Wyszukiwanie po tagu - Gazeta Wyborcza

Pogodomy se po �lonsku. Angelsko krolowo, rajzyonkel i rajzytanty

lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

�od zesz�ego tydnia w radyjoku, cajtongach i telewizorze myni godali �o drogym wonglu, kerego i tak niyma, "szulach" (szko�ach) bez rechtorow i fto jes winowaty tymu, �e w �odrze �ywego "fisza" (ryby) �odyn niy u�wiadcy. Ko�dy �y� tym, �e "straciy�a...

25.09.2022 | 16:16

Barbara Szmatloch

Kr�lowa El�bieta II

Pogrzeb kr�lowej El�biety II. Kondukt przemierza Londyn, 19 wrze�nia 2022 r.

Pogodomy se po �lonsku. Judaszowo ga�y� i kibel sztromu

pogodomy se po �lonsku

Barbara Szmatloch

Tyla sie u nos dzieje, �e �ol siedzie� w cha�pie. A dziynki Industriadzie niy muszymy se ju� "forsztelowa�" (wyobra�a�) kaj chodziy�y na szychty nasze prastarziki i starziki, ale mogymy to zobejrze�.

17.09.2022 | 10:41

lekcje �l�skiego

Pogodomy se po �lonsku. Jak Zefel gro� po �mierci na trompyjcie

Lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

Tragediom �lonskich wojokow w niymieckym wojsku i niydolom jejich familjow ma�o fto sie za komuny przejmowo�. Ciyrpie� mia�y prawo ino echt Poloki.

10.09.2022 | 10:24

Barbara Szmatloch

j�zyk �l�ski

�l�sko godka

Alojzy Lysko wyda� kolejny tom sagi 'Duchy wojny'

Pogodomy se po �lonsku. "Drociorz" i pr�no blaza istnego

lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

Niy ino my sie "aszymy" (chwalimy) tym, �e sommy robotni, ale ty� inksi tak �o nos godajom. Pono� po "szwongu" (zapale) do roboty zaroz idzie pozna� �lonzoka. Psinco prowda, mo�e tak by�o ha� downo.

03.09.2022 | 11:25

Barbara Szmatloch

godka

�l�sko godka

Pogodomy se po �lonsku. Glajzoki i kraglik ze szpickom

Lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

�ostatnio biada�ach, �e niy idzie w cha�pie forantowa� sztromu. Prowda, ale mogymy mie� na ibrich �wiycki.

27.08.2022 | 11:34

Barbara Szmatloch

j�zyk �l�ski

�l�sko godka

Pogodomy se po �lonsku. Boloncki i utropy w rugzaku

lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

Na "po�ci" (pielgrzymce) nojwa�niyjsze som szczewiki, intyncjo i pogoda. Bo ani my sie �obejrzeli, jak w niydziela godzi sie i� do Piekarski Paniynki.

21.08.2022 | 07:42

pogodomy se po �lonsku

Na wongel godali corne z�oto i zaniydugo richtich bydzie �on tyla wert

lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

Coby tak sz�o tyn gorki "luft" (powietrze), kery terozki momy blank za darmo, "forantowa�" (gromadzi�). Styk�oby wrazi� go do kra�zow i postawi� na "fachach" (p�kach) w pywnicy jak komporty. Kej chyci "siaro�ski" (siarczysty) mroz, by�oby jak...

15.08.2022 | 20:31

Barbara Szmatloch

godka

Abo braknie toworu, abo tak zdro�eje, �e niy bydzie nos na nic styka�

lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

Na razie prawie wszyske "fachy" (p�ki, ale "fach" to ty� zawod) w "konzomach" (sklepach) som po�ne i �odyn niy jes g�odny. Ale strach mo sroge �lypia i zacynomy sie lynka�, �e abo braknie "toworu" (r�nych produkt�w), abo tak zdro�eje, �e niy...

07.08.2022 | 16:34

Barbara Szmatloch

pogodomy se po �lonsku

Brakuje sklepu na p�kach sklep�w. To przez panik�

Jako mo by� �lonsko godka? Jak zacnymy sie fantowa�, cyja jes lepszo, wystawiymy jom na po�miywisko [LIST CZYTELNIKA]

�l�sko godka

Micha� Krajewski, Barbara Szmatloch

"Frau Szmatloch! Jo nie chca s�ysze� waszej godki" - napisa� Micha� Krajewski. "Jak zacnymy sie fantowa� miyndzy sobom, cyja gwara jes lepszo, wystawiymy i jom i siebie na po�miywisko" - odpowiada Barbara Szmatloch

04.08.2022 | 16:28

G�rny �l�sk

j�zyk �l�ski

�l�sk

Do 7. Diktanda �lonskij Godki mog�o zg�osi�o si� ponad 40 os�b. Wydarzenie odby�o si� w jednym z pomieszcze� zrewitalizowanej Zabytkowej Kopalni Ignacy w Rybniku

Pogodomy se po �lonsku. Romel na �lonskym Wawelu

lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

W niydziela bydzie na Nikiszu �odpust. Ale ludzie �jadom tam na "romel" (jarmark, kiermasz), coby se poszpacerowa� miyndzy "sztandami" (ty� "budami" - kramami) i sprawi� se jake� klamory abo cia�ka.

30.07.2022 | 13:35

Barbara Szmatloch

Nikiszowiec

odpust

Pogodomy se po �lonsku. Titanie na farnym placu

lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

Nasto�a moda, coby na �wiyntego Krzisztofa �wiy��i� autoki i skuli tego "zafropowane" (zakorkowane) som "farne" (ko�cielne, przi "farze" - probostwie) place i jedyn na drugego "tito" (ty� "titko" - tr�bi) coby sie bli�y wci�.

23.07.2022 | 11:37

Barbara Szmatloch

Godka

�l�sko godka

�wi�cenie samochod�w podczas XII Og�lnopolskiej Pielgrzymki Kierowc�w na Jasn� G�r�

Pogodomy se po �lonsku. Harynkowe iksznioki i mlycoki

Lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

16 lipca pi�nie sto lot jak w 1922 roku w Katowicach �lonzoki i Poloki podpisali papiory, �e kyns Wiyrchniego �lonska bydzie ju� po wsze casy nole�o� do Polski.

16.07.2022 | 11:11

Barbara Szmatloch

gwara

j�zyk �l�ski

Sto lat temu Wojsko Polskie wkroczy�o z Sosnowca do Katowic. Rekonstrukcja wydarze� na rynku w Katowicach

Pogodomy se po �lonsku. Fligi i bra�za w badysztubie

pogodomy se po �lonsku

Barbara Szmatloch

Niyroz wajomy, �e reskiyrujoncy niy chcom uzna� naszy godki za jynzyk �lonski. Ale jak bydymy sie na nich �oglonda�, �obudzymy sie z rynkom w nachtopie. Widza, �e nawet niykere nasze kamraty jedyne co poradzom, to diob�a hu�ta�. Nom �osta�o ino...

10.07.2022 | 07:20

lekcje �l�skiego

Pogodomy se po �lonsku. Rajzowanie szifym, cugym i sz�apcugym

lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

Ludzie wajajom, �e niy styka� jich lato� na "rajzowanie" (podr�owanie) - furganie "fligrami" (samolotami) i p�ywanie "szifami" (statkami). Skuli drogego byncinu i "sztromu" (pr�du), niy ino na autok, ale nawet na "cug" (poci�g) ty� trza sie...

02.07.2022 | 12:52

Barbara Szmatloch

j�zyk �l�ski

Lato na k�pielisku Bugla w Katowicach. O�rodek by� jednym z najbardziej popularnych miejsc wypoczynku ju� w okresie mi�dzywojennym.

Pogodomy se po �lonsku. D�wiganie Polski na puklu

lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

Narodowy Dziy� Powstaniow �lonskich "�odbyty" (zaliczony). Reskiyrujoncy przirychtowali "parada" (defilada) polskich wojokow, �ostomajte "tyjatry" (przedstawienia) i "ryjdy" (przem�wienia), a "sza�szpilery" (aktorzy) przeblykli sie za �lonzokow,...

25.06.2022 | 10:36

Barbara Szmatloch

felieton

G�rny �l�sk

Katowice. Obchody setnej rocznicy przy��czenia cz�ci G�rnego �l�ska do Polski

Pogodomy se po �lonsku. �ia�iane Poloki i cuda w pantyjonie

pogodomy se po �lonsku

Barbara Szmatloch

Nojlepi, �eby my se fajrowali przi krupnioku i ki�cie piwa abo s�owia�ske walyntynki - piyrszy dziy� lata - nojdukszy dziy� i nojkrotszo noc w roku. Niywa�ne jak je mianujo.

18.06.2022 | 08:15

lekcje �l�skiego

noc kupa�y

Pogodomy se po �lonsku. Charpy�cie w dzichtach i na holcplacach

pogodomy se po �lonsku

Barbara Szmatloch

Nogle sie �okoza�o, �e nawet na Wiyrchniym �lonsku, kery zawdy sto� na wonglu, niy bydzie w zima cym "hajcowa�" (pali�). To� trza sie bra� za "forantowanie" (gromadzenie) "charpy�ci" (chrustu).

11.06.2022 | 11:43

Barbara Szmatloch

Felieton

Godka

Lekcje �l�skiego

Pogodomy se po �lonsku. �ogniste jynzyki i mamlas rochwist

pogodomy se po �lonsku

Barbara Szmatloch

Te �wiynto mo dwa miana - ko�cielne to Zes�anie Ducha �wiyntego na Noj�wiyntszo Paniynka i aposto�ow, a �wiycke - Zielone �wiontki. Prawie �odyn ju� niy pamiynto, �e fajrowa�o sie je a�e trzi dni i po Wielkanocy i Godach to �one by�o nojwa�niyjsze.

04.06.2022 | 10:34

Barbara Szmatloch

lekcje �l�skiego

Zielone �wi�tki

Pogodomy se po �lonsku. Szukanie kamratow na zidlongach

lekcja �l�skiego

Barbara Szmatloch

Chnet bydymy fajrowa� Dziy� Bajtlow. Przodzi niy by�o �odnego Dnia Dziecka, dopiyro za staryj Polski zacli �obchodzi� na �lonsku �wiynto dzieci, ale bylekej.

28.05.2022 | 12:36

Barbara Szmatloch

Godka

j�zyk �l�ski

�l�sko godka

Pogodomy se po �lonsku. Jak skuli �piywki sztrajchowa�ach kwatera

pogodomy se po �lonsku

Barbara Szmatloch

Wiycie, jako to uciecha siedzie� miyndzy kamratami, kerzi �osprowiajom po naszymu, i sucha� z "biny" (sceny) �lonski godki.

22.05.2022 | 17:44

Barbara Szmatloch

lekcje �l�skiego

Kabaret RAK - Grzegorz Poloczek, Krzysztof Hanke i Krzysztof Respondek

Pogodomy se po �lonsku. Blyndka w kra�zie i kopyrtki w autoku

Barbara Szmatloch

Downi jak by�a biyda, to ludzie brali w konzomach "towor" (zakupy) na "heft" (zeszyt), "pomp", "borg" abo na "krycha" (kredyt). Ale ko�dy dug trza "abcalowa�" (sp�aca�), inacy zacnom nos "fantowa�" (ty�: wystawiom na "supasta" - licytacja). A...

14.05.2022 | 10:23

godka

lekcje �l�skiego

Pogodomy se po �lonsku. Co napochajom zimne synki?

pogodomy se po �lonsku

Barbara Szmatloch

Zrobiy�o sie zielono i wszyscy filujom na blumy. Jedne woniajom, inksze som ino gryfne, a wiela � nich mo �lonske miana. Noprzod pokazujom sie "�niegotki" (przebi�niegi), a po nich gy�sipympki.

07.05.2022 | 13:47

Barbara Szmatloch

lekcje �l�skiego

Park Grabiszy�ski. Glistnik jask�cze ziele

Pogodomy se po �lonsku. Za tych, kerzi som na dole, nole�y rzyka� do �wiynty Barborki

pogodomy se po �lonsku

Barbara Szmatloch

Pamiyntom klank grubianych buckow, kery niyroz s�ysza�ach z Nikiszu. Niy by�o telefonow ani komputrow, ino tyn bucek. A baby �od bergmonow, kerzi akurat byli na szychcie, tak jak sto�y (ko�do seblyk�a ino zopaska), pyla�y na Nikisz.

29.04.2022 | 20:46

Barbara Szmatloch

Pni�wek Paw�owice

Pogodomy se po �lonsku. Frisztik z cwibakym i hawerflokami

lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

Mog�oby sie zdowa�, �e po Wielkanocy "fajrowanie" (�wi�towanie) momy za sobom. Bo nawet "bambry", "pamponie" i "bauery" (gospodarze, rolnicy) niy �obchodzom ju� dnia �wiyntego Jerzego.

24.04.2022 | 11:54

Barbara Szmatloch

Na pierwsze �niadanie na trawie w Parku �l�skim przysz�y t�umy ludzi

Pogodomy se po �lonsku. Zabijanie hazoka i hekele z kroszonkow

Wielkanoc

Barbara Szmatloch

Bydymy se winszowa� zdrowio, dobry sztele, przonio �od Ponbocka, coby my niy musieli nic bra� na borg i �eby ta wojna sie gibko sko�cy�a. I tego, coby wszyscy, jak nasze bajtle, zabijali ino szekuladowe hazoki.

15.04.2022 | 12:43

Barbara Szmatloch

lekcje �l�skiego

pogodomy se po �lonsku

Pogodomy se po �lonsku. Frechowno zima i polynie grzychow

lekcja �l�skiego

Barbara Szmatloch

Srogi Tydziy� to cas rzykania, rychtowania cha�py i jod�a na �wiynta.

09.04.2022 | 13:50

Barbara Szmatloch

j�zyk �l�ski

Pogodomy se po �lonsku. Ko�dy dziy� momy prima aprilis. Robiom nos za bozna i cyganiom wiela wlezie

pogodomy se po �lonsku

Barbara Szmatloch

Tak po prowdzie, to ko�dy dziy� momy prima aprilis. Robiom nos za bozna i cyganiom wiela wlezie

01.04.2022 | 09:02

Barbara Szmatloch

prima aprilis

Pogodomy se po �lonsku. Toplanie kuk�ow i sztalowanie wekerow

pogodomy se po �lonsku

Barbara Szmatloch

Niyroz nom sie zdowo, �e jes ju� na co� za niyskoro. Ale nigdy niy jes za niyskoro i idzie nawroci� sie na �ostatni driker.

27.03.2022 | 12:22

Barbara Szmatloch

j�zyk �l�ski

Lekcje �l�skiego

marzanna

Pogodomy se po �lonsku. Nasze starziki godali, �e co� jest "pewne jak w ruskym banku"

lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

Downi "dlo przigody" (na wszelki wypadek) nojlepi by�o mie� skukane z�ocioki abo czima� piniondze w "szporkasie" (skarbonce). By�a niom "kra�za" (s�oik) zakopano pod "stromym" (drzewem) w zegrodce.

19.03.2022 | 08:02

Barbara Szmatloch

godka

pogodomy se po �lonsku

Na�o�enie przez Zach�d sankcji na Rosj� za inwazj� na Ukrain� spowodowa�o za�amanie si� kursu rubla

Pogodomy se po �lonsku. Byzuch na kery trza przibada�

pogodomy se po �lonsku

Barbara Szmatloch

Tyn byzuch borokow ze wschodu gibko sie niy sko�cy i trza bydzie na to przibada�. Niy z musu, ale tak po ludzku.

12.03.2022 | 08:24

Barbara Szmatloch

lekcje �l�skiego

Katowice, grupa 150 uchod�c�w z Ukrainy przyjecha�a poci�giem wys�anym przez Koleje �l�skie

Pogodomy se po �lonsku. Wojna zaklupa�a do naszych d�wiyrzow

lekcja �l�skiego

Barbara Szmatloch

Na naszych �ocach dziejom sie cuda. Naroz ludzie przestali sie wadzi� i zacli przo� tym, kerzi skirz wojny �ostali bez dachu nad gowom.

05.03.2022 | 12:14

Barbara Szmatloch

Felieton

j�zyk �l�ski

Uchod�cy z Ukrainy na granicy w Hrebennem

Pogodomy se po �lonsku. Miynsopust i rozlajerowany fligel

lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

Po "fetnym" (t�ustym), kreplowym cwortku momy fetny tydziy�. Downi mianowali go miynsopust abo zapusty, a teroz �ostatki. Te �ob�arstwo ko�cy sie "harynkym" (�ledzikiem) i to ju� koniec "flangiyrowania" (beztroskiego �ycia). Nare�cie mogymy zaco��...

27.02.2022 | 20:52

Barbara Szmatloch

ostatki

wielki post

Pogodomy se po slonsku. Kreple, mantle i �witanie w jynzyk

pogodomy se po �lonsku

Barbara Szmatloch

Dzisiej w modzie som kreple z ro�zom, ajerkoniakym, pudingym, szekuladom, szlagzanom i posute kokosflokami), mandlami, �orzechami, zitronatym abo libysperlajn. Tak my sie �ozbestwiyli, bo niy ma dnia bez jaki� fajery.

19.02.2022 | 09:56

Barbara Szmatloch

lekcje �l�skiego

t�usty czwartek

Pogodomy se po �lonsku. Przonie i rostfleki na spodniokach

Lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

Walyntynki wynokwiyli �ostomajci handlyrze, coby wyciongno�� nom z kapsy pora ceski.

12.02.2022 | 10:01

Barbara Szmatloch

j�zyk �l�ski

Domowy ser musi �mierdzie�. Z kminkiem smakuje wybornie

pogodomy se po �lonsku

Barbara Szmatloch

Za staryj Polski w Katowicach by�o pe�no "kafyjow" (kawiarni) i restauracjow, a w nich koncerty i dancingi. �ostomajte "gyszeftsmany" (przedsi�biorcy) i inksze bogoce mogli ta�cowa� nawet na "dylowce" (pod�odze) ze "zrzad�a" (lustra).

06.02.2022 | 18:19

Barbara Szmatloch

karnawa�

kuchnia �l�ska

lekcje �l�skiego

Pogodomy se po �lonsku. Grzmotowki, b�a�ejki i ajergraupa

lekcje �l�skiego

Barbara Szmatloch

29.01.2022 | 10:30

Barbara Szmatloch

j�zyk �l�ski

Zwracanie si� do babci na "ty" kiedy� by�o nie do przyj�cia. Szacunek musia� by�

dzie� babci

Barbara Szmatloch

Dopiyro my sie "sturali" (oprzytomnieli) po Godach z fajrowania i winszowania, a z "fachow" (p�ek) w konzomach straciy�y sie "sznyjmany" (ba�wany), "kety" (�a�cuchy) i "glaskugle" (bombki). Ale ju� na jejich "placu" (miejscu) pokoza�y sie gyszynki...

21.01.2022 | 09:01

Barbara Szmatloch

lekcje �l�skiego

pogodomy se po �lonsku

Pieni�dzy w portfelach mamy coraz mniej. To ju� czas, �eby przypomnie� przepis na wodzionk�?

inflacja

Barbara Szmatloch

Po Trzech Krolach zawdy by� cas na �piywanie kolyndow i �odwiedzanie "betlyjkow" (��obk�w, stajenek). Ale lato� na niydzielno mszo wybiyromy z dzio�chom sroge ko�cio�y i godziny, �o kerych bydzie tam jak nojmyni norodu. Bo zaraza niy chce sie...

16.01.2022 | 16:01

Barbara Szmatloch

bieda

koronawirus

lekcje �l�skiego

Inflacja w grudniu wynios�a a� 8,6 proc!

Pogodomy se po �lonsku. Robiynie fojermanow za bozna

lekcja �l�skiego

Barbara Szmatloch

Niy ino sztrom i gaz p�dom w gora, ale ty� wongel, a my bydymy �azi� po cha�pie w myckach, mantlach z futrowkom i ornklapach jak jake� cudoki.

08.01.2022 | 20:36

Barbara Szmatloch

j�zyk �l�ski

Pogodomy se po �lonsku. Przonio, dobry sztele i zocnych kamratow

sylwester 2021

Barbara Szmatloch

�ostatni dziy� roku mianowali kedy� wilijom Nowego Roku abo Starym Rokym, a zilwestrym zacli dopiyro za staryj Polski. Ludzie robiyli wtynczos rachunek sumiynio, a chopy musia�y "zalo� chroboka" (napi� sie gorzo�ki, coby zapomnie� �o Bo�ym �wiecie).

31.12.2021 | 20:10

Barbara Szmatloch

lekcje �l�skiego

Nowy Rok