Tomasz Ulanowski

• Nawet jako płody krzywimy się na aromat jarmużu. Zresztą sami zobaczcie

  mózg

  Tomasz Ulanowski

  Już w życiu płodowym reagujemy na smaki i zapachy pokarmu jedzonego przez nasze mamy. Naukowcy właśnie zdobyli na to pierwsze bezpośrednie dowody.

  22.09.2022 | 14:51

  

• Te liczby są kluczowe dla naszego przetrwania. Rozwiąż quiz

  Nauka

  Piotr Cieśliński, Tomasz Ulanowski

  W tym quizie zadajemy pytania, które sprawdzą twoją świadomość ekologiczną. Czy wiesz, Ile marnotrawimy energii, wody, jedzenia? Jak bardzo psujemy przyrodę, zanieczyszczamy lądy i atmosferę?

  22.09.2022 | 11:00

  

• Nowe i zaskakujące badania na temat tego, jak Anglosasi (na chwilę) podbili Anglię

  archeologia

  Tomasz Ulanowski

  Wyniki badań publikowane w najnowszym wydaniu tygodnika "Nature" są kolejnym wkładem genetyki w puzzle wiedzy historycznej i prehistorycznej.

  21.09.2022 | 17:52

  

• Archeogenetyk prof. David Reich: Jesteśmy genetycznymi kundlami, mieszańcami poddawanymi ciągłej zmianie

  nauka

  Tomasz Ulanowski

  Żyjemy w czasach niezwykle intensywnego mieszania się różnych populacji. Oczekiwanie, że Europę zawsze będą zamieszkiwali tacy ludzie jak dziś, to mrzonka.

  20.09.2022 | 09:09

  

• Czy człowiek ma geny wrażliwości na zimno?

  mózg

  Tomasz Ulanowski

  Dlaczego robi nam się zimno i jak to się zmieni wraz globalnym ociepleniem - tłumaczy "Wyborczej" prof. Aida Andrés, genetyczka ewolucyjna z University College w Londynie, zajmująca się adaptacją organizmów do środowiska.

  19.09.2022 | 12:12

  

• Gorąco? Zimno? Hejt w internecie lubi to (felieton animalny)

  zwierzęta

  Tomasz Ulanowski

  W "Lancecie" dowodzą tego naukowcy z Poczdamskiego Instytutu Zmian Klimatu. Co to ma wspólnego ze zwierzętami?

  18.09.2022 | 12:00

  

• Rozwiąż quiz: Co wiesz o przetworach i skarbach jesieni?

  quizy Wyborczej

  Joanna Bujakiewicz, Paulina Mozolewska, Katarzyna Staszak, Ewa Tomkowska, Tomasz Ulanowski

  Sprawdź, czy wiesz, na co polecane są pestki dyni, w jakich pomidorach jest najwięcej antyoksydantów, kto jest najczęstszym sprawcą hospitalizacji grzybiarzy i czy ludzkie jelita miewają chandrę jesienią?

  15.09.2022 | 19:25

  

• Szybka dekarbonizacja globalnej gospodarki pozwoli zaoszczędzić aż 12 bilionów dolarów do 2050 r.

  Nauka

  Tomasz Ulanowski

  Tak pokazują szacunki naukowców z Oksfordu, których wyniki publikuje najnowsze wydanie magazynu "Joule".

  14.09.2022 | 12:05

  

• Czerpią radość z seksu i nie dyskryminują. Możemy się wiele nauczyć od zwierząt

  Książki

  Tomasz Ulanowski

  Nasza biologia jest po stronie równouprawnienia - mówi się wręcz o "darwinowskim feminizmie". A dzisiejsza kultura to ledwie naskórek.

  30.08.2022 | 05:57

  

• Wegetarianki ryzykują złamaniem stawu biodrowego bardziej niż kobiety mięsożerne

  dieta

  Tomasz Ulanowski

  Brytyjskie badanie potwierdza to, co wiedzą wszyscy ćwiczący - właściwa dieta to część treningu.

  26.08.2022 | 17:04

  

• Rozwiąż quiz: Co wiesz o rzekach?

  quizy Wyborczej

  Joanna Bujakiewicz, Paulina Mozolewska, Katarzyna Staszak, Ewa Tomkowska, Tomasz Ulanowski, Piotr Cieśliński

  Sprawdź, jakie substancje lecznicze wykrywane są najczęściej w rzekach, który akwedukt w Polsce jest najdłuższy i ile procent rzek w Szkocji ma osłonę z drzew, która pozwala latem na schładzanie płynącej wody?

  18.08.2022 | 17:46

  

• Naukowcy odkryli, co jedli nasi przodkowie tysiące lat temu. Jaką mieli dietę?

  mikrobiom

  Tomasz Ulanowski

  W tym celu badacze babrali się w odchodach i grzebali w zębach. Nie ma bowiem lepszego sposobu na sprawdzenie, jakie mikroorganizmy zasiedlały układ pokarmowy naszych przodków i pomagały im żyć, niż analiza paleokału i kamienia nazębnego.

  18.08.2022 | 13:56

  

• Zabójca dinozaurów nadleciał w kilku kawałkach. Naukowcy znaleźli drugi krater

  ekocyd

  Tomasz Ulanowski

  Planetoida, która zabiła nielotne dinozaury 66 mln lat temu, zostawiła po sobie dwa ślady. Pierwszy krater, czyli ten znany od lat, znajduje się na granicy półwyspu Jukatan i Zatoki Meksykańskiej. Drugi został właśnie odkryty w Afryce. Ale co tam...

  18.08.2022 | 09:25

  

• Susza w Europie. "Każda kropla wody powinna być dla nas święta, jak w Izraelu"

  susza

  Tomasz Ulanowski

  W Polsce susza panuje w zasadzie od 2015 r. Według danych unijnego Globalnego Obserwatorium Suszy ta tegoroczna objęła ponad dwie trzecie powierzchni Unii Europejskiej i Wielkiej Brytanii - mówi "Wyborczej" prof. Zbigniew Kundzewicz.

  17.08.2022 | 14:30

  

• Co zatruło Odrę. 6 najważniejszych hipotez

  Zatruta Odra

  Tomasz Ulanowski

  Po kilku tygodniach od wykrycia pierwszych martwych ryb płynących na powierzchni Odry wciąż nie wiemy, co spowodowało potężną katastrofę ekologiczną drugiej najdłuższej rzeki w Polsce.

  16.08.2022 | 12:35

  

• Odra sobie poradzi. Z nami będzie dużo gorzej

  Zatruta Odra

  Tomasz Ulanowski

  Zatruta Odra to tylko czubek góry lodowej. Skala ran, które zadajemy środowisku naturalnemu - a więc sobie samym - jest trudna do wyobrażenia.

  15.08.2022 | 11:53

  

• Prof. Jan Marcin Węsławski: Jeszcze Odra nie umarła! Poraża niewiedza o przyczynach tej tragedii

  Zatruta Odra

  Tomasz Ulanowski

  To skandal, że Polska nie ma systemu na bieżąco monitorującego zanieczyszczenie swoich wód - mówi "Wyborczej" prof. Jan Marcin Węsławski, biolog morski i dyrektor Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie.

  15.08.2022 | 09:46

  

• Skąd susza w Europie? Arktyka ociepla się aż cztery razy szybciej niż średnio cała Ziemia

  antropocen

  Tomasz Ulanowski

  Tempo lokalnego ocieplenia klimatu w Arktyce jest więc dwa razy szybsze, niż do tej pory uważano.

  12.08.2022 | 15:00

  

• Praca umysłowa cię męczy, zasypiasz za kierownicą? Naukowcy już wiedzą, dlaczego 4-godzinny dzień pracy ma sens

  mózg

  Tomasz Ulanowski

  Przyczyna tego, że praca umysłowa potrafi zmęczyć tak jak praca fizyczna, jest czysto fizyczna. A w zasadzie chemiczna, bo w zmęczonym mózgu kumuluje się pewien przydatny, ale potencjalnie toksyczny związek chemiczny.

  11.08.2022 | 17:00

  

• Rozwiąż quiz: Co wiesz o wirusach?

  quizy Wyborczej

  Joanna Bujakiewicz, Paulina Mozolewska, Katarzyna Staszak, Ewa Tomkowska, Piotr Cieśliński, Tomasz Ulanowski

  Sprawdź, co może wywołać wirus opryszczki, jak możemy nabawić się kurzajki, ile było ofiar "hiszpańskiej grypy" i z czego wirus SARS-CoV-2 najprawdopodobniej przeskoczył na ludzi?

  11.08.2022 | 15:50

  

• Drzewa-uchodźcy. Uciekają przed zmianami klimatu

  antropocen

  Tomasz Ulanowski

  Wielkie migracje różnych gatunków drzew - obserwowane już w Europie - potwierdzają badania przeprowadzone w USA. Tak globalne ocieplenie zmienia biosferę.

  11.08.2022 | 06:00

  

• Kichają nawet gąbki, jedne z najstarszych zwierząt na Ziemi. A ich "gluty" to łakome kąski

  zwierzęta

  Tomasz Ulanowski

  Gąbki kichają z tego samego powodu co my - twierdzą naukowcy.

  10.08.2022 | 17:00

  

• Kolejna fala upałów w Polsce? Nie w najbliższym tygodniu. Są za to Perseidy

  prognoza pogody

  Tomasz Ulanowski

  Tych, którzy liczą na kolejną falę upałów w Polsce, musimy zawieść. Choć będzie kilka gorących dni, to tylko gdzieniegdzie. Ale warto spojrzeć w niebo z innych powodów. To będzie tydzień spadających gwiazd - Perseidów.

  08.08.2022 | 11:40

  

• Rozwiąż quiz: Co wiesz o energii?

  quizy Wyborczej

  Paulina Mozolewska, Tomasz Ulanowski, Katarzyna Staszak, Piotr Cieśliński, Ewa Tomkowska

  Sprawdź ile wynosi optymalna zimowa temperatura wewnątrz domu, co zużywa najwięcej prądu w naszych domach i jak poradzić sobie z rosnącymi cenami energii?

  04.08.2022 | 18:39

  

• Oto najważniejsze liczby antropocenu. Koniecznie poznajcie choć część z nich

  antropocen

  Tomasz Ulanowski

  Naukowcy stworzyli wielką bazę danych, która w sposób przystępny dla nas, maluczkich, pokazuje, jak zmieniliśmy świat.

  04.08.2022 | 14:07

  

• IMGW ostrzega przed upałami. Polska jest tak gorąca jak Węgry pół wieku temu

  upał

  Tomasz Ulanowski

  Na szczęście fala upału, która dziś zaczęła przechodzić przez Polskę, będzie krótka. W sobotę upalne powietrze ma zostać wywiane z naszego kraju przez front chłodny.

  03.08.2022 | 17:10

  

• Ceny energii rosną. Jak przetrwać zimę (a także lato) i nie zbankrutować

  Tomasz Ulanowski

  Przede wszystkim warto oszczędzać energię. Oto kilka prostych sposobów.

  03.08.2022 | 06:00

  

• Liczycie na powrót upałów w tym tygodniu? Prognoza pogody

  pogoda

  Tomasz Ulanowski

  Jeśli liczycie na powrót upałów, możecie się zawieść. Choć IMGW prognozuje dwa gorące dni w środku tygodnia.

  01.08.2022 | 11:32

  

• Kot jest w Polsce tak samo "obcy" i "inwazyjny" jak każdy z nas

  zwierzęta

  Tomasz Ulanowski

  Idea inwazyjności gatunków to nie prawo przyrody. Jej uznaniowość można więc kwestionować. A nawet należy - podobnie jak inne kulturowe wymysły.

  31.07.2022 | 12:00

  

• Jak to możliwe, że koty, będące wielkimi samotnikami, potrafią się dogadać, a nawet przytulić?

  zwierzęta

  Tomasz Ulanowski

  Fizjologiczną zagadkę tego fenomenu rozpracowali naukowcy z Japonii.

  29.07.2022 | 19:55

  

• Rozwiąż quiz: Co ty wiesz o owadach?

  Nauka

  Piotr Cieśliński, Paulina Mozolewska, Tomasz Ulanowski, Mateusz Sowiński

  Owady odgrywają krytyczną rolę w ekosystemach na całym świecie. Zapylają rośliny i rozdrabniają biomasę zmarłych organizmów.

  28.07.2022 | 15:03

  

• Botaniczka i poetka prof. Urszula Zajączkowska: Gatunek "inwazyjny" to niekoniecznie samo zło

  przyroda

  Tomasz Ulanowski

  Zgodnie z ideą inwazyjności gatunków Ziemia jest naturalnie pocięta granicami, które dają narodom władzę nad przyrodą. Więc kiedy pojawia się "obcy", należy go wyciąć - ironizuje uczona.

  28.07.2022 | 12:22

  

• Ludzie korzystali z mleka innych zwierząt tysiące lat przed tym, zanim mogli je strawić

  przyroda

  Tomasz Ulanowski

  Jak to się stało, że przez ostatnie 11,5 tys. lat organizmy dorosłych ludzi "nauczyły się" trawić laktozę, czyli cukier obecny w mleku? W najnowszym "Nature" naukowcy stawiają ciekawą hipotezę.

  27.07.2022 | 17:00

  

• Wreszcie dobra wiadomość. Bakterie żyjące w europejskich jeziorach zjadają plastik

  antropocen

  Tomasz Ulanowski

  Te bakterie mogą więc uratować nasze jeziora choć przed częścią zanieczyszczeń, jakie środowisku naturalnemu zafundował człowiek.

  26.07.2022 | 17:20

  

• Fala upału nad Polską. Uwaga na zanieczyszczenie powietrza ozonem

  pogoda

  Tomasz Ulanowski

  Fala upalnego zwrotnikowego powietrza płynącego znad Europy Zachodniej już nas ogarnęła. Niestety, wielu z nas czekają także tropikalne noce.

  20.07.2022 | 11:10

  

• Stolica Majów upadła z powodu suszy - dowodzą naukowcy. Modły do boga czterech żywiołów nie pomogły

  susza

  Tomasz Ulanowski

  To susza doprowadziła do wojen, które w XV w. ostatecznie pogrzebały Mayapán, stolicę Majów na półwyspie Jukatan. To kolejna historia z cyklu "zmiany klimatu obalają imperia".

  19.07.2022 | 17:00

  

• Dorośli gugają do dzieci w wielu kulturach na sześciu kontynentach

  antropologia

  Tomasz Ulanowski

  Sprawdził to zespół przeszło 40 naukowców z różnych krajów, w tym z Polski

  18.07.2022 | 17:00

  

• Europa Zachodnia skwierczy pod kopułą gorąca. W tym tygodniu upały "mazną" i Polskę

  pogoda

  Tomasz Ulanowski

  40-stopniowych upałów boją się m.in. w Londynie. Europa Południowa wręcz dosłownie płonie. Polskę, mimo ostatnich opadów deszczu, dopadła susza hydrologiczna.

  18.07.2022 | 11:04

  

• 7 rzeczy, których nie wiedzieliśmy tydzień temu

  nauka

  Tomasz Ulanowski

  A w zasadzie - których nie widzieliśmy. Bo w ubiegłym tygodniu w nauce królowały bajeczne zdjęcia Wszechświata wykonane przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba.

  18.07.2022 | 06:00

  

• Może i dobór naturalny "lubi" osoby z ADHD, ale życie z tym zaburzeniem to nie przelewki

  adhd

  Tomasz Ulanowski

  Najważniejsze, by zrozumieć, że w przypadku ADHD nie ma winnych. Przyczyną jest biologia, a nie złe chęci czy błędy w wychowaniu - tłumaczy psycholożka Izabela Śliwińska.

  15.07.2022 | 16:36