Bill Shankly, legendarny menedżer i trener zespołu Liverpool, mawiał: ?Futbol to nie jest sprawa życia i śmierci. To coś więcej?. Dodajmy: to również fizyka. Lotem piłki rządzą trzy siły - grawitacja, opór powietrza i siła Magnusa.
Z symetrii praw fizyki wynika, że świat się nie zmieni, jeśli odwrócimy kierunek upływu czasu, a zarazem zmienimy znak ładunków i dokonamy lustrzanego odbicia. W ten sposób koniec można zawsze zamienić w początek.
Elektryczne pralki pojawiły się w 1905 r., ale pierwsza domowa pralka automatyczna - dopiero w 1937 r. Ten wynalazek bardziej wpłynął na emancypację kobiet niż pigułka antykoncepcyjna
Zaczerwienione i podrażnione oczy to nie wina samego chloru, lecz związków, które tworzą się, gdy chlorowana woda reaguje ze składnikami ludzkiego brudu, moczu i potu. Dlatego tak ważne jest, byś wziął prysznic przed wskoczeniem do basenu.
Jak wynika z międzynarodowej sondy, którą przeprowadził jeden z blogerów, najcięższe plecaki dźwigają uczniowie w Arabii Saudyjskiej - ponad 10 kg, a najlżej mają dzieci w USA. Ich tornistry ważą mniej niż 2 kg.
Bardzo lubimy ten owoc. Jest świetnym modelem do ilustrowania praw fizyki oraz... kruchości planety, na której żyjemy. Gdyby Ziemię zmniejszyć do rozmiaru jabłka, ziemska skorupa i atmosfera nie byłyby łącznie grubsze niż jego cienka skórka.
To jeden z najcenniejszych kruszców na Ziemi i obiekt najwyższego pożądania na igrzyskach olimpijskich, choć dzisiejsze złote medale są złote jedynie z nazwy - mają w sobie już tylko 1,2 proc. złota.
Każdej minuty na świecie szaleje 2 tys. burz, a w ciągu dnia bije w ziemię ponad 10 mln piorunów. Moc wyzwalanej przez nie energii jest mniej więcej równa łącznej mocy wszystkich elektrowni na świecie
Szczególnie interesującym dla fizyka płynem jest piwo. Wielu ekspertów uważa, że ludzie zaczęli prowadzić osiadły tryb życia, aby uzyskać jęczmień na chleb i piwo, co doprowadziło do rozwoju miast i całej cywilizacji.
Fale morskie to tylko jedne z wielu innych. Świetlne, radiowe, spinowe, grawitacyjne, kwantowe... Wymieńcie którykolwiek dział fizyki, a z pewnością znajdziecie tam jakieś fale. Dla fizyków są one chlebem powszednim.
Używamy ich od lat. Benjamin Franklin, jeden z ojców założycieli Stanów Zjednoczonych, za pomocą latawców dowiódł, że chmury są naelektryzowane, a pioruny to zjawisko elektryczne. A bracia Wright wzorowali na nich konstrukcję samolotów.
Żeglowanie było wielką pasją Alberta Einsteina. Uczony na jeden z rejsów po Jeziorze Genewskim zaprosił nawet Marię Skłodowską-Curie. Ale nie tylko dlatego żeglarstwo jak żaden inny sport jest tak mocno związane z fizyką
Największym w dziejach latającym zwierzęciem był pterozaur Kecalkoatl, który żył w późnej kredzie w Ameryce Północnej. Miał skrzydła o rozpiętości 10 m i ważył blisko ćwierć tony. Ale smoki z "Gry o tron" są większe. Czy to możliwe?
Kiedy doskwiera ci upał, włączasz wentylator. To zwykle pomaga, choć fizyka jest nieubłagana: w zamkniętym pomieszczeniu wentylator podgrzewa powietrze, a nie schładza. Jak to więc działa?
Ogłuszające afrykańskie trąby - przeklinane, ale przez wielu ubóstwiane - znalazły się na liście rzeczy, których nie można wnosić na stadiony Euro 2016. Wraz z bronią, racami, dronami i seksistowskimi banerami. Szkoda?
Czy wiedzieliście o tym, że zamiast młotka można użyć banana, zbyt ostry gwóźdź powoduje pęknięcie deski, a zwykły młotek uderza z siłą nawet trzykrotnie przewyższającą ciężar ciała? Wbijanie gwoździ to prawdziwa gratka dla fizyka!
Podlewanie to czysta fizyka. Już pierwszy moment uruchomienia ogrodowej podlewaczki konfrontuje nas z równaniem Bernoulliego, a użycie konewki oznacza kontakt z niestabilnością Plateau-Rayleigha.
Szukamy ich, ślemy im kosmiczne listy w butelce, choć - jak ostrzega słynny brytyjski fizyk Stephen Hawking - spotkanie z wysoko zaawansowaną cywilizacją może się dla nas skończyć równie katastrofalnie jak dla Indian przybycie Kolumba.
Jeden z królów asyryjskich, który nie chciał, by wiadomość wpadła w niepowołane ręce, pisał na ogolonej głowie emisariusza i wysyłał go dopiero po odrośnięciu włosów. Dziś zamiast fryzjera używamy mechaniki kwantowej.
Ma niezbyt dużą moc i taką sobie sprawność (z zamianą energii na użyteczną pracę lepiej sobie radzą silniki Diesla), ale pracuje bez przerwy nawet przez 100 lat. W tym nie dorównuje mu żadna skonstruowana przez człowieka pompa.
Kiedyś były mozolnie ryte w kamieniu, glinie lub drewnie, pisane na papirusie, a potem Johann Gutenberg wynalazł ruchomą czcionkę i przemysłową metodę druku. Dziś książki koduje się w krzemowych chipach, a także... w DNA.
Wesołe trzaskanie drewna w kominku to sprawka parujących wody, żywicy i olejków eterycznych. Powstały w ten sposób gaz, podgrzewając się, zwiększa objętość, wskutek czego szczapy głośno pękają, a para wodna ulatuje ze świstem.
Kroniki pierwszy raz wspominają o sztucznych ogniach w Polsce z okazji urodzin w 1566 r. Zygmunta III Wazy, kiedy to ?po górach nad Wilnem strzelby rozmaite, rac puszczania, insze puszkarskich przypraw ognie były zapalane?.
Dwaj genialni wynalazcy - Thomas Edison i Nikola Tesla - spierali się o to, czy w liniach przesyłowych lepszy jest prąd stały, czy przemienny. Przed laty wygrał Tesla, ale dziś wraca koncepcja Edisona.
Niestety, nie bardzo sobie radzą. Już w XIX wieku słynny lord Kelvin, a także James Clerk Maxwell próbowali wyliczyć drogę spadającego liścia. Figa z makiem. Do dziś nikt nie jest w stanie przewidzieć, jak i gdzie pofrunie liść z drzewa.
Światową krainą deszczowców jest indyjskie Ćerapuńdźi na stokach Himalajów. Był taki rok, że spadło tam ponad 26 m deszczu! Z kolei portowe Arica w Chile ma ledwie 0,8 mm opadów rocznie. Warszawa - 0,6 m. Nie ma więc co narzekać.
Spacer to najbanalniejsze doświadczenie pod słońcem, ale... na planetoidzie czy komecie, gdzie jest słabe ciążenie, przy próbie zrobienia kroku zostalibyśmy wyrzuceni w kosmos.
Koty to królowie internetu i mistrzowie manipulacji nami, ludźmi. Ale dla naukowców to stworzenia jeszcze bardziej fascynujące: igrające ze światłem, elektrycznością i pędem.
W średniowieczu rysowało się ołowianymi pręcikami. Ale kiedy w Anglii znaleziono pokłady czystego grafitu, nimi zaczęto pisać. Wciąż jednak myślano, że to forma ołowiu. Dlatego do dziś mówimy ołówek, a nie grafitówek.
Kajakarz musi zadbać przede wszystkim o to, by trzymać w ryzach dwie równoważące się siły: ciężkości oraz wyporu wody. Chwila nieuwagi i rzut środka ciężkości wysuwa się poza środek wyporu. Po ludzku nazywa się to wywrotką.
Z niektórymi walczymy za pomocą kremów, inne błogosławimy. Na przykład te na powierzchni kory mózgowej, dzięki którym zyskaliśmy inteligencję. Albo te na czasoprzestrzeni po Wielkim Wybuchu, bez których w ogóle nas by tu nie było.
Z punktu widzenia fizyki lody są układem koloidalnym. To zawiesina kryształków lodu, pęcherzyków powietrza i kropelek tłuszczu w roztworze, w którym rozpuszczone są cukry, środki smakowe i białka mleka (głównie kazeina). Pycha!
Wciągasz aromat, czujesz mocny smak, kofeina zaczyna pobudzać do pracy korę mózgową. Jesteś więc gotów, by poznać kilka użytecznych zasad dynamiki płynów, dzięki którym nie rozlejesz kawy ani się nią nie oparzysz.
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
