Barbara Szmatloch

• Pogodomy se po ślonsku. Morchle, śniołki i gniywuse

  Felieton

  Barbara Szmatloch

  Prezidynt Katowicow posłoł nom nawet do tyjatru brify z gratulacjami i cerwone rołzy.

  16.10.2020 | 00:01

  Barbara Szmatloch

  Wojciech Korfanty

  

• Komu Wojciech Korfanty dałby dzisiaj po gębie?

  Wojciech Korfanty

  Dariusz Kortko

  Z najnowszej biografii Wojciecha Korfantego wynika, że dłuższe z nim przebywanie było koszmarem. Autorzy "Silnej bestii": Barbara Szmatloch i Józef Krzyk spędzili z nim wiele lat.

  10.10.2020 | 10:07

  Barbara Szmatloch

  książka

  sonia draga

  

• Pogodomy se po ślonsku. Listki i dowka łod dowki

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  U nos nigdy niy godali, że prziszeł list, ino abo brif, abo listek. Pisało sie libysbrify do libstow i szacow i te woniały blumami abo parfinami, do krewniokow i kamratow, do onkla z Reichu.

  09.10.2020 | 06:45

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Anioł stroż abo kindermyjdla

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Kożdy, nawet jak sie do tego gośno niy prziznowo, cegoś sie lynko. Jedyn choroby i lazarytu, drugi, że komornik przikleji na jego gyszeft "kukoły" (lakowe sztymple - pieczęcie) i bydzie musioł chodzić po "fechcie" (prośbie), a jeszce inksi, że skuli...

  04.10.2020 | 19:28

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po ślonsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Beremonty i nerwy jak giszyserby

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Mom nerwy choćby "giszyserby" jak niykerzi łosprowiajom, że ta cołko zaraza to som "beremonty" (gupoty) i wynokwione "bandurki" (strachy).

  27.09.2020 | 20:10

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po ślonsku

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Lauba z rynkowkami i aintryt na Korfantego

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Skisz zarazy latoś my se niy porajzowali, niy łodprawialimy srogich fajerow i nawet Korfanty musioł pocekać. Wszysko przisztopowało i poleku probujymy żyć jak downi. Ale nojbarzi koronawirus ukrziwdziył tych, kerzi som w "altershajmach" (domach...

  20.09.2020 | 17:08

  Barbara Szmatloch

  

• Korfanty furgoł roz z Poznanio na Ślonsk i wylondowoł na polu pod Sosnowcym

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Pojakymu Korfanty tak sie uwijoł, że narożoł swoje życie, możecie przecytać w blank nowym buchu: "Korfanty. Silna bestia". A po naszymu bestia to by było "bestyjo", "berdyjo" abo "bezkurcyjo".

  12.09.2020 | 18:06

  lekcja śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku: Wynokwianie szpryngsztofu

  pogodomy se po śląsku

  Barbara Szmatloch

  Mogłoby sie zdować, że skuli zarazy bydzie "szmalowa" (post, oszczędzanie) bo ludzie potraciyli robota i trza jym dować "wsparcie" (zasiłek), a niymało tyż niykerzi "przetyrmaniyli" i "przetyrlikali" (roztrwonili).

  06.09.2020 | 18:25

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Cwilingi i włażynie na ambit

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Downi, jak niy szło komuś przegodać ani po dobroci, ani po złości, zawdy łostało jeszce "wlyź mu na ambit" (odwołać się do jego honoru). Coby sie to udało, noprzod ftoś musioł tyn "ambit" (ambicję, honor) mieć.

  29.08.2020 | 20:27

  Barbara Szmatloch

  edukacja

  lekcje śląskiego

  zdrowie

  

• Pogodomy se po ślonsku. Flanca, świyrcoki i prowdziwo danga

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Feryje i lato majom sie ku końcowi, toż po dugym "sztubynareszcie" (areszcie domowym) wybrałach sie z mojom dziołchom poszpacerować na lufcie. Przeca niydaleko momy "bad" (uzdrowisko), bo w Goczałkowicach (Bad Gottschalkowitz) ludzie sie flyjgowali...

  21.08.2020 | 06:02

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Zandkastle i krzipopy dlo nacechowanych

  lekcja śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Niykerzi som terozki "nacechowani" (naznaczeni - "cecha" - znak) na cerwono abo żołto, ale to przeminie. Łostanie za to "lankor" (żal) że zaś ftoś nos "potajlowoł" (podzielił) i kupa śmiychu z tych kerzi to wynokwiyli.

  15.08.2020 | 17:20

  Barbara Szmatloch

  

• Zabrakło u nas kogoś na miarę Wojciecha Korfantego albo Kazimierza Kutza

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Tym, kerzi reskiyrujom w łostomajtych muzyjach za nasze piniondze, łoztopiyrzać sie tam niy uchodzi.

  07.08.2020 | 06:09

  Kazimierz Kutz

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po ślonsku

  

• Pogodomy se po ślonsku: Co jes lołz?

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Bywało tak gryfnie, że sie cowiekowi łod ty dobroci aże "mier-zło" (nudziło). Wszysko grało i bucało. Ajsszrank połny, "płat" (czynsz) i "sztrom" (prąd) popłacone i nawet bajtle łod Gizdońki niy zamarasiyły siyni. A terozki rano strach "łodecnońć"...

  31.07.2020 | 03:02

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Powstańce na piyrszym placu

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Ponoć momy dymokracjo i kożdy może być, jaki ino chce, byle myśloł (abo i niy myśloł) i robiył to, co wynokwiyli reskiyrujoncy.

  26.07.2020 | 19:03

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Komedyje z ałspufym i jakubowki

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  No i my zawelowali. Dejmy se pora dni coby sie "sturać" (oprzytomnieć). Ale już widza, że niykerym przidołby sie jakiś "ałspuf" (tłumik) coby przisztopowali z tym "giftym" (trucizną) kerymu niy ma końca.

  17.07.2020 | 09:26

  Barbara Szmatloch

  Górny Śląsk

  Nikiszowiec

  

• Pogodomy se po ślonsku. Fto sie boji cornego luda?

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Nojwyższy cas "spokopić" (zrozumieć), że ani po welowaniu, ani po zarazie nic już niy bydzie take same. Bo kożdy, nawet z zawartymi ślypiami, widzi, że tak jak terozki my som "potajlowani" (podzieleni) niy było nigdy.

  10.07.2020 | 20:10

  Barbara Szmatloch

  wybory prezydenckie 2020

  

• Pogodomy se po ślonsku. Maszkytny tydziyń i lać łod Gity

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Przed nami maszkytny tydziyń, bo w poniydziałek bydymy fajrować dziyń kusika, a zaroz po niym światowy dziyń szekulady. Latoś z dowaniym kusikow muszymy przisztopować, ale przeciwko szekuladzie żodyn nic mieć niy może, toż mogymy naszować wiela...

  03.07.2020 | 06:32

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Jo by chciała welować na porzonnego cowieka, kery każdego uszanuje

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  26.06.2020 | 10:13

  Barbara Szmatloch

  wybory prezydenckie 2020

  

• Pogodomy se po ślonsku. Zakozane brifmarki, muszkat i ferecyna

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Padajom, że szklerołza niy boli, ale skisz ni abo sie cowiek nałazi i znerwuje zaniym coś znojdzie, abo sie zblamuje.

  21.06.2020 | 20:12

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Utropa z turnusami i świyntowkami

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Jak za staryj Polski nastoł kryzys, toż gruby pozawiyrali, a w niykerych wprowadziyli świyntowki, inacy turnuse. Fedrowali tam trzi dni w tydniu, zniyśli deputat i "wsparcie" (zapomogi).

  12.06.2020 | 07:08

  Barbara Szmatloch

  felieton

  

• Pogodomy se po ślonsku: Hopsztosy luftikusow i Maria Hilf

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Forsztelujcie se, że przed Bożym Ciałym mojicie łokna abcybildrami i świyntymi łobrozkami, pucujecie "lojchtry" (świeczniki) coby sie miechtały abo srywocie blumy z zegrodki, a tu jakeś "luftikuse" (gizdy i pyndziwiatry) gzujom po nagu na "kołach"...

  05.06.2020 | 06:09

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Ftoś nos ćiśnie za balek

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Latoś niy bydzie pońci chopow i synkow do Piekarski Paniynki. Ale bydom Zielone Świontki i dziyń bajtla. Ponoć "wszysko gro i bucy" (nie ma się czym przejmować). Momy niy biadać i "ćiś" (iść) do roboty, golaca i gasthałzu. Ale tego, że ftoś nos...

  31.05.2020 | 20:44

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Niy poradzymy diobła huśtać

  język śląski

  Barbara Szmatloch

  Może Ślonzoki niy som nojgryfniyjsi, ale takich jich Ponbocek stworzył. Niy som tyż "wybildowani" (wykształceni), bo nijak niy poradzom spokopić pojakymu ftoś godo że jes lepi, kej łoni widzom że jes coroz gorzi. Doś majom łostomajtych berow i...

  22.05.2020 | 01:20

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Skozani na szreberowske zegrodki

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Jo już żodnymu niy wierza. Niyroz badajom ludzi pora razy i jedna proba pokazuje co inkszego niźli drugo i może sie łokozać, że tym kerzi som ponoć zaflancowani nic niy bydzie, a uznani za zdrowych pozarożajom tych richtich zdrowych.

  17.05.2020 | 19:43

  koronawirus

  lekcje śląskiego

  

• Pogodomy se po ślonsku: Pakety z kotym w miechu

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Wszyscy dostanymy "pakety" (paczki). Ale niy z gyszynkami łod "onkla" (wujka) z "Rajchu" (Niemiec) jak za komuny - z bonkawom, szekuladami, "kałguminym" (gumą do żucia) i "szpilcojgym" (zabawką), bo to bydom pakety do "welowanio" (głosowania). Ale...

  10.05.2020 | 20:53

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Szporobliwce z familoka

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Łońskego roku mielimy ło tym casie dugi łikynd i kożdy sie radowoł na majowka, po naszymu "majluft" (majowe powietrze). A teroz nikerzi majom co drugi dziyń niydziela, a "driny" (w środku) świynto i cichtujom, coby wylyź niy ino na świyży luft, ale...

  30.04.2020 | 05:42

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Wyłażynie z glasszranku

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Zdowo sie, że nikerzi wleźli do glasszranku i przestali niy ino dychać, ale tyż myśleć.

  24.04.2020 | 06:10

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Abcalowanie i głodne roki

  koronawirus

  Barbara Szmatloch

  Downi zaraza przichodziyła po "głodnych rokach" (latach głodu). To niy do wiary, że tak gibko cołki nasz świat stanył na gowie. I wcale niy skisz biydy, wojny abo smrodlawego luftu, ale jakegoś gizda, kerego nawet niy widać gołym ślypiym.

  17.04.2020 | 00:40

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Ślonsko "Plecionka" i polynie żuru

  pogodomy se po śląsku

  Barbara Szmatloch

  Ciynszko pedzieć, co lepsze - łobyńś sie "latoś" (w tym roku) bez palmy abo jak idymy po "towor" (zakupy), sprawić se nowo, żeby dać inkszym zarobić.

  04.04.2020 | 20:43

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Kobel i dziyń bez cygaństwa

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Wszysko "ślazło" (zeszło) na dalszy plan - Srogi Post, palmiano niydziela, nawet wielkanocne schronianie.

  27.03.2020 | 04:37

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Przibadać na sztubynareszt

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Tego nawet nojstarsze ludzie niy "podżyli" (przeżyli, w znaczeniu negatywnym). Downi "sztubynareszt" (areszt domowy, zakaz opuszczania domu) miały ino bajtle, jak cosik "napocwiyły" abo "napochały" (zbroiły, nagrzeszyły), a teroz nakozali go tyż...

  23.03.2020 | 20:06

  

• Pogodomy se po ślonsku: Stykło, że prziszła zaraza, i wszysko diobli wziyni

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Bydzie dziesiyńć lot nazod, jak moja dziołcha przismycyła do chałpy "larwy" (maski). I niy były łone na żodyn "maskynbal" (bal maskowy), ino kupione w japtyce. Potym, skuli rymy i kucanio, łobjesiyła jedna na "daklach" (uszach) i poszła do konzomu z...

  15.03.2020 | 13:12

  koronawirus

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Niy dać sie zaflancować

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Skuli ty zarazy "łodkozali" (odmówili) łostomajte koncerty, tyjatry i "szpile" (gry), coby jedyn drugego niy "zaflancowoł" (zaraził). Beztoż niy noleży nikaj sie "smykać" (wałęsać) bez poczeby, a jak już dopadnie nos "ryma" (katar), a co gorsze...

  07.03.2020 | 20:32

  Barbara Szmatloch

  koronawirus

  

• Pogodomy se po ślonsku. Mogymy sie ciupnońć

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Jeszce momy "blaze" (pęcherze) na rynkach łod schroniania przed Godami i na szłapach łod łażynia po konzomach, a tu trza zacynać wszysko łod nowa. Bo ani sie łobejrzymy, a bydymy pylać za "hazokym" (zajączkiem, wielkanocnymi prezentami). I zamias...

  28.02.2020 | 06:01

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku: Przed nami harynek, forszpil do postu

  pogodomy se po śląsku

  Barbara Szmatloch

  Łod Godnych Świyntow niy poradza sie "sturać" (opamiętać), bo durch mom jakoś fajera. Już nawet niy godom ło tych kościelnych, ale we familji jedyn bajtel mioł rocek, drugi dwa roki, a kamrat i brat z bratowkom gyburstag. Latoś piźnie tyż 100 lat...

  21.02.2020 | 06:05

  Barbara Szmatloch

  lekcje śląskiego

  

• Pogodmy se po ślonsku. Zymstliwy flyjdermałs

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Na świynto krepla we fetny cwortek niy trza nic wynokwiać. Styknie wlyź do konditoryji abo kreplowni. I tam kożdy może se wybrać cego duszycka zapragnie.

  16.02.2020 | 20:53

  

• Pogodomy se po ślonsku: Łostomajte kapy i pitowka

  pogodomy se po śląsku

  Barbara Szmatloch

  Kej szłach poświyńcić gromnicka, to byłach na rozwadze, coby jom niy skukać w jakymś "necu" (siatce). Bo przeca niy uchodzi paradować ś niom przi taki "pofyrtany" (zwariowanej) pogodzie.

  07.02.2020 | 00:43

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Szlagpapiory i srogi buch pyrtka

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Pedziałach se, co wszyskym bajtlom w familje, "krom" (prócz) bawidkow i "szpilcojgow" (gier), byda dować w gyszynku "buchy" (książki). Nojmodszymu zaniydugo piźnie rocek, toż sprawiyłach mu "Srogi buch pyrtka patrijoty" (Wielka księga małego...

  26.01.2020 | 16:49

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Ślonsko krata na plyjd

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Zaniydugo miałach cosik inkszego na gowie, bo krewno zaprosiyła nos na swoj jubilyjusz - noprzod mszo, a potym fajera z łobiadym i tortom.

  17.01.2020 | 21:54

  lekcja śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Dupele fol i umiarunek

  lekcja śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Nojwyższy cas poschroniać świontecne ciaćka i klamory, bo terozki to ino "kurzochyty" (kurzołapy, gromadzące kurz) - mikołoje, znyjmany, "kety" (łańcuchy), blyndki i bikse po kyksach. Łostać mogom gojik i betlyjka. I trza robić plac na gyszynki. A...

  12.01.2020 | 20:32

  Barbara Szmatloch