ewolucja

• Jak się mają psy z okolic Czarnobyla? Naukowcy przebadali ich DNA

  katastrofa w czarnobylu

  Margit Kossobudzka

  Do tej pory nie prowadzono żadnych populacyjnych badań genetycznych dużych ssaków z Czarnobyla.

  05.03.2023 | 06:00

  nauka

  ewolucja

  mutacja genetyczna

  biologia

  

• Fizyk o dowodzie na istnienie lub nieistnienie Boga: Domieszanie świadomości do kwantów nie jest potrzebne

  Wolna Sobota

  Józef Spałek

  Dzielenie środowiska fizyków na wierzących i ateistów uważam za schematyczne, a nawet przestarzałe.

  11.02.2023 | 04:00

  Kościół

  dna

  fizyka

  wiara

  

• Co nie śmierdziało neandertalczykom? Łatwo uwierzycie. Zbadano warianty ich genów węchowych

  Nauka

  Kasper Kalinowski

  Sygnały zapachowe mają dla nas kluczowe znaczenie, wpływają m.in. na dobór życiowych partnerów. Czy nasi pradawni krewni - denisowianie i neandertalczycy - mieli taki sam węch? Nie do końca. Udało się to zbadać.

  08.02.2023 | 10:45

  węch

  antropologia

  nauka

  ewolucja

  

• Dwie uczone wybrały się na badania terenowe do... publicznych toalet. Co graffiti, mycie rąk czy siadanie na sedesie mówi o obu płciach?

  męski punkt widzenia

  Kasper Kalinowski

  Toaleta raczej nie kojarzy się z prowadzeniem poważnych badań naukowych. To jednak jedno z nielicznych miejsc, w których przebywamy sami i czujemy się w pełni anonimowo.

  27.01.2023 | 17:20

  Żyć Lepiej. Psychologia Codziennie

  meski punkt widzenia

  nauka

  relacje i związki

  

• Paul Bloom, psycholog: Ludzi coś przyciąga do tego, co negatywne. To, co brzydkie, szokujące i bolesne, nas pociąga

  Wolna Sobota

  Kasper Kalinowski

  86 proc. ludzi w skali globu określa siebie jako raczej szczęśliwych lub bardzo szczęśliwych. Kiedy eksperci różnych specjalności upierają się, że ich społeczeństwa są pełne nieszczęścia, nieświadomie ilustrują jeden z wniosków z badań nad...

  12.01.2023 | 06:00

  śmierć

  Żyć Lepiej. Psychologia Codziennie

  cierpienie

  Co czuję

  

• Mężczyźni żyją krócej, bo to "płeć wysokiego ryzyka"

  męski punkt widzenia

  Kasper Kalinowski

  W XXI w. testosteron, ryzykowne zachowania, używki czy samotność wciąż skracają długość życia mężczyzn. Jak je wydłużyć (bez kastracji i skracania średniej długości życia kobiet)? Przedstawiamy pięć porad.

  16.12.2022 | 06:00

  Żyć Lepiej. Psychologia Codziennie

  meski punkt widzenia

  nauka

  psychologia

  

• Od 150 lat jesteśmy w błędzie. Darwinowi nie chodziło o "przetrwanie najsilniejszych"

  Wolna Sobota

  Kasper Kalinowski

  Co takiego w psychice bonobo pozwoliło im uciec od najgorszej części bycia członkiem małpiej rodziny?

  02.12.2022 | 14:00

  szympans

  empatia

  bonobo

  agresja

  

• Ludzkie oczy są wyjątkowe. Biel twardówki mogła zapewnić Homo sapiens przewagę

  Klikbajt i fakt

  Kasper Kalinowski

  Jeśli chcemy komuś odebrać człowieczeństwo, wystarczy zamazać białe twardówki oczu. Jak wskazują naukowcy, unikalna dla ludzi biel twardówki wpływa na to, jak oceniamy atrakcyjność, stan zdrowia i wiek, również w przypadku ludzi współczesnych oraz...

  01.12.2022 | 15:25

  antropologia

  nauka

  ewolucja

  oczy

  

• Co człowiek ma wspólnego z koniem. Jak Darwin wpadł na jedną z najważniejszych teorii na świecie

  teoria ewolucji

  Tomasz Ulanowski

  "Nagi człowiek na nieosiodłanym koniu to piękny widok; nie wyobrażałem sobie, jak dalece te dwa zwierzęta sobie odpowiadają". Uderzający jest nie tyle zachwyt Darwina nad pięknem ciała, ile jego zrozumienie, że człowiek jest zwierzęciem. Zupełnie...

  01.12.2022 | 05:57

  Karol Darwin

  Żyć Lepiej. Psychologia Codziennie

  Magazyn Książki nr 6/57

  książki

  

• DNA neandertalczyków, denisowian i innych gatunków ludzi jest obecne w naszych genach. Jak do tego doszło?

  The Conversation

  Joshua Akey [Princeton University]

  Przyszłe badania pomogą ustalić, czy to dziedzictwo jest dla nas korzystne, jak wpływa na stan zdrowia i takie cechy jak kolor oczu

  29.11.2022 | 17:52

  archeologia

  antropologia

  nauka

  ewolucja

  

• Ziemia po ludziach. Selekcja naturalna będzie bawić się tym, co zostało, i tworzyć nowe gatunki

  Klimat i Środowisko

  Rob Dunn

  Szczury rozmiarów słoni? Delfiny budujące miasta? Wrony mądrzejsze niż kiedykolwiek? Życie na gorącej planecie, kiedy skończy się nasza era, będzie zupełnie inne.

  27.11.2022 | 12:03

  zwierzęta

  wymieranie

  ewolucja

  gatunki

  

• Ludzie w 8 proc. składają się z wirusów - odgrywają one rolę w ludzkich chorobach i rozwoju

  The Conversation

  Aidan Burn [ Tufts University]

  Tysiące fragmentów prehistorycznych wirusów nadal istnieje w ludzkim genomie i odgrywa dużą rolę w naszym funkcjonowaniu i podatności na choroby.

  13.11.2022 | 14:13

  wirusy

  nauka

  przyroda

  ewolucja

  

• Ryby obserwują głębię w czasie pływania. Naukowcy ustalili dlaczego

  zwierzęta

  Kasper Kalinowski

  W czasie pływania ryby spoglądają w dół z tego samego powodu, z jakiego my zwracamy uwagę, gdzie stawiamy stopy.

  13.11.2022 | 13:36

  nauka

  psychologia

  ryby

  ewolucja

  

• Ciało migdałowate konserwatysty i indywidualizm liberałów. Jak przekonania moralne wpływają na wybory polityczne?

  wybory w USA

  Kasper Kalinowski

  Obecne wybory do Kongresu to odwieczna walka między konserwatystami a liberałami, jaką możemy zaobserwować w każdej demokracji. Ustalenie psychologów pomagają wyjaśnić, dlaczego obie strony nie zgadzają się w tak wielu kwestiach dotyczących...

  11.11.2022 | 13:32

  moralność

  nauka

  psychologia

  ewolucja

  

• Więcej basu na imprezie to więcej tańca - dowodzą naukowcy

  psychologia

  Kasper Kalinowski

  Dźwięk o niskiej częstotliwości (bas) na imprezach to nie przypadek. Po raz pierwszy przeanalizowano, jak bas wpływa na zachowania publiczności.

  08.11.2022 | 12:13

  nauka

  mózg

  ewolucja

  taniec

  

• Może pierwsza w historii rejestracja aktywności umierającego ludzkiego mózgu da nam trochę nadziei

  Wolna Sobota

  Kasper Kalinowski

  82 proc. Polaków wierzy, że Bóg wysłuchuje modlitw. 62 proc. wierzy w zmartwychwstanie. Ciemnogród?

  29.10.2022 | 06:00

  śmierć

  Żyć Lepiej. Psychologia Codziennie

  antropologia

  mózg

  

• Pięć powodów, dla których makijaż czyni twarz bardziej atrakcyjną

  Kasper Kalinowski

  Mimo obiegowej opinii i wielu badań potwierdzających wpływ makijażu na atrakcyjność twarzy szczegóły były nieznane. Sytuację zmienia najnowsze badanie amerykańskich psychologów.

  27.10.2022 | 14:35

  nauka

  psychologia

  ewolucja

  

• Owulacja to źródło rywalizacji. Jak cykl menstruacyjny wpływa na zachowanie

  ewolucja

  Kasper Kalinowski

  Kobiety w dni płodne kierują się strategią "cel uświęca środki". Chyba że zażywają doustną antykoncepcję.

  11.10.2022 | 13:32

  owulacja

  nauka

  psychologia

  

• Podobnie jak geny mikroby jelitowe są przekazywane z pokolenia na pokolenie

  ewolucja

  Taichi A. Suzuki [Max Planck Institute for Biology], Ruth Ley [Max Planck Institute for Biology[

  Bakterie tworzące mikrobiom ewoluowały. Różne populacje mają odmienne mikrobiomy. To odkrycie może pomóc w opracowaniu zindywidualizowanych terapii.

  10.10.2022 | 20:00

  mikrobiom jelitowy

  mikrobiom

  nauka

  

• Co pozwoliło przetrwać jednemu z najstarszych ludów świata?

  Nauka

  Steven Pinker

  Plemię San z pustyni Kalahari w Afryce Południowej, które należy do najstarszych ludów świata, zawdzięcza swoje przetrwanie mentalności naukowej.

  07.10.2022 | 13:00

  umysł

  nauka

  książki

  ewolucja

  

• Czy znasz i rozumiesz psy? Rozwiąż quiz

  Nauka

  Paulina Mozolewska, Tomasz Ulanowski, Joanna Bujakiewicz, Kasper Kalinowski

  Towarzyszą nam od tysięcy lat, świetnie się do nas przystosowały, rozumieją nas i chyba wszystko o nas wiedzą. A co ty o nich wiesz? Sprawdź.

  29.09.2022 | 14:28

  psy

  wilki

  rasy psów

  quizy Wyborczej

  

• Naukowcy mylili się co do samic. One też potrafią być agresywne i odganiać napastników

  Nauka

  Angela Saini

  Dziś prymatologia jest dziedziną zdominowaną przez kobiety, następczynie pionierek Jane Goodall i Dian Fossey. Ale kiedy Hrdy zaczynała karierę w latach siedemdziesiątych, prym wiedli mężczyźni i panowało powszechne przekonanie, że to właśnie...

  23.09.2022 | 11:30

  zwierzęta

  nauka

  psychologia

  ewolucja

  

• Dr hab. Sławomir Wacewicz, językoznawca z UMK: Jak powstał język? Na początku były gesty i pantonima

  polscy naukowcy donoszą

  Sławomir Wacewicz

  Większość ludzi intuicyjnie zakłada, że w trakcie ewolucji najpierw istniały okrzyki, które stawały się coraz bardziej skomplikowane, aż wyłonił się język. To jednak błędne przekonanie. Wiele wskazuje, że pierwszym sposobem komunikacji były gesty i...

  14.09.2022 | 12:33

  nauka

  język

  ewolucja

  

• Rozwiąż quiz: Co wiesz o śnie?

  quizy Wyborczej

  Joanna Bujakiewicz, Paulina Mozolewska, Margit Kossobudzka, Ewa Tomkowska, Katarzyna Staszak, Kasper Kalinowski

  Sprawdź, czy wiesz, co możesz zrobić, by odwrócić skutki niedosypiania, czy pora zasypiania ma znaczenie, ile godzin snu potrzebuje młodzież w wieku szkolnym i na kiedy przypada złoty moment kreatywności.

  08.09.2022 | 16:06

  szkoła

  sen

  zdrowie

  mózg

  

• Homo sapiens zawojował planetę dzięki przyjaznemu nastawieniu

  Nauka

  Brian Hare, Vanessa Woods

  Jako Homo sapiens jesteśmy wyjątkowi - potrafimy hamować reakcje emocjonalne i intencjonalnie szacować korzyści, jakie płyną z tolerancji. To przyjaznemu nastawieniu zawdzięczamy ewolucyjny sukces.

  07.09.2022 | 07:32

  przyjaźń

  altruizm

  współpraca

  antropologia

  

• Quiz naukowy: Co wiesz o seksie zwierząt

  quizy Wyborczej

  Ewa Tomkowska

  Zapraszamy wszystkich miłośników przyrody! Sprawdzimy, czy wiesz, jak kochają się gibony, słonie, delfiny, łabędzie i inne ptaki.

  06.09.2022 | 14:40

  seks

  zwierzęta

  przyroda

  natura

  

• Każdy z nas ma gdzieś na świecie swojego sobowtóra - twierdzą hiszpańscy naukowcy

  genetyka

  Margit Kossobudzka

  Taki sam kształt nosa, oczu, ust, a nawet struktura kości. To zdumiewające, że sprawił to przypadek, a nie dziedziczenie.

  03.09.2022 | 16:53

  epigenetyka

  nauka

  ludzkość

  ewolucja

  

• Dr Michał Misiak, psycholog: "Potępiamy moralnie marnowanie jedzenia. Niestety, nie hamuje nas to w wyrzucaniu go na potęgę"

  polscy naukowcy donoszą

  Michał Misiak

  Niemal wszyscy się zgadzają, że marnowanie jedzenia jest niemoralnym zachowaniem - niezależnie od upodobań politycznych czy kultury, w której się dorastało. Niektórzy Masajowie, którzy brali udział w naszych badaniach, byli przekonani, że marnowanie...

  25.08.2022 | 13:04

  moralność

  nauka

  psychologia

  marnowanie jedzenia

  

• Ludzie korzystali z mleka innych zwierząt tysiące lat przed tym, zanim mogli je strawić

  przyroda

  Tomasz Ulanowski

  Jak to się stało, że przez ostatnie 11,5 tys. lat organizmy dorosłych ludzi "nauczyły się" trawić laktozę, czyli cukier obecny w mleku? W najnowszym "Nature" naukowcy stawiają ciekawą hipotezę.

  27.07.2022 | 17:00

  antropocen

  antropologia

  nauka

  ewolucja

  

• "Letnia miłość walnęła jak grom"? To przez promienie słoneczne

  Nauka

  Kasper Kalinowski

  Promienie słoneczne sprawiają, że przedstawiciele obu płci stają się bardziej namiętni. Wszystko przez aktywację hormonów.

  30.06.2022 | 06:15

  seks

  nauka

  psychologia

  lato

  

• Zapach noworodka powoduje, że ojcowie łagodnieją

  nauka

  Kasper Kalinowski

  W przypadku ludzi obie płcie odmiennie reagują na substancje zawarte w skórze noworodków. Z perspektywy ewolucyjnej ma to sens.

  23.06.2022 | 10:00

  mózg

  noworodek

  ewolucja

  

• "Chłopcy już tak mają" - patriarchalne przekonania odchodzą w przeszłość

  Nauka

  David Buss

  Patriarchat upada - jego instytucje, normy społeczne oraz przejawy niewłaściwych mechanizmów dobierania się w pary, które dały początek męskiej przewadze, odchodzą w przeszłość.

  21.06.2022 | 20:00

  seks

  nauka

  psychologia

  ewolucja

  

• Nasz przodek położył się spać w erze mezozoicznej, przespał stumetrową falę i obudził już w kenozoiku

  Wolna Sobota

  Marcin Ryszkiewicz

  Tanis. Zapamiętajcie tę nazwę - to tam, w Północnej Dakocie, kryje się nowy skarbiec paleontologów.

  15.06.2022 | 06:08

  paleontologia

  wielkie wymieranie

  dinozaury

  Tylko na Wyborcza.pl

  

• Jak różne gatunki zwierząt widzą kolory? Nowe badanie

  Nauka

  Kasper Kalinowski

  Gatunki żyjące na lądzie dostrzegają więcej barw, a te zamieszkujące głębiny są bardziej wrażliwe na krótsze fale światła.

  14.06.2022 | 18:00

  zwierzęta

  nauka

  ewolucja

  

• Dlaczego samce myszy stresują się przez banany? To mechanizm ograniczający dzieciobójstwo

  zwierzęta

  Kasper Kalinowski

  Jeśli chcemy zestresować myszy, możemy użyć bananów. Zadziałają w przypadku samców, zwłaszcza tych, które nie miały kontaktów seksualnych - to zasługa ewolucji oraz mechanizmu, który miał zapobiegać dzieciobójstwu.

  07.06.2022 | 12:20

  nauka

  ewolucja

  

• Odrzucasz teorię ewolucji? Istnieje ryzyko, że jesteś pełen rasizmu i uprzedzeń

  Nauka

  Kasper Kalinowski

  Zaprzeczanie teorii ewolucji wiąże się z większym poziomem rasizmu, dyskryminowaniem mniejszości i uprzedzeń niezależnie od kultury. Takie wnioski płyną z badania, które objęło 45 krajów.

  02.06.2022 | 14:00

  nauka

  psychologia

  ewolucja

  

• Mistrzowie Słowa czytają Wyborcza.pl [ANDRZEJ ZIELIŃSKI]

  Mistrzowie Słowa

  Urszula Pieczek

  Świat zdominowało zwierzę, które nie uważa się za zwierzę. To efekt uboczny naszej bujnej wyobraźni. Tej, która czyni nas ludźmi - w 65. odcinku podcastu "Mistrzowie Słowa" Andrzej Zieliński czyta esej Tomasza Ulanowskiego "Ja zwierzę".

  02.06.2022 | 11:29

  zwierzęta

  nauka

  Tylko na Wyborcza.pl

  ewolucja

  

• Wielkie oczy i pulchne policzki. Twarze niemowląt automatycznie przyciągają uwagę dorosłych

  ewolucja

  Kasper Kalinowski

  Wszystkim dorosłym ssakom małe ssaki wydają się urocze i bezbronne. Podpowiadamy, skąd ten urok (to kwestia percepcji, a więc ewolucji).

  01.06.2022 | 09:00

  atrakcyjność

  nauka

  niemowlaki

  psychologia

  

• Kiedy kobiety podejmują ryzykowne zachowania seksualne? Jeśli partner jest atrakcyjny

  Nauka

  Kasper Kalinowski

  Z perspektywy ewolucji łatwiej wyjaśnić rozwiązłość panów. Co jednak skłania panie do ryzykownych kontaktów seksualnych?

  26.05.2022 | 12:32

  seks

  antropologia

  nauka

  psychologia

  

• 5 dowodów na to, że ewolucja także kocha mamy

  Nauka

  Kasper Kalinowski

  Ewolucja wyposażyła kobiety w wiele adaptacji do opieki nad potomstwem. Więź łącząca mamę z dzieckiem jest wyjątkowa. Z okazji Dnia Mamy wszystkim mamom gratulujemy sukcesu reprodukcyjnego i składamy najlepsze życzenia.

  26.05.2022 | 08:04

  dzień mamy

  nauka

  psychologia

  opieka nad dzieckiem