Hitlerowcy chcieli pokazać Lublin jako 600-letnie miasto niemieckie. Miał im w tym pomóc mieszczanin z Moguncji, który w połowie XIV w. zarządzał miastem, oraz specjalnie przygotowana makieta Lublina pokazująca gotyckie cechy grodu.
Kochali się, urodziło im się dziecko, ale żadne nie chciało porzucić swojej wiary. Doszło do tragedii. Stefania popełniła samobójstwo. Wieś ukarała Abrahama i jego rodzinę. O historiach miłosnych, którymi żył przedwojenny Lublin - pisze Adam...
Pałac Gubernatora, cerkiew na placu Litewskim, Zarząd Policji przy Poczętkowskiej. I jeszcze nekropolia przy Lipowej. Niemal wszystkie zdjęcia portretowe rozbite, zresztą nie tylko tu, ale i na całym cmentarzu. Rachunki z historią i krzywdy doznane...
Pałac Gubernatora, cerkiew na Placu Litewskim, Zarząd Policji przy Poczętkowskiej. I jeszcze nekropolia przy Lipowej. Niemal wszystkie zdjęcia portretowe rozbite, zresztą nie tylko tu, ale i na całym cmentarzu. Rachunki z historią i krzywdy doznane...
Współpraca żydowskich i chrześcijańskich złodziei przebiegała zwykle w oparciu o schematyczny, wręcz stereotypowy podział ról. Żydzi byli pomysłodawcami akcji, zajmowali się ich logistyką i zabezpieczeniem. Chrześcijańscy "specjaliści" wykonywali...
Gdy latem 1941 r. w niemieckiej Bibliotece Państwowej w Lublinie pojawił się z wizytacją Otto Ahlers, wysoki urzędnik hitlerowski rządu GG, ze zdumieniem odkrył, że wśród pracowników umysłowych niemieckiej (!) instytucji kultury znajduje się...
Co się stało z zapomnianym filmem dokumentalnym nakręconym w Lublinie w czerwcu 1930 roku? Mimo że wyświetlano go Warszawie, a nawet Nowym Jorku, milczą o nim zgodnie wszystkie opracowania poświęcone historii polskiej kinematografii. Czy uda się go...
Główną dominantą wojennych i powojennych losów Idy Gliksztejn był strach. Wyniesione z czasu okupacji wyparcie się własnej tożsamości, trauma Zagłady i przeniesiony w nową rzeczywistość lęk przed dekonspiracją stały się ponurym doświadczeniem...
Był jednym z najbogatszych finansistów, właścicielem dużego banku i popularnej kolektury sprzedaży losów. Do perfekcji opanował sztukę autoreklamy - anonse zachwalające jego firmę drukowały niemal codziennie wszystkie lubelskie gazety. Kres świetnie...
Panom Piłsudczykom pragnę wytknąć pewne niekonsekwencje i zaniedbanie. Wniosek ich proponowałbym poszerzyć o ulice: 1. Armii Wojska Polskiego (cóż za niedopatrzenie!), Broniewskiego i Tuwima (komunizujący poeci) oraz Boya-Żeleńskiego (kolaborował z...
Prasa pisała o nich głównie z niechęcią i pogardą. Brudni, głośni, natarczywi, czasem agresywni. Bili się o klientów, współpracowali z półświatkiem. Sprowokowani odpowiadali atakiem. Przedwojenni tragarze z dzielnicy żydowskiej. Jednak dla wielu...
Nazwy lubelskich ulic i to na masową skalę zmieniali zarówno hitlerowcy, jak i komuniści, a sytuacje, gdy jedna ulica w ciągu minionego stulecia kilkukrotnie zmieniała swojego patrona, wcale nie należały do wyjątków. Najnowsze, skomplikowane dzieje...
Nazwy lubelskich ulic i to na masową skalę zmieniali zarówno hitlerowcy, jak i komuniści, a sytuacje, gdy jedna ulica w ciągu minionego stulecia kilkukrotnie zmieniała swojego patrona, wcale nie należały do wyjątków
Gdy pod koniec 1940 r. przedwojenny dziennikarz, a w czasie okupacji szef Biura Informacji i Propagandy Okręgu Lublin ZWZ-AK Wacław Gralewski wybrał się z wizytą na cmentarz przy ul. Lipowej, jego oczom ukazał się niezwykły widok. Na ewangelickiej...
Pierwszą wystawę poświęconą historii lubelskich Żydów urządzono jeszcze przed wybuchem II wojny światowej. Jej autorami byli nauczyciele i dzieci jednej z działających w mieście szkół żydowskich. Ekspozycja trafiła z Lublina do Warszawy, gdzie stała...
Pierwszy przybytek tego rodzaju zobaczyłem na początku lat 80. Był to prymitywny barakowóz, który usadowił się na boisku przed pobliską szkołą podstawową. Nie pamiętam już, czy oprócz hałaśliwych i mieniących się różnymi kolorami bilardów były tam...
Zdaniem przedwojennej prasy półświatek lubelskich żebraków był dobrze zorganizowaną - niemal na wzór przestępczy - strukturą, która zamiast zająć się produktywną pracą, wyłudzała jałmużnę podstępem i oszustwem. Wszelkiego rodzaju pariasów traktowano...
Po pewnym czasie wzrok się wyczula i już z daleka można dostrzec charakterystyczny kształt. Oko przyzwyczaja się do półmroku, a skierowane umiejętnie światło uwypukla ?podejrzane? skazy w futrynie
Gdy latem 1941 r. w niemieckiej Bibliotece Państwowej w Lublinie pojawił się z wizytacją Otto Ahlers, wysoki urzędnik hitlerowski i kierownik Referatu Bibliotek przy Wydziale Głównym Nauki i Nauczania rządu GG ze zdumieniem odkrył, że wśród...
Wymykając się niemieckim obławom, Żydzi z gett w Zamościu i Izbicy uciekali do Warszawy. Wszyscy mogli liczyć na niezawodną i bezinteresowną pomoc ze strony jednego człowieka, znanego przed wojną zamojskiego działacza socjalistycznego Stefana...
Dwojra A., córka ubogich handlarzy z Lublina, wraz ze swym wybrankiem niejakim Benjaminem Adlerem zjawiła się w biurze pewnego warszawskiego rabina, prosząc o szybki ślub. Nie wiedziała, że właśnie wpadła w szpony Cwi Migdal - gangu handlarzy...
Aktor, sufler, reżyser, kierownik teatru, tłumacz, dramaturg, chórzysta, urzędowy pisarz, pokątny adwokat, dziennikarz, kupiec i żołnierz. Jakub Waksman, dziwak i ekscentryk, człowiek niezwykły przedwojennego żydowskiego Lublina. Kim był naprawdę?
W jego pogrzebie wzięło udział kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców Barcelony. Z towarzyszących żałobnemu pochodowi samolotów w tłum zrzucono tysiące ulotek z poświęconym pamięci zmarłego wierszem autorstwa znanego hiszpańskiego poety. Kim był?...
Przez ponad dwadzieścia lat strony największej żydowskiej gazety przedwojennego Lublina, czyli "Lubliner Tugblat" wypełniały tysiące najrozmaitszych reklam i anonsów. Dotyczyły niemal każdej dziedziny życia: handlu, usług, edukacji, rozrywki,...
Pisano o nich jak o handlarzach żywym towarem. Byli przebiegli, mieli złe zamiary, nie przebierali w środkach. Usidlali swoje ofiary i wiedli do zguby. Misjonarzami żydowska prasa straszyła swoich czytelników.
?Lubliner Tugblat? zamieścił spis 66 żydowskich ofiar zamieszek, podając ich personalia, adresy oraz opisy obrażeń i strat. Jedną z nich była córeczka Rochel Brener z ul. Jezuickiej 5, ranna w wyniku obrzucenia mieszkania kamieniami. 95 lat temu w...
Sprężystym krokiem przemierzał codziennie trasę od Ogrodu Saskiego na Podzamcze. W odświętnym stroju, z przyczepionymi do klapy orderami wyciętymi z kawałków blaszek. Na jego czapce, owiniętej złotą taśmą, widniała przyczepiona agrafką gwiazda...
"Po odsiedzeniu kilku lat w jesziwie wychodzi się stąd w zasadzie... niepraktycznym próżniakiem" - pisał tygodnik "Lubliner Sztyme". I wyliczał skandale, do których miało dochodzić w wyższej szkole żydowskiej
Śpiewał i tańczył na podwórkach. Był szalenie popularny. Gdy karzeł Srulkele zorganizował swoje własne wesele, za wstęp kazał płacić. A ludzie walili drzwiami i oknami. Patrzę na jego ostatnie fotografie. Na plecach dźwiga resztki dobytku, walizę,...
Po ulicach zajętego przez Niemców Turobina chodził z opaską z gwiazdą Dawida. Nosił ją z dumą. Blondyn o niebieskich oczach, religię żydowską przyjął przed wojną. Był to najgłośniejszy w kraju przypadek przejścia chrześcijanina na judaizm
W XVI wieku gmina lubelska była jednym z najważniejszych skupisk żydowskich w Polsce. Ustępowała jedynie podkrakowskiemu Kazimierzowi, Lwowowi i Poznaniowi
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
