączką, ale potem infekcja pogłębiła cukrzycę, na którą wcześniej chorował. Profesor college'u, działacz LGBT, autor dwóch książek i współautor artykułów, esejów, wierszy oraz beletrystyki i antologii. Zmarł 21 stycznia 2022 roku w wieku 81 lat. "Nie chcę być jedną z tych osób, które chodzą i rozmawiają ze zmarłymi" - mówi jego długoletni partner Larry Mass. Ale prosi Arniego o radę, teraz, kiedy wydarzenia na świecie wyzwalają w nim niszczący gniew, który wydaje się nie do opanowania. Myśli o tym, co powiedziałby Arnie, by sprowadzić go choć na chwilę z powrotem na ziemię. "On nie odszedł całkowicie - mówi Mass. - Jest w moim sercu".

Mary Jacq McCulloch uwielbiała odkrywać ścieżki wijące się przez ogród botaniczny Karoliny Północnej w Chapel Hill, często odwiedzając ogród z córką i wnuczką. Śmierć 87-letniej Mary  przyszła w środku wiosny, w kwietniu 2020 roku. Teraz, gdy nadchodzi kolejna wiosna, córka Mary Karen McCulloch przypomina sobie wspólne przejażdżki po Chapel Hill, aby popatrzeć na kwitnące drzewa. Ulubieńcami Mary Jacq były czerwone pąki. "Są oszałamiające, w kolorze magenty - mówi Karen McCulloch. - Każdy pąk przypomina mi mamę. Mama by to pokochała. Każdy trochę jak ona - jaskrawo ubarwiona i wymagająca uwagi".