NAUKA Gazeta Wyborcza

7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

7 rzeczy

Margit Kossobudzka

Mamy dwa ksi�yce! To tego nauka odkry�a ryby smakuj�ce dno stopami i fakt, �e nasze pogl�dy polityczne wida� w m�zgu. A na koniec - wracamy do pocz�tku, czyli o tym, �e pandemia COVID-19 jednak zacz�a si� od mokrego targu w Wuhan. Przegl�d...
30.09.2024 | 15:02

archeologia

epidemiologia

klimat

kosmos
Naukowcy prosz� Tuska, by "si� w�ciek�". I zastanawiaj� si�, czy warto zostawa� w Polsce

IDEAS NCBR

Alicja Gardulska

Po Czarnku odetchn�li. Nowa ekipa dosta�a spory kredyt zaufania. Pesymi�ci m�wili co prawda, �e to niedobrze, �e minister nauki jest spoza �rodowiska, ale optymi�ci uspokajali.
29.09.2024 | 19:00

badania naukowe

Maciej Gdula

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy�szego

nauka
O szczurach i ludziach

szczury

Tomasz Ulanowski

Dlaczego w cotygodniowym felietonie "animalnym" pochylamy si� akurat nad szczurami? Bo �yj� obok nas i dzi�ki nam.
29.09.2024 | 12:00

antropocen

biologia

miasto

nauka
Wiceminister nauki za�o�y� okulary? Chyba nie. Sp�r o reform� PAN

nauka

Prof. dr hab. Marek Potrzebowski

By�oby wielk� szkod� dla �rodowiska naukowego i rozwojowych perspektyw dla Polski, gdyby minister nauki, nie doje�d�aj�c do Miastka PAN, zatrzyma� si� ze swoj� wizj� zmian na stacji Jan�w Podlaski.
29.09.2024 | 07:01

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy�szego

naukowcy

PAN

Polska Akademia Nauk
Norman Davies w Katowicach: Polska po o�miu latach "niepotrzebnych zak��ce�" ma problemy

edukacja

Magdalena Warchala-Kope�

- Polska po o�miu latach "niepotrzebnych zak��ce� ma problemy". Poziom wiedzy o Polsce na �wiecie jest �mieszny i �a�osny. Stereotypy dalej kr�� - m�wi� Norman Davies, wybitny historyk walijskiego pochodzenia, podczas Mi�dzyuczelnianej Inauguracji...
27.09.2024 | 20:07

Katowice

Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia

nauka

Norman Davies
Oto ryby, kt�re nie tylko maj� nogi, ale i smakuj� nimi dno morskie

ryby

Tomasz Ulanowski

Po co? Szukaj� jedzenia.
27.09.2024 | 06:00

biologia

nauka

ocean

odkrycie naukowe
Pokolenie Z dba o zdrowie bez wyrzecze�. Restrykcyjna dieta i pobudka o 5 rano? To nie dla nich

zdrowie

Katarzyna Staszak

Deklaracje influencerek "przysi�gam, �e to dzia�a" ju� nie nap�dzaj� sprzeda�y suplement�w i gad�et�w zdrowotnych. Firma, kt�r� rozs�awi�y �wiece o zapachu waginy i suplementy na libido, zamyka dzia� wellness
27.09.2024 | 06:00

influencer

medycyna

nauka

suplementy
Pandemia COVID jednak zacz�a si� na mokrym targu w Wuhan. Nowe badanie

COVID-19

Margit Kossobudzka

Poszukiwania �r�d�a pandemii COVID-19 przynosz� nowe tropy.
26.09.2024 | 15:00

epidemiologia

nauka

pandemia koronawirusa

SARS-CoV-2
Polska AI traci wyj�tkowych ekspert�w. Piotr Sankowski odchodzi z IDEAS NCBR. Razem z nim odchodz� inni

IDEAS NCBR

Boles�aw Breczko

Tw�rca i pierwszy prezes IDEAS NCBR Piotr Sankowski odchodzi ze sp�ki. - Szkoda, �e urz�dnicy, zamiast wspiera�, destabilizuj� rozw�j AI w kraju - komentuj� dla Wyborcza.biz eksperci.
26.09.2024 | 13:20

badania

nauka

NCBR

Piotr Sankowski
AI jak cz�owiek. Uczy si�, my�l�c

sztuczna inteligencja

Tomasz Ulanowski

Tak przekonuje publikacja w jednym z ostatnich wyda� pisma "Trends in Cognitive Sciences".
26.09.2024 | 13:01

antropologia

m�zg

nauka

nowe technologie
Neolityczni Skandynawowie panowali na morzu, bo mieli patent na budow� �odzi

Nauka

Joanna Bujakiewicz

Prehistoryczni Skandynawowie panowali na Ba�tyku i Morzu P�nocnym, bo wymy�lili �odzie umo�liwiaj�ce im dalekie wyprawy - sugeruj� najnowsze badania archeolog�w.
25.09.2024 | 17:44

archeologia

nauka

neolit

odkrycie naukowe
Tylko na Wyborcza.biz: Grzegorz Borowik z NASK prezesem IDEAS NCBR

IDEAS NCBR

Boles�aw Breczko

Jest nowy prezes IDEAS NCBR, jednego z czo�owych w Polsce o�rodk�w bada� nad sztuczn� inteligencj�.
25.09.2024 | 17:38

badania

nauka

NCBR

Piotr Sankowski
Kefir pochodzi z Chin? Mumie dowodem

kefir

Tomasz Ulanowski

Chi�scy naukowcy znale�li kefir sprzed blisko 3,5 tys. lat. Gdzie wi�c le�y ojczyzna sera - w Chinach czy Polsce?
25.09.2024 | 17:01

antropologia

archeologia

mleko

mumia
Naukowcy o powodzi: Globalne ocieplenie podwoi�o jej ryzyko

pow�d�

Tomasz Ulanowski

To ju� druga analiza naukowa podkre�laj�ca rol� zmian klimatu w narodzinach ni�u genue�skiego "Boris", kt�ry zrzuci� potop na Europ� �rodkow�.
25.09.2024 | 10:32

antropocen

globalne ocieplenie

Klimat i �rodowisko

nauka
Pogl�dy polityczne wida� w strukturze m�zgu - potwierdzaj� naukowcy

m�zg

Tomasz Ulanowski

Ale r�nica w budowie m�zg�w konserwatywnego i post�powego nie jest wcale tak wielka, jak si� wydawa�o.
25.09.2024 | 09:55

antropologia

nauka

pogl�dy

polityka
Antropocen rozpocz�� si� w 1952 r. - pisz� naukowcy

antropocen

Tomasz Ulanowski

Antropocen, czyli epoka geologiczna cz�owieka, daje odp�r oficjelom z Mi�dzynarodowej Komisji Stratygrafii.
24.09.2024 | 13:21

antropologia

geologia

nauka

przyroda
Sztuczna inteligencja odkry�a w Nazca setki nowych geoglif�w

sztuczna inteligencja

Tomasz Ulanowski

W p� roku sztuczna inteligencja dokona�a tego, co ludziom zabra�o niemal 100 lat.
24.09.2024 | 11:47

antropologia

archeologia

nauka

Nazca
Za nami rekordowo gor�ce lato i ca�y rok

upa�

Tomasz Ulanowski

Tak�e pierwsze osiem miesi�cy tego roku by�o najgor�tsze w historii pomiar�w. Rok 2024 prawdopodobnie pobije rekord 2023 r.
24.09.2024 | 10:09

antropocen

globalne ocieplenie

nauka

przyroda
O�miornice poluj� wsp�lnie z rybami na bezkr�gowce. I zmieniaj� si� na prowadzeniu

o�miornica

Tomasz Ulanowski

A podobno o�miornice to wielkie samotniczki!
23.09.2024 | 17:00

inteligencja

nauka

ocean

przyroda
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

nauka

Robert Jurszo

Gigantyczne tsunami na Grenlandii, z�ote samorodki powstaj�ce dzi�ki trz�sieniom ziemi, przyczyny upadku cywilizacji Wyspy Wielkanocnej, katastrofa Titana. Przedstawiamy najciekawsze wie�ci ze �wiata nauki z ubieg�ego tygodnia.
23.09.2024 | 14:39

7 rzeczy

odkrycia
Europejska nauka powinna zapomnie� o pogoni za USA, mamy inne zadanie. Rozmowa z szefow� ERC

Tylko na Wyborcza.pl

Alicja Gardulska

- Wnioskodawcy maj� zagwarantowan� niezale�no�� my�lenia. Biurokracja jest niewielka. Masz pomys�? Przekonaj nas, �e jest ekscytuj�cy - m�wi Maria Leptin, przewodnicz�ca Europejskiej Rady ds. Bada� Naukowych, przyznaj�cej presti�owe granty ERC.
23.09.2024 | 05:10

badania naukowe

granty

granty ERC

nauka
In�ynierka: Chc� stworzy� ro�linny bioplastik. Przyjazny dla �rodowiska

polscy naukowcy donosz�

Prof. Sandra Paszkiewicz

Pracujemy nad tworzywem, kt�rego sk�adowe nie b�d� pochodzi�y z ropy naftowej, ale z kukurydzy.
21.09.2024 | 12:30

kukurydza

nauka

plastik

tworzywa sztuczne
Maciej Janowski: Upadek Karty by�by dla polskiej nauki historycznej tragedi�

O�rodek Karta

Maciej Janowski

Ta zas�u�ona instytucja przyci�ga do siebie ludzi, dla kt�rych badanie historii Polski nie jest tylko sposobem zarabiania (niewielkich) pieni�dzy, ale i sposobem na �ycie.
20.09.2024 | 13:28

archiwum

historia Polski

ksi��ki

nauka
Dyrektor Cogiteonu mo�e straci� stanowisko. Bo PiS szykuje posady dla swoich?

PiS

Anna Kolet-Iciek

Marsza�ek wojew�dztwa ma�opolskiego chce odwo�a� dyrektora Ma�opolskiego Centrum Nauki Cogiteon. Pow�d? Mobbing, jakiego mia�a si� dopuszcza� wicedyrektorka instytucji, nominatka PiS. Sprawa mo�e mie� jednak drugie dno. Po wyborach trwaj� roszady...
19.09.2024 | 12:49

atrakcje

Cogiteon

edukacja

mobbing
Anjan Chatterjee, ekspert od neuroestetyki, w Katowicach: Sztuka i architektura wp�ywaj� na ludzki dobrostan

nauka

Magdalena Warchala-Kope�

Anjan Chatterjee, profesor neurologii, psychologii i architektury z Uniwersytetu Pensylwanii, wybitny ekspert w zakresie neuroeststyki, przyjecha� w czwartek 19 wrze�nia do Katowic, aby opowiedzie� m.in. o tym, jak poprawi� dobrostan cz�owieka,...
19.09.2024 | 11:37

edukacja

Uniwersytet SWPS
W�skie grono najcz�ciej cytowanych naukowc�w na �wiecie. Nazwiska pracownik�w uczelni z Rzeszowa

uniwersytet stanford

Agata Kulczycka

Uniwersytet Stanforda i wydawnictwo Elsevier opublikowa�y najnowsze zestawienie najcz�ciej cytowanych naukowc�w na �wiecie. W w�skim gronie 2 proc. najpopularniejszych uczonych s� 1244 osoby z Polski, a tak�e imponuj�ca reprezentacja naukowc�w z...
19.09.2024 | 05:55

nauka

Politechnika Rzeszowska

Uniwersytet Rzeszowski

wsiiz rzesz�w
Powodzie nigdy nie przestan� nam zagra�a�. "Kronika kl�sk" wskazuje, �e nie �yjemy w wyj�tkowym okresie

pow�d�

Magdalena Warchala-Kope�

- To ludzie odpowiedzialni s� za wi�kszo�� zmian klimatycznych. Dzia�amy w uk�adzie globalnym i ka�de nasze dzia�anie wp�ywa na r�wnowag� w przyrodzie - m�wi dr hab. Andrzej Wo�nica, dyrektor �l�skiego Centrum Wody.
18.09.2024 | 08:43

Czechowice-Dziedzice

katastrofa klimatyczna

nauka

Odra
Mam marzenie: potraktujmy nauk� powa�nie

Klimat i �rodowisko

Aleksandra Sobczak

W obliczu tragedii ucich�a cz�� internetowych m�drali, kt�rzy ka�dy ch�odny powiew powietrza wykorzystuj� do pisania, �e globalne ocieplenie to wymys� oszala�ych aktywist�w. Mam marzenie, by ucichli na zawsze i doczytali, co maj� w tej sprawie do...
17.09.2024 | 16:02

globalne ocieplenie

nauka

Ni� genue�ski

Pow�d�
"Wysi�ek kosztowny, ale w wi�kszo�ci ja�owy". �rodowisko naukowe o pomy�le ministerstwa na reform� PAN

Polska Akademia Nauk

Alicja Gardulska

Ministerialny projekt reformy Polskiej Akademii Nauk nie rozwi�zuje prawdziwych problem�w Akademii. A wiele zapis�w wprowadzi chaos - uwa�aj� przedstawiciele �rodowiska akademickiego zrzeszeni w Radzie G��wnej Nauki i Szkolnictwa Wy�szego.
17.09.2024 | 14:20

badania naukowe

Dariusz Wieczorek

Maciej Gdula

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy�szego
Konkurs Nagroda Jamesa Dysona. Kuuler z Polski mo�e zmieni� �wiat na lepsze

technologie

Dariusz Ko�odziej

Misj� zespo�u Kuuler jest stworzenie rozwi�zania, kt�re b�dzie dostarcza�o tani, pasywny ch��d, bo ju� teraz 30% ludzi zmaga si� z ekstremalnymi upa�ami, a do ko�ca wieku ten odsetek wzro�nie do 66%.
16.09.2024 | 12:24

konkursy

nauka

och�odzenie
7 rzeczy, kt�rych nie wiedzieli�my tydzie� temu

Nauka

Aleksander Gurgul

Po raz kolejny �wiat nauki rozda� Ig Noble. Opr�cz tego badacze zajmowali si� ostatnio np. przemoc� w�r�d wiking�w. Wa�ne wie�ci z medycyny: pierwszy na �wiecie przeszczep ca�ego oka. I z kosmosu: pierwszy spacer kosmiczny prywatnych astronaut�w.
16.09.2024 | 10:01

badania

badania naukowe

Ig Noble

nauka
Sie� Badawcza �ukasiewicz ska�ona polityk�. "Ustaw� napisano tak, by wsadza� ludzi na posady"

Sie� Badawcza �ukasiewicz

Alicja Gardulska

�ukasiewiczowi potrzebne s� zmiany, kt�re uniezale�ni� go od polityk�w. - Sie� ma fasadowo�� wpisan� w DNA, bez zmian w ustawie to si� nigdy nie zmieni - s�yszymy w instytutach.
16.09.2024 | 06:00

nauka

TEFI
Bydgoskie uczelnie ko�cz� rekrutacje. M�odzie� ju� nie chce tytu�u magistra

szkolnictwo wy�sze

Sandra Zakrzewska

17 wrze�nia na UKW, a dwa dni p�niej na Politechnice Bydgoskiej ko�czy si� rekrutacja na studia. Podej�cie m�odzie�y do studiowania zmienia si� z roku na rok. Czy maturzy�ci chc� jeszcze studiowa�?
15.09.2024 | 08:08

magister

nauka

Politechnika Bydgoska

studia
"B�agam, nie nazywajcie tego dinozaurem". Co znaleziono pod Olsztynem i dlaczego akurat tam?

skamieliny

Robert Robaszewski

Okaz z Jeziora Dadaj to zdecydowanie najlepiej zachowany kr�g morskiego gada z p�nocnej Polski i zdeponowany w polskiej kolekcji - twierdzi przedstawiciel PAN.
15.09.2024 | 08:00

gady

nauka

odkrycia

Olsztyn
Festiwal Nauki w Warszawie. Zapraszamy na ponad 900 wydarze�

Festiwal Nauki

Pawe� Marcinkiewicz

W�r�d wydarze� m.in. warsztaty w laboratoriach, ogrodzie botanicznym, wyk�ady czy lekcje dla dzieci ze szk�. Festiwal Nauki zaprasza ludzi w r�nym wieku i o r�nych zainteresowaniach.
13.09.2024 | 18:53

artyku�

Centrum Nauki Kopernik

nauka

wydarzenie
Statystyki s� jednoznaczne: Instytuty PAN to najlepsze instytucje naukowe w Polsce [LIST]

Nauka

Listy do redakcji

"To, co odr�nia Instytuty PAN od uniwersytet�w w kontek�cie zarz�dzania, to szybki proces decyzyjny, zwi�zany z brakiem typowej dla uczelni barokowej/wielostopniowej struktury podejmowania decyzji" - pisz� dyrektorzy czterech instytut�w Polskiej...
13.09.2024 | 15:55

listy do redakcji

nauka

naukowcy

polska akademia nauk
W�druj�c wybrze�em, mia�em wra�enie, jakbym maszerowa� po dnie morza

antropocen

Tomasz Ulanowski

Mimo �e celem drogi jest sama droga, postanowi�em przy okazji sprawdzi�, czy polskie i niemieckie wybrze�e Ba�tyku jest jako� przygotowane na nieunikniony wzrost poziomu oceanu, a wi�c i naszego morza.
13.09.2024 | 09:48

Ba�tyk

globalne ocieplenie

nauka

sztuka �ycia
Wikingowie norwescy byli znacznie bardziej przemocowym spo�ecze�stwem ni� du�scy s�siedzi

archeologia

Joanna Bujakiewicz

Przez d�ugi czas uwa�ano, �e wska�niki przemocy w�r�d norweskich i du�skich wiking�w by�y por�wnywalne. Nowe badania zakwestionowa�y to za�o�enie.
13.09.2024 | 06:01

Dania

nauka

Norwegia

odkrycie
Kobiety powinny je�� jajka dla lepszej pracy m�zgu?

prawda czy mit

Margit Kossobudzka

Lubisz jajka? To dobrze, poniewa� wci�� nies�usznie podejrzewa si� je o podnoszenie poziomu z�ego cholesterolu i unika w diecie.
13.09.2024 | 06:00

dieta

jajka

nauka

styl �ycia
Pneumokoki kumpluj� si� z wirusami grypy. Jak je pokona�?

pneumokoki

Margit Kossobudzka

Antybiotyk nie jest ju� cudownym lekiem na zapalenie p�uc. Mo�e ocali� �ycie chorego, ale p�uca po infekcji s� ju� inne.
13.09.2024 | 06:00

artyku�

choroby zaka�ne

grypa

nauka

Poprzednia 3 4 5 6 7 ... Nast�pna