Sto lat temu strzałem w głowę została zamordowana Róża Luksemburg. Wcześniej była więziona, przesłuchiwana, bita. Ciało wrzucono do rzeki, dopiero po pół roku udało się je odnaleźć.

Na Róży odciskało się wiele piętn, które wykluczają z „normalnej” społeczności i „normalnej” historii: Żydówka, lewaczka, feministka, kaleka, antyklerykałka, pacyfistka, bezdzietna, wykształcona (była drugą Polką w historii, która zdobyła doktorat), do tego pisarka, niezależna publicystka, ekonomiczka, działaczka, bojowniczka.

Śledząc jej życie, chciałoby się powiedzieć „święta”, bo bez reszty oddana sprawie: sprawiedliwości, równości i naprawie krzywd. Ale świętymi w naszej kulturze zostają raczej ci, którzy modlą się po klasztorach i oddają życie Kościołowi, a nie bezbożni lewacy. Luksemburg uważała zresztą, że „kler nie mniej niż klasa kapitalistyczna żyje na plecach ludu i ciągnie korzyści z degradacji, ignorancji i ucisku”, ale też, że „prawdziwym spadkobiercą założycieli chrześcijaństwa i Jezusa jest socjalizm”, który walczy z nędzą i wykluczeniem.

Twoja przeglądarka nie ma włączonej obsługi JavaScript

Wypróbuj prenumeratę cyfrową Wyborczej

Pełne korzystanie z serwisu wymaga włączonego w Twojej przeglądarce JavaScript oraz innych technologii służących do mierzenia liczby przeczytanych artykułów.
Możesz włączyć akceptację skryptów w ustawieniach Twojej przeglądarki.
Sprawdź regulamin i politykę prywatności.

Komentarze
Dziękuję Pani bardzo za ten tekst. Zwłaszcza w tych dniach, kiedy nie sposób nie pytać - cośmy najlepszego zrobili z naszą niepodległością...
@pauliene76
> cośmy najlepszego zrobili z naszą niepodległością...
Gdyby Róża Luksemburg dopięła swego - to nie byłaby nasze niepodległa, tylko Polska Socjalistyczna Republika Radziecka...
już oceniałe(a)ś
5
17
@masofrev
przestań ograniczać swą edukację do niedzielnych kazań
już oceniałe(a)ś
6
2
@majkdzeger
"dlatego sprzeciwiała się niepodległości Polski" - Luksemburg to rzekła (ustami Środy), nie biskup... Przestań się ograniczać do tępego antyklerykalizmu...
już oceniałe(a)ś
1
2
Szkoda, że to u nas trochę zapomniana postać. Niemieccy ludzie lewicy o niej pamiętają, o czym miałam okazje się osobiście przekonać. Na panią Profesor Środę można zawsze liczyć, czekam na każdy jej felieton!!
już oceniałe(a)ś
88
4
Pamiętamy. Jak inne wybitne kobiety zdyskredytowane lub wymazane z męskiej wersji historii.
@fem81
XD
już oceniałe(a)ś
3
0
W Berlinie Różą Luxemburg ma swój pomnik i pod nim kwiaty...
@E.R
A Horst Wessel nie ma; pewnikiem przez jakieś niedopatrzenie.
już oceniałe(a)ś
5
24
@kapitan.kirk
Takim wpisem udowadniasz, że nibyś intelekt ale pożądnie je.nięty! Typowe na prawicy.
już oceniałe(a)ś
21
5
@vibhisana2
Napisz mi proszę coś o wyższości moralnej zaangażowanej ideologicznie komunistki nad zaangażowanym ideologicznie nazistą. Bo mnie, mimo żem niby intelekt, nic jakoś do głowy nie przychodzi. No może tylko coś na opak - Wessela zabił komunistyczny bojówkarz na 3 lata przed dojściem Hitlera do władzy, więc osobiście za naziolskie zbrodnie odpowiadać w sumie nie może. Zaś Luksemburg i Libkniechta zabili prawicowi bojówkarze w kilkanaście miesięcy po tym jak komunistyczna "rewolucja" w Rosji zaczęła hulać i do tamtego momentu miała na sumieniu już kilkaset tysięcy ofiar, więc ich zaangażowania w organizację analogicznej jatki w Niemczech nie można na tym etapie nawet usprawiedliwiać tym, że "nie wiedzieli".
już oceniałe(a)ś
5
21
@E.R
i w berlinie szla tez wielka demonstracja ku pamieci luksemburg i liebknechta... ale wolacy g...no z tego rozumieja...
już oceniałe(a)ś
18
2
@ziemia_bez_granic
"Wolacy" rozumieją doskonale, że aby czcić pamięć zwolenników i współorganizatorów najbardziej ludobójczego i dyktatorskiego ustroju świata, trzeba mieć kompletnie i obficie nasrane pod czaszką. Być może dlatego, że "wolacy", w odróżnieniu od radosnych zachodnich akolitów skrajnej lewicy, przeżyli pod światłym panowaniem tejże skrajnej lewicy kilkadziesiąt lat.
No chyba, że zachowujesz konsekwencję logiczną i tak samo jak marsze miłośników komunizmu podobają ci się marsze neonazioli, których ideowi idole też wszak chcieli dla świata jak najlepiej i tylko czystym przypadkiem, tudzież wskutek niedopatrzenia, jakoś wyszły z tego miliony trupów.
już oceniałe(a)ś
4
16
@kapitan.kirk
Moze zmobilizujesz jakies posla z PiS do zorganizowania zbiorki na budowe pomnika gdzies np na Podlasiu.Miedlar, Rybak napewno sie zaangazuja.
już oceniałe(a)ś
12
2
Myślę, że właściwsze byłoby miejsce akurat koło pomnika bohaterki komentowanego tu tekstu - zgodnie ze staropolską zasadą herbową: "Idź złoto do złota". Ale ja się na pewno do takiego pomnika nie dołożę; mam bowiem silną idiosynkrazję do miłośników totalitaryzmów wszelakiej maści, bez inklinacji do tłumaczenia, że delikwent może i był zwolennikiem ludobójczej ideologii, ale przecież jednak mimo to zawsze chciał dobrze, kochał pieski, był wegetarianinem, Żydówką i kaleką.
już oceniałe(a)ś
5
13
@kapitan.kirk
tylko teraz jakoś tak z lewicy wyszło państwo dobrobytu i socjaldemokracja, a ze skrajnej prawicy Franco, Salazar, Pinochet i Jorge Videla w Argentynie.
Co nie znaczy żeby Róży od razu budować pomniki.
już oceniałe(a)ś
10
3
@jasox
Akurat socjaldemokraci co najmniej od poprzedniego przełomu wieków byli dla komunistów wrogami nr 1, a i sama Róża Luksemburg wielokrotnie w pismach i przemówieniach wyzywała ich od zdrajców i bandytów, którzy przeszli na stronę wroga klasowego (zresztą jak, w oczach komunistów, cała II Międzynarodówka). Z kolei największy względny dobrobyt w tamtych czasach panował wszak akurat głównie w państwach, które od rządów lewicy były jak najdalsze - z samymi Niemcami na czele...
już oceniałe(a)ś
5
9
@jasox
Zapomniałeś o Wenezueli, Białorusi, Wietnamie i paru innych z awangardy lewicowej
już oceniałe(a)ś
5
1
@jasox
> tylko teraz jakoś tak z lewicy wyszło państwo dobrobytu
Zwłaszcza Korea Północna i Kuba to prawdziwe oazy dobrobytu i demokracji...
już oceniałe(a)ś
5
2
@kapitan.kirk
kk ma w ludobojstwie eieksze zaslugi
już oceniałe(a)ś
10
1
@mors_04

Na twoje nieszczęście całkiem dokładnie to policzono. I niestety KK okazuje się drobnym detalistą przy bojownikach o szczęście ludzkości.
już oceniałe(a)ś
2
4
@kapitan.kirk
Sorry, ale jak możesz zamordowaną AD 1918 Luxemburg wiązac z ludobójstwem sowieckim, to nie pojmuję.
już oceniałe(a)ś
8
0
@birch
To ja już tłumaczę: w kilkanaście miesięcy po przewrocie bolszewickim w Rosji, kiedy to tamtejsi czerwoni mieli już na koncie kilkaset tysięcy ofiar, p. Luksemburg - mająca o tym wiedzę i hołdująca tym samym rewolucyjnym ideałom - przygotowywała taki sam przewrót i taką samą krwawą jatkę w Niemczech. Nie udało jej się, została zamordowana, więc sama za późniejsze zbrodnie komunizmu osobiście nie odpowiada. Ale to jednak zdecydowanie za mało, by z wielbicielki i ideolożki ustroju skrajnie totalitarnego robić dziś demokratyczną świętą.
Czy to wystarczy, czy mam dodatkowo zapytać, dlaczego wiążesz np. wspomnianego przeze mnie obok Horsta Wessela z ludobójstwem nazistowskim?
już oceniałe(a)ś
2
6
@kapitan.kirk
Wolacy rozumieja tylko siebie, mniej wiecej tak jak wszechprezes - prawda jest czarna albo biala, a jak jest biala, to tez czarna - bo moja. I ty jestes tego najlepszym przykladem.
Polska Ludowa, która przezylem osobiscie, moze nie byla rajem na Ziemi, ale miala pare osiagniec. Jednym z najwazniejszych byla likwidacja analfabetyzmu, masowy dostep do oswiaty, industrializacja i powszechna opieka zdrowotna. A poza tym ta Polska jakos sie odbudowala - moze nie najpiekniej, ale zawsze - z kompletnej ruiny po II WS.
Warto popytac dla porównania, jak wygladalo zycie na przedwojennej wsi i w malych miastach, zanim zacznie sie pieprzyc bzdety o skrajnej lewicy.
już oceniałe(a)ś
7
2
@grzeski

Warto też popytać jak wyglądało życie w krajach Europy, które przed II WŚ wyglądały podobnie jak ówczesna Polska, przeżyły wojnę ale nie doświadczyły "dobrodziejstw" komunizmu. I to porównanie wypada dla PRL fatalnie i o TYM warto pamiętać, zanim zacznie się pieprzyć bzdety o cywilizacyjnej misji PRL.
już oceniałe(a)ś
2
1
@grzeski
<<< Wolacy rozumieja tylko siebie, mniej wiecej tak jak wszechprezes - prawda jest czarna albo biala, a jak jest biala, to tez czarna - bo moja. I ty jestes tego najlepszym przykladem. >>>

Gładkie, ale ciut bez treści... Może po prostu wystarczyło napisać, że się ze mną nie zgadzasz? ;-)

<<< Polska Ludowa, która przezylem osobiscie, moze nie byla rajem na Ziemi >>>

Rzeczywiście, nie była.

<<< ale miala pare osiagniec. Jednym z najwazniejszych byla likwidacja analfabetyzmu, masowy dostep do oswiaty, industrializacja i powszechna opieka zdrowotna. A poza tym ta Polska jakos sie odbudowala - moze nie najpiekniej, ale zawsze - z kompletnej ruiny po II WS. >>>

Podczas gdy, jak powszechnie wiadomo, podobnie zrujnowane państwa Europy, które nie zaznały wszelakich dobrodziejstw "władzy ludowej", do tej pory leżą w gruzach, zaludnione przez schorowanych alfabetów żyjących z wypadu kóz... Kiedyś jeszcze w czasach PRL miałem okazję słuchać pewnego opozycjonisty (nb. obecnie bynajmniej nie zaliczającego się do miłośników PiS ;-), który w odpowiedzi na pytanie z sali powiedział rzecz bardzo mądrą: ludziom, którzy wielkim wysiłkiem odbudowywali Polskę po wojnie, należy się wielki szacunek, jednak nie wolno zapominać, że znaczna część tego wysiłku została zmarnowano - albowiem nie odbudowywali oni Polski DZIĘKI komunistycznej władzy, ale w gruncie rzeczy POMIMO niej.

Btw. rozmowa o PRL akurat przy okazji Róży Luksemburg o tyle ma niewiele sensu, że gdyby powiodło się to, co głosiła ona i o co walczyła przez większość życia, żadnego PRLu po prostu by nie było. Byłby obejmujący większość Europy (co najmniej) ZSRR, rządzony przez takich samych bandziorów jak rzeczywiście był rządzony w naszym realu - a w jego ramach Polska Socjalistyczna Republika Radziecka; skromna, bo obejmująca granicami mniej więcej przedwojenną Kongresówkę. Tak się bowiem składało, że zarówno przeciwnicy tego co głosiła Róża Luksemburg, jak i ona sama, nie chcieli żadnych PRLów - ci pierwsi ponieważ dążyli do Polski niepodległej, suwerennej i w miarę możności demokratycznej, zaś ta druga uznawała rozbiory za nieodwracalny fakt historyczny, uważała że ziemie dawnej Polski zrosły się nierozerwalnie z państwami zaborczymi pod względem gospodarczym i społecznym, a większość Polaków wcale o niepodległość walczyć nie ma zamiaru. Trudno doprawdy o dobitniejszy przykład ślepoty politycznej...
już oceniałe(a)ś
1
1
@jasox
Akurat za Pinocheta w Chile nastąpił skokowy wzrost dobrobytu (chilijski cud) po tym jak swoją politykę ekonomiczną oparł na słynnych Chicago boys. Z jednego z biedniejszych państw Ameryki łacińskiej stało się jednym z bogatszych.

Owszem, niektórzy ekonomiści twierdzą, że to nie "dzięki" a "pomimo". Jest w tym gronie noblista Stiglitz - ten sam który zachwalał politykę Chaveza (więc chyba kompletnie skompromitowany). Proponuję odszukać wywiad z nim w wyborczej sprzed 12 lat pt. "Neoliberalizm to religia" i odnieść do dzisiejszej Wenezueli - polecam popcorn do tego.
już oceniałe(a)ś
2
0
@E.R
Dobrze, że łapska IPN-u tam nie sięgają
już oceniałe(a)ś
0
0
Ja mam od dawna taką rewanżystowską fantazję, że któregoś pięknego lata runie gdzieś pomnik Kaczyńskiego albo JPII i w to miejsce powstanie pomnik Róży.
Ale chyba mogę nie doczekać, bo ilość katolików pragnących dopchać się do władzy jest wciąż przygnębiająco wysoka.
@Arcybisklop
Pomnik nie, ale jakiś szalecik by nią ochrzcić można :)
już oceniałe(a)ś
1
5
Pamiec Rozy Luksemburg kultywowana jest nadal w Niemczech. W samym sercu Berlina nadal jest ulica i plac jej imienia, rowniez w Monachium. W sumie w 9 niemieckich miastach, nie tylko na teranie bylego NRD, np we Franfurcie nad Menem, sa ulice imienia Rozy Luksemburg.
Margarette von Trotha w 1986r nakrecila film o jej zyciu pt Rosa Luxemburg, w ktorym poza tytulowa rola grana przez Barbare Sukowa, za ta role otrzymala Zlota Palme w Cannes, wystapilo wielu polskich aktorow: Barbara Kwiatkowska-Lass, Daniel Olbrychski, Jan Biczycki.
W rocznice zamordowania Rozy Luksemburg i Karola Liebknechta w miejscu wrzucenie jej ciala do kanalu, w ktorym to miejscu od 1987r stoi pomnik upamietniajacy, skladane sa wience, wyglaszane mowy upamietniajace.
P.S. Haniebne usuniecie tablicy upamietniajacej przez pisiego wojewode odnotowane jest w wielu jezykach w Wiki.
P.P.S. Cialo Rozy Luksemburg wrzucone zostalo do kanalu Landwehrkanal.
już oceniałe(a)ś
20
1
"ekonomiczka"

Ehm, drogie panie, nie dajcie się zwariować. Istnieje słowo "ekonomistka", nawet całkiem nieźle brzmiące na tle różnych pedagożek i gościń, ale "ekonomiczka"? Co to miałoby znaczyć? Czy męskim odpowiednikiem miałby być "ekonomik"? WTF?
już oceniałe(a)ś
11
0
Pani Profesor, jeżeli koniecznie chce Pani przywrócić pamięć o wybitnych kobietach w lewicowym ruchu politycznym to proponuję odwołać się do tradycji PPS, która dziś jest kompletnie zapomniana ZWŁASZCZA na obecnej lewicy bez względu na to czy jakieś ugrupowanie mieniące się być lewicowym wyrasta z PZPR czy nie. Maria Loevy, Cezaryna Wojnarowska, Maria Rogowska-Falska, Natalia Zarembina, Zofia Moraczewska że tak naprędce kilka nazwisk podpowiem.
już oceniałe(a)ś
10
0