słówka

• "Puppe" to lalka, a pupa - "Popo". Fałszywi przyjaciele w polskim i niemieckim

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Stephansdom - katedra w Wiedniu - poświęcona jest św. Szczepanowi, nie Stefanowi I. Wiedeńczycy pieszczotliwie nazywają ją Steffl, czyli Szczepcio, a nie Stefek.

  27.03.2023 | 00:05

  fałszywi przyjaciele

  język niemiecki

  język polski

  słówka

  

• Nazywam się Ziobro, Zbigniew Ziobro. Każdy chłopiec marzy, by być Bondem

  Felietony

  Michał Rusinek

  Fantazjowanie nie tylko pozwala nam być kimś innym, ale też opanować lęk przed tym, czego się obawiamy.

  24.03.2023 | 00:05

  fantazje

  James Bond

  język polski

  Michał Rusinek

  

• "Obudź mnie o 6". Kto nigdy nie użył karteczki samoprzylepnej?

  Słówka. Magazyn o języku

  Waldemar Kumór, Ewa Zientarska

  Wyzwaniem bywa takie przyklejenie karteczki z wiadomością, żeby znalazł ją inny domownik. Pewna nastoletnia Amerykanka przykleja swoje prośby na desce od sedesu - wtedy jest pewna, że matka je zobaczy, bo rano wstaje pierwsza.

  23.03.2023 | 00:05

  język polski

  karteczki Post-it

  karteczki samoprzylepne

  słówka

  

• Z wizytą u Karwowskiego i Freuda. Siedem najlepszych adresów literackich i filmowych

  Słówka. Magazyn o języku

  Jacek Szczerba

  Kiedyś na natrętne pytanie o adres odpowiadało się: "Ulica Śliska, numer zjechał". Ale adres wielu postaci literackich czy filmowych jest prawie jak ich wizytówka, a nawet więcej - stanowi fragment biografii i dopełnienie ich charakteru.

  20.03.2023 | 08:30

  adresy filmowe

  adresy literackie

  Jacek Szczerba

  język polski

  

• "Wielki Papież" i "Papież Polak". Wielkie litery na odsiecz Janowi Pawłowi II

  Felietony

  Michał Rusinek

  Ryszard Czarnecki: "Dzisiaj myślimy na ten bolesny temat oczami współczesnymi". Przypominam, panie pośle, że do myślenia służy inny organ.

  17.03.2023 | 00:05

  Jan Paweł II

  język polski

  Michał Rusinek

  słówka

  

• Bokser Vitali Klitschko i mer Witalij Kłyczko to jedna osoba. Jak zapisywać ukraińskie nazwiska?

  Słówka. Magazyn o języku

  Bartłůmjej Wanot

  Życie między kilkoma językami przypomina dowcip: Serhiy, Sergiy i Sergey wchodzą do baru, zamawiają piwo, a barman na to: "Poproszę dowód".

  15.03.2023 | 00:05

  język angielski

  język polski

  język ukraiński

  Serhij Żadan

  

• Nikt nie mówi "poniedziałeczek", ale na "piąteczek" czekamy. Słownik najgorszych zdrobnień

  Słówka. Magazyn o języku

  Ewa Zientarska

  Jak "ugotować" przyrostek? Na ciepło, najlepiej w buraczkach.

  14.03.2023 | 00:05

  Jan Miodek

  język polski

  katarzyna kłosińska

  nadużywanie zdrobnień

  

• Najsłynniejszym robakiem w literaturze polskiej jest ksiądz Robak

  Felietony

  Michał Rusinek

  Ciekawym słowem jest szarańcza, która pojawia się w prawicowym dyskursie. W PRL-u funkcję szarańczy pełniła stonka.

  10.03.2023 | 00:05

  Adam Mickiewicz

  Juliusz Słowacki

  język polski

  Michał Rusinek

  

• Świat pika, gada, brzęczy, jest coraz głośniejszy. Nie potrzebuję Braille'a

  Tylko na Wyborcza.pl

  Dariusz Kortko, Ewa Niewiadomska

  Dzisiaj jest super, bo pada deszcz. Idę chodnikiem wzdłuż bloków i słyszę, jak krople stukają o parapety. Każdy wydaje inne dźwięki. Woda leje się z rynny, a między blokami słychać ptaki. Z takich okruchów buduję orientację.

  03.03.2023 | 20:43

  alfabet Braille'a

  Dąbrowa Górnicza

  dźwięk

  język polski

  

• OK. Jak dowcip z bykiem zawojował świat

  Słówka. Magazyn o języku

  Waldemar Kumór

  W angielskim były słowa na powiedzenie: tak, dobrze, w porządku. Jednak OK okazało się najwygodniejsze - pozwala zgodzić się na coś bez ujawniania swojej opinii i emocji.

  06.03.2023 | 23:00

  etymologia

  język polski

  OK

  słynne słowa

  

• Co za władza! Co za gracja! Co za pompa! Biesiada w operze (wrocławskiej)

  Felietony

  Michał Rusinek

  Tym razem nie biedna cyganeria biesiadowała, ale najmożniejsi tego kraju, a przynajmniej regionu.

  02.03.2023 | 23:20

  język polski

  Michał Rusinek

  Opera Wrocławska

  PiS

  

• "Łásky" to pieszczoty, a "droczýty"? Fałszywi przyjaciele 18+ w polskim i ukraińskim

  Słówka. Magazyn o języku

  Bartłůmjej Wanot

  Byłem świadkiem, jak Ukrainka, usłyszawszy od polskiego kolegi: "Ty to się lubisz droczyć!", była cokolwiek skonfundowana.

  27.02.2023 | 21:00

  false friends

  fałszywi przyjaciele

  język polski

  język ukraiński

  

• "Udana demobilizacja" - zabicie rosyjskiego żołnierza. O języku wojny w Ukrainie

  Felietony

  Michał Rusinek

  Język tej wojny, a przynajmniej język Ukraińców, jest zupełnie inny niż język wszystkich wojen, do jakiego przyzwyczaiła nas historia i literatura wojenna.

  24.02.2023 | 00:05

  język polski

  język wojny w Ukrainie

  Michał Rusinek

  rok wojny

  

• "Mamo, umiesz strzelać? Nauczysz mnie?". Pytania dzieci o wojnę w Ukrainie

  Słówka. Magazyn o języku

  Ewa Zientarska

  "Dlaczego zawsze jest wojna? Jak dziadek był mały, była wojna. Teraz jest stary i znów jest wojna".

  24.02.2023 | 00:05

  dzieci z Ukrainy

  język polski

  język wojny w Ukrainie

  słówka

  

• Ryszard Ochódzki nazywał się najpierw Nowohucki. Siedem najlepszych nazwisk w filmie i literaturze

  Słówka. Magazyn o języku

  Jacek Szczerba

  Czasem nazwisko bohatera łączy się z nazwiskiem jego kreatora: to przypadek Adasia MIAUczyńskiego oraz scenarzysty i reżysera Marka KOTerskiego.

  19.02.2023 | 22:30

  Jacek Szczerba

  James Bond

  język angielski

  język polski

  

• Kowalski ma pracę w kabarecie, a Czarnek jest "białym człowiekiem". Duma narodowa!

  Felietony

  Michał Rusinek

  Wstali i zaczęli bić brawo: ministrowi Czarnkowi, posłowi Kowalskiemu, sobie samym.

  17.02.2023 | 00:05

  Barbara Nowak

  Janusz Kowalski

  język polski

  Michał Rusinek

  

• "Jo ći przaja". Czyli jak wyznać miłość po śląsku

  Słówka. Magazyn o języku

  Bartłůmjej Wanot

  Polak powie: "kocham (kogo?) Natalię", Ukrainiec: "kochaju (koho?) Natalu, a Słowak: "milujem (koho?) Natáliu". Tylko w śląskim miłość wymaga celownika: "przaja (kumu?) Nataliji".

  13.02.2023 | 21:21

  język polski

  język śląski

  kochać

  like

  

• Policjancik, kontrolerek i urzędniczek. Zdrobnienia to forma manipulacji

  Listy do Słówek

  Marek Wystański

  Poprzez użycie zdrobnień infantylizujemy rozmówcę, pozbawiając go, tak jak dziecko, autonomii.

  13.02.2023 | 14:00

  język polski

  słówka

  zdrobnienia

  

• Sponsorem ministra Czarnka jest literka a. A fuj... postawy "apatriotyczne, aspołeczne, arodzinne"

  Felietony

  Michał Rusinek

  Formacja polityczna, do jakiej należy pan minister, próbuje nam od początku swojego rządzenia wmówić, że świat jest czarno-biały.

  10.02.2023 | 00:05

  język polski

  Michał Rusinek

  Przemysław Czarnek

  słówka

  

• Pieniążki, pociążek, paczusia. Słowa, które irytują profesora Miodka

  Słówka. Magazyn o języku

  Jan Miodek

  Nawet rozkaźnikowe "biegiem!" zamieniamy ostatnio na "biegusiem!", co dokumentuje jedna z reklam

  07.02.2023 | 23:00

  Jan Miodek

  język polski

  słówka

  Tylko na Wyborcza.pl

  

• Bieda, Biedronka, biedermeier. Patryk Jaki "trojcu lubit"

  Felietony

  Michał Rusinek

  Mogę sobie wyobrazić, że Patryk Jaki umiałby wyjaśnić związek stylu w architekturze wnętrz ze znienawidzonymi Niemcami.

  03.02.2023 | 00:05

  Biedronka

  język polski

  Michał Rusinek

  Patryk Jaki

  

• "Ma pan paskudną reputację. Podoba mi się to". Siedem najlepszych cytatów z kryminałów

  Słówka. Magazyn o języku

  Jacek Szczerba

  Jeśli idzie o ironiczną narrację w pierwszej osobie, nikt w branży kryminalnej nie może równać się z Chandlerem.

  02.02.2023 | 00:05

  cytaty literackie

  cytaty z filmów

  Jacek Szczerba

  język polski

  

• Jak w menu zobaczysz "rosol", nie oczekuj "zupy". Fałszywi przyjaciele w czeskim i polskim

  Słówka. Magazyn o języku

  Bartłůmjej Wanot

  Królem fałszywych przyjaciół jest ta para: polskie "szukać" i czeskie "šukat", czyli wulgarne określenie na uprawianie seksu

  31.01.2023 | 00:05

  false friends

  fałszywi przyjaciele

  język czeski

  język polski

  

• Nic śmiesznego. Jak TVP zmanipulowała wypowiedź Tuska

  Felietony

  Michał Rusinek

  TVP zachowała się jak Adam Miauczyński: ktoś włożył sporo wysiłku, żeby obejrzeć ponadgodzinne spotkanie z Tuskiem, by wyciąć z niego kilkusekundowy fragment.

  27.01.2023 | 05:00

  Donald Tusk

  język polski

  Michał Rusinek

  słówka

  

• Oddech dziecka, krzyk, klakson samochodu. Głusi tego nie słyszą

  Słówka. Magazyn o języku

  Anna Goc

  Jeszcze kilkanaście lat temu głusi wstydzili się migać na ulicy. Co my wiemy o niesłyszących?

  27.01.2023 | 21:00

  Anna Goc

  głusi

  język migowy

  język polski

  

• Ukraińcy lansują modę na panterkę. Memy o najsłynniejszych dziś czołgach

  Słówka. Magazyn o języku

  Ewa Zientarska

  Steven Seagal grozi, że nakręci nowy film, jeśli Stany Zjednoczone nadal będą zbroiły Ukrainę. I to jest "eskalacja".

  24.01.2023 | 05:01

  czołgi leopard

  język wojny w Ukrainie

  Leopardy

  memy

  

• Tusk i jego "zgraja". Niebezpieczne kawały Ziobry i Czarnka

  Felietony

  Michał Rusinek

  Jak Zbigniew Ziobro i Przemysław Czarnek stali się figurami z dowcipów o Polaku, Niemcu i Rusku. Na własne życzenie.

  20.01.2023 | 00:05

  dowcipy

  język polski

  Michał Rusinek

  słówka

  

• Love, kochać, kocháty. Jak kochają Ukraińcy, jak Polacy?

  Słówka. Magazyn o języku

  Bartłůmjej Wanot

  "Kochajemo" tylko męża lub żonę albo chłopaka czy dziewczynę. Za to "kochamy" nawet czekoladę.

  17.01.2023 | 08:29

  język polski

  język ukraiński

  kochać

  kocháty

  

• "Nasze koryta cieszą się dużym uznaniem i zadowoleniem". Smacznego!

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  "Kotlety mielone otulone boczkiem", a śledź - "pierzynką". Siedem najbardziej pretensjonalnych nazw potraw

  14.01.2023 | 06:01

  gastropoezja

  język polski

  kurioza

  Pyszne słowa

  

• "Zbieram Obcych po drodze. Można się dogadać". Kurioza Kasi Huzar-Czub

  Felietony

  Michał Rusinek

  Sporo ogłoszeń podszytych jest ludzkimi dramatami, jak chociażby to: "Witam. Mam do oddania lizak z napisem: Kocham cię".

  13.01.2023 | 00:05

  język polski

  kurioza

  Michał Rusinek

  ogłoszenia drobne

  

• Droga Ewa, kup u nas majtki. Siedem fraz, które zrobią z Ciebie idiotę

  Słówka. Magazyn o języku

  Ewa Zientarska

  Ustalenie gdzie podziała się przesyłka z grą Ufodron wymagało czterech telefonów i trzech e-maili. Co z nami robią internetowe sklepy?

  11.01.2023 | 05:16

  język polski

  spoufalanie się

  słówka

  Tylko na Wyborcza.pl

  

• Naszym przodkom nie spodobały się łacińskie nazwy miesięcy. Mamy więc styczeń

  nazwy z kalendarza

  Dariusz Barański

  Mówmy "dziś dwudziesty stycznia", a nie jak często się zdarza: "dziś dwudziesty styczeń".

  04.01.2023 | 06:00

  język polski

  nazwa miesiąca

  nazwiska

  styczeń

  

• Święty niepokój. Jak abp Jędraszewski i prof. Matczak wystraszyli Rusinka

  Felietony

  Michał Rusinek

  Ciekawa opozycja "pokój - spokój" potrzebna była arcybiskupowi wyłącznie po to, by zaatakować prezydenta Andrzeja Dudę

  30.12.2022 | 00:05

  abp Marek Jędraszewski

  język polski

  Marcin Matczak

  Michał Rusinek

  

• "Jestem kobieta pracująca. Żadnej pracy się nie boję". Siedem najlepszych kobiecych cytatów filmowych

  Słówka. Magazyn o języku

  Jacek Szczerba

  "Jestem tylko dziewczyną stojącą przed chłopakiem i proszącą go, żeby ją kochał". Takie ckliwe kwestie brzmią przekonująco jedynie w ustach aktorek ślicznych i wdzięcznych.

  27.12.2022 | 15:32

  film

  Jacek Szczerba

  język polski

  najsłynniejsze zdania

  

• Polska na torturach. Według posła Saka (w ray-banach) winni "eurofile i federaści"

  Felietony

  Michał Rusinek

  "Wasze buczenia, krzyczenia i inne paszczodźwięki nie robią na mnie najmniejszego wrażenia". O popisie Piotra Saka z Solidarnej Polski.

  23.12.2022 | 06:00

  clubmastery

  język polski

  KPO

  Michał Rusinek

  

• Z Rizdwom Chrystowym - czyli jak życzyć Ukraińcom i Ukrainkom "wesołych świąt"

  Słówka. Magazyn o języku

  Bartłůmjej Wanot

  Fraza "szczob putin zdoch" łączy w sobie wiele życzeń. Pokoju, zdrowia, radości.

  21.12.2022 | 01:10

  Boże Narodzenie

  język polski

  język ukraiński

  Rizdwo

  

• Życie na luzie, sprzedaje się lepiej. Dlatego dorośli kradną słowa młodym

  słownik młodzieżowy

  Aleksandra Lewińska

  W języku młodzieżowym nie ma nabożnej czci wobec polszczyzny oficjalnej, a także wobec angielszczyzny - rozmowa z prof. Anną Wileczek, przewodniczącą jury plebiscytu Młodzieżowe Słowo Roku

  18.12.2022 | 23:27

  essa

  język polski

  młodzieżowe słowo roku

  słówka

  

• Górki i dołki prezesa Glapińskiego. Bo poszedł do sklepu

  Felietony

  Michał Rusinek

  Podczas swoich pogadanek prezes Glapiński za każdym razem dodaje coś nowego, jak rasowy stand-uper.

  16.12.2022 | 05:30

  Adam Glapiński

  inflacja

  język polski

  metafora

  

• Dziadek Mróz nie przyjdzie, obrona powietrzna pracuje. Słownik ukraińskiego blackoutu

  Słówka. Magazyn o języku

  Ewa Zientarska

  Kiedy każdego dnia żyje się w zimnie i ciemnościach, jedno słowo nabiera szczególnego znaczenia.

  13.12.2022 | 12:34

  agregaty prądotwórcze

  generator

  język polski

  język ukraiński

  

• Premier Morawiecki i jego zwierzęta. Ptak w locie, łabędzie w szuwarach oraz skacząca żaba

  Wolna Sobota

  Michał Rusinek

  Skupmy się więc na żabie, a dokładniej na żabim skoku premiera.

  10.12.2022 | 06:00

  język polski

  Mateusz Morawiecki

  Michał Rusinek

  słówka