pogodomy se po ślonsku

• Pogodomy se po ślonsku. Kapelka z antynkom i kopszicer

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Latoś jesiyń łobrodziyła w słońce, żołte, bronotne i cerwone stromy i krzoki, ale tyż w grziby, kasztany, "skoruszyna" (jarzębina) i "ajchle" (żołędzie), na kere my godali, że to som łorzechy w "kapelkach" (beretach, ale to tyż piuska).

  19.11.2022 | 16:06

  

• Pogodomy se po ślonsku. Korowody z wonglym, baniom i kasprami

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Durch "futrujom" (karmią) nos zerjalym ło wonglu, kery ponoć jes, ale choćby go niy było.

  30.10.2022 | 17:27

  

• Pogodomy se po ślonsku. Jak sie skońcył sabat heksow z hołdy

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Nasza godka słychać już w prowdziwych tyjatrach. Przodzi był "Cholonek" Janoscha, potym "Hanka" łod Alojza Lyski, a terozki "Heksy z hołdy" w Miyjskym Cyntrum Kultury w Rudzie Ślonski.

  16.10.2022 | 14:48

  

• Pogodomy se po ślonsku. Zupa z chwosta i papiorzany żeleźniok

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Reskiyrujoncy łobiecujom, że dociepnom nom jakeś klepoki do geltakow i pynzyjow, ale jedne co mogymy zrobić, to jak nasze starziki, przirychtować sie na zima i biyda.

  02.10.2022 | 20:44

  

• Pogodomy se po ślonsku. Judaszowo gałyńź i kibel sztromu

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Tyla sie u nos dzieje, że żol siedzieć w chałpie. A dziynki Industriadzie niy muszymy se już "forsztelować" (wyobrażać) kaj chodziyły na szychty nasze prastarziki i starziki, ale mogymy to zobejrzeć.

  17.09.2022 | 10:41

  

• Pogodomy se po ślonsku. Boloncki i utropy w rugzaku

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Na "pońci" (pielgrzymce) nojważniyjsze som szczewiki, intyncjo i pogoda. Bo ani my sie łobejrzeli, jak w niydziela godzi sie iś do Piekarski Paniynki.

  21.08.2022 | 07:42

  

• Abo braknie toworu, abo tak zdrożeje, że niy bydzie nos na nic stykać

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Na razie prawie wszyske "fachy" (półki, ale "fach" to tyż zawod) w "konzomach" (sklepach) som połne i żodyn niy jes głodny. Ale strach mo sroge ślypia i zacynomy sie lynkać, że abo braknie "toworu" (różnych produktów), abo tak zdrożeje, że niy...

  07.08.2022 | 16:34

  

• Pogodomy se po ślonsku. Fligi i brałza w badysztubie

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Niyroz wajomy, że reskiyrujoncy niy chcom uznać naszy godki za jynzyk ślonski. Ale jak bydymy sie na nich łoglondać, łobudzymy sie z rynkom w nachtopie. Widza, że nawet niykere nasze kamraty jedyne co poradzom, to diobła huśtać. Nom łostało ino...

  10.07.2022 | 07:20

  

• Polska 2050: Ślonskiej godce należy się status języka regionalnego

  język śląski

  Michalina Bednarek

  Polska 2050 zapytała 500 mieszkańców woj. śląskiego, czy język śląski powinien zostać uznany "językiem regionalnym".

  24.06.2022 | 15:48

  

• Pogodomy se po ślonsku. Ćiaćiane Poloki i cuda w pantyjonie

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Nojlepi, żeby my se fajrowali przi krupnioku i kiście piwa abo słowiańske walyntynki - piyrszy dziyń lata - nojdukszy dziyń i nojkrotszo noc w roku. Niyważne jak je mianujo.

  18.06.2022 | 08:15

  

• Pogodomy se po ślonsku. Charpyńcie w dzichtach i na holcplacach

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Nogle sie łokozało, że nawet na Wiyrchniym Ślonsku, kery zawdy stoł na wonglu, niy bydzie w zima cym "hajcować" (palić). Toż trza sie brać za "forantowanie" (gromadzenie) "charpyńci" (chrustu).

  11.06.2022 | 11:43

  

• Pogodomy se po ślonsku. Łogniste jynzyki i mamlas rochwist

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Te świynto mo dwa miana - kościelne to Zesłanie Ducha Świyntego na Nojświyntszo Paniynka i apostołow, a świycke - Zielone Świontki. Prawie żodyn już niy pamiynto, że fajrowało sie je aże trzi dni i po Wielkanocy i Godach to łone było nojważniyjsze.

  04.06.2022 | 10:34

  

• Pogodomy se po ślonsku. Jak skuli śpiywki sztrajchowałach kwatera

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Wiycie, jako to uciecha siedzieć miyndzy kamratami, kerzi łosprowiajom po naszymu, i suchać z "biny" (sceny) ślonski godki.

  22.05.2022 | 17:44

  

• Pogodomy se po ślonsku. Co napochajom zimne synki?

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Zrobiyło sie zielono i wszyscy filujom na blumy. Jedne woniajom, inksze som ino gryfne, a wiela ś nich mo ślonske miana. Noprzod pokazujom sie "śniegotki" (przebiśniegi), a po nich gyńsipympki.

  07.05.2022 | 13:47

  

• Pogodomy se po ślonsku. Za tych, kerzi som na dole, noleży rzykać do świynty Barborki

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Pamiyntom klank grubianych buckow, kery niyroz słyszałach z Nikiszu. Niy było telefonow ani komputrow, ino tyn bucek. A baby łod bergmonow, kerzi akurat byli na szychcie, tak jak stoły (kożdo seblykła ino zopaska), pylały na Nikisz.

  29.04.2022 | 20:46

  

• Pogodomy se po ślonsku. Zabijanie hazoka i hekele z kroszonkow

  Wielkanoc

  Barbara Szmatloch

  Bydymy se winszować zdrowio, dobry sztele, przonio łod Ponbocka, coby my niy musieli nic brać na borg i żeby ta wojna sie gibko skońcyła. I tego, coby wszyscy, jak nasze bajtle, zabijali ino szekuladowe hazoki.

  15.04.2022 | 12:43

  

• Pogodomy se po ślonsku. Kożdy dziyń momy prima aprilis. Robiom nos za bozna i cyganiom wiela wlezie

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Tak po prowdzie, to kożdy dziyń momy prima aprilis. Robiom nos za bozna i cyganiom wiela wlezie

  01.04.2022 | 09:02

  

• Pogodomy se po ślonsku. Toplanie kukłow i sztalowanie wekerow

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Niyroz nom sie zdowo, że jes już na coś za niyskoro. Ale nigdy niy jes za niyskoro i idzie nawrocić sie na łostatni driker.

  27.03.2022 | 12:22

  

• Pogodomy se po ślonsku. Nasze starziki godali, że coś jest "pewne jak w ruskym banku"

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Downi "dlo przigody" (na wszelki wypadek) nojlepi było mieć skukane złocioki abo czimać piniondze w "szporkasie" (skarbonce). Była niom "krałza" (słoik) zakopano pod "stromym" (drzewem) w zegrodce.

  19.03.2022 | 08:02

  

• Pogodomy se po ślonsku. Byzuch na kery trza przibadać

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Tyn byzuch borokow ze wschodu gibko sie niy skońcy i trza bydzie na to przibadać. Niy z musu, ale tak po ludzku.

  12.03.2022 | 08:24

  

• Pogodomy se po slonsku. Kreple, mantle i świtanie w jynzyk

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Dzisiej w modzie som kreple z rołzom, ajerkoniakym, pudingym, szekuladom, szlagzanom i posute kokosflokami), mandlami, łorzechami, zitronatym abo libysperlajn. Tak my sie łozbestwiyli, bo niy ma dnia bez jakiś fajery.

  19.02.2022 | 09:56

  

• Domowy ser musi śmierdzieć. Z kminkiem smakuje wybornie

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Za staryj Polski w Katowicach było pełno "kafyjow" (kawiarni) i restauracjow, a w nich koncerty i dancingi. Łostomajte "gyszeftsmany" (przedsiębiorcy) i inksze bogoce mogli tańcować nawet na "dylowce" (podłodze) ze "zrzadła" (lustra).

  06.02.2022 | 18:19

  

• Zwracanie się do babci na "ty" kiedyś było nie do przyjęcia. Szacunek musiał być

  dzień babci

  Barbara Szmatloch

  Dopiyro my sie "sturali" (oprzytomnieli) po Godach z fajrowania i winszowania, a z "fachow" (półek) w konzomach straciyły sie "sznyjmany" (bałwany), "kety" (łańcuchy) i "glaskugle" (bombki). Ale już na jejich "placu" (miejscu) pokozały sie gyszynki...

  21.01.2022 | 09:01

  

• Pogodomy se po ślonsku. Kalno woda i makowki na osłoda

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Na Wiliji krolym wiecerzy prawie w kożdy chałpie bydom fisze i harynki, bo szotow żodyn sie wtynczos niy chyci.

  24.12.2021 | 17:53

  

• Pogodomy se po ślonsku. Pogoda w duckach i sztrofa za fluchtanie

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Wziynach trzecio "szpryca" (zastrzyk) szczypionki na kowida i durch żyja. Miałach ino leki "fiber" (gorączkę) i "buła" (obrzęk) na rynce. Beztoż mogłach fajrować Barborka i na Nikiszu, i w Piekarach.

  13.12.2021 | 06:53

  

• Pogodomy se po ślonsku. Barborka na szpryngsztofie i jarmaki na wobika

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Skisz zarazy niy bydzie fajrowania Barborki. Ale kajniykaj zagro bergkapela, a w kościołach kaj som ołtorze, figury i łobrozy patronki bergmonow łodprawiom msze.

  05.12.2021 | 21:02

  

• Pogodomy se po ślonsku. Bulkoc i patynt na wino z kolidupy

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Niy chca żodnego namowiać do pyndzynia bimbru, bo berbelucha szkodzi zdrowiu. Co inkszego swojske wino, kere robiyło sie downi prawie w kożdy chałpie. Nawet jak na stole stoły flaszki z markowom gorzołkom, wszyscy cichtowali, kej starzik prziniesom...

  14.11.2021 | 20:43

  

• Pogodomy se po ślonsku. Sztatica na kerchofie i fanzolowy fet

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Jakżech se "forsztelowała" (wyobraziła), wiela plastikowych "habozi" (śmieci) trza bydzie po Wszyskich Świyntych wyciepnońć z kerchofow na hasiok, zrobiyło mi sie żol naszy mamulki-ziymi.

  07.11.2021 | 18:16

  

• Pogodomy se po ślonsku. Szczyrbok na zadniym zicu

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  24.10.2021 | 17:01

  

• Pogodomy se po ślonsku. Ańfachowe maszkyty z przepastnego bifyja

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Tyn nowy "ornong" (porządek), kery nom łod łońskego roku łobiecowali, pocułach w swojym "bajtliku" (portmonetce). Za kożdym razym, jak ida do konzomu, to kupuja myni, a "bula" (płacę) wiyncy.

  10.10.2021 | 20:17

  

• Pogodomy se po ślonsku. Medykamynty z faski, romy i fynsterbretu

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Zaniydugo, w dziyń świyntych Kosmy i Damiana, bydom fajrować farmaceuty, po naszymu japtykorze. Downi, tak jak terozki, byli łoni "wybildowani" (wykształceni), jednak ło niykerych mikszturach, co je sprzedowali, wolelibymy niy wiedzieć.

  26.09.2021 | 20:33

  

• Pogodomy se po ślonsku. Larmo z kanony i wymućkane ciaćko

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Łostatnio wszyscy "fajrowali" (świętowali) - Katowice swoj "gyburstag" (urodziny), KOD Kultury dymokracjo, a ci łod "dangi" (tęczy) rownoś i "zwolo" (swoboda). Ale i tak kożdy kukoł w niebo na kerym furgoł Zeppelin.

  19.09.2021 | 20:20

  

• Pogodomy se po ślonsku. Fomlowanie przi kneflach i hołda złociokow

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Kobiytom i dziołszkom godzi sie iś na pońć do Piekarski Paniynki. I pamiyntejcie, że niy może to być ino pokuta, to tyż uciecha. A krom deki, flaszki zeltru, paryzola łod słońca abo dyszcu, rożańca i klapsznitow, trza mieć tyż jakoś intyncjo.

  22.08.2021 | 10:51

  

• Pogodomy se po ślonsku. Cyrkus bez klotkow, afow i elefantow

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Cyrki straciyły racjo bytu. Wszyskich naszych myńszych bracikow idzie se łobejrzeć w szpecjalnych zegrodkach, kaj som flyjgowane i niy muszom robić konsztikow, do kerych niy nawykły.

  08.08.2021 | 16:02

  

• Pogodomy se po ślonsku. Kino w celcie i uciecha w cukerdołzie

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Ślonzok to niy Polok. A może nawet niy cowiek, bo idzie mu nazdać jak świni. No to jo jes bezpaństwowiec, jak moj tatulek po II wojnie, bo niy mioł volkslisty, a był przi Wehrmachcie. A godać cysto po polsku poradzymy jak żodyn, ino może już niy...

  18.07.2021 | 20:47

  

• Pogodomy se po ślonsku. Luftbalony i pieconki z hasio

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Skisz końca III powstania ślonskego sto lot tymu nawiedziył nos pon prezidynt. Zezwolył bajtlom łobleconym po ślonsku ściepnońć "larwy" (maski), łozdoł tabule pamiynci i łostawiył "kranc" (wieniec) przed dynkmalym, a na dugi "sztynder" (stojak)...

  11.07.2021 | 20:05

  

• Pogodomy se po ślonsku. Jeszce niydowno kożdymu sie portki czynsły ze strachu przed zarazom

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Spytałach sie poru myndrkow, pojakymu niy chcom sie zaszczypić. I prawie wszyscy mi łodpedzieli, że niy trza, bo przeca łoni nikaj niy łażom ino do konzomu, kościoła, dochtora, na pogrzyb i na klachy.

  04.07.2021 | 20:21

  

• Pogodomy se po ślonsku. Ferecyna i złocioki pod futrowkom

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Zaraza, dziynki Bogu, szprycom i dowaniu pozor przisztopowała i mogymy spokojnie wylyź na luft, a zaniydugo "toplać" (moczyć) sie i "pultać" (chlapać) w stowach, rzykach i na basynach.

  20.06.2021 | 20:37

  

• Pogodomy se po ślonsku. Dziadoszki we fojerze i frechowny Bismarck

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Jak przidzie do welowanio, to starziki, tak jak Ślonzoki, muszom dować pozor, coby jich reskiyrujoncy niy zahalali na śmierć.

  11.06.2021 | 06:54

  

• Pogodomy se po ślonsku. Kamraty z tagebuchow i elwerhauzow

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch, Katowice

  Powyciongałach wszyske "klamory" (niepotrzebne rzeczy) z szranckow i szuflodkow, coby znolyź staro fotografjo, kero dioboł "chwostym" (łogonym) przikrył, i wpod mi w rynce moj pamiyntnik z casow, kej łaziyłach do powszechny szule.

  06.06.2021 | 20:01