Pyszne słowa

• Od krakowskiego obwarzanka do amerykańskiego bajgla. Znajdź trzy różnice

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Nie każde kółko to obwarzanek - czytam na stronie internetowej Żywego Muzeum Obwarzanka w Krakowie. I wbrew pozorom nie jest to takie oczywiste.

  16.04.2024 | 00:04

  bajgle

  język polski

  Kraków

  obwarzanki krakowskie

  

• Żurek? Barszcz? A może to zalewajka? Arcypolski spór o zupę

  Wielkanoc

  Inka Wrońska

  Kuchnia polska jest jak polska gramatyka - tyle w niej wyjątków. Choćby bigos. Z kapusty słodkiej i kiszonej, czy tylko kiszonej? Z winem czy bez? Z suszonymi śliwkami? A bigos to pół biedy. Żurek to dopiero coś!

  19.03.2024 | 00:10

  barszcz

  język polski

  Pyszne słowa

  słówka

  

• "Któż się nad tobą, słodka, nie schyli". Pochwała zupy (ale nie rymuj)

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Niemiecki psychiatra uczynił ją bohaterką makabrycznej przestrogi, a Żółwiciel z "Alicji w Krainie Czarów" śpiewał o niej: "Zupo nadobna, tłusta, zielona".

  14.02.2024 | 00:10

  język polski

  lewis carroll

  Pyszne słowa

  słówka

  

• Jak cesarzowa na ostrej diecie mogłaby zjeść Kaiserschmarrna? Ma z milion kalorii

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Uważano ją za najpiękniejszą kobietę Europy. 172 centymetry wzrostu i zaledwie 50 w talii, nie więcej niż 45 kilogramów.

  09.01.2024 | 23:55

  Austria

  język polski

  Pyszne słowa

  Sisi

  

• Ropucha w jamce, smażone bycze jądra. Brytyjskie i amerykańskie dowcipy kulinarne

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Gdy pole golfowe w Northumberland opanowały ropuchy, na skargi graczy odpowiedział kucharz. Zaserwował im zapiekankę w formie pola golfowego z dołkami, z których wyglądały kiełbaski - główki ropuch.

  27.04.2023 | 00:05

  angielski humor

  język angielski

  język polski

  Pyszne słowa

  

• "Nasze koryta cieszą się dużym uznaniem i zadowoleniem". Smacznego!

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  "Kotlety mielone otulone boczkiem", a śledź - "pierzynką". Siedem najbardziej pretensjonalnych nazw potraw

  14.01.2023 | 06:01

  gastropoezja

  język polski

  kurioza

  Pyszne słowa

  

• Przez Monty Pythona męczymy się dziś ze "spamem". I przez mielonkę

  Pyszne słowa

  Inka Wrońska

  "Spam jest powodem, dla którego wojna to piekło" - mawiali żołnierze podczas II wojny światowej

  06.12.2022 | 01:00

  język angielski

  język polski

  Monty Python

  spam

  

• Ruchanki najlepiej smakują z fiutem. Siedem najzabawniejszych nazw w kuchni regionalnej

  Pyszne słowa

  Inka Wrońska

  Ślepota w nazwie "ślepe ryby z myrdyrdą" wzięła się stąd, że na gotowanej bez mięsa zupie nie powstają charakterystyczne oczka tłuszczu.

  21.11.2022 | 18:15

  język polski

  seks

  słówka

  Tylko na Wyborcza.pl

  

• Najdroższe makaroniki świata kosztują 9 tysięcy dolarów. Co łączy je z makaronem?

  Pyszne słowa

  Inka Wrońska

  Pierwsze makaroniki, wypiekane we włoskich klasztorach żeńskich, nazywano "księżowskimi pępkami". Ten, kto to wymyślił, albo słabo znał się na anatomii, albo spotkał księdza z dziwnym pępkiem.

  31.10.2022 | 11:00

  język francuski

  język polski

  język włoski

  makaroniki

  

• Czy to jeszcze tarta, czy już kisz? Wyszukiwarka ma prawie 30 milionów odpowiedzi

  Pyszne słowa

  Inka Wrońska

  "Kości ich potem na drobny proch zmielę", "I w tym pasztecie upiekę ich głowy". Autorem tej receptury na paja (pie) jest Szekspir. Przepisy na tarty i kisze są mniej makabryczne

  19.07.2022 | 06:00

  język polski

  kisz

  paj

  słówka

  

• Dla Anglika "marmolada pomarańczowa" to masło maślane. Jak nasze "powidła śliwkowe"

  Pyszne słowa

  Inka Wrońska

  Włoski lodowiec Marmolada nie ma nic wspólnego z marmoladą, pomarańczową czy jakąkolwiek inną.

  13.06.2022 | 21:34

  dżem

  James Bond

  marmolada

  pomarańcze

  

• Tafelspitz i "sztukamięs". Dlaczego goście cesarza Franciszka Józefa I wychodzili głodni?

  Pyszne słowa

  Inka Wrońska

  Nad nazwą "tafelspitz", w której nie ma nic o mięsie, ba, która nie sugeruje niczego jadalnego, łamią sobie głowy etymolodzy.

  17.05.2022 | 23:07

  język polski

  sztuka mięsa

  słówka

  Tylko na Wyborcza.pl

  

• Mazurek musi być słodki i bogaty. Może naprawdę pochodzi z Turcji?

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  To ciasto, w którym nadbudowa jest istotniejsza od bazy. "Polskie mazurki są jak rzymskie mozaiki" - unosił się poeta Lucjan Siemieński.

  14.04.2022 | 06:00

  język polski

  mazurek

  Pyszne słowa

  skąd słowo mazurek?

  

• Świat jada kurczaka po kijowsku. U nas to kotlet de volaille

  Pyszne słowa

  Inka Wrońska

  "De volaille" znaczy po prostu "z drobiu", o czym wielu restauratorów zdaje się nie pamiętać; świadczą o tym "kurczaki de volaille" w kartach dań.

  05.04.2022 | 05:29

  dewolaj

  język polski

  kuchnia ukraińska

  kurczak po kijowsku

  

• Barszcz ukraiński albo kiszony. Skąd nazwa "barszcz ukraiński"? (PRZEPIS DIMY)

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Niemcy jedzą Borschtsch, Anglicy borscht, Ukraińcy borszcz. My jemy barszcz, a nieliczni - barszcz zwyczajny

  14.03.2022 | 22:00

  barszcz

  barszcz ukraiński

  język polski

  kuchnia ukraińska

  

• Pyszne słowa. Grog - czyli sposób na pijanego marynarza

  Pyszne słowa

  Inka Wrońska

  Miksologia w służbie prohibicji. Jak, i po co, powstał napój, który zaczęto nazywać grogiem?

  13.01.2022 | 06:00

  grog

  inka wrońska

  język polski

  prohibicja

  

• Co pływa w barszczu. Witajcie na świątecznym grzęzawisku języka polskiego

  Słówka. Magazyn o języku

  Jacek Wasilewski

  Pieróg pochodzi od picia. Uszka i poduszka to fałszywi krewni. A barszczem można się poparzyć, choć nie jest gorący

  21.12.2021 | 22:10

  barszcz

  Jacek Wasilewski

  pyszne słowa

  Słowianie

  

• "Pavlova jest ich? Niech sobie wezmą oposy!". Awantura o bezę. Konieczna brytyjska interwencja

  Pyszne słowa

  Inka Wrońska

  Każdy wie, że beza Pavlova powstała na cześć Anny Pawłowej, primabaleriny z początku XX wieku. Jednak przepisy na torty bezowe można znaleźć w arabskich księgach z VIII wieku

  13.12.2021 | 23:00

  beza Pavlova

  Inka Wrońska

  język polski

  słówka

  

• Najpierw była maść, później remoulada. A skąd nazwa majonez? Na pewno nie z Kielc

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Belgowie jedzą tyle majonezu, że mogliby się w nim kąpać. Polacy - nie tak dużo mniej

  22.11.2021 | 11:38

  Inka Wrońska

  język polski

  majonez

  Pyszne słowa

  

• Kicap, kichap, kecap... Skąd się wzięła nazwa "keczup"?

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Napis "57 varieties" na keczupie Heinza to wkład w keczupowe story ślicznej pani Heinzowej; piątka i siódemka były jej ulubionymi cyframi. Fani keczupu Heinza twierdzą dziś, że liczba ma znaczenie magiczne.

  26.10.2021 | 20:41

  Inka Wrońska

  język polski

  keczup

  pomidory

  

• Pyszne słowa. Tak jak ryba po grecku jest absolutnie polskim przepisem, spaghetti bolognese to danie amerykańskie

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Nie znaczy to, że w Bolonii nie zjecie znakomitego makaronu z równie cudownym, gęstym i zawiesistym mięsnym sosem. Musicie tylko zapomnieć o tym nieszczęsnym spaghetti alla bolognese i zamówić ragu.

  10.10.2021 | 19:00

  Bolonia

  Inka Wrońska

  makaron

  neapol

  

• Pyszne słowa. Skąd się wzięła nazwa pesto?

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Port lotniczy w Genui uznał pesto za wyjątek od reguły dotyczącej przewożenia płynów w bagażu podręcznym. Na wszystko inne jest limit 100 ml - ale od 2017 r. turyści mogą już przewozić słoje pesto o pojemności nawet 500 ml.

  19.09.2021 | 22:07

  język polski

  kuchnia

  pesto

  Pyszne słowa

  

• Pyszne słowa. Jadłospis Napoleona, czyli skąd się wzięła nazwa "kurczak Marengo"

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  W świetle opowieści o niemal ascetycznym życiu cesarza zabawnym wydaje się fakt, że na jednej z najsłynniejszych karykatur - autorstwa Jamesa Gillraya - jest przedstawiony jako straszny żarłok.

  24.08.2021 | 23:00

  dania z kurczaka

  Inka Wrońska

  język polski

  Napoleon

  

• Pyszne słowa. Szarlotka to polskie ciasto z jabłek, dlaczego więc jego nazwa kojarzy się z Charlottą?

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Cytat z francuskiej Wikipedii jest tak ujmujący, że nie mogę się oprzeć, by go tu nie przytoczyć: "Szarlotka (wymawiaj charlotka) to polskie ciasto z jabłek". W oryginale: "La szarlotka (prononcer charlotka) est un gâteau aux pommes polonais".

  05.08.2021 | 04:09

  Inka Wrońska

  język polski

  Pyszne słowa

  szarlotka

  

• Pyszne słowa. Skąd wziął się "Kaiser" w nazwie "kajzerka"? Czy chodzi tu o cesarza?

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Oto historia bułeczki, która zrobiła międzynarodową karierę

  05.07.2021 | 19:15

  austria

  Inka Wrońska

  język niemiecki

  Pyszne słowa

  

• Pyszne słowa. "Wstrząśnięte, nie mieszane", czyli skąd się wzięła nazwa "martini"

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  "Jedyny amerykański wynalazek tak kunsztowny jak sonet", powiedział o nim H.L. Mencken, amerykański dziennikarz. Jakie martini pił Hemingway, Churchill, Bogart i Bond?

  23.06.2021 | 16:17

  Inka Wrońska

  James Bond

  język polski

  martini

  

• Pyszne słowa. Król Edward VII zniósł zakaz palenia w Buckingham Palace. Czy wymyślił nazwę słynnych naleśników?

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Crepes Suzette. Jest przynajmniej trzech domniemanych autorów tej nazwy. Ale bohaterka jest jedna - piękna Suzanne

  31.05.2021 | 06:00

  Inka Wrońska

  język polski

  naleśniki

  Pyszne słowa

  

• Pyszne słowa. Kto pierwszy zjadł magdalenkę? Na pewno nie Marcel Proust

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Madeleine Paulmier biegnie do kuchni. Przepis na ciastka zna na pamięć, ma go od babci. Niespecjalnie rozumiem jednak, dlaczego decyduje się wykorzystać foremki w kształcie muszelek.

  10.05.2021 | 06:00

  Francja

  Inka Wrońska

  język polski

  kulinaria

  

• Stokrotka kontra królowa Małgorzata. Dlaczego pizza margherita tak się nazywa?

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Imieniem królowej Małgorzaty Sabaudzkiej nazwano damski kapelusz, armatę i górę w Afryce. Ta nazewnicza fantazja ma już określenie - "margheritismo". Czy pizza margherita to też "margheritismo"?

  31.03.2021 | 16:00

  Inka Wrońska

  język polski

  język włoski

  pizza

  

• Bloody Mary. Drink, który połączył kelnerkę Mary z wiadrem krwi

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Z przepisu Hemingwaya: Jeśli Krwawej Mary brak autorytetu, dolej nieco wódki

  12.03.2021 | 17:58

  bloody mary

  drinki

  ernest hemingway

  język angielski

  

• Pyszne słowa. Sandwicze jada cały świat, a u nas wciąż bardziej popularna jest kanapka

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Hrabia Sandwich był hazardzistą - nie zawsze chciało mu się wstawać od karcianego stolika, kazał więc przynosić sobie coś na zimno, do zjedzenia bez sztućców. "The same as Sandwich" - dla mnie to samo co dla Sandwicha - zamawiali kumple od kart. A...

  04.03.2021 | 18:32

  język angielski

  kuchnia

  Pyszne słowa

  sandwicz

  

• Czy to możliwe, że nazwa polędwicy Wellington wzięła się od kaloszy?

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Nie ma żadnej pewności, że pogromca Napoleona Arthur Wellesley, pierwszy książę Wellington faktycznie lubił polędwicę Wellingtona

  25.02.2021 | 13:15

  polędwica wołowa

  Pyszne słowa

  słówka

  Wellington

  

• Kiedy sałatka cezar powinna mieć cofnięty podbródek i dużą łysinę?

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Cesare Cardini był nieźle zaskoczony, kiedy przed jego restauracją zaczęły się ustawiać kolejki fanów resztkowej sałatki. Osłupiał, kiedy pod drzwi zajechali limuzyną Clark Gable i Jean Harlow, oznajmiając, że przyjechali wyłącznie na tego słynnego...

  12.02.2021 | 18:01

  język polski

  Pyszne słowa

  sałatki

  słówka

  

• Dlaczego drink nazywa się tak samo jak malarz, który malował świętych?

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Bellini to najlepszy drink świata - bo każdy lubi brzoskwinie i każdy lubi prosecco.

  20.01.2021 | 15:46

  drinki

  Pyszne słowa

  

• Kto pierwszy zjadł jajka Benedicta

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  "Eggs Benedict" to nie są jajka po benedyktyńsku ani tym bardziej jajka benedyktyna. Nie są również jajkami Benedykta. "Benedict" to nie jest imię.

  11.01.2021 | 19:10

  jajka

  kulinaria

  Pyszne słowa

  słówka

  

• Skąd się wzięło tiramisu? Z burdelu

  Słówka. Magazyn o języku

  Inka Wrońska

  Właścicielka nie serwuje tiramisu na początku, zanim klient uda się z wybraną damą do pokoju. Przeciwnie - podaje go już po wszystkim. Po co?

  23.12.2020 | 23:00

  język włoski

  Pyszne słowa

  słówka

  tessa capponi-borawska