W Krakowie powstaje Fundacja Panteon Narodowy na Skałce, która ma przygotować rozbudowę zabytkowej krypty i stworzyć zaplecze dla przedsięwzięcia. Patronat nad projektem mają zakon paulinów (gospodarze Skałki i Jasnej Góry) oraz Polska Akademia Umiejętności. W radzie programowej fundacji organizatorzy wymieniają m.in. metropolitę krakowskiego bp Stanisława Dziwisza, rzecznika praw obywatelskich Andrzeja Zolla, reżysera Krzysztofa Zanussiego, kompozytorów Wojciecha Kilara i Krzysztofa Pendereckiego.
- To będzie przedsięwzięcie pozapolityczne, więcej niż tylko miejsce pochówku dla największych. Obok Panteonu powstanie centrum edukacyjne, które będzie prowadzić nowoczesną edukację historyczną. Dziś mało kto z Polaków wie, gdzie leżą prochy naszych największych obywateli, i to trzeba zmieniać - przyznaje przeor klasztoru oo. Paulinów o. Andrzej Napiórkowski.
Pod kościołem na Skałce, w otwartej w 1880 r. Krypcie Zasłużonych, spoczywają m.in. Jan Długosz, Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski. Jest też sarkofag Czesława Miłosza. Przypomnijmy, że przed rokiem pochowaniu poety towarzyszyły ostre protesty środowisk związanych z Radiem Maryja i "Naszym Dziennikiem" i groziło to nawet zablokowaniem pogrzebu.
- Nie chcemy takich sytuacji, choć rozumiem, że liście tych, którzy będą pochowani na Skałce, będą towarzyszyć różne głosy. Temat jest bardzo delikatny - przyznaje przyszły prezes FPNnS Marek Wasiak. Przekonuje jednak, że kryptę rozbudować trzeba. - Kiedy zakładano ten grobowiec, określono jego duchowy wymiar - spoczywają tu najwięksi ludzie kultury. Miejsce w krypcie się wyczerpało. Naturalną sprawą jest więc kontynuacja tej tradycji.
Inicjatorzy rozbudowy Skałki mają już pierwsze administracyjne postanowienia - jest decyzja o warunkach rozbudowy i zagospodarowania terenu. Krypta ma powstać jako przedłużenie już istniejącej w kierunku Wisły oraz wydrążenie dodatkowego poziomu pod ziemią. - Chcemy też przerzucić kładkę dla pieszych przez Wisłę, żeby ożywić całą Skałkę. Obok powstanie multimedialne muzeum, a klasztorne ogrody świetnie nadają się do organizacji plenerowych koncertów. W edukację chcą się zaangażować paulini - podkreśla Marek Wasiak.
Skąd pieniądze? Wasiak: - Już mamy sporo deklaracji od dużych polskich firm. Będziemy fundacją non profit, ale planujemy prowadzenie działalności gospodarczej. Sam projekt nie będzie wymagał na szczęście setek milionów złotych.
Przedstawiciele fundacji podkreślają narodowy wymiar przedsięwzięcia. Zwrócili się już o wsparcie do prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego (prezydent przyjeżdża na spotkanie m.in. w sprawie Panteonu w środę do Krakowa) i prezydenta elekta Lecha Kaczyńskiego.
Ale plany budowy Narodowego Panteonu ma też Warszawa
- Już w projektach świątyni zarezerwowano na to miejsce. To naturalne, że Warszawa jest miastem godnym pochówku największych Polaków - zaznacza ks. Bogdan Leszczewicz, członek zarządu Fundacji Budowy Świątyni Opatrzności Bożej. W podziemiach kościoła od ponad miesiąca stoi już kopia grobu Jana Pawła II z Bazyliki św. Piotra. Ks. Leszczewicz tłumaczy, że pod kryptę zasłużonych przeznaczona jest dolna część świątyni. - Najważniejsze teraz to dokończenie budowy. Stan surowy powinien być gotowy w lutym 2008 r.
Kryptę ma też bazylika w Licheniu
I tu pojawiają się głosy, żeby zagospodarować ją w Narodowy Panteon. - Nie będziemy się ścigać. U nas to kontynuacja starej tradycji - zapewniają zgodnie ojciec Napiórkowski i Marek Wasiak.
Ciepło o projekcie na Skałce mówi prezydent Krakowa Jacek Majchrowski: - Kraków to idealne miasto do uhonorowania największych Polaków. Pytanie tylko, kto będzie w nim leżeć, czyli kto będzie decydował o stopniu zasłużenia.
Na Skałce mają spocząć odchodzący w przyszłości wielcy artyści i ludzie nauki - takie deklaracje można usłyszeć od inicjatorów Panteonu. Wiadomo jednak, że są plany przeniesienia do krypty prochów wielkich Polaków z różnych cmentarzy. Czyje? Przedstawiciele fundacji w tej sprawie milczą. Jak grób.
Kościół na Skałce
Położony nad Wisłą niedaleko Wawelu. Była tu świątynia romańska, potem gotycka, a w połowie XVIII w. wzniesiono kościół barokowy. Paulini osiedli tu w XV w. Według tradycji w miejscu tym zginął św. Stanisław, zabity z powodu konfliktu z Bolesławem Śmiałym. Polscy królowie pielgrzymowali tu zawsze przed koronacją. W Krypcie Zasłużonych pod kościołem spoczywają: Jan Długosz, Stanisław Wyspiański, Ludwik Solski, Henryk Siemiradzki, Jacek Malczewski, Adam Asnyk, Józef Ignacy Kraszewski, Wincenty Pol, Lucjan Siemieński, Teofil Lenartowicz.
